Rehberliin Geliimini Etkileyen Etmenler Psikolojik danma ve rehberlik
Rehberliğin Gelişimini Etkileyen Etmenler Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin ortaya çıkmasını hazırlayan gelişimsel ve sosyal boyutta bazı etmenler olmuştur. Bu etmenler sayesinde alan gelişmekte olan bir meslek haline gelmiştir. Mesleğin temelinde insan ve ihtiyaçları vardır. Rehberliğin gelişimini etkileyen etmenler aşağıda belirtilmiştir:
1. İnsan ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çeşitli iş ve meslekler vardır. Bunlar arasında seçim yapma, mesleğe hazırlanma, karar verme ve mesleklere giriş yöntemleri farklılık göstermektedir. Bu nedenle rehberlik hizmetleri bu ihtiyacı karşılamaktadır.
İnsancıl (hümanist) yaklaşım ve insan sevgisi • Amerika’da insancıl akımın başlangıcı 1800'lerin sonları ve 1900’ün başlarına rastlar. Bu yıllarda rehberlik hizmetleri göç, dil ve ekonomik sorunlara odaklanmışken insancıl bir ruh baskın olmaya başlamıştır. Parsons’un Meslek Bürosu mesleksel konularda rehberlik hizmeti verirken insan sevgisinin gelişimine uygun koşullar da oluşmuştur. Topluma verilen mesleki yardım esnasında insanlara insancıl yaklaşım açısından da yardım edilmeye başlanmıştır. • Okullarda rehberlik servisleri uygun yerler olarak düşünülmüş ve rehberlikle birlikte insancıl yaklaşım gelişmeye devam etmiştir. Abraham Maslow’un insan ihtiyaçları hiyerarşisi teorisi ve kendini gerçekleştirme kavramı ile Carl R. Rogers’ın tam fonksiyonda bulunan birey kavramı insancıl yaklaşımın ve danışandan hız alan psikolojik danışma modelinin gelişimini sağlamıştır.
3. Din Sosyal konuların önemli bir boyutunu oluşturan din, toplumun moral yaşamını da etkilemektedir. Rehberliğin gelişimi esnasında, olumlu/olumsuz durum ve faktörlerin dinsel yönden bireyler üzerinde etkisi üzerinde durulmuştur. Psikolojik danışma gruplarının katkısı ile bu alan pastoral psikoloji olarak gelişimini sürdürmüştür.
• 4. Zihinsel sağlık • Amerika’da 1909 yılında kurulan Zihinsel Sağlık Ulusal Komitesi ciddi zihinsel rahatsızlığı olan bireylere insancıl yaklaşıma dayalı bir program ve tedavi uygulayarak bu bireylerin toplumsal uyum ve haklarının iyileştirilmesini sağlamıştır. Daha sonra hafif derecede zihinsel rahatsızlığı olan, bireysel uyumsuzluk gösteren ve terapiye ihtiyaç duyan bireylerle çalışarak, onlara tedavi ve rehabilitasyon hizmeti verilerek okullarda eğitimcilerin ve zihinsel sağlıkla ilgili bireylerin duyarlı olmaları gereksinimini ortaya konmuştur. Bu tür sorunlar ve tedavi ihtiyacı da rehberlik hizmetlerinin gelişimini sağlayan bir etmen olmuştur.
• 5. Sosyal Değişmeler • I. ve II. Dünya Savaşı arasında geçen zamanda Amerikan toplumunda işsizlik, depresyon, teknolojik ilerlemeler, işçi çocuklar, kanunlar, okula devam etme isteksizliği gibi sorunlar ortaya çıkmaya başlamıştır. Sosyal değişimler artarak bireylerin yardım almaya duyduğu ihtiyacı ortaya koymuştur. Psikolojik danışmanlar okul dışı karmaşık çevrede ve okula devam sürecinde çocuklara ve gençlere ne tür yardım sağlayabilecekleri konusunda rehberlik hizmetlerini güçlendirmişlerdir.
• 6. Öğrencileri bireyler olarak tanıma hareketi • Rehberlik hizmetleri öğrencileri birey olarak tanımayı kolaylaştırmıştır. Her öğrenci ile çalışma, bireysel farklılıkları ortaya koyduğu için öğrencilerin ayrı değerde bireyler olduğu görüşü yaygınlaşmış ve bireyi tanıma işlevi rehberlikte bir hizmet olarak algılanmıştır. Böylece bireyi tanıma hareketi ortaya çıkmıştır.
• 7. Ölçme hareketi • 1890 yılında. James Mc. Keen Catell, ‘zihinsel testler’ terimini zeka ile ilgili makalesinde dile getirmiştir. • Psikoloji literatürünün ilk zamanlarına rastlayan bu dönemde 1896 yılında Alfred Binet ile V. Henıi yayınladıkları makalede karmaşık zihinsel fonksiyonları ölçen testleri tanımlamışlardır. • Binet-Simon zeka ölçeği, L. M. Terman’m Amerikan çocukları üzerinde standardize edilen zeka ölçeği, Stanford- Binet’nin Ordu Alfa Testi gibi ölçekler geliştirilmiştir. • 1970’lerde federal hükümetin fınansal desteği ile danışmanların istihdamı, eğitimi, mesleki eğitimle ilgili yasa, mesleki eğitimin gelişimi gibi konular değerlendirilmiş ve rehberliğin gelişimine katkı sağlanmıştır. • Ölçme hareketi ile, rehberlikte, testlerle bireyi tanıma ihtiyacı karşılanmış olmaktadır.
• 8. Danışan-merkezli psikolojik danışma • Danışan merkezli psikolojik danışma rehberliğin gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir. • Edmund G. Williamson’un oteriteryen tutuma yönelik güdümlü danışmasından sonra Carl Rogers'ın güdümsüz danışandan hız alan danışma yaklaşımı rehberlik çalışmalarını büyük ölçüde etkilemiştir. • Rogerian psikolojik danışma ile danışmanlar her alandaki iş, yaşam ve meslek gibi problemlerden ziyade danışanların insan olarak kişilik özelliklerinin farkına varmışlardır. Böylece danışandan hız alan danışma yaklaşımı rehberlik hizmetlerinin içinde önemli bir etkinlik alanına sahip olmuştur.
• 9. Bütün Etkilerin Etkisi • Rehberliği gerekli kılan tüm bu etmenlerin etkisi sonucunda rehberlik hızla gelişme sürecine girmiştir. Psikolojik danışman eğitimi için sertifika programlan profesyonel düzeyde mesleki gelişimi hızlandırmıştır. Bütün okullarda rehberlik programları oluşturulmuştur. Düzenli okul programları sayesinde okul rehberlik servislerinde hizmetler verilmeye devam etmiştir. • Her eğitim düzeyinde, ilk, orta ve lisede rehberlik hizmetleri yaygınlaşmıştır. Bu gelişme sonucu yüksek eğitimde de rehberlik hizmetlerine hız verilmiştir. Mesleki seçim ve değişikliklerde, emeklilikte krize neden olan durumlarda yetişkin bireylere de hizmetler verilmeye başlanmış ve böylece rehberlik alanı psikolojik danışma ile birlikte gelişmeye*devam etmiştir.
- Slides: 10