Regionalny Orodek Doskonalenia Nauczycieli WOM w Czstochowie 42

Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie 42 -202 Częstochowa, Aleja Jana Pawła II 126/130, tel. 34 3606004 http: //www. womczest. edu. pl info@womczest. edu. pl Rodzaje inteligencji małego dziecka Elżbieta Doroszuk doroszuk@womczest. edu. pl

Wspieranie wszechstronnego rozwoju małego dziecka a kierunki realizacji polityki oświatowej państwa Wspieranie wszechstronnego rozwoju małego dziecka wiąże się ściśle z pierwszym kierunkiem polityki oświatowej ogłoszonym przez Ministra Edukacji Narodowej w roku szkolnym 2013/2014. Brzmi on: Wspieranie rozwoju dziecka młodszego w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego 11/5/2020 2

Piramida szczęścia http: //zabawyfundamentalne. pl 11/5/2020 3

Inteligencja jest w dużej mierze zespołem cech wrodzonych, jednak można ją rozwijać od najmłodszych lat. Już w przedszkolu widać, jak dzieci różnią się od siebie zdolnościami, sposobem postrzegania świata, wrażliwością i komunikatywnością. 11/5/2020 4

Wszechstronny rozwój dziecka Każdy człowiek jest inny i posiada różne rodzaje inteligencji, a im wcześniej zwrócimy uwagę na wszechstronny rozwój u dziecka, tym większe damy mu szansę na życiowy sukces. Współcześni psychologowie wyodrębniają różne typy inteligencji, my wybraliśmy z nich osiem, które wydają się najbardziej istotne dla rozwoju małego dziecka (teoria inteligencji wielorakich Howarda Gardnera). 11/5/2020 5

Inteligencja wieloraka - teoria opracowana przez Howarda Gardnera w 1983 roku. Rozszerza ona definicję inteligencji poza umiejętności mierzone przez testy inteligencji. Gardner podzielił inteligencję na 8 odrębnych bloków. Wartości różnią się pomiędzy społeczeństwami, zgodnie z tym co dla danego społeczeństwa jest potrzebne, użyteczne i cenione. 11/5/2020 6

Inteligencja wieloraka Do pomiaru tego rodzaju inteligencji potrzeba zastosowania znacznie dokładniejszych testów niż w przypadku standardowego pomiaru inteligencji. Teoria wymaga obserwacji oraz oceny jednostki w różnych sytuacjach życiowych. 11/5/2020 7

Inteligencja wieloraka W ostatnich latach, badacze zaczęli się dokładnie zajmować jednym z rodzajów inteligencji - inteligencją emocjonalną, która jest związana z pojęciami inteligencji interpersonalnej oraz inteligencji intrapersonalnej w koncepcji Gardnera. 11/5/2020 8

Standardowy pomiar inteligencji Pierwsze próby mierzenia inteligencji pojawiają się już w XIX wieku, gdy IQ określano na podstawie pomiaru wielkości mózgu. Natomiast dzisiaj stosujemy inne metody mierzenia IQ - testy na inteligencję. Alfred Binet jako pierwszy zastosował metodę mierzenia inteligencji na podstawie testów, które były przeznaczone dla dzieci. Od tego czasu testy zostały zmodernizowane, modyfikowane i dalej rozwijane aż do obecnej formy, gdzie wszystkie grupy wiekowe mogą być poddawane testom na IQ. 11/5/2020 9

Standardowy pomiar inteligencji Dzisiaj do mierzenia inteligencji stosujemy różne testy psychologiczne…. . Uwzględniają one przede wszystkim następujące obszary: spostrzeganie i inteligencja wizualna, zdolności komunikacyjne i inteligencję językową, zdolności techniczne i inteligencję praktyczną oraz logiczne myślenie i inteligencję matematyczną. 11/5/2020 10

ILORAZ INTELIGENCJI (IQ - od intelligence quotient) - wartość liczbowa testu psychometrycznego, którego celem jest pomiar inteligencji. Wartość ta nie jest absolutną miarą inteligencji, lecz ma, jak każda jednostka miary używana do pomiaru, charakter relatywny. 11/5/2020 11

ILORAZ INTELIGENCJI William Stern zaproponował, aby wprowadzić bezwzględną wartość liczbową określającą poziom rozwoju intelektualnego: wiek umysłowy podzielony przez wiek życia i pomnożony przez 100. Tę wartość nazwano ilorazem inteligencji (z niemieckiego Intelligenz. Quotient, stąd skrót IQ). 11/5/2020 12

Badanie inteligencji Testy inteligencji wprowadził też amerykański psycholog David Wechsler. Jego testy nie korzystały z koncepcji wieku umysłowego, tylko z rozkładu poziomu inteligencji w populacji. Tak więc przyjęto, że 100 IQ jest najczęściej występującym wynikiem, a im większe odstępstwo od normy czy to w jedną, czy w drugą stronę, tym mniejszej części ludzkości ono dotyczy. 11/5/2020 13

Test Wechslera Za odchylenie standardowe w teście Wechslera przyjęto 15. Oznacza to, że wyniki 85 -115 oznaczają inteligencję przeciętną, wyniki mniejsze niż 85 inteligencję niską, a większe od 115 inteligencję wysoką. Iloraz inteligencji mniejszy niż 70 wskazuje na upośledzenie umysłowe, a większy od 130 na wybitne zdolności. 11/5/2020 14

Test Wechslera Autor testu, David Wechsler, zakłada, że inteligencja jest pewną ogólną zdolnością, która pozwala jednostce działać celowo, myśleć racjonalnie, efektywnie współdziałać ze środowiskiem. 11/5/2020 15

Test Wechslera Test zbudowany jest z podskal dzielących się na dwie główne grupy: skale zdolności słownych oraz skale wykonaniowe. Każda podskala udziela informacji dotyczących funkcjonowania w sferze poznawczej osoby badanej w danym zakresie. 11/5/2020 16

Inteligencja wieloraka Gardnera Człowiek posiada 8 rodzajów inteligencji. Każdą z nich można rozwinąć nawet u najmłodszych dzieci. Każdy z nas posiada specyficzne dla siebie uzdolnienia i zainteresowania. Dzięki nim tworzy najskuteczniejszy dla siebie sposób poznawania świata i uczenia się. Dzieci w wieku przedszkolnym w naturalny sposób wybierają sobie swój styl poznawania świata, wykorzystując swoje najmocniejsze strony. 11/5/2020 17

Inteligencja wieloraka Gardnera Nauczyciela zadaniem jest kierowanie procesem poznawania świata w taki sposób, by rozwijać u dziecka osiem inteligencji dając przy tym również możliwość poszukiwania sposobów rozwiązań wykonywanych zadań tak, by dziecku sprawiało to przyjemność i satysfakcję. Poprzez rozwijanie inteligencji wielorakich u dzieci rozwijamy wiele umiejętności. 11/5/2020 18

RODZAJE INTELIGENCJI http: //zabawyfundamentalne. pl 11/5/2020 19

Inteligencja logiczno – matematyczna To rodzaj inteligencji oparty na myśleniu przyczynowo -skutkowym. Przejawia się w postrzeganiu świata poprzez ciągi zdarzeń, logiczne myślenie i kreatywne rozwiązywanie problemów. Dotychczasowe badania miernika IQ dotyczyły właśnie tego rodzaju inteligencji. Aby rozwijać w dziecku ten rodzaj inteligencji, warto stawiać przed nim zadania wymagające liczenia w pamięci, rozwiązywania problemów lub szacowania. 11/5/2020 20

Inteligencja językowa (inaczej lingwistyczna, werbalna) Najprościej ujmując, to umiejętność jasnego wyrażania własnych myśli poprzez słowo mówione. Elementami kluczowymi inteligencji językowej są: wrażliwość na dźwięki, brzmienie, rytm, modulację głosu, budowę i znaczenie słów. 11/5/2020 21

Inteligencja przyrodnicza (inaczej naturalistyczna lub środowiskowa) Ten typ inteligencji opiera się na poznaniu, docenianiu i zrozumieniu natury. Osoba obdarzona inteligencją przyrodniczą “czuje” naturę, troszczy się o świat, dba o zwierzęta, pielęgnuje rośliny. Odznacza się zdolnością do rozumienia i czerpania wniosków i korzyści ze środowiska naturalnego. 11/5/2020 22

Inteligencja muzyczna (inaczej słuchowa lub rytmiczna) To rozumienie świata poprzez dźwięki. Osoby obdarzone inteligencją muzyczną mają tzw. „słuch muzyczny”, czyli są mocno uwrażliwione na dźwięki płynące z otoczenia. Muzyka i rytm to ich cały świat. Świetnie tańczą, często dobrze śpiewają, potrafią rozróżnić dźwięk poszczególnych instrumentów i odtworzyć melodię po jej jednokrotnym wysłuchaniu. Posiadają zdolności językowe i łatwość przyswajania akcentu. Ten rodzaj inteligencji pojawia się najwcześniej. 11/5/2020 23

Inteligencja przestrzenna Ten rodzaj inteligencji umożliwia rozumienie otoczenia dzięki kształtom i wyobrażeniom pochodzącym ze świata zewnętrznego oraz wyobraźni. Dzieci o rozwiniętej inteligencji wizualno -przestrzennej mają bogatą wyobraźnię, preferują książki z wieloma ilustracjami, świetnie radzą sobie z układankami, klockami i zabawkami konstrukcyjnymi. 11/5/2020 24

Inteligencja ruchowa (inaczej kinestetyczna) To nauka poprzez wykonywanie czynności, ruch; to świadomość własnego ciała. Dzieci obdarzone inteligencją ruchową uwielbiają taniec i sport. Z przyjemnością wykonują własnoręcznie różnego typu prace, np. majsterkowanie, rzeźbienie. Na co dzień posługują się językiem ciała i dużo gestykulują. 11/5/2020 25

Inteligencja interpersonalna (inaczej społeczna) Ten rodzaj inteligencji zawiera w sobie cechy wszystkich pozostałych typów. Nierozerwalnie wiąże się z inteligencją emocjonalną, na którą, oprócz umiejętności społecznych, składają się zdolność samokontroli, samokreacji i wglądu we własne emocje. Jej podstawa to zdolność rozumienia innych i empatia, oraz zdolność do postrzegania cech różnicujących ludzi. 11/5/2020 26

Inteligencja intrapersonalna (inaczej intuicyjna) Ten rodzaj inteligencji wiąże się z wiedzą o sobie samym i oznacza zdolność do patrzenia na świat z własnego punktu widzenia, rozpoznawania własnych uczuć i emocji. Pozwala na odczytywanie ich i wykorzystanie w autokontroli. W połączeniu z inteligencją interpersonalną pomaga wybrać najlepszą drogę w życiu. Osoby z rozwiniętą inteligencją intrapersonalną posiadają tzw. „mądrość życiową”, intuicję, wewnętrzną motywację i silną wolę do działania. 11/5/2020 27

http: //zabawyfundamentalne. pl 11/5/2020 28

Na naukę nigdy nie jest za wcześnie. . . W ciągu pierwszych pięciu lat życia rozwija się ok. 50 % zdolności do uczenia się. Następne 30 % rozwija się do 8 roku życia. To oznacza, że rodzice są najważniejszymi nauczycielami na świecie, a dom i przedszkole są najważniejszymi instytucjami naukowymi. 11/5/2020 29

Na naukę nigdy nie jest za wcześnie. . . Dziecko rodzi się z liczbą komórek mózgowych, która jest wystarczająca do osiągania sukcesów. Ale nie liczba komórek decyduje o inteligencji, a liczba połączeń stworzonych pomiędzy tymi komórkami. Połączenia te tworzą się w wyniku doświadczeń zdobywanych we wczesnym dzieciństwie. Im bogatsze i bardziej stymulujące środowisko, tym pełniejszy rozwój dziecka. 11/5/2020 30

Neurony niestymulowane http: //zabawyfundamentalne. pl 11/5/2020 31

Neurony stymulowane http: //zabawyfundamentalne. pl 11/5/2020 32

Komórki mózgowe Liczba komórek mózgowych dziecka w dniu jego urodzin jest tak duża, że przekracza liczbę niezbędną do prowadzenia życia pełnego osiągnięć. Mózg to niesamowite urządzenie, którego sposób myślenia jest dużo lepszy, a kreatywność i wyobraźnia nieporównywalnie lepsza od najpotężniejszego komputera na świecie. 11/5/2020 33

Komórki mózgowe Trudno w to uwierzyć, ale człowiek posiada około 100 miliardów komórek mózgowych. Oznacza to, że moc mózgu to więcej niż wystarczy, aby nauczyć się, czego tylko zapragniesz! Dziecko potrzebuje jednak dużo pomocy, aby maksymalnie wykorzystać swój mózg. 11/5/2020 34

Pojemność mózgu Komórka mózgowa wygląda trochę jak mała ośmiornica. Dużo cieniutkich nóżek, zwanych dendrytami, które rozgałęziają się od ciała każdej komórki. Kiedy dziecko patrzy, słucha bądź wykonuje jakąś czynność, wytwarza myśl lub wrażenie. 11/5/2020 35

Pojemność mózgu Te myśli „podróżują” z komórek mózgowych wzdłuż jednego z dendrytów. Kiedy dochodzi do końca dendrytu, myśl przeskakuje malutką lukę żeby dostać się do następnego dendrytu i tak dalej. Czasami zdarzy się, że jednym doświadczeniem czy też myślą połączonych będzie tysiące komórek mózgowych. 11/5/2020 36

Tworzenie połączeń Za każdym razem mamy do czynienia z reakcją łańcuchową, między komórkami mózgowymi tworzą się nowe połączenia. Jeśli będziesz powtarzać tę samą czynność ciągle i ciągle, niektóre z tych połączeń utwierdzą się na stałe. Kiedy tak się dzieje, dziecko jest w stanie wykonywać pewne czynności automatycznie – bez konieczności myślenia o tym. 11/5/2020 37

Tworzenie połączeń Dlatego właśnie można zapamiętać sposób wykonywania wielu czynności, takich jak pisanie lub czytanie. Poprzez powtarzanie, utworzone zostają trwałe połączenia. Im bardziej wykorzystujemy mózg dziecka podczas zabawy, tym więcej połączeń tworzymy między komórkami mózgowymi. Im więcej połączeń, tym dziecko staje się coraz bardziej samodzielne. 11/5/2020 38

Pięć zmysłów Dorosły powinien stwarzać warunki, w których wszystkie zmysły dziecka będą we właściwy sposób stymulowane. Wówczas dziecko pięknie rozkwitnie. Jest pięć głównych ścieżek, które prowadzą do mózgu dziecka. Od pierwszych dni życia dziecka rozwijają się części jego mózgu odpowiedzialne za zmysły: wzrok, słuch, dotyk, smak i węch. 11/5/2020 39

Pięć zmysłów Jeśli dziecko będzie mogło używać wszystkich zmysłów do poznawania świata, będzie się uczyło łatwiej i efektywniej. Różnorodne ćwiczenia pomagają stworzyć dziecku pełne koło rozwoju. Im więcej dziecko działa, tym więcej się uczy. Przez całe życie człowiek zdobywa nowe informacje poprzez zmysły. 11/5/2020 40

Pięć zmysłów Dziecko uczy się, gdy patrzy, słucha, dotyka, smakuje i wącha. Im bardziej rozwiną się zmysły dziecka, tym lepiej zbudowane będą drogi, po których informacje docierają do mózgu, a przecież przez całe życie ruch na tych drogach będzie natężony. Dobre opanowanie umiejętności motorycznych, a także rozwinięcie słuchu i spostrzegawczości wzrokowej prowadzi do postępów w czytaniu, pisaniu i do umiłowania sztuk pięknych. 11/5/2020 41

Pięć zmysłów Od pierwszego dnia życia dziecka kształtują się części mózgu odpowiedzialne za wzrok, węch i słuch. Później, gdy rozwijają się kolejne połączenia nerwowe, dziecko uczy się mówić, śpiewać, rysować, czytać, pisać, myśleć i tworzyć. Przez pierwsze osiem lat życia, a przede wszystkim przez pierwsze cztery lata, dziecko ma bardzo chłonny mózg - wchłania doświadczenia jak gąbka. 11/5/2020 42

Pięć zmysłów Należy mu więc zapewnić jak najwięcej doświadczeń sensorycznych, wprowadzać zabawy, w których może chodzić na czworaka w późniejszym wieku, niż etap raczkowania u niemowląt. W odczuciu wielu ekspertów chodzenie na czworaka (gdy dziecko naprzemiennie używa wszystkich czterech kończyn, stosując wzorzec krzyżowy) skutecznie wzmacnia połączenia między obiema półkulami mózgowymi. 11/5/2020 43

Obowiązek szkolny NA NAUKĘ NIGDY NIE JEST ZA WCZEŚNIE… 14 maja - Zabawa jest nauką. Wspieranie kreatywnego myślenia 11/5/2020 44

ZAPROSZENIE V Ogólnopolski Kongres Nauczycieli Wychowania do Życia w Rodzinie 5 maja 2014 r. – aula Forum RODN „WOM” w Częstochowie Program i warunki uczestnictwa na stronie: www. womczest. edu. pl 11/5/2020 45

Najnowsze informacje z oferty RODN „WOM” zapewnicie sobie Państwo zamawiając naszego NEWSLETTERA. Zapraszamy także do dzielenia się swoim dorobkiem zawodowym w ramach „przykładów dobrych praktyk”. www. womczest. edu. pl RODN "WOM" w Częstochowie 46

Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie 42 -202 Częstochowa, Aleja Jana Pawła II 126/130, tel. 34 3606004 http: //www. womczest. edu. pl info@womczest. edu. pl Dziękuję za uwagę Elżbieta Doroszuk doroszuk@womczest. edu. pl