Psychomotorische testen Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK
Psychomotorische testen Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Onderzoek naar handvaardigheid grafomotoriek visuomotoriek schrijfmotoriek en visuele perceptie Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Handvaardigheid of fijne motoriek. • Het gecoördineerd bewegen van individuele lichaamssegmenten, in het bijzonder het gebruik van handen en vingers in het manipuleren van objecten. • FM is ook het ontwikkelen van een voorkeurshand, goede oog- hand-coördinatie, dosering… Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Grafomotoriek • Omvat de meeste pen- en papiertaken waarbij vorm gegeven wordt aan de bewegingen. • De grafomotoriek wordt doorgaans gezien als een overgang naar de schrijfmotoriek. • De bewegingen gaan van grof naar fijn wat eigenlijk een voorbereidend schrijven is. • = vormgeven, tekenen, … Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Visuomotoriek • is de combinatie van : - kijken en zien - denken & plannen - doen • bijvoorbeeld het tekenen van een huis, puzzelen, een bouwwerk maken, raamfiguren, … Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Schrijfmotoriek • Dit is het motorische aspect van het schrijven en bestaat uit de snelheid, het proces en het product. • Maar schrijfmotoriek is ook weer zeer complex en duidelijk afhankelijk van andere factoren zoals ruimtelijke oriëntatie, coördinatie, fijne motoriek, snelheid, … Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Visuele perceptie Het visueel waarnemen, het zien, het kijken aan de hand van : - identificatie en discriminatie - figuur-achtergrondperceptie - analyse en synthese - visueel geheugen - visueel-ruimtelijke vaardigheden. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Wide Range Assessment of Visual Motor Abilities = WRAVMA (1995) Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Test visueel-motorische, visueel-ruimtelijke en fijnmotorische taken. • De test kan worden afgenomen vanaf 3 j t. e. m. 17 j 11 m. • Score per onderdeel of total score Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Visuomotorisch deel : Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Bij de eerste drie items moeten tekeningen vervolledigd worden. • Daarna moet het kind een aantal in moeilijkheidsgraad oplopende geometrische figuren kopiëren. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Visueel-ruimtelijk deel : Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De proefpersoon herkent en duidt de vormen en figuren aan. • Het gaat om perspectiefneming, oriëntatie en groottediscriminatie. • Visueel aantrekkelijke test. Er wordt gewerkt met concrete voorstellingen. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Fijnmotorisch deel : Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De proefpersoon moet zoveel mogelijk pinnetjes trachten te plaatsen in de gaatjes van het bord. • Starten met de dominante hand en vervolgens met de niet dominante hand, 90 sec voor elke hand. • http: //www. therapro. com/Wide-Range. Assessment-of-Visual-Motor-Abilities. WRAVMA-P 321619. aspx Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Developmental Test of Visual Motor Integration VMI 6 (Beery-Buktenica) 2010 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• 6 e gereviseerde versie, © K. Beery e. a. 2010 • De Beery VMI bestaat uit een visuomotorisch deel en twee aanvullende tests, nl. de visuele perceptie en de motorische coördinatie. • Leeftijd 2 j 0 t/m 99 j 11. • De afnameduur bedraagt 20 à 30 minuten. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De 3 onderdelen mogen uitsluitend in de genoemde volgorde worden afgenomen, wijziging kan de resultaten beïnvloeden. • De Beery. VMI biedt circa 600 leeftijdspecifieke mijlpalen vanaf de geboorte tot 6 jaar, die mijlpalen zijn geïdentificeerd door onderzoekcriteria. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Visuomotorisch deel : Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De VMI bestaat uit 3 voorafgaande items waarbij de hele jonge proefpersoon krabbelopdrachten moet uitvoeren. • Bij de overige 27 items moet een opbouwende opeenvolging van geometrische vormen met potlood worden geïmiteerd of nagetekend. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Visueel deel : Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• eerste 3 items voor het jonge kind: - op vraag eigen lichaamsdelen aanduiden, - omtrektekeningen identificeren - lichaamsdelen op een tekening van een pop aanduiden. Bij de overige 27 items moet een geometrische vorm worden gekozen die precies dezelfde is als het model. Vanaf item 7 heb je 3 minuten tijd. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Motorische coördinatie : • eerste 3 items voor het jonge kind: - op een stoel kunnen klimmen, - een potlood kunnen vasthouden tussen duim en vingers en tijdens het tekenen - hun blad kunnen vasthouden met de andere hand. • Items 4, 5 en 6 bestaan uit het imiteren van de proefleider die de figuur voortekent tussen de dubbelgelijnde paden. Daarna moet het kind alleen verder kunnen. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
KOEK : Korte Observatie Ergotherapie Kleuters Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De KOEK is een observatie-instrument dat de kwaliteit van de fijnmotorische vaardigheden van kleuters van vijf en zes jaar beoordeelt. • Met de KOEK kan bekeken worden of oudste kleuters toe zijn aan het (voorbereidend) schrijven. • Het boek bestaat uit drie delen: theorie, observatie en advies. • Komt verder aan bod op de dag ivm schrijfmotoriek. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
SOS-2 -VL =Systematische Opsporing van Schrijfmmotorische problemen 2014 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Gestandaardiseerde test om schrijfproblemen op te sporen. • Voor kinderen van 7 tot 12 jaar. • Vlaamse normering. • Schrijfkwaliteit en –kwantiteit of snelheid. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Het kind moet gedurende 5 min een gedrukte tekst, op een ongelinieerd blad overschrijven. • de opdracht = zo net en zo snel te schrijven als gewoonlijk. • Belangrijk : het kind moet 5 zinnen geschreven hebben. Deze vijf zinnen worden gebruikt om de kwaliteit te scoren. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Zeven criteria : - lettervorm, - vloeiendheid van het schrift - overgangen tussen de letters - gemiddelde grootte van het handschrift - regelmatigheid in lettergrootte - woordspaties, - regelverloop. http: //www. sig-net. be/nl/publicaties/sos--vl--systematische-opsporing-schrijfproblemen_97. aspx Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
DTVP-2 = Developmental Test of Visual Perception, 2 th Edition, 1993 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De DTVP-2 is een vernieuwde versie van de DTVP (Frostig). • De DTVP-2 onderzoekt de visueel-perceptuele mogelijkheden via taken die zowel zuiver visueel-perceptueel zijn als visuomotorische integratie vragen. • De test kan worden afgenomen vanaf 4 j tot 10 j 11 m. • De afnameduur bedraagt ongeveer 30 tot 60 minuten. De testafname mag over verschillende sessies worden gespreid. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Er is eveneens een versie voor adolescenten en volwassenen (DTVP-A) voor de leeftijd 11 j 74 j 11 m. • De test bestaat uit 8 subtests : - 4 visueel-perceptuele taken - 4 visuomotorische taken. • De volgorde dient gerespecteerd te worden. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De visuele en visuomotorische taken wisselen elkaar af. • http: //www. wpspublish. com/store/Search? Q=Developmental%20 Test%20 of%20 Visual %20 Perception%2 C%20 Second%20 Edition %20(DTVP-2 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Test of Visual Perceptual Skills (TVPS-3) 3 rd Edition, 2006 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Test de visueel-perceptuele vaardigheden. • De test kan worden afgenomen vanaf 4 j t. e. m. 18 j 11 m. • De afnameduur bedraagt ongeveer 30 tot 40 minuten. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De test bestaat uit 7 verschillende subtests : - visuele discriminatie - visueel geheugen - ruimtelijke relaties - vormconstantie - sequentieel geheugen - figuurachtergrond - visueel vervolledigen Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• http: //www. wpspublish. com/store/p/3072/testof-visual-perceptual-skills-non-motor-thirdedition-tvps-3 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Motor-free Visual Perception Test (MVPT-3) 3 rd Edition, 2003 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Test de visueel-perceptuele vaardigheden zonder dat er een motorische deelname vereist is. • Bestaat uit : visuele discriminatie, vormconstantie, visueel kortetermijngeheugen, visueel vervolledigen, visuospatiële relaties en figuur-achtergrondperceptie. • Deze functies worden in totaal gescoord. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De MVPT-3 test kan worden afgenomen vanaf 4 j tot en met 94 j+. • Voor proefpersonen van 4 j tot 10 j 11 m worden de eerste 40 items afgenomen. • Voor proefpersonen vanaf 11 j tot 94+ wordt gestart bij item 14 en gestopt bij item 65. Alle items bestaan uit meerkeuzetaken (te kiezen uit 4 items). Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• De afnameduur bedraagt ongeveer 20 à 30 minuten. • http: //www. wpspublish. com/store/Search? Q= Motor. Free%20 Visual%20 Perception%20 Test%2 C%20 Third%20 Edition%20(MVPT-3 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Complexe Figuurtest van Rey met Recognitietrial RCFT 1995 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• van 6 j tot 89 j. • Onderzoekt verschillende cognitieve processen : - planning, - - organisatie, - - probleemoplossing, geheugen - - perceptueel-motorische functies. • De test bestaat uit vier items: kopieertoets, onmiddellijke reproductietoets, uitgestelde reproductietoets en herkenningstoets. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Bij de kopieertoets wordt het kind gevraagd de figuur van de RCFT-stimuluskaart te kopiëren op een blanco blad in het testboekje, met potlood. • De tussentijd bij de kopieertoets en de onmiddellijke reproductietoets = 3 minuten Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Daarna de tekening uit het hoofd op een blanco blad tekenen. • 30 minuten na de kopieertoets maakt het kind de uitgestelde reproductietoets door nogmaals de tekening uit het hoofd te tekenen. • Onmiddellijk na de uitgestelde reproductietoets volgt de recognitietoets. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
http: //www. hogrefe. nl/tests-vragenlijsten/productensingle/rcft-rey-complex-figure-test-and-recognitiontrial-us-version. html? tab=3 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
De Peabody Developmental Motor Scales II, PDMS-2 2000 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
• Test de grove- en fijne motoriek. • Kan gebruikt worden bij 0 tot 6 - jarigen. • Afname tijd varieert van 45 minuten tot 60 minuten. Wanneer de subtests worden afgenomen die enkel de grof- of fijn motorische vaardigheden meten, kan deze test in 20 tot 30 minuten uitgevoerd worden. • http: //www. therapro. com/Peabody. Developmental-Motor-Scales-Second-Edition. PDMS-2 -P 7618. aspx Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Assessment Doel = bewijs verzamelen om professioneel handelen te objectiveren = effectiviteit en efficiëntie van de behandeling verhogen = tot een doelbewust behandelingsplan komen = sterktes en zwaktes in kaart brengen (ICF) (samen met gesprekken met cliënt en zijn omgeving, observaties, vragenlijsten…) Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
http: //levenmetnld. wordpress. com/2013/06/24/mooi-gezegd Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Foto-interview 2013 Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Foto-interview 2013 -Cliëntgericht en empowerend! -Geeft een meerwaarde aan het assessment. -Ontstaan vanuit CO-OP => PACS. - Vraag- en oplossingsgericht instrument voor kinderen vanaf 7 j en jongeren. -Cliënten kunnen zelf hun wensen tot verbetering kiezen. Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
- Wensen omzetten naar haalbare doelen. -100 foto’s met dagelijkse activiteiten : Zelfverzorging School/huistaken Sport/beweging Hobby -9 specifieke vraagkaarten om wensen om te zetten naar doelen -2 versies : lagere en middelbare school Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
- af te nemen in 2 sessies : sessie 1 : leidt tot de keuze van 3 foto’s van vaardigheden die het kind wil leren of verbeteren. sessie 2 : leidt tot het specifiek formuleren van één doel en opstellen van een plan Dit ahv oplossingsgerichte gesprekstechnieken en een niet-wetende, nieuwsgierige houding van de interviewer. -http: //www. mytylschooltilburg. nl/index. php/worksh ops-abdienst/151 -foto-interview-mytylschool-tilburgworkshop-abdienst Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
�Hoe motivatie vasthouden: �Zie Power. Point fijne motoriek! Hou de moed er in, haal de moet er uit! Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Referenties : Sites : - www. revaki. ugent. be - www. ergoboek. nl - http: //www. signet. be/uploads/documenten/Werkgroepen/Vis uele - http: //www. mytylschooltilburg. nl Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Referenties : Boeken : - Peerlings, W. (2011) Remedial teaching en psychomotoriek : effectief leren door te doen. Tielt : Lannoo - Denolf, A. , & Daems, J. (2014) Ergotheapie en ontwikkelingsproblemen: Basisboek voor kwaliteitsvolle hulpverlening. Leuven : Acco Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Referenties : Boeken : - Baert, K. , Desoete, A. , (2012) Ik hoor er ook bij! Hoe omgaan met ontwikkelings- en gedragsstoornissen bij kinderen en jongeren. Brugge : Die Keure Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
Boeken : - Hartingsveldt van MJ, Cup EHC, Corstens-Mignot MAAMG (2006). Korte Observatie Ergotherapie Kleuters, theorie, observatie en advies. Nijmegen: Ergoboek. - Vanassche, N. (2015). Het Foto-interview: een vraag - en oplossingsgericht instrument. In Vlaams ergotherapeutenverbond vzw, Van Handenhoven, W. (red. ), Jaarboek ergotherapie 2015, Leuven : Acco Liesbet Dobbels en Nathalie Vanassche IPVK 12/11/2016
- Slides: 59