REGIONY PODBABIOGRZA mgr Halina Baran mgr Aneta abdzka

REGIONY PODBABIOGÓRZA mgr Halina Baran mgr Aneta Łabędzka

Regiony Podbabiogórza Współczesne czasy coraz bardziej zacierają różnice w codziennym życiu mieszkańców poszczególnych regionów góralszczyzny, ale polscy górale, już od wielu dziesięcioleci, uparcie poszukują swojej tożsamości i własnego miejsca w przestrzeni kulturowej.

ŁEMKOWSZCZYZNA Łemkowie nazywali siebie Rusnakami. Zamieszkiwali Beskid Niski - od rzeki Osławy aż po Poprad na Sądecczyźnie. Łemkowie są wyznawcami grekokatolicyzmu i prawosławia. Posługują się własnym językiem, którym przeplatają się elementy języka ruskiego, słowackiego i polskiego.

PRZYSMAKI POGÓRZA Pierogi z kapustą i kaszanką o 100 -letniej tradycji wytwarzania - Bobowa, Strużna Święconka - żur wielkanocny na serwatce, z kiełbasa, boczkiem, jajkiem, chrzanem i śmietaną, o 100 -letniej tradycji wytwarzania - Sędziszowa, Brzana, Strużna, Jankowa; Ukropek - zupa na smażonej słoninie i kiełbasie z grzankami, o 100 -letniej tradycji wytwarzania - Sędziszowa, Brzana, Jankowa, Siedliska, Bobowa; Bordy - kluski z surowych ziemniaków, omaszczone wędzoną słoniną, podawane z mlekiem, o 100 -letniej tradycji wytwarzania - Stróżna, Jankowa, Wilczyska, Bobowa.

SĄDECCZYZNA Obszar Ziemi Sądeckiej zamieszkuje kilka grup góralskich o różnym stopniu odrębności, ale podobnych wyróżnikach kultury materialnej: Lachy Sądeckie, Pogórzanie, Górale, Łemkowie oraz Cyganie.

LIMANOWSZCZYZNA Ziemię Limanowską (teren powiatu limanowskiego) zamieszkują 4 grupy góralskie: lachy limanowskie, lachy od Dobrej, lachy szczyrzyckie i zagórzanie.

Była to kuchnia bardzo skromna, wręcz uboga, oparta o ziemniaki, kapustę, groch i fasolę oraz grube kasze i mąkę mieloną na domowych żarnach. Ale dzięki pomysłowości gospodyń, z tych skromnych zapasów udawało się ugotować prawdziwe specjały.

PIENINY Obszar Pienin zamieszkiwały jeszcze do połowy XX wieku dwie grupy ludności góralskiej: Górale Pienińscy i Rusini Szlachtowscy.

GÓRALE PIENIŃSCY Zamieszkują okolice Czorsztyna, Grywałdu, Hałuszowej, Kluszkowiec, Krościenka, Krośnicy, Niedzicy, Sromowiec Niżnych i Wyżnych oraz Szczawnicy i Tylki.

RUSINI SZLACHTOWSCY Byli najmniejszą grupą Górali Ruskich zamieszkujących cztery wsie w Dolinie Grajcarka, na pograniczu Pienin i Beskidu Sądeckiego: Białą i Czarną Wodę, Jaworki oraz Szlachtową. Podczas „Akcji Wisła”, w latach 194447, zostali wysiedleni na tereny Polski zachodniej i do Związku Radzieckiego.

PRZYSMAKI PIENIŃSKIE Gałuszki - kluski z surowych ziemniaków, omaszczone wędzoną słoniną, o 100 -letniej tradycji wytwarzania Szczawnica; Śliwanka zupa, rodzaj kompotuśliwowego z kaszą lub ziemniakami, o 100 -letniej tradycji wytwarzania Szczawnica; Cyr gotowana mąka razowa z ziemniakami, o 100 -letniej tradycji wytwarzania Szczawnica; Podpłomyki - placek z płyty kuchennej z ziemniaków i mąki razowej zastępujący chleb, o 100 -letniej tradycji wytwarzania Szczawnica; Kulasa - gotowana mąka razowa (prażona), podawana z mlekiem lub omastą, o 100 -letniej tradycji wytwarzania Szczawnica; Kołoc - placek drożdżowy z farszem serowym lub ziemniaczanym, o 100 -letniej tradycji wytwarzania Szczawnica