Religia ydowska JUDAIZM Czym jest Judaizm Judaizm to

Religia żydowska JUDAIZM

Czym jest Judaizm? � Judaizm to religia żywa, złożona, monoteistyczna i narodowa. Jej wyznawcami są Żydzi. Według Biblii założycielem był Mojżesz. Obecnie wyznawców Judaizmu jest ok. 15 mln. � Za Żyda uznaje się każdego, kto urodził się z matki Żydówki. Znakiem Żydów jest Gwiazda Dawida.

Powstanie Judaizmu Jak już wiemy, Mojżesz był twórcą, prawodawcą i prorokiem Judaizmu. W historii Judaizmu wyróżnia się dwa podstawowe okresy: judaizm biblijny (źródłem jest Biblia) i judaizm pobiblijny (zapoczątkowany w I w. ). � Ten pierwszy zaczyna się od działalności Mojżesza. Obejmuje on epokę Sędziów i Królów, podział państwa na Judę i Izrael, niewolę babilońską, kończąc na zburzenia świątyni przez Tytusa. Decydujący wpływ na ukształtowanie się judaizmu miała niewola babilońska. �

Talmud to drugi podstawowy (zaraz po Biblii) tekst sakralny judaizmu. W jego skład wchodzi Miszna i Gemara. W talmudzie można wyróżnić dwa rodzaje tekstów” Halacha- zawierający normy prawne, przepisy kultowe i życiowe. � Haggada- barwne legendarne opowieści ilustrujące znaczenie prawd moralnych i religijnych. �

Teologia Zasady doktrynalne judaizmu zawarte są w Biblii ( Stary Testament) i Talmudzie. Podstawowe artykuły wiary judaizmu usystematyzował i ustalił dopiero wielki żydowski teolog i filozof. Jest ich trzynaście. Oto niektóre z nich 1. Istnieje Bóg-Stwórca 2. Bóg jest jeden 3. Bóg jest bezcielesny 4. Bóg jest wieczny 5. Tylko Bóg ma prawo do oddawania mu czci 6. Prorocy byli wysłannikami Boga i dlatego należy wierzyć ich słowom 7. Mojżesz jest największym z wszystkich proroków

Teologia � Przyjęcie tych prawd wiary to, warunek osiągnięcia wiecznego szczęścia. Jednym Bogiem Izraela jest Jahwe Biblia tłumaczy jako , , jestem który jestem’’. Z czasem imię Jahwe uznano za tak święte, , jest wszech że nie wolno go było wymawiać. Zapisywano je JHWH, a przy czytaniu słowem „Adonaj” (pan). Jahwe uznawany jest za stwórcę nieba i ziemi. Dla proroków Jahwe to Bóg uniwersalny , pan i opiekun nie tylko narodu żydowskiego, ale wszystkich narodów i całego wszechświata. Rządzi on całością, jest wszechobecny i wszechwiedzący. Ponieważ to właśnie naród żydowski zawarł z Bogiem przymierze, jest on w jakiś sposób wyróżniony. Zakazane było przedstawianie Boda w postaci obrazu lub rzeźby. Początkowo Żydzi nie byli monoteistami. Jednak konsekwentna działalność np. Eliasza i Elizeusza doprowadziła do zwalczenie wielobóstwa.

Antropologia � W judaizmie dostrzega się w człowieku dwa impulsy, z których jeden popycha go ku dobru, a drugi ku złu. Skłonność do złą jest wrodzona, zaś skłonność do dobra pojawić się ma w 13. roku życia. Człowiek swoje winy może zmazać jednak poprzez pokutę. Między Bogiem a człowiekiem jest przepaść nie do przebycia. Człowiek to sługa i niewolnik Boga. W istocie ludzkiej wyodrębniano dwa podstawowe aspekty: cielesny i duchowy. Po śmierci życie przenosi się częściowo do grobu, a częściowo do ciemności i ozbawionego przyjemności królestwa (Szeol), gdzie zmarli mają przebywać w postaci cieni, bez możliwości kontaktu z Bogiem i żywymi.

Kosmologia 7 - Październik 3761 r. p. n. e. Data ta od X 1 w. Stanowi początek żydowskiej rachuby czasu i jest do dziś stosowana w państwie Izrael. Tworzenia świata przez Boga trwałą siedem dni, ostatniego dnia Bóg odpoczywał. Myśl ta dała podstawę do ustanowienia szabatu jako dnia świętego. Bóg stworzył świat dla człowieka.

Kult-Ofiara Szczególnie ważne miejsce w Torze zajmuje ofiara. Stosowano ofiary krwawe jak i bezkrwawe, a składano je w Sanktuariach na ołtarzu z nieociosanych kamieni. Ustalenie rytuału ofiarnego Biblia przypisuje Mojżeszowi. Konsekwencją braku świątyni jako centrum kultowego był nacisk na inne czynności kulturowe: obrzezanie i świętowanie szabatu. W okresie drugiej świątyni system ofiar został znacznie rozbudowany. Szczególnie znacznie nadano ofierze tamid, polegającej na codziennym rannym i wieczornym całopaleniu połączonym z ofiarą z pokarmów i wina. Ofiara ta zajęła centralne miejsce w kulcie świątynnym.

Modlitwa Po zburzeniu drugiej świątyni (70 r. ) rola ofiary znacznie zmalałą. Jej miejsce zajęła zaś modlitwa. Modlitwa miała ustaloną formę; należało odmawiać ją rano, w południe i wieczorem. Obok modlitwy indywidualnej istniała też modlitwa zbiorowa. Do modlitwy porannej wkładano tallit, szatę modlitewną. W dni powszechne przy modlitwie porannej mężczyzni używają dwóch rzemyków modlitewnych (tefilin), umocowanych na czole i na lewym ramieniu na wysokości serca. Do każdego z nich przywiązane jest każde pudełeczko ze skóry (filakterie) zawierające związek pergaminu, na którym wypisane są cztery fragmenty Tory. Modlić się należy z twarzą zwróconą ku Jerozolimie, stojąc a tylko czasem klęcząc lub kiwając się całym ciałem. W związku z tym w domach żydowskich na ścianie powinna wisieć specjalna tablica misrach, wskazująca strony świata ( a więc kierunek Jerozolimy). Podczas modlitwy mężczyźni muszą mieć nakrytą głowę. Główne modlitwy to np. Szema i Szemone esre, które trzeba odmawiać codziennie. W synagodze do wspólnej modlitwy potrzeba co najmniej 10 mężczyzn, którzy ukończyli 13. lat

Szabat Tydzień kończy się dniem świątecznym, czyli szabatem. Szabat zaczyna się w piątek o zachodzie słońca, kończy zaś po 24 godzinach. W dniu tym należy się modlić oraz powstrzymywać od wszelkiej pracy, podróżowania, palenia, pisania, a nawet dotykania pieniędzy. Ważnym dla Żydów nie jest również dzień obrzezania. Jest to fizyczny, narodowy i religijny „znak przymierza” zawartego przez każdego Izraelitę z Bogiem. Wykonuje się go w 8 dniu po narodzinach. Poprzez obrzezanie wprowadza się chłopca do społeczności Izraela i uwalania od przyszłej kary. Po ukończeniu 13 roku życia chłopiec staje się pełnoprawnym członkiem gminy. � Kult judaistyczny odprawiany w synagogach polega głównie na czytaniu fragmentów Tory i innych ksiąg biblijnych, wyjaśnianiu ich oraz na modlitwach i śpiewach. �

Święta Najważniejsze święta żydowskie : 1. szabat, czyli ostatni dzień tygodnia 2. Szalosz Regalim (trzy święta pielgrzymie: Pesach, Szawuot i Szukkot. 3. Rosz ha-szana ( Nowy Rok) i Jom Kippur ( Dzień Pojednania), Łączone w cykl zwanym Jamim Noraim (Straszne Dni) 4. Rosz chodesz, czyli pierwszy dzień nowiu

Odłamy -Esseńczycy - -Karaimi - -Nurty mistyczne - -Frankiści -

System Praw Nakazy etyczno-religijne, otrzymane od Jahwe i obowiązujące od Żydów, zostały zebrane w Dekalogu i zapisane w Torze. Tora zawiera także wiele przepisów dotyczących czystości rytualnej: pewne zwierzęta i pokarmy są nieczyste, dotknięcie zmarłego powoduje nieczystość, zakazane jest spożywanie zwierząt, które nie zostały zabite w sposób rytualny. Według tradycji żydowskiej, zawartej już w Pięcioksiągu, a zebranej i spisanej w Talmudzie, wszystkich przykazań ma być 613, z czego 248 nakazy, a 365 to zakazy.

Świątynie Kult społeczności izraelskiej koncentrował się wokół Arki Przymierza, w której przechowywano- otrzymane od Jahwe- tablice z dziesięcioma przykazaniami. Arka traktowana była jako znak obecności Jahwe. Była to skrzynia z drewna akacjowego wykładana złotem. Salomon zbudował dla niej wspaniałą świątynię. Kapłan Żydowski to Rabin. Początkowo Rabin był uczonym, znawcą Tory i nauczycielem. Później był przełożonym gminy żydowskiej. Pełnił też funkcje sędziego, udzielał ślubów i rozwodów oraz reprezentował społeczność żydowską przed władzami. Rabina wybiera gmina wyznaniowa.

Gminy Żydowskie Zburzenie drugiej świątyni spowodowało uratę dotychczasowego ośrodka kultowego. Żydzie jeszcze bardziej rozproszyli się, zakładają własne gminy zwane kahałem. Zarząd w gminie składał się z parnasim, seniorów, których było od 3 do 5, towim, to pomocniczy seniorów, było ich 5 oraz pozostałych członków zarządu. Główne instytucje gminy to synagoga, cmentarz i łaźnia.