Racionalna terapija carski rez Prof dr Mirjana Varjai

Racionalna terapija – carski rez Prof. dr Mirjana Varjačić

Carski rez je akušerska operacija kojom se plod oslobađa kroz rez na trbušnom zidu majke i rez na uterusu. Sectio – rezanje; Caesareus – izrezan; Prvi period – do početka XVI veka. Drugi period – od 1500. god (Jakob Nufer) prvi carski rez - 1610. god - Trautmann Treći period – 1876. god ( Porro) Četvrti period – 1882. (Sanger) Peti period – 1907. (Frank), Kroning (1919. ), Dorfler (1927. ) Prvi carski rez u Srbiji opisao je dr Jovan Valenta – 1872. g.

Incidenca U četvrtoj deceniji XX veka – 2 -3% SAD – 1965. (4, 5%), 1998. (21, 2%), 2005. ( 30, 2%). Francuska, Engleska, Nemačka, Italija – 17 -22%. Skandinavske zemlje – 12, 2% - 13, 7%. Čile – 40% Brazil – 35%, u privatnim klinikama oko 80%. Jugoslavija (1969. – 1978. ) - 5, 35% Srbija (1991. – 2000. ) – rast od 9, 13% na 15, 35%. Srbija ( 2007. ) – “epidemija carskih rezova”- od 6, 5% 35, 7%. Svetska zdravstvena organizacija – incidenca porođaja završen carskim rezom do max 15%.

Razlozi povećane incidence: Razvoj antibiotske terapije Ukupno poboljšanje uslova izvođenja operacije Usavršavanje operativne tehnike Bolji kvalitet šivnog materjala Bolji kvalitet anestezije Smanjenje pariteta Povećan nuliparitet (više od 50%) Sve kasnije odlučivanje za materinstvo Kontinuirana upotreba kardiotokografije Veći broj višeplodnih trudnoća nakon IVF Češće izvođenje carskog reza kod karlične prezentacije Sigurnost i komoditet akušera Želja trudnice Uticaj medija

Incidenca carskog reza na GAK u Kragujevcu 1990. – 2007. god.

Procenat porođaja završenih carskim rezom i rani perinatalni mortalitet na GAK u Kragujevcu 1998. -2007. god.

Vodeći razlozi za redukciju primene carskog reza: Veći troškovi za zdravstveni sistem Operativne komplikacije Veći maternalni morbiditet i mortalitet Smanjenje broja pacijentkinja koje u narednoj trudnoći imaju ožiljak od predhodnog carskog reza Broj žena koje su se odlučile za probni vaginalni porođaj nakon carskog reza povećan je sa 10% (1988. godine) na 30% danas.

Carski rez je indikovan: Kada je vaginalni put porođaja opasan bilo za majku ili za plod Kada postoji kontraindikacija za vaginalni porođaj Kada j porođaj neizbežan, ali se ne može indukovati Kada je indukcija neuspela Kada u porođaju nastupe takva stanja koja zahtevaju hitno završavanje porođaja, a vaginalni porođaj nije moguć Kada su rizici po majku i dete veći pri vaginalnom porođaju

Glavne grupe indikacija za carski rez: Stanja kada je vaginalni porođaj kontraindikovan za majku ili plod - placenta previa - predhodni rez na uterusu (miomektomija ili rekonstrukcija uterusa) - predhodna ruptura uterusa - aktivacija vaginalne fistule - velamentozna insercija pupčanika (vasa previa) - prednjačeći pupčanik - anomalije ploda (mijelomeningocela, gastrošiza, neki stepeni hidrocefalusa) - izražena fetalna asfiksija

Neuspele indukcije porođaja (PG ili sintocinon) Distocije - izostanak progresije - cefalopelvična disproporcija - disfunkcionalne kontrakcije uterusa - prisustvo mekanih glatkih tumora - karlična prezentacija - abnormalna fetalna prezentacija ili anomalija rotacije Fetalni distres

Stanja od strane majke i ploda koja zahtevaju hitno završavanje porođaja - neki tipovi abrupcije placente - krvarenje kod placente previe - PIH, IUGR, Diabetes mellitus - prevremeni porođaj - aktivni genitalni herpes - predstojeća smrt majke

Glavne indikacije za izvođenju carskog reza na osnovu prijavljenih podataka u poslednjih 10 godina: Predhodni carski rez – 36% Distocija – 30% Malprezentacija – 11% Fetalni distres – 9, 8% Ab. Placente, pl. previa, višeplodna trudnoća. . . – 13, 2%

Najčešće indikacije za SC na GAK u Kragujevcu

Obstretička subpopulacija – žene sa ožiljkom od predhodnog carskog reza Kriterijumi za probni vaginalni porođaj: Kontraindikacije za probni vaginalni porođaj: Jedan ili dva predhodna SC Klinički adekvatna karlica Uterus bez drugih ožiljaka, anomalija i ruptura Pristanak pacijenta Blizina operacione sale Predhodni korporalni ili T rez na uterusu Ožiljak od drugih operacija na uterusu Uzana karlica Stanje zbog koga je vaginalni porođaj kontraindikovan Neprihvatanje pacijentkinje Odsustvo operacione sale

Vaginalni porođaj nakon prethodnog carskog reza na GAK u Kragujevcu

Godina Procenat vaginalnog porođaja nakon SC 1993 24, 19 1994 29, 85 1995 32, 5 2005 31, 67 2006 22, 58 2007 16. 54

Komplikacije nakon carskog reza: Intraoperativne Hemoragija Anestezija Plućna embolija Povrede okolnih organa Postoperativne * Rane Krvarenje Zapaljenske Distenzija creva Paralitički ileus * Kasne Dehiscencija i ruptura ožiljka Češća pojava prednjačeće i urasle posteljice Češća pojava infertiliteta

Antibioprofilaksa Upotreba antibiotika u cilju sprečavanja nastanka infekcije. (direktan uticaj na cenu koštanja porođaja)

Principi za racionalizaciju primene carskog reza: Carski rez raditi isključivo iz medicinskih indikacija Odbaciti sve paramedicinske razloge za carski rez Upoznati pacijentkinju sa svim operativnim rizicima Izbeći subjektivnost u odlučivanju, tako što će se raditi timski Svakoj trudnici prići sa maksimalnom odgovornošću, vodeći računa o svim parametrima kako bi se porođaj uspešno završio za sve: majku, novorođenče i akušera Posle predhodnog carskog reza pribeći, kad god je to moguće, probnom vaginalnom porođaju Usvojiti stav u akušerskoj praksi po kome učinjeni carski rez nije uvek najbolje rešenje za pacijentkinju