Qribov sgndr FNN RYAZYYAT MVZU BUCAQLAR 3 trfi
Qəribov İsgəndər
FƏNN - RİYAZİYYAT MÖVZU - ÜÇBUCAQLAR
3 tərəfi və 3 bucağı olan həndəsi fiqur üçbucaq adlanır. Üçbucağın təpələri adətən böyük latın hərfləri ilə (A, B, C), uyğun təpədəki bucaqların dərəcə ölçüsü yunan hərfləri (α, β, γ) ilə, uyğun təpənin qarşısındakı tərəfin uzunluğu isə əlyazma latın hərfləri ilə (a, b, c) işarə olunur
Üçbucaqların növləri (Bucaqlarına görə) DÜZBUCAQLI ÜÇBUCAQ İTİBUCAQLI ÜÇBUCAQ KORBUCAQLI ÜÇBUCAQ A A B C
DÜZBACQLI ÜÇBUCAQ Bucaqlarından biri 90 º olub cəmi 180 º olan üçbucaqdır
Düzbucaqlı üçbucağın xassələri 1. Bir düzbucaqlı üçbucağın hipatenuzu və kateti, uyğun olaraq, digər düzbucaqlı üçbucağın hipatenuzu və katetinə bərabər olarsa, bu üçbucaqlar konqruyentdir. 2. Düzbucaqlı üçbucaqda 30º-li bucaq qarşısında duran katet hipotenuzun yarısına bərabərdir. A 30 28 sm B 60 14 sm C
İTİBUCAQLI ÜÇBUCAQ Bucaqlarından hər üçü iti bucaq olub cəmi 180º olan üçbucaqdır. A B C
KORBUCAQLI ÜÇBUCAQ Bucaqlarından biri korbucaq olub cəmi 180 º olan üçbucaqdır.
( ) BƏRABƏRTƏRƏFLİ ÜÇBUCAQ BƏRABƏRYANLI ÜÇBUCAQ MÜXTƏLİFTƏRƏFLİ ÜÇBUCAQ A A A B C B C
ÜÇBUCAĞIN MEDİANI ÜÇBUCAĞIN HƏR HANSI TƏPƏSİ İLƏ BU TƏPƏNİN QARŞISINDAKI TƏRƏFİN ORTASLNI BİRLƏŞDİRƏN DÜZ XƏTTƏ ÜÇBUCAĞIN MEDİANI DEYİLİR.
ÜÇBUCAĞIN HƏR HANSI TƏPƏSİ İLƏ QARŞI TƏRƏFİ ÜZƏRİNDƏ SAXLAYAN DÜZ XƏTTƏ ÇƏKİLMİŞ PERPENDİKULYARA ÜÇBUCAĞIN HÜNDÜRLÜYÜ DEYİLİR.
UYĞUN TƏRƏFLƏRİ VƏ UYĞUN BUCAQLARI BƏRABƏR OLAN ÜÇBUCAQLAR KONQURYENT ÜÇBUCAQLAR ADLANIR. ÜÇBUCAQLARIN KONQRUYENTLİYİNİN 3 ƏLAMƏTİ VAR.
ÜÇBUCAQLARIN KONQRUYENTLİYİNİN 1 -Cİ ƏLAMƏTİ Bir üçbucağın iki tətəfi və onlar arasındakı bucaq uyğun olaraq o biri ücbucağın iki tərəfi və onlar arasındakı bucağa bərabərdirsə, bu üçbucaqlar konqruyentdir.
ÜÇBUCAQLARIN KONQRUYENTLİYİNİN 2 -Cİ ƏLAMƏTİ Bir üçbucağın bir tərəfi və ona bitişik iki bucağı uyğun olaraq o biri üçbucağın bir tərəfi və ona bitişik iki bucağına bərabərdirsə, bu üçbucaqlar konqruyentdir.
BİR ÜÇBUCAĞIN 3 TƏRƏFİ UYĞUN OLARAQ O BİRİ ÜÇBUCAĞIN 3 TƏRƏFİNƏ BƏRABƏRDİRSƏ BU ÜÇBUCAQLAR KONQRURYENTDİR.
BƏRABƏRYANLI ÜÇBUCAĞIN XASSƏLƏRİ 1. Bərabəryanlı üçbucağın oturacağına bitişik bucaqlar ı bərabərdir. 2. Bərabəryanlı üçbucağın oturacağına çəkilmiş median həm tənbölən həm də hündürlükdür.
ÜÇBUCAĞIN DAXİLİ VƏ XARİCİ BUCAQLARININ CƏMİ Üçbucağın daxili bucaqlarının cəmi 180º-yə bərabərdir. Üçbucağın xarici bucaqlarının cəmi 360º-yə bərabərdir. Üçbucağın xarici bucağı onunla qonşu olmayan daxili bucaqların cəminə bərabərdir. 2 1 3
Üçbucağın tərəfləri və bucaqları arasındakı münasibətlər Üçbucağın böyük bucağı qarşısında böyük, kiçik bucağı tərəfində kiçik bucaq durur. Üçbucağın bğyük tərəfi qarşısında böyük, kiçik tərəfi qarşısında kiçik bucaq durur. A sm B 28 19 sm 30 60 14 sm C
1. Üçbucağın hər bir tərəfinin uzunluğu digər iki tərəfinin uzunluqları cəmindən kiçikdir 2. Üçbucağın hər bir tərəfinin uzunluğu digər iki tərəfinin uzunluqları fərqindən böyükdür.
1)Hansı variantda üçbucaq alınar. A)4 sm, 6 sm, 8 sm B)1 sm, 2 sm, 3 sm C)5 sm, 11 sm, 6 sm
2)Düzbucaqlı üçbucağın hipatenuzu 20 sm-dir 30º bucaq qarşsında duran katet neçə sm-dir? A)12 sm B)7 sm C )10 sm
3)Hansı üçbucağın perimetiri böyükdür? A)5 sm, 7 sm B)3 sm, 4 sm, 5 sm C)4 sm, 6 sm, 8 sm
Üçbucaqlar dünyada hər yerdə rast gəlinir. Bermud üçbucağı Atlantik okeanında yerləşir. Bu yerə gəmilər çatanda fəlakət baş verir. Misir piramidalarının üz səthi üçbucaqdır. Bəzi yol nişanları üçbucaq şəklindədir.
Bəzi evlərin dam örtüklərinin üzləri üçbucaq şəklində olur. Bəzi naxışlar üçbucaqlardan təşkil olur. Kvadratı 2 bərabər hissəyə bölsək 2 konqruyent üçbucaq alarıq.
Bəzi insanlar tortu, pizzanı kəsəndə üçbucaq şəklində kəsir. Bəzi şokolad zavodlarında şokolad üçbucaq şəklində olur. Çexiyanın, Nepalın, bayrağında üçbucaq şəkli var.
TƏŞƏKKÜRLƏR E. MƏMMƏDOV ADINA 3 NÖMRƏLI ORTA MƏKTƏB - LISEY MÜƏLLIMLƏRINƏ VE SEVIMLI ‘RIYAZIYYAT’ MÜƏLLIMIM BRİLYAND MURSALOVAYA.
- Slides: 28