Raamantennes 2 Constructie Gerard Tel Radio Cafe 09012018

Raamantennes 2: Constructie Gerard Tel Radio. Cafe, 09/01/2018

Wat gaan we doen vanavond? 1. 2. 3. 4. 5. Antennetheorie en begrippen Raamantenne gebruiken Opletten bij constructie Berekeningen met Loop. Ant Excel Mijn antenne’s

1. Antennetheorie • • Wat doet een antenne Soorten Magneetantenne’s Aandachtspunten bij bouw

Antenne: Energie omzetten Energie in de lucht: Electro-Magnetische golven Energie in de radio: HF Wisselspanning en -stromen • Van Links naar Rechts: Ontvangantenne • Van Rechts naar Links: Zendantenne – Is hetzelfde als ontvangantenne – Gaan we het niet over hebben

Electrisch of Magnetisch • Electrisch veld: – Draadantenne: condensatorwerking – Spriet of dipool: resonant Afmeting afhankelijk van golflengte • Magnetisch veld: – Raamantenne – Ferrietantenne

Eigenschappen Magneetantenne • Laag uitgangssignaal: – Veel versterking nodig, extra EF 80 – Moderne gevoelige ontvanger gebruiken • Afgestemd: extra selectiviteit – Speelt bij moderne ontvanger geen rol • Sterk richtingsgevoelig: NUL in diagram • Geen/Lage reactie op E-veld – Ongevoelig voor storing (? ? )

Raamantenne, Theoretisch Zender Veldlijn • Reactie cos(a): – Veldlijn – Magnetische as • Geen reactie als zender in richting van as As

Raamantenne, Practisch • Nul nooit absoluut – Antennewerking: reactie E-golf – Ruimtegolf KG • Niet eens symmetrisch – Imperfectie in constructie

Basisprincipe: LC-kring • Resonante LC-Kring • Afstem C & Open L • Koppeling radio: – Antennekring – Eigen ferrietstaaf – Koppelspoel Populair, ook in vele KG antenne’s Evt aftakking van hoofdspoel

2. Raamantenne gebruiken • Ontvangen in 3 stappen – Zet ontvanger op frequentie: digitaal dus meteen goed afgestemd – Zoek ruis PIEK met antennecondensator – Zoek ruis DIP met antennerichting • Even voordoen op Panasonic + E 2 of Tec. Sun (1224 k. Hz Extra. AM Amsterdam)

Gelegenheidsantenne (Grimeton) • Hugo Sneyers • 1 x 1 m, 110 wik, 17, 2 k. Hz

Peilen • Peil op NUL, niet op MAX! • Boek 1922 • Precisie 0, 3 graad • Ca 1 km op 100 km afstand • Schip op zee: OK

Peiling Groot Nieuws • 21/11: Zeist 21 • 28/11: Zaandam 96 • Kruispunt van lijnen in Flevoland

Veldwerk • Zeewolde Vogelweg • 6/1/2018 • Kruispunt op 1½km

Storing: E of M golf? • Philips Service Maandblad 1950: Over raamantenne voor BX 290 U • In principe: altijd E en M, en ook in constante verhouding • Alleen zeer dicht bij zender kan E of M overheersen (hoe dichtbij? ) • Dus alleen locale stoorbronnen worden onderdrukt door M effect

Aanvoer Vertikaal of Horizontaal • Op KG is M antenne nadelig bij enkele meters • BX 290 U: KG plaat! • Centraaldozen • Wel: Richting!

3. Opletten bij constructie • • • Hoge Q: opslingering Lage “antennewerking”: reactie op E-golf Eigencapaciteit van de spoel Impedantie voor koppeling Inductantie van spoel

Q: Draad kiezen voor hoofdloop • Draadsoorten: – Litzedraad – Vaste kern – Gevlochten kern • Draad-dikte – Dun weinig capaciteit – Dik weinig weerstand • Kern van de spoel – Lucht – Ferriet

Antenne-effect • Raamantenne heeft capaciteit tov aarde: pikt E-golf op als normale antenne • Dunne draad minder • Koppellus of hoofdspoel?

Tegen Antenne-effect • Symmetrie: tegenwerkende antennedelen • Afscherming

Eigencapaciteit • Paracitaire capaciteit tussen windingen • Niet in 1 getal uit te drukken • Verkleint afstembereik Maatregelen • Windingen van elkaar af

Tegenstrijdig • Dunne draad (Antenne-effect) heeft meer weerstand (Q) • Afscherming (Antenne-effect) geeft capaciteit (afstembereik)

Bouwen met afscherming • Poging: Mo. RA • 25 -aderige kabel • Afscherming onderbreken • Resoneert niet

Impedantie voor koppelen • Karakteristieke Impedantie: ZL = ZC • Opslingering, Kwaliteitsfactor Q bv 50 tot 80 • Seriekring: RS = Z / Q • Parallelkring: RP = Z. Q • Aanpassingsnetwerk

4. Berekenen: Loop. Ant • Excelblad Loop. Ant. xlsx • Gele velden: gegevens antenneproject • Witte velden: formules! • Uitkomst: aantal windingen • Vb GE 2. pdf, Tecsun. Calc. pdf

Formules gebruiken in Excel • Resonantiefrequentie f = 1 / 2π √LC • Inductie van spoel L = 1 / (2 π f)2 C • Capaciteit van condensator C = 1 / (2 π f)2 L • Excel: “richting” van de formule vast • Elke grootheid in een cel bv C 9

Gebruikte formules • • Golflengte λ = c / f Resonantie f = 1 / 2 π √LC Oppervlakte A = π/4 d 2 (of d 2 bij vierkant) Omtrek O = π d of 4 d Draadlengte W = N O Mid freq f = (fmin + fmax) / 2 Impedantie Z = 2 π f L of 2 π f / C

Inductie van korte spoel • • • Benaderingsformule Rayleigh Wikkellengte l Diameter d Factor ρ = ln(4 d/l) -½ + (b 2/8 d 2) (ln(4 d/b) + ¼ ) Inductie L = µ N 2 ρ d/2 (ronde spoel)

Resultaat: Loop. Ant. xlsx • Kies Engels of Nederlands • Gele waarden invullen • Eventueel aanpassen voor gehele N • Voordoen • Platte spoel: d van middelste winding

Spatiering en Fixering • Draadlengte, ruim nemen • Strookje met streepjes

Nauwkeurigheid? • Europe Square vanaf 3800 ipv 3350 • Is C wel 285? • Vrolijkste RC-meter • R- en C-schaal hetzelfde • Niet de nauwkeurigste

5. Mijn Raamantennes • • • Tel. Raam Tecsun AN-100 80 m Loop E 2 (Europe Square) Mo. RA (Mother of all Raam Antennes) (MW Loop 1995 -99)

Tel. Raam • Gebouwd in 2003 met dochter 1 m 24 • Was kristalontv, dwz met detector! • 500 – 2000 k. Hz • Raam 45 x 45 cm • Wikkel 13 + 2 • Schijf tegen handeffect!

Tecsun AN 100 • • Kopen bij Ali, 25 euro Uitgang of magnetische koppeling MG 480 -1600 Wikkel 30 + 3 • Doet minder dan Tel. Raam

Gerards 80 m-Loop • Ontwerp: Loop. Ant • Doel: 80 m en hoger met 50 p. F cap • Werd: 4200 k. Hz! • L klopt maar C niet • AM sectie erbij: nu 1400 – 7000 k. Hz • Draaibaar • Vo Armenia (4810)

Europe Square E 2 • Test Loop. Ant. xlsx voor vierkant • Antenne werkt goed: beter dan KG spriet • Banden 75 m – 31 m • Simpel ding • Ziet er niet uit • Sokken erin!

Wereldontvangertje aanpassen • Panasonic • Ant jack onderbreekt NIET

Mother of all Raam Antennes Drie banden, spoel geschakeld Vertraagde afstemming met wijzer en schaal Aansluiting voor en achter Symmetrie: midden van C aan aarde • 2, 1 tot 20 MHz: 1/2/4 + 1 • •

Mother of all Raam Antennes • • Spoel geschakeld: kortsluiten beter Vertraging anders piek snel voorbij Achter via 15 p. F Antenne uit afgeschermde kabel: proberen!

Conclusies • Makkelijk en leuk om te bouwen: Veel variatie mogelijk • Gebruik: Extra afstemmen en richten • Ontvangst beter dan ferriet of spriet • Langdraad niet altijd te verslaan • Peil-effect

Meenemen • Tec. Sun, 80 m, E 2 • D 2935, MVT 7100, Panasonic • Ant Monitor • • Landkaart, peiling Artikel Philips Loop. Ant. xlsx Kristalletje Tel. Raam