Psychologia lekarska wiczenia gr B E mgr Joanna

Psychologia lekarska ćwiczenia gr. B, E mgr Joanna Wołosowicz 16. 03. 2020.

Adaptacja pacjenta do choroby Zrozumienie sytuacji pacjenta: • Rola tzw. „przekonań” w adaptacji do sytuacji kryzysowej – ujęcie z terapii poznawczo – behawioralnej. • Rola dotychczasowych wartości i celów pacjenta, które naruszają choroba i związany z nią proces leczenia - teoria Geralda Caplana. • Subiektywna ocena przez pacjenta swojego położenia i docierających do niego informacji - znaczenie lęku rozumianego jako stan i cecha – teoria Catella, Scheirera.

• Dokument tekstowy jako przykład diagnozy stanu i cechy lęku oraz jego przewidywanego wpływu na funkcjonowanie osoby badanej • Link do filmu prezentującego zagadnienie lęku i adaptacji • Film nt. adaptacji według teorii Kubler – Ross udostępniony dzięki uprzejmości studentów realizujących nagranie

• Do dnia 20. 03 proszę o nadesłanie swoich prezentacji przez grupy, których tematy obowiązywały na zajęciach w terminach 16. 03 oraz 18. 03. – proszę oczekiwać na odpowiedź zwrotną potwierdzającą odbiór wiadomości. • Do dnia 20. 03 proszę również o nadesłanie, w formie pliku tekstowego, zrealizowanego ćwiczenia nr 2 – szczegóły w poniższej prezentacji. • Powyższe zadania stanowią warunek zaliczenia ćwiczeń. • Adres email: joannawolosowicz@gmail. com

Na początek… Ćwiczenie nr 1: Wypisz 5 czynności/aktywności, które wykonujesz minimum 3 razy w tygodniu dla swojej własnej „przyjemności”. Przykładowo: • trening na siłowni • rozmowa telefoniczna z matką (o ile faktycznie robimy to dla przyjemności a nie np. z poczucia obowiązku, poczucia winy…) • oglądanie seriali na Netflix • popołudniowa drzemka • poranna kawa Następnie…

Dopisz jaką Twoją potrzebę może zaspokajać każda z tych czynności. Przykładowo: • Trening na siłowni realizuje np. potrzebę zachowania atrakcyjności seksualnej, systematyczności, kontroli, osiągnięć, „namacalnych efektów” • Oglądanie seriali – potrzeba: relaksu, odpoczynku, „zresetowania”, bliskości z drugą osobą lub grupą, nagrody itp… • Rozmowa z matką: potrzeba wsparcia, ciekawości, pozostawania w relacji, pobudzenia… Ważne: Każda z aktywności może realizować różne potrzeby w zależności od indywidualnych preferencji np. jazda konna: potrzeba kontaktu z przyrodą lub rywalizacji.

Problematyczne staje się zaspokajanie pewnych potrzeb w sytuacji konfrontacji z chorobą lub proponowanym sposobem leczenia. Możliwość realizacji potrzeb znacząco wpływa na adaptację przez pacjentów do sytuacji postrzeganych przez nich jako kryzysowe: np. przebywanie pacjenta na oddziale może jednocześnie zaburzać jego potrzeby takie jak np. kontaktu z bliskimi, emocjonalnego i fizycznego wsparcia, kontroli, decyzyjności, niezależności, samotności itp… Zaprezentowane poniżej wybrane teorie pozwolą przedstawić czynniki, od których zależy adaptacja do sytuacji kryzysowych.

PSYCHOTERAPIA PODEJŚCIE POZNAWCZO - BEHAWIORALNE Założenie, że to nie fakty wywołują nasze emocje, ale nasze przekonania o tych faktach • Pacjenci wprowadzają się w cierpienie emocjonalne i tworzą zaburzenia poprzez różnego rodzaju irracjonalne myśli i niezdrowy dialog wewnętrzny • Rozpoznawanie niezdrowych myśli i nawyków oraz zmiana ich na zdrowsze

Teoria zwraca uwagę na fakt, że to nie zdarzenia generują nasze emocje a nasze przekonania o doświadczanych sytuacjach. Jest to jeden ze sposobów wytłumaczenia zjawiska kiedy różni ludzie reagują różnie pomimo konfrontacji z podobnymi doświadczeniami. Poniżej zamieszczam dodatkowo link do strony obrazujący założenia terapeutyczne – pomocne w zrozumieniu zjawiska irracjonalnych przekonań. https: //www. centrumdobrejterapii. pl/materialy/p sychoterapia-poznawczo-behawioralna-cbt/

utrata pracy A lęk i depresja ? B ta praca była sensem mojego życia prawdziwy mężczyzna musi utrzymywać rodzinę nic nie mogę na to poradzić ZDARZENIE PRZEKONANIE KONSEKWENCJE

utrata pracy konstruktywna aktywność A ? obniżony lęk możliwa B ta praca to i tak była jakaś udręka współcześnie nic nie jest raz na zawsze trzeba się przystosować na szczęście rodzina jest po to żeby wspierać ZDARZENIE PRZEKONANIE KONSEKWENCJE

ABC (D) EMOCJI (ABC Ellis’a) • A Zdarzenie aktywujące (Twoje doświadczenie lub bieżące spostrzeżenia) • B Przekonania (Twoje myśli i przekonania z tym związane) • C Emocje (Twoje uczucia wygenerowane przez powyższe przekonania) • D Zachowanie fizyczne (Twoje działanie, reakcje)

Pacjentka zgłasza się do lekarza POZ z problemem bezsennych nocy oraz odczuwanego niepokoju, pobudzenia. • A : Zmiana pracy • B : Nie poradzę sobie Okaże się, że nic nie potrafię i jestem niekompetentna Tam nie będzie życzliwych ludzi Odrzucą mnie i zostanę na lodzie bez niczego • C : Lęk, złość • D : Problemy z zasypianiem, zadręczanie się myślami - mniejsza uważność w pracy i rozdrażnienie w relacji z mężem i dziećmi

RADZENIE SOBIE ZE STRESEM Wyraża się w wysiłku jednostki skoncentrowanym na skontrolowanie źródeł zagrożenia i jego skutków. FOLKMAN (1988)

STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM • Zadaniowy (aktywne problemem) zmaganie się ze stresującym • Skoncentrowany na emocjach (przeżywanie emocji negatywnych, takich jak napięcie, złość, poczucie winy) • Skoncentrowany na unikaniu (zajmowanie się sprawami niezwiązanymi z problemem) – angażowanie się w czynności zastępcze / poszukiwanie kontaktów towarzyskich)

STRACH Nieprzyjemne emocje wobec konkretnych niebezpiecznych przedmiotów, obiektów i sytuacji. Fobie, zespół stresu pourazowego. LĘK Stan charakteryzujący się oczekiwaniem nieokreślonego zagrożenia, przerażeniem, grozą lub obawą. Często prowadzi do rekcji walki/ucieczki (według Teorii ogólnego zespółu przystosowania, Seyle 1976). Lęk paniczny, agorafobia, uogólnione zaburzenia lękowe.

LĘK (CATTELL, SCHEIRER) JAKO STAN • Lęk aktualnie przeżywany • Chwilowa reakcja człowieka w konkretnej sytuacji będąca subiektywnym, świadomie spostrzeganym uczuciem obawy, napięcia i niepokoju • Wzrasta w sytuacjach stresowych, trudnych, zagrażających • Jego poziom ulega fluktuacji

JAKO CECHA • Względnie stała właściwość człowieka • Skłonność do spostrzegania różnych, obiektywnie niegroźnych sytuacji jako niebezpiecznych lub zagrażających • Sytuacje, w których jednostka podlega ocenie lub doświadcza porażki • Charakter wyuczony – system kar

KORELACJA • Osoby o wysokim poziomie lęku – cechy częściej doświadczają wysokiego poziomu lęku – stanu • Większa intensywność z uwagi na - szerszy zakres bodźców zagrażających W zamieszczonym dodatkowo pliku tekstowym znajduje się wgląd do wykonanej przeze mnie diagnozy będący odzwierciedleniem zastosowania powyższych teorii w praktyce - Zaświadczenie Jakub

Polecam również wykład „Lęk i jego współczesne manifestacje” - dr Karoliny Zalewskiej-Łunkiewicz. Prezentowany wykład łączy omawiane już przez nas wcześniej zagadnienia (stres) z tematem adaptacji, systematyzując wiedzę. https: //www. youtube. com/watch? v=5 Xrqad. FV 3 q 0

KRYZYS Stan dezorganizacji, w którym ludzie doświadczają frustracji ważnych celów życiowych lub głębokiego naruszenia ich cyklów życiowych, a także zawodności metod radzenia sobie ze stresorami. L. M. Brammer • Termin KRYZYS odnosi się do takich uczuć osoby jak strach czy szok, powstających w wyniku naruszenia owego stanu równowagi, a nie samego faktu naruszenia. KRYZYS to stan emocji.

Cztery fazy w przebiegu kryzysu Gerald Caplan 1. Konfrontacja z sytuacją, która narusza ważne dla człowieka potrzeby lub wartości. • • Wzrost napięcia Próby rozwiązania problemu znanymi środkami – schematami działania i metodami stosowanymi przez pacjenta do tej pory – które okazują się nieefektywne 2. Dalszy wzrost napięcia, spotęgowany poczuciem bezradności. • Świadomość bezradności potęguje napięcie lękowe, co dezorganizuje działanie

3. Człowiek organizuje ostatnie swoje rezerwy i próbuje nowych sposobów rozwiązania problemu. • Uruchomienie mechanizmów obronnych minimalizujących przykre emocje – jeżeli próby się nie powiodą – nie uda się żaden istotny zwrot, nie powiedzie się próba ukształtowania życia po nowemu, nadania mu nowej jakości, zmiany systemu wartości dochodzi do FAZY CZWARTEJ 4. Kumulacja sytuacji kryzysowej. • Najczęściej wyraża się symptomami nerwicy, depresji, zachowań psychopatycznych, a w krańcowych przypadkach psychozy

Zachowania psychopatyczne • Arogancki i kłamliwy styl funkcjonowania interpersonalnego • Poważne deficyty rozumienia, przeżywania i ekspresji emocji • Mocno zaznaczona impulsywność zachowania Psychoza • Stan psychiczny charakteryzujący się głębokim zaburzeniem pojmowania rzeczywistości, myśli, emocji • Nie jest traktowana jako oddzielna jednostka chorobowa • Przede wszystkim stanowi rozróżnienie stanu dezorganizacji pracy umysłu wynikającego z choroby psychicznej np. omamy, urojenia - od wynikającego z fizycznego uszkodzenia układu nerwowego

Od czego zależy pomyślne przejście kryzysu Zasoby człowieka • Ogólne zdrowie fizyczne, psychiczne i energia życiowa • Umiejętność rozwiązywania problemów oraz ocena własnej skuteczności i efektywności • Osobowość człowieka, system jego przekonań, poglądów wartości • Zasoby utylitarystyczne (np. pieniądze, nieruchomości) • Możliwość otrzymania wsparcia społecznego, obecność osób gotowych stworzyć w trudnej sytuacji oparcie psychiczne

Ćwiczenie nr 2: Odnieś się do sytuacji pacjenta lub jego bliskich - jednej spośród zaproponowanych poniżej: • Pacjent niepełnosprawny ruchowo w wyniku wypadku komunikacyjnego • Pacjent z łuszczycą • Rodzice dziecka z autyzmem • Dorosłe dziecko opiekujące się rodzicem z chorobą Alzheimera • Kobieta lub mężczyzna pozostający w parze zmagającej się z problemem bezpłodności Zapisz jakie mogą być irracjonalne przekonania wybranego pacjenta lub jego bliskich, a także jakie cele oraz wartości mogą być zagrożone w ich sytuacji tak, że w konsekwencji mogą wpływać na jego/ich utrudnioną adaptację oraz współpracę z personelem medycznym.

Przykładowo: Rodzice dziecka z autyzmem: • Zagrożone ważne wartości: zagrożona potrzeba „bycia dobrym rodzicem” - rodzice mogą być obwiniani za zachowanie dziecka przez otoczenie (nierozumiejące czym jest autyzm), oceniani jako niewydolni wychowawczo, stosujący nieodpowiednie metody wychowawcze/ nie potrafiący wychować dziecka, „biorą 500 + i nic poza tym” • Irracjonalne przekonania: „Nikt nie będzie akceptować mojego dziecka, pozostanie samotne w klasie, codziennie smutne ”

Ważne: Irracjonalne przekonanie to konkretna myśl czyli nie ogólne stwierdzenie typu „strach przed odrzuceniem dziecka” tylko konkretne stwierdzenie „boję się, że moje dziecko będzie niezrozumiane i przez swoje zachowanie odrzucone przez inne dzieci”.

1. Zapisz w sumie min. 5 argumentów. 2. Postaraj się przeformułować sytuację pacjenta, formułując bardziej przystosowawcze przekonania lub sposoby realizacji danej potrzeby, utrzymania wartości w inny sposób. Nadeślij swoją pracę, w formie pliku tekstowego, na wskazany na początku adres e-mail w terminie do 20. 03. włącznie.