RETM Girdilerin fayda yaratacak ekilde mamul veya hizmete

ÜRETİM Girdilerin fayda yaratacak şekilde mamul veya hizmete dönüştürülmesi faaliyetidir.

Üretim Prosesi GİRDİ ÜRETİM SÜRECİ Toprak Emek Sermaye Yönetim DÜZELTME ÇIKTI Ürün Hizmet ÖLÇME

Üretim Fonksiyonu • • Üretim; mal ve hizmetleri ortaya koymak Pazarlama; mal ve hizmetlerin ihtiyaç sahiplerine sunulmak üzere satılması, dağıtılması ve bunlara karşı talep yaratılmasına ilişkin tüm faaliyetler… Sosyo-teknik Sistem Girdiler Olarak İşletme Ga Gb Gc. Üretim Eylemi Girdileri Çıktıya Dönüştürme . . Gn Üretim Süreci Ürün/Ürünler

Üretim Fonksiyonu • Tarihsel süreç içinde üretim aşamaları; – El Sanayi Sistemi: emek yoğun çok küçük işletmeler – Ev İşçiliği Sistemi: halı, süs eşyası… uzmanlaşmış ve el becerisi kazanmış kişiler kendi yer veya evlerinde girişimcinin istediği imalatı yaparlar. – İmalathane Sistemi: emek yoğun. Üretim, imalathane denilen ayrı bir yerde. İlk iki sisteme göre işbölümü ve uzmanlaşma daha fazla. Sabit giderler daha yüksek – Fabrikasyon Sistemi – İleri Üretim (İmalat) Sistemleri: fabrikasyonda robot ve bilgisayarların kullanılması. “Basitleştir, bütünleştir ve sonra otomasyona geç. ” • Esnek Üretim Sistemleri: • Bilgisayar Tümleşik Üretim Sistemleri • Tam Zamanında Üretim/Yalın Üretim • • En yaygın üretim biçimi fabrika üretimidir. Makinelerin yardımıyla geniş bir tüketici kitlesini hedeflemektedir. Yeterli talep olmadığında fazla gelen mal ve hizmetler stok edilir. Bu yüzden işletmede büyük fabrika binaları, mal depoları, idare binaları ve sosyal yapılar bulunur. Karmaşık bir iş akışı vardır. İş akışının düzenlenmesi ve denetimi bilimsel temellere dayanır. Üretim sırasında aynı eylemler devamlı tekrarlanarak birbirinin aynı olan çok sayıda kitle üretimi yapılır. Makineleşme, işbölümü ve uzmanlaşma çok önemlidir. Satışlar iyi olduğunda sabit giderleri karşılamak kolaydır. Aksi durumda işletme güç durumda kalır. Bu bağlamda, çağdaş fabrika üretiminde devamlı bir üretim ve satış planlaması zorunludur.

Üretim yönetiminde sorunlar/1 • 1 - Üretim sistemlerinin kurulması ile ilgili sorunlar – İşletme yeni kurulacağı zaman veya kurulu sistemde bazı değişiklikler yapılacağı zaman ortaya çıkar. Kuruluş aşamasında en önemli kararlardan biri “kuruluş yeri” seçimidir. Daha sonra üretim sistemi seçimi ve bunun konumlandırması gelir (fabrika düzenleme/işyeri düzenleme). Fabrika düzenlemede temel ilke, canlı veya cansız varlıkların hareket miktarlarını en az düzeye indirmeye çalışmaktır. – Kötü bir fabrika düzeni; enerji kaybı, kargaşa, yüksek ıskarta oranı, gecikme, yönetim ve denetim güçlüğü gibi olumsuzluklara yol açar.

Üretim yönetiminde sorunlar/2 • 2 - Üretim sistemlerinin işletilmesi ile ilgili sorunlar – Malların işletmede izleyeceği yol, hangi işlem merkezlerinden geçeceği (yol belirleme-routing), hangi üretim programlarının uygulanacağı (zamanlama-scheduling), iş emirlerinin nasıl çıkarılacağı (yürütmedispatching), uygulamanın nasıl izleneceği (izleme-expediting) – Ne zaman ve ne kadar üretim yapılacak? Bunun için üretim planlaması yapılır. Talep ve tahminlere dayanır. Planlara dayalı olarak üretim programları hazırlanır. Hangi mamulün, ne zaman ve hangi işlem merkezlerinde işlem görerek üretileceği üretim programlarıyla belirlenir. GANT, CPM, PERT gibi zamanlama yöntemlerinden yararlanılır. – Stok kontrolü: Bir üretim sisteminde üretilen mamule dolaysız veya dolaylı olarak katılan bütün fiziksel varlıklar ile mamulün kendisi stok kavramını oluşturur. Stok miktar ve çeşitlerinin en akılcı ve ekonomik bir biçimde (maliyet en az) belirlenmesi ve yönetimine stok kontrolü denir. – Makinelerin bakım ve onarım planı olmalıdır. Böylece beklenmeyen arızalar önlenir, üretim aksamaz. – Kalite kontrol: standartlara uygun olmayan üretimin sebebi nedir? Tesadüf, kötü araç gereç kullanımı, bireysel hata, kötü hammadde… – İşler yapılırken en iyi yol nedir? • Hareket inceleme (motion-study) • İşlem akış şemaları (flow process charts) • Hareket şemaları (operator process charts) • Eş zamanlı hareket şemaları (simultaneous motion charts) • İnsan-makine şemaları (man machine charts) – İşlerin yapılması için standart zaman nedir? Standart üretim zamanı saptanır, teşvik edici ücret sistemleri geliştirilir, etkin üretim programları daha kolay hazırlanır, üretim maliyetleri düşer.

Üretimin temel özellikleri Kitle halinde üretimde dikkate alınacak temel özellikler; • Uzmanlaşma: – İşler kısımlara ayrılır. Her şahıs bir kısmı yapar. Verimlilik artar. • Çeşitlendirme – Önemli olan çok üretmek değil, çok satmaktır. Pazardaki duruma göre, tüketici isteklerine göre çeşitlendirmeye gidilir. • Standartlaştırma – Standart; yapılışta, anlayışta, ölçüde beraberlik, bir örneklik • Bütünleştirme – Mamulü meydana getiren parçaların bir araya getirilmesi. Bazı parçalar başka uzman üreticilerden temin edilebilir. • Genişleme ve daralma – Pazarlama bölümünden gelen bilgilere göre üretim hacminde artış veya azalış gerçekleştirilebilmelidir. – Ani talep artışı nasıl karşılanacak? Çalışanlara fazla mesai veya vardiya sayısını artırma. Talepteki artış sürekli olacaksa, kapasite genişlemesine gidilebilir. – Talepler düşüyorsa, mallar satılamıyorsa ne olacak?

Üretimin temel özellikleri Kitle halinde üretimde dikkate alınacak temel özellikler; • Uzmanlaşma: – İşler kısımlara ayrılır. Her şahıs bir kısmı yapar. Verimlilik artar. • Çeşitlendirme – Önemli olan çok üretmek değil, çok satmaktır. Pazardaki duruma göre, tüketici isteklerine göre çeşitlendirmeye gidilir. • Standartlaştırma – Standart; yapılışta, anlayışta, ölçüde beraberlik, bir örneklik • Bütünleştirme – Mamulü meydana getiren parçaların bir araya getirilmesi. Bazı parçalar başka uzman üreticilerden temin edilebilir. • Genişleme ve daralma – Pazarlama bölümünden gelen bilgilere göre üretim hacminde artış veya azalış gerçekleştirilebilmelidir. – Ani talep artışı nasıl karşılanacak? Çalışanlara fazla mesai veya vardiya sayısını artırma. Talepteki artış sürekli olacaksa, kapasite genişlemesine gidilebilir. – Talepler düşüyorsa, mallar satılamıyorsa ne olacak?

Üretim Faktörleri • • • Emek Sermaye Doğal Kaynaklar Bilgi Girişim

1 İşletmelerde Üretim Fonksiyonları • İşletmelerin temel fonksiyonlarından bir de üretim fonksiyonudur. Üretim bir işletmenin katma değer yaratma faaliyetidir. Dar anlamda üretim fayda sağlama işlemidir. Zira üretim fiziki ürünlerle ilgili olduğu kadar, fiziki olmayan ürünlerle de ilgilidir. • Üretim; insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla belirli girdilerin, çeşitli işlemlerden geçirilerek mal ve hizmet olarak çıktıya dönüştürülmesidir. Bu tanıma göre bir üretim işleminin üç önemli elemanı bulunmaktadır. Bunlar; girdiler (inputs), üretim prosesi (convertion) ve çıktılar (outputs)