Regionalna pomoc inwestycyjna 2014 2020 Robert Zenc Departament
Regionalna pomoc inwestycyjna 2014 – 2020 Robert Zenc Departament Monitorowania Pomocy Publicznej Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów robert. zenc@uokik. gov. pl 1
Art. 107 ust. 3 TFUE 3. Za zgodną z rynkiem wewnętrznym może zostać uznana: a) pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia (…); § § c) PKB na 1 mieszk. < 75% średniego PKB w UE za 3 ostatnie lata regiony najbardziej oddalone pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem; § § § byłe obszary „a” (w okresie 2011 – 2013) obszary słabo zaludnione inne regiony „c” z trudnościami 2
Poziom PKB na mieszkańca (dane Eurostatu za lata 2008 -2010): Ø Ø tzw. regiony „a” « podkarpackie (40, 67%) « lubelskie (40, 67%) « podlaskie (43, 67%) « warmińsko – mazurskie (44, 33%) « świętokrzyskie (46, 33%) « opolskie (49%) « kujawsko – pomorskie (50, 67%) « lubuskie (51%) « małopolskie (51, 33%) « zachodniopomorskie (52, 67%) « łódzkie (55%) « pomorskie (57, 33%) « wielkopolskie (62, 67) « śląskie (64, 33%) « dolnośląskie (65, 33%) tzw. region „c” « mazowieckie (96%) 3
Przepisy unijne Ø Ø Art. 107 ust. 3 lit. a) i c) TFUE Wytyczne w sprawie pomocy regionalnej na lata 2014 – 2020 (Dz. Urz. UE C 209 z 23. 7. 2013) (RAG) § § Ø obowiązek notyfikacji KE bardziej restrykcyjne warunki proporcjonalność, efekt zachęty) dopuszczalności (np. Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z 17. 6. 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26. 6. 2014) (GBER) § § brak obowiązku notyfikacji KE (wyłączenie grupowe) uproszczone warunki dopuszczalności (np. efekt zachęty) 4
Obowiązek notyfikacji w ramach RAG 2014 -2020 Ø Pomoc regionalna (programy pomocowe + pomoc indywidualna) nie objęta wyłączeniami grupowymi. Ø Pomoc indywidualna udzielana w ramach notyfikowanego programu pomocowego w przypadku, gdy: § wartość pomocy ze wszystkich źródeł przekracza próg notyfikacyjny (w zależności od intensywności pomocy: 7. 5 mln €, 11. 5 mln €, 18. 75 mln €, 26. 25 mln € lub 37. 5 mln €), § pomoc jest udzielana beneficjentowi, który zamknął taką samą lub podobną działalność w EOG w ciągu 2 lat poprzedzających dzień ubiegania się o pomoc lub na dzień ubiegania się o nią planuje zamknąć taką działalność w ciągu 2 lat po zakończeniu realizacji wspieranej inwestycji Ø Pomoc udzielana dużemu przedsiębiorcy w regionie „c” w związku z 5 dywersyfikacją w istniejącym przedsiębiorstwie w nowy produkt.
Progi skutkujące obowiązkiem notyfikacji Intensywność pomocy Próg powodujący obowiązek notyfikacji 10% 7, 5 mln EUR 15% 11, 25 mln EUR 25% 18, 75 mln EUR 35% 26, 25 mln EUR 50% 37, 5 mln EUR 6
Pomoc regionalna wykluczona z GBER Ø Ø Ø Ø Ø produkcja produktów rolnych rybołówstwo i akwakultura trudna sytuacja ekonomiczna hutnictwo żelaza i stali sektor węglowy sektor budownictwa okrętowego (stoczniowy) sektor włókien syntetycznych sektor transportu i związanej z nim infrastruktury sektor energetyczny (wytwarzanie energii, jej dystrybucja i infrastruktura) beneficjent, który zamknął taką samą lub podobną działalność w EOG w ciągu 2 lat poprzedzających dzień ubiegania się o pomoc lub na dzień ubiegania się o nią planuje zamknąć taką działalność w ciągu 2 lat po zakończeniu realizacji wspieranej inwestycji 7
Zakres sektorowy RAG 2014 – 2020 Ø Sektory wykluczone: hutnictwo żelaza i stali, włókna syntetyczne Ø Budownictwo okrętowe – konieczność notyfikacji w ramach RAG (w GBER niedopuszczalna) Ø Zakaz pomocy dla dużych w regionach „c” (wyjątek: nowa inwestycja na rzecz nowej działalności) Ø Trudna sytuacja ekonomiczna w rozumieniu Wytycznych na ratowanie i restrukturyzację Ø Rybołówstwo, akwakultura, rolnictwo i transport – specjalne zasady określone w szczególnych przepisach (mogących wprowadzać odstępstwa od RAG) Ø Porty lotnicze + sektor energetyczny – RAG nie mają zastosowania Ø Infrastruktura badawcza i szerokopasmowa – RAG + dodatkowe warunki 8
Transport + związana z nim infrastruktura Ø Art. 2 pkt 5 i pkt 45 GBER Transport oznacza transport: Ø § pasażerski powietrzny, morski, drogowy, kolejowy lub wodny śródlądowy, § towarowy transport zarobkowy. W ścisłym rozumieniu wg klasyfikacji NACE: § transport lądowy oraz rurociągowy (wyjątek: działalność taksówek osobowych, działalność usługowa związana z przeprowadzkami, transport rurociągowy), § transport wodny, § transport lotniczy (wyjątek: kosmiczny). 9
Transport + związana z nim infrastruktura Ø Ø Ø „Związana infrastruktura” – infrastruktura, która jest konieczna i używana do dostarczania usług transportowych szerokie ujęcie, czyli nie tylko infrastruktura wchodząca ściśle w zakres działalności z NACE (np. tory w przypadku transportu kolejowego) Przykłady: § infrastruktura niezbędna do obsługi transportu multimodalnego, w tym np. parkingi, rampy, place składowe i przeładunkowe, drogi wewnętrzne, tory kolejowe, magazyny § wyposażenie terminali (np. dźwigi, żurawie samochodowe, wozy podnośnikowe, lokomotywy manewrowe, bramowe suwnice kontenerowe 10
Energetyka Ø Sektor wytwarzania energii, jej dystrybucji i infrastruktury (kod NACE 35) § zastosowanie przepisów dotyczących pomocy publicznej w sektorze energetycznym (sekcja 7 GBER i EEAG) § przedsiębiorca działa w innym sektorze (np. chemicznym), ale sprzedaje nadwyżki energii wyprodukowanej na własne potrzeby – może uzyskać RPI wyłącznie w zakresie działalności podstawowej (w przypadku pomocy dotyczącej produkcji energii ocena w oparciu o reguły środowiskowe) § przedsiębiorca nie działa w sektorze produkcji i dystrybucji energii, ale część kosztów dotyczy budowy infrastruktury do wytwarzania energii wykorzystywanej wyłącznie na jego potrzeby (nie będzie sprzedawał na zewnątrz) – może uzyskać RPI tylko w zakresie części nie związanej z wytwarzaniem energii § bez znaczenia, czy energia wykorzystywana na własne potrzeby czy sprzedaż innym użytkownikom § możliwość oddzielenia instalacji służącej do produkcji energii wraz z odrębnymi kosztami kwalifikowanymi i ocena zgodności pomocy 11 w oparciu o sekcję 7 GBER
Delokalizacja Indywidualna RPI na rzecz beneficjenta, który: § zamknął taką samą lub podobną działalność w EOG w ciągu 2 lat poprzedzających wniosek o przyznanie RPI lub § w momencie składania wniosku o pomoc ma konkretne plany zamknięcia takiej działalności w ciągu 2 lat od zakończenia inwestycji, której dotyczy wniosek o pomoc, w danym obszarze Ø całkowite zakończenie określonej działalności w danym zakładzie lub częściowe (liczba zwolnionych lub planowanych do zwolnienia pracowników wynosi co najmniej 100 osób lub 50% całej siły roboczej w okresie referencyjnym, tj. 2 lat) Ø pomiędzy państwami EOG, a nie w danym państwie Ø porównujemy roczną średnią zatrudnienia z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających datę złożenia wniosku Ø „beneficjent” definiowany na poziomie grupy a nie pojedynczego przedsiębiorstwa Ø konieczność monitorowania tego warunku zarówno na etapie 12 składania wniosku jak i po zakończeniu inwestycji
RAG 2014 – 2020 Pkt 122 Ø Jeżeli: § beneficjent zamyka taką samą lub podobną działalność w innym obszarze na terenie EOG i § przenosi swoją działalność do obszaru objętego pomocą oraz § istnieje bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy pomocą a tym przeniesieniem zostanie to uznane za skutek negatywny, który najprawdopodobniej nie zostanie zrównoważony przez jakikolwiek element pozytywny (korzyść). Pkt 123 Ø Przy ocenie notyfikowanych środków Komisja wystąpi o wszystkie informacje konieczne do stwierdzenia, czy dana pomoc publiczna spowoduje znaczną utratę miejsc pracy w istniejących 13 lokalizacjach na terenie EOG.
Rolnictwo Produkty rolne – m. in. wymienione w Załączniku I do TFUE Ø Ø Ø Produkcja podstawowa/pierwotna – wytwarzanie produktów rolnych (hodowla zwierząt, uprawa zbóż, sadownictwo, ogrodnictwo) + niezbędne czynności wykonywane w gospodarstwach rolnych w celu przygotowania ich do pierwszej sprzedaży + pierwsza sprzedaż tych produktów przez producenta podmiotom zajmującym się odsprzedażą lub przetwórstwem Przetwarzanie/przetwórstwo – wszelkie czynności dokonywane na produkcie rolnym, których produkt końcowy jest również produktem rolnym Obrót (wprowadzanie do obrotu) – posiadanie, wystawianie produktu w celu sprzedaży, oferowanie go na sprzedaż, dostawa lub każdy inny sposób wprowadzania produktu na rynek + sprzedaż przez producenta surowców konsumentowi końcowemu pod warunkiem że następuje w odpowiednio wydzielonym do tego miejscu 14
Inwestycja początkowa 15
Inwestycja początkowa Ø Utworzenie nowego zakładu (typu green field), np. budowa nowej fabryki § Zakład (establishment) – rozumiany raczej jako jednostka produkcyjna (production unit), np. fabryka, niż osoba prawna (legal entity) czy przedsiębiorca (undertaking, enterprise) w rozumieniu przepisów prawa konkurencji § Przedsiębiorstwo może składać się z kilku zakładów w różnych lokalizacjach Ø Zwiększenie zakładu zdolności produkcyjnej istniejącego § rozbudowa istniejącego zakładu, np. uruchomienie kolejnej linii technologicznej (produkcyjnej) dla tego samego produktu § proces produkcyjny nie jest zasadniczo zmieniany § produkcja co najmniej jednego produktu więcej 16
Inwestycja początkowa Ø Zasadnicza zmiana całościowego procesu produkcyjnego istniejącego zakładu § brak definicji zasadniczej zmiany § powinna być związana z całym „procesem produkcyjnym” a nie samym „produktem” i być „zasadnicza” § zwykła wymiana poszczególnych aktywów bez zasadniczych zmian w procesie produkcji = inwestycja odtworzeniowa § konieczność przekroczenia odpowiedniego poziomu: koszty kwalifikowane muszą przekraczać koszty amortyzacji aktywów związanej z działalnością podlegającą modernizacji w ciągu poprzednich 3 lat obrotowych § Przykład – innowacyjna technologia obróbki łupkowych płytek dachowych w miejsce stosowanej technologii ręcznej (C 17 31/2004)
Inwestycja początkowa Ø Dywersyfikacja produkcji zakładu poprzez wprowadzenie produktów dotąd nie wytwarzanych § rozszerzenie oferty produktowej o produkt dotychczas nie wytwarzany w zakładzie § „produkt dotychczas nie wytwarzany” – bez odniesienia do kodów NACE; nie dotyczy niewielkich zmian/nieznacznych innowacji produktu, np. wyglądu / stylistyki produktu § na ogół zakup maszyn, niematerialnych i prawnych § Przykład (na ogół w sektorze motoryzacyjnym): § nowy model (nowa wersja) samochodu o kilku nowych cechach (linia nadwozia, kolor, wykończenie wnętrza, dodatkowy zakres opcji do wyboru), który nie był wcześniej w zakładzie wytwarzany (N 633/2008) narzędzi oraz wartości 18
Inwestycja początkowa Ø Ø Przy dywersyfikacji część aktywów służących do dotychczasowej produkcji jest na ogół nadal wykorzystywana do nowego produktu, np. grunty, budynki wykorzystywane do produkcji produktu A są całkowicie albo częściowo wykorzystywane do produkcji produktu B (reused assets) GBER nie wymaga aby aktywa wykorzystywane dotychczas były ponownie używane; jeśli jednak tak jest: koszty kwalifikowane muszą przekraczać o co najmniej 200% wartość księgową aktywów, które są ponownie wykorzystywane, odnotowaną w roku obrotowym poprzedzającym rozpoczęcie prac Ø Ø W przypadku kombinacji (obecne + nowe aktywa) – wartość tych nowych musi być 3 -krotnie wyższa od ponownie wykorzystywanych (np. 15 mln € ↔ 45 mln €) Jeśli aktywa są wykorzystywane częściowo (np. budynek, maszyna) – wartość księgowa ustalana proporcjonalnie 19
Inwestycja początkowa Ø Nabycie aktywów należących do zakładu, które jest w likwidacji albo zostałoby zlikwidowane, gdyby nie zostało nabyte § inwestor nie związany ze sprzedawcą § brak zastosowania gdy członek rodziny pierwotnego właściciela lub osoba zatrudniona przejmuje małe przedsiębiorstwo § transakcja na warunkach rynkowych (arm’s length principle) – warunki transakcji między umawiającymi się stronami nie różnią się od tych, jakie określiłyby niezależne przedsiębiorstwa i nie zawierają jakiegokolwiek elementu zmowy; zasadę ceny rynkowej spełnia każda transakcja wynikająca z otwartego, przejrzystego i niedyskryminującego postępowania § jeżeli pomoc na zakup aktywów została jeszcze przyznana przed ich zakupem, koszt tych aktywów odlicza się od kosztów kwalifikowanych związanych z przejęciem zakładu 20
Przejęcie zakładu Ø Przejęcie w rozumieniu przepisów RPI oznacza, że przedsiębiorstwo powstałe w wyniku przejęcia będzie nadal zlokalizowane w danym regionie i utrzymane przez okres 5 lat w regionie, który miałby odczuć skutki zamknięcia zakładu. Ø Przykład duży przedsiębiorca kupuje jedynie park maszynowy zakładu (bez nieruchomości), który jest likwidowany i przenosi do swojego zakładu używane maszyny i urządzenia; czy jest to nowa inwestycja w formie przejęcia? Ø Nie – przejęcie ww. środków trwałych może skutkować w rzeczywistości inną formą inwestycji początkowej realizowanej w innym miejscu niż to, w którym przejmowane są środki trwałe. Ø Pomoc nie może być obliczana na podstawie kosztów nabycia używanych środków trwałych; z wyjątkiem MŚP i przejęć (tu brak), kwalifikowane są jedynie nowe środki. 21
Inwestycja odtworzeniowa Naprawy, remonty, nakłady konieczne Ø Przykłady: § wymiana materacy w hotelu dwa razy do roku § § (!) ale wymiana standardowych łóżek na łóżka wodne już tak przebudowa holu hotelu, zmiana wyposażenia i wystroju pokoi, remont sali klubowej z zabudową tarasu (brak zasadniczej zmiany w procesie świadczonych usług hotelarskich, brak nowej usługi w ofercie, itd. ) § wyrok WSA w Bydgoszczy z 27. 4. 2010 r. (I SA/Bd 285/10) 22
Duzi przedsiębiorcy w woj. mazowieckim Tylko inwestycja początkowa na rzecz nowej działalności: Ø Inwestycja w rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne związane z: § utworzeniem nowego zakładu lub § dywersyfikacją działalności zakładu pod warunkiem, że nowa działalność, która ma być prowadzona nie jest taka sama lub podobna do dotychczasowej (poprzedniej) działalności Ø Nabycie aktywów należących do zakładu, który został zamknięty lub zostałby zamknięty gdyby zakup nie nastąpił, przez niezależnego inwestora nie związanego ze sprzedawcą i pod warunkiem, że nowa działalność nie jest taka sama lub podobna do tej jak prowadzona w zakładzie przed nabyciem 23
Duzi przedsiębiorcy w woj. mazowieckim Ø „taka sama lub podobna” – działalność w ramach tej samej klasy PKD (4 poziom) Ø przy utworzeniu nowego zakładu – nie może być to zwykła rozbudowa powiązana technicznie z istniejącym zakładem (raczej self-standing) Ø w przypadku przejęcia zakładu – konieczność porównania nowej działalności z działalnością poprzednio prowadzoną w przejmowanym zakładzie – nowa działalność musi wchodzić w zakres innej klasy NACE niż ta prowadzona dotychczas w przejmowanym zakładzie 24
Efekt zachęty 25
Efekt zachęty Ø Pisemny wniosek o udzielenie pomocy przed rozpoczęciem prac nad projektem. Niezbędne informacje we wniosku: § § § Ø nazwa i rozmiar przedsiębiorstwa; opis projektu, w tym data jego rozpoczęcia i zakończenia; lokalizacja projektu; wykaz kosztów kwalifikowanych; rodzaj pomocy (forma) oraz kwota pomocy. Pomoc ad hoc dla dużych przedsiębiorców (zaostrzone wymogi): § § złożenie wniosku przed rozpoczęciem prac + sprawdzenie przez podmiot udzielający pomocy przed jej przyznaniem, że projekt nie zostałby zrealizowany w danym obszarze lub nie byłby wystarczająco opłacalny dla przedsiębiorcy na danym obszarze w razie braku pomocy 26
Pomoc ad hoc dla dużych – kryteria w GBER Ø Niewystarczające dla wykazania istnienia efektu zachęty jest zwykłe deklaratywne oświadczenie złożone przez beneficjenta Pkt 9 preambuły Ø Państwo członkowskie powinno zapewnić, aby beneficjent sporządził, w formie dokumentu wewnętrznego, analizę wykonalności projektu lub działań objętych pomocą na wypadek otrzymania pomocy oraz bez jej udziału. KE – „dokumentacja przygotowana przez beneficjenta” – np. biznes plan prezentujący projekt w szczegółach i wskazujący, dlaczego jest niezbędna, możliwość innej formy dostarczenia niezbędnych informacji wskazujących na spełnienie efektu zachęty wraz z wnioskiem aplikacyjnym. 27
Efekt zachęty a koszty kwalifikowane Decyzja KE z 8. 5. 2012 r. (SA. 32063) Ø Ø Ø W przypadku projektów inwestycyjnych w celu zapewnienia efektu zachęty koszty kwalifikowane projektu, na podstawie których przyznawana jest pomoc, muszą być określone przed jego rozpoczęciem i przed zgłoszeniem pomocy. Obowiązek ten zapobiega sytuacjom, w których właściwe organy przyznałyby wyższą kwotę pomocy w przypadku poniesienia wyższych kosztów kwalifikowanych projektu. W przypadku projektów inwestycyjnych pomoc powinna być ograniczona do kwoty i pułapu intensywności zatwierdzonych decyzją KE, niezależnie od tego, czy poniesione później koszty będą niższe czy wyższe. 28
Rozpoczęcie realizacji inwestycji Ø Ø Ø Rozpoczęcie prac: § rozpoczęcie prac budowlanych związanych z inwestycją lub § pierwsze wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub § inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna, - w zależności od tego co nastąpi najpierw. Za rozpoczęcie prac nie uznaje się: § kupna gruntu, § prac przygotowawczych, takich jak uzyskiwanie zezwoleń i wykonywanie wstępnych studiów wykonalności. W przypadku przejęć „rozpoczęcie prac” wiąże się z momentem nabycia aktywów związanych z nabywanym przedsiębiorstwem. 29
Rozpoczęcie realizacji inwestycji Ø Ø Przy zawarciu umowy – przesądzenie czy jest to „pierwsze wiążące zobowiązanie”, niekoniecznie zależy od formalnej klasyfikacji umowy, ale od warunków w niej zawartych „Nieodwracalność inwestycji” – niemożność jednostronnego wycofania się bez poniesienia znacznej szkody Prace uważa się za rozpoczęte jeśli zobowiązania wynikające z umowy są tego rodzaju, że z ekonomicznego punktu widzenia powodują trudności z wycofaniem się z realizacji projektu, w szczególności gdyby w wyniku wycofania się z inwestycji została utracona znaczna kwota pieniędzy. Problematyczne przykłady: § ogłoszenie przetargu, zaproszenie do składania ofert (czy samo zaproszenie skutkuje prawnie wiążącym zobowiązaniem? ) § zatrudnienie części pracowników przed złożeniem wniosku (istotne czy w świetle przepisów krajowych umowy mogą być w każdym czasie rozwiązane bez finansowych konsekwencji dla przedsiębiorcy) 30
Efekt zachęty w RAG Ø Ø Ø Pomoc musi zmieniać zachowanie przedsiębiorstwa w taki sposób, że angażuje się ono w dodatkową działalność, której nie podjęłoby bez przyznanej pomocy lub którą podjęłoby w ograniczonym lub innym zakresie lub miejscu Istnienie należy dowieść w 2 możliwych scenariuszach: 1) decyzja dotycząca inwestycji – pomoc jako zachęta do decyzji o inwestycji, która bez pomocy nie byłaby wystarczająco rentowna Inwestycja nie byłaby wystarczająco opłacalna bez pomocy 2) decyzja dotycząca lokalizacji – pomoc jako zachęta do zrealizowania inwestycji w danym obszarze Bez pomocy inwestycja zostałaby zlokalizowana w innym regionie Gdy pomoc nie zmienia zachowania beneficjenta – przyjmuje się, że inwestycja zostałaby zrealizowana w danym regionie również bez pomocy (pieniądze przekazane za darmo) 31
Efekt zachęty w RAG – program pomocowy Ø Ø Duży przedsiębiorca w ramach programu pomocowego – musi przedstawić dokumenty na poparcie scenariusza alternatywnego Dokumenty na poparcie scenariusza alternatywnego: § oficjalne dokumenty przedsiębiorstwa, § sprawozdania finansowe, § wewnętrzne plany biznesowe, § prognozy finansowe, § inne badania powiązane z projektem inwestycyjnym, § dokumenty prognozujące popyt, § opinie ekspertów Organ musi skontrolować wiarygodność scenariusza alternatywnego i potwierdzić, że pomoc regionalna wywołuje wymagany efekt zachęty odpowiadający jednemu ze scenariuszów. Scenariusz alternatywny jest wiarygodny, jeśli opiera się na faktach i odwołuje się do czynników decyzyjnych obowiązujących w momencie podejmowania przez beneficjenta decyzji o 32 inwestycji.
Efekt zachęty w RAG – pomoc indywidualna Ø Ø Ø Państwo członkowskie musi dostarczyć jasne dowody na to, że pomoc w istocie wpłynęła na wybór inwestycji lub wybór lokalizacji. Aby umożliwić kompleksową ocenę, państwo członkowskie musi dostarczyć nie tylko informacje dotyczące projektu objętego pomocą, lecz również wyczerpujący opis scenariusza alternatywnego, w którym beneficjent nie otrzymałby pomocy od żadnego organu publicznego w EOG. KE weryfikuje, czy takie scenariusze są realistyczne. 33
Koszty kwalifikowane 34
Koszty kwalifikowane inwestycji Ø Ø Ø rzeczowe aktywa trwałe (wartości materialne): - grunty, - budynki i budowle, - maszyny/urządzenia. wartości niematerialne i prawne: - prawa patentowe (dotyczące wynalazków, utworów), - licencje (np. na program komputerowy), - know – how, - nieopatentowana wiedza techniczna. koszty leasingu/najmu/dzierżawy maszyn, urządzeń, gruntów oraz budynków Nabywane aktywa muszą być nowe – nie dotyczy to MŚP oraz przejęć/nabycia przedsiębiorstwa, zasadniczo ruchome środki trwałe 25% wkład własny wolny od wszelkiego publicznego finansowania (free of any public support) 35
Koszty kwalifikowane inwestycji Ø Ø Najem / dzierżawa / leasing: § gruntów i budynków – musi trwać co najmniej 5 lat (MŚP – 3 lata) od przewidywanego terminu zakończenia inwestycji § instalacji i maszyn – musi mieć formę leasingu finansowego i obejmować opcję zakupu aktywów po wygaśnięciu umowy Wartości niematerialne i prawne: § duzi – kwalifikowane do wysokości 50% całkowitych kosztów inwestycji danego projektu, MŚP – można uwzględnić całkowite § muszą pozostać związane z danym obszarem objętym pomocą (zakaz przenoszenia do innych regionów) § muszą być włączone do aktywów beneficjenta pomocy i pozostać związane z projektem, na który przyznano pomoc przez co najmniej 5 lat (MŚP – 3 lata) 36
Koszty kwalifikowane inwestycji w praktyce Ø Ø Inwestycje produkcyjne – zazwyczaj grunty, budowle, budynki, maszyny/urządzenia Inwestycje usługowe (np. centra finansowe, doradcze, księgowe, wsparcia procesów biznesowych) – na ogół zakup: § § § infrastruktury technicznej (telefony, centrale telefoniczne), sprzętu biurowego / wyposażenia technicznego (komputery, biurka, krzesła, szafy, drukarki, faksy, itp. ), wynajem powierzchni biurowych Art. 7 GBER Ø dokumentacja dotycząca kosztów kwalifikowanych musi być klarowna, szczegółowa i aktualna. 37
Przykłady kosztów operacyjnych (niekwalifikowanych): § § § koszty uzyskania decyzji administracyjnych, koszty poniesione na informację i promocję projektu (tablice informacyjne), koszty sporządzenia dokumentacji powykonawczej, koszty związane z wyłonieniem wykonawcy (przygotowanie SIWZ, przeprowadzanie przetargów), wydatki administracyjne, opłaty czynszowe, opłaty za wynajem, energię oraz ogrzewanie w okresie przygotowania bądź realizacji projektu nowej inwestycji, budynki prefabrykowane dla pracowników, prowadzenie rachunkowości projektu, adaptacja pomieszczeń biurowych do potrzeb pracowników uczestniczących w przygotowaniu/realizacji nowej inwestycji, opłaty z tytułu ubezpieczeń i gwarancji związanych z realizacją nowej inwestycji, odsetki od kredytów zaciągniętych w celu realizacji nowej inwestycji, wydatki związane z otwarciem oraz prowadzeniem wyodrębnionego na rzecz projektu subkonta na rachunku 38 bankowym beneficjenta lub odrębnego rachunku
Przykłady kosztów kwalifikowanych: § § § § koszty nadzoru (budowlanego, autorskiego) jeśli są związane z kosztami gruntu, budynków oraz parku maszynowego (poniesione w tym samym czasie, co prace na gruncie, budynkach, parku oraz uznane za część tej samej transakcji), koszty planów/projektów (np. projekt budowlany, wykonawczy), koszt inwestora zastępczego (inżynier kontraktu) – o ile jest związany z realizacją inwestycji i zintegrowany z kosztami tej inwestycji (gruntów/budynków/rzeczowych aktywów trwałych), koszty zakupu i instalacji systemów informatycznych, prace demontażowe, przygotowanie terenu budowy, roboty budowlane i instalacyjne, wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych które zostaną zaliczone do środków trwałych beneficjenta pomocy (własna produkcja składników majątku), przyłączenie do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, elektroenergetycznej i ciepłowniczej, ogrodzenie, oświetlenie oraz zagospodarowanie terenu, na którym jest realizowana nowa inwestycja, prace geodezyjne i konserwatorskie. 39
Obliczanie wielkości pomocy regionalnej Ø Ø W oparciu o koszty inwestycji, np. : grunty, budynki biurowe, hale produkcyjne, wyposażenie (maszyny/urządzenia), licencje na programy komputerowe, itd. W oparciu o koszty zatrudnienia: § wzrost netto liczby pracowników w stosunku do średniej z poprzednich 12 miesięcy; od liczby miejsc utworzonych w tym okresie należy odjąć każde zlikwidowane miejsce pracy § związek z inwestycją początkową – obsadzenie w ciągu 3 lat od zakończenia inwestycji § miejsca pracy utrzymane na danym obszarze przez okres co najmniej 5 lat (MŚP – 3 lat) od dnia pierwszego obsadzenia stanowiska § koszty kwalifikowane – 2 -letnie koszty pracy nowo zatrudnionych pracowników obejmujące: a) b) wynagrodzenie brutto (przed opodatkowaniem) obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne 40
Koszty kwalifikowane inwestycji Ø W przypadku: § pomocy podlegającej obowiązkowi indywidualnej notyfikacji (wszystkie przedsiębiorstwa) § indywidualnej pomocy inwestycyjnej w ramach notyfikowanego programu pomocowego dla dużych przedsiębiorstw pomoc ograniczona wyłącznie do dodatkowych kosztów netto realizacji inwestycji w danym obszarze wynikających porównania ze scenariuszem alternatywnym braku pomocy. z Ø Koszty kwalifikowane ograniczone do nadwyżki ponad wariant alternatywny zakładający brak pomocy. 41
Dopuszczalna wielkość RPI 42
Dopuszczalna wielkość pomocy Ø Intensywność pomocy z mapy pomocy regionalnej (rozporządzenie RM z 30. 6. 2014) na dzień udzielenia pomocy, w oparciu o koszty inwestycji lub koszty zatrudnienia: § § § 50% - lubelskie, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie; 35% - kujawsko-pomorskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, pomorskie, świętokrzyskie, zachodniopomorskie oraz podregiony: ciechanowsko-płocki, ostrołęcko-siedlecki, radomski, warszawski wschodni; 25% - dolnośląskie, wielkopolskie, śląskie; 20% - podregion warszawski zachodni; 15% - m. st. Warszawa w okresie 1. 7. 2014 – 31. 12. 2017; 10% - m. st. Warszawa w okresie 1. 1. 2018 – 31. 12. 2020. + 20% dla małych przedsiębiorstw + 10% dla średnich przedsiębiorstw Ø W przypadku dużych projektów inwestycyjnych – dostosowana kwota pomocy zgodnie z określonym mechanizmem 43
44
45
Duży projekt inwestycyjny Ø Ø Duży projekt inwestycyjny – inwestycja początkowa, której koszty kwalifikowane, obliczane z zastosowaniem cen i kursów wymiany w dniu przyznania pomocy przekraczają 50 mln € Dostosowana kwota pomocy regionalnej w RAG Max. kwota pomocy = R x (50 mln € + 0, 5 x B + 0, 34 x C) u u u R – pułap nieskorygowany / max. intensywność obowiązująca w danym obszarze (np. 40%, 50%) B – koszty kwalifikowane pomiędzy 50 mln € a 100 mln € C – koszty kwalifikowane powyżej 100 mln € 46
Duży projekt inwestycyjny – przykład n n Wartość inwestycji – 120 mln € Dopuszczalna intensywność pomocy regionalnej – 50% Konieczność zastosowania wzoru: = 50% (50 mln € + 0, 5 x 50 mln € + 0, 34 x 20 mln €) = 25 mln € + 12, 5 mln € + 3, 4 mln € = 40, 9 mln € Bez korekty (zastosowania wzoru) dopuszczalna wartość wyniosłaby: 60 mln € = 120 mln € x 50% Faktycznie przedsiębiorca otrzyma nie 50%, ale 34% poniesionych kosztów. 47
Duży projekt inwestycyjny – GBER Ø Dostosowana kwota pomocy regionalnej w GBER Max. kwota pomocy = R x (50 mln € + 0, 5 x B + 0 x C) R – pułap nieskorygowany / max. intensywność obowiązująca w danym obszarze (np. 40%, 50%) u B – koszty kwalifikowane pomiędzy 50 mln € a 100 mln € u C – koszty kwalifikowane powyżej 100 mln € u Ø GBER nie ma zastosowania do dostosowanej kwoty pomocy obliczonej zgodnie z ww. wzorem dla inwestycji, której koszty kwalifikowane wynoszą 100 mln € 48
Jednostkowy projekt inwestycyjny Ø Ø Pojedynczy / jednostkowy projekt inwestycyjny – każda inwestycja początkowa rozpoczęta przez tego samego beneficjenta (na poziomie grupy) w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia prac nad inną inwestycją objętą pomocą w tym samym regionie NUTS 3 kluczowa lokalizacja inwestycji (NUTS 3) + okres ich rozpoczęcia bez znaczenia pozostaje rodzaj działalności – np. budowa nowego hotelu i budowa fabryki tworzyw sztucznych poziom grupy – jedno przedsiębiorstwo mające wspólne źródło kontroli § § kryteria de iure jak w przypadku pomocy de minimis, np. kontrola, większość udziałów, praw głosu + kryteria de facto, np. powiązania przez osobę fizyczną 49
Proporcjonalność w RAG Ø Ø MŚP – przestrzeganie regionalnych progów intensywności pomocy Duże przedsiębiorstwa – podwójne ograniczenie: § przestrzeganie regionalnych progów intensywności pomocy + § pomoc nie większa niż dodatkowe koszty netto realizacji inwestycji w danym obszarze wynikających z porównania ze scenariuszem alternatywnym braku pomocy. Scenariusz 1 (decyzja dotycząca inwestycji) – kwota pomocy nie powinna przekraczać minimum niezbędnego do uczynienia projektu wystarczająco rentownym Scenariusz 2 (decyzja dotycząca lokalizacji) – kwota pomocy nie powinna przekraczać różnicy pomiędzy bieżącą wartością netto inwestycji w docelowym obszarze z bieżącą wartością netto 50 inwestycji w innej lokalizacji
Proporcjonalność w RAG Ø W przypadku: § pomocy podlegającej obowiązkowi indywidualnej notyfikacji (wszystkie przedsiębiorstwa) § pomoc inwestycyjna dla dużych przedsiębiorstw w ramach notyfikowanych programów pomoc ograniczona wyłącznie do dodatkowych kosztów netto realizacji inwestycji w danym obszarze wynikających porównania ze scenariuszem alternatywnym braku pomocy. Ø z Koszty kwalifikowane ograniczone do nadwyżki ponad wariant alternatywny zakładający brak pomocy. 51
Trwałość projektu Ø Utrzymanie inwestycji w danym regionie przez okres co najmniej 5 lat (MŚP 3 lata) po jej zakończeniu. § Powyższa zasada nie wyklucza wymiany instalacji/sprzętu/urządzeń, które w ciągu ww. okresu stały się przestarzałe w związku z szybkim rozwojem technologicznym pod warunkiem, że działalność gospodarcza zostanie przez minimalny wymagany okres utrzymana w danym regionie. 52
Dziękuję za uwagę 53
- Slides: 53