RENMERETME YAKLAIMLARI Davran Kuramlar Hande DEMRTA 02386031 NDEKLER

ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMLARI Davranışçı Kuramlar Hande DEMİRTAŞ 02386031

İÇİNDEKİLER • Davranış Nedir? • Davranışın Özellikleri • Davranışçı Öğrenme Kuramları • Klasik Koşullanma • Bitişiklik • Etki Kanunu • Edimsel Koşullama • Davranışçı Yaklaşımların Sınıf Ortamında Uygulanması

DAVRANIŞ NEDİR? . . . Davranış, organizmanın belli bir durumda yaptığı tepki ve hareketlerine verilen isimdir. Örneğin; Konuşma Şarkı söyleme Yürüme Ağlama Korku Ağız kuruluğu vb.

DAVRANIŞIN ÖZELLİKLERİ Gözlenebilir Ölçülebilir Öğrenilir Geleceği tahmin edilebilir Çevredeki durum ve uyarıcılar sonucu ortaya çıkar Açık ya da gizli olabilir Seyrekleştirilebilir veya söndürülebilir

DAVRANIŞÇI ÖĞRENME KURAMLARI Davranışçı yaklaşıma göre kanıtlanamayan, ölçülüp değerlendirilemeyen hiçbir yaklaşımın değeri yoktur. Davranışçılar organizmada meydana gelen tepkilerde çevresel faktörlerin önemini vurgularlar. Davranışçı yaklaşım eylem ve davranış üzerinde odaklaşmaktadır. Bu kuramcılara aynı zamanda uyaran-tepki kuramcılar da denir.

KLASİK KOŞULLANMA - Pavlov Koşulsuz uyarıcı (et) Koşulsuz tepki (salya akması) Zil sesi (koşullu uyarıcı) + Et (koşulsuz uyarıcı) Koşulsuz tepki (salya akması) İkinci durumun çok sayıda tekrarı Koşullu uyarıcı (zil sesi) Koşullu tepki (salya akması)

KLASİK KOŞULLANMA (devamı) Öğrenmelerin kalıcı olmasında, insanların duygusal yönden olumsuz durumlara uyum sağlamalarında, korku ve endişelerden kurtulmalarında etkisi olabilir.

KLASİK KOŞULLANMA (devamı) Koşullama İlkeleri Bitişiklik Pekiştirme Sönme Kendinden geri gelme Genelleme Ayırt etme Birden fazla uyarıcıya koşullama

Koşullama İlkeleri Bitişiklik: Koşullu ve koşulsuz uyarıcıların art arda verilmesi durumudur. Pekiştirme: Öğrenilen tepkinin organizmaya yerleşmesi ve aynı şekilde devam etmesi için yapılan işlemlerdir. Sönme: Koşullu uyarıcının artık tek başına koşullu tepkiyi oluşturamamasıdır. Kendinden geri gelme: Sönen koşullu tepkilerin tekrar koşullu uyarıcı verildiğinde ortaya çıkmasıdır.

Koşullama İlkeleri (devamı) Genelleme: Aynı türden olan ya da birbirine benzer uyarıcılara daha önce kazanılan tepkinin verilmesidir. Ayırt etme: Koşullama sürecinde kullanılan koşullu uyarıcıyı diğerlerinden ayırt ederek sadece ona tepkide bulunma eğilimidir. Birden fazla uyarıcıya koşullama: Koşullu uyarıcı ve koşulsuz uyarıcının birçok kez birlikte verilerek koşulsuz uyarıcıya verilen tepkinin koşullu uyarıcıya da verilmesidir.

BİTİŞİKLİK KURAMLARI – Watson& Guthrie Bitişiklik: İki uyarıcının aynı anda tekrar ortaya çıkmasıyla iki uyarıcının bitişik duruma gelmesi ve birinin diğerini hatırlatmasıdır. Sonunculuk İlkesi: Organizmanın belli bir durumda son olarak hangi davranışı göstermişse, aynı durumla tekrar karşılaştığında aynı davranışı göstermesidir.

BİTİŞİKLİK KURAMLARI (devamı) Guthrie’ye göre güdüler: Süreğen uyarıcı sağlaması bakımından önemlidir, organizmayı amaca ulaşıncaya kadar aktif tutarlar. Guthrie’ye göre pekiştirme: Pekiştirme ile öğrenmeye hiçbir şey eklenmemektedir. Pekiştirme uyarıcı ve tepki arasındaki bağın gücünü arttırmaz, ancak öğrenmemeyi ya da öğrenilen bağın yok olmasını engeller.

BİTİŞİKLİK KURAMLARI (devamı) Guthrie’ye göre ceza: Ceza, cezalandırılan davranışa zıt, onun yerini alabilecek yeni bir davranış oluşturduğunda ve bu davranış istenmeyen davranışı değiştirebildiği zaman başarılıdır. Ceza çocuğun ya da hayvanın farklı bir şey yapmasını sağlayarak, istenmeyen alışkanlığı yok etme özelliği taşımalıdır. Duyguları tahrik eden ceza, cezalandırılan davranışın süreğenleşmesini sağlar.

ETKİ KANUNU - Thorndike Etki Kanunu uyarıcı-davranış modeli üzerine kuruludur. Bu kanuna göre eğer bir davranış o çevrede bir doyuma ulaşıyorsa, tatmin edici, haz verici ise aynı ortamda o davranışın oluşma olasılığı artar. O davranış doyum getirmeyen, rahatsız edici bir duruma yol açıyorsa o davranışın oluşma sıklığı giderek düşer. Pekiştirme ile davranış biçimlendirilebilirken, cezalandırma istemeyen davranışı yok etmez.

EDİMSEL KOŞULLAMA - Skinner Bilinçli ve kasıtlı hareketlerimizle ilgilidir. Edim: Herhangi bir ihtiyaç durumunda organizmanın kendiliğinden ortaya koyduğu davranışlardır. Edimsel koşullamada organizma düşünce ve eylemlerinde serbesttir.

EDİMSEL KOŞULLAMA İLKELERİ Pekiştireçler Birincil- İkincil Olumlu- Olumsuz Pekiştirme tarifeleri Premack İlkesi Ceza Biçimlendirme / Şekilllendirme Programlı Öğretim

EDİMSEL KOŞULLAMA İLKELERİ (devamı) Pekiştireçler: Davranışın olma sıklığını arttıran uyarıcılardır. Önemli olan etkili olabilmeleridir. Pekiştirme: Olumlu pekiştireçleri ortama koyarak ya da olumsuz pekiştireçleri ortamdan çıkararak davranışın yapılma olasılığını arttırma işlemidir.

EDİMSEL KOŞULLAMA İLKELERİ (devamı) Pekiştirme tarifeleri: Sürekli pekiştirme Sabit aralıklı pekiştirme Sabit oranlı pekiştirme Değişken aralıklı pekiştirme Değişken oranlı pekiştirme Premack İlkesi: Organizmanın çok sık yaptığı etkinliklerin daha az yapılan etkinlikleri pekiştirmek için kullanılmasıdır.

EDİMSEL KOŞULLAMA İLKELERİ (devamı) Ceza: Organizmaya istemediği birşeyin (olumsuz pekiştireç) verilmesi ya da istediği birşeyin (olumlu pekiştireç) verilmemesidir. Ceza yoluyla istenmeyen davranışlar baskı altında tutulur, ancak alışkanlıklar yok edilemez. Biçimlendirme / Şekillendirme: Yeni davranışlar kazandırırken öğrenciyi her aşamada ödüllendirerek en son hedeflenen amaca ulaşmak için yapılan çalışmalar bütünlüğüdür. Biçimlendirme beklenen tepkiye yakın olarak görülen bir tepkinin pekiştirilmesiyle başlar ve kademeli bir şekilde daha yakın bir tepkinin, daha sonrakinde daha yakın bir tepkinin ve en sonunda da istenen tepkinin pekiştirilmesiyle sonuçlanan bir süreçtir.

EDİMSEL KOŞULLAMA İLKELERİ (devamı) Programlı Öğretim: Her aşamasında rehberlik yaparak küçük adımlarla ve sistematik şekilde öğrencinin kendi öğrenme hızında yapılan öğretimdir.