PSKOFZK Psikofizik Fiziksel bir boyutta sunulan bir olaya
PSİKOFİZİK
Psikofizik � Fiziksel bir boyutta sunulan bir olaya verilen psikolojik tepkileri inceleyen bilim alanıdır. � Edwin G. Boring � Gustav Fechner
Ele alınacak konular � İşevuruk tanımlar � Ölçüm türleri � Küçük n desenleri
Psikofizik çalışmalarında değişkenler � Bağımlı değişkenler � Mutlak değerlendirmeler � Göreli değerlendirmeler � Bağımsız değişkenler � Uyaranın büyüklüğü � Uyaranın niceliği � Kontrol değişkenleri � Gözlemcinin tepki verme istekliliği
İşevuruk tanımlar (Operational definitions) �Bilimde, belirtilen kavramların nasıl ortaya çıkarıldıklarını ve ölçüldüklerini belirten işevuruk tanımların kullanılması gerekir. �Böylelikle yapılan deneyler hem daha anlaşılır olur, hem de teknik kavramların kesinliğini arttırarak günlük kullanımın ötesine taşır.
Duyumların Ölçülmesi �Fechner tarafından geliştirilen sınır yöntemi, mutlak eşik ve fark eşiği kavramlarına işevuruk bir tanım getirir.
Duyumların Ölçülmesi �Klasik psikofizikte öncelikli amaç eşik değerlerini bulmaktır. �Daha modern olan sinyal tespit kuramında eşik kavramının yerini işevuruk tanımları yapılmış iki ayrı kavram alıyor: d‘ ve ß
Sinyalin Tespit Edildiği Sırada Ne Olduğuna Kuramsal Bir Bakış
Duyumların Ölçülmesi � Duyusal işlemler d' kavramı ile karar işlemleri ise ß kavramı ile ölçülür. � d' ve ß değerleri, isabet oranı ve yanlış alarm oranlarını gösteren ROC (alıcı işletim karakteristiği) fonksiyonundan hesaplanabilir.
ROC Fonksiyonları
Duyumların Ölçülmesi �Nesneler ya da nesne özellikleri sistematik olarak numaralandırıldığında ya isimlendirildiğinde ölçüm türleri ortaya çıkar. �Ölçümden elde edebileceğimiz bilgi, ölçüm türüne bağlıdır: � Fark, � Büyüklük, � Eşit aralıklar � Gerçek bir sıfır noktası
�Ölçüm türleri, sağladıkları bilgi miktarı açısından azdan çoğa doğru şu şekilde sıralanmaktadır: � Sınıflama, � Sıralı, � Aralıklı, � Oranlı
Duyumların Ölçülmesi �Fechner yasası psikolojik değerlendirmeleri sıralı bir ölçekte ölçebilmemizi sağlar. �Stevens yasası ise oranlı bir ölçekte ölçebilmemizi sağlar.
Duyumların Ölçülmesi � İsimlendirilmiş büyüklük ölçeği, 0– 100 arasındaki birçok sayıya farklı isimlerin verildiği bir ölçektir. � Doğru tespit kararları verme yetisi, yordayıcı değişkenler ve tanısal bilgiler içeren istatistiksel tahmin (yordama) yöntemleri kullanılarak arttırılabilir.
Küçük n desenler � Kontrolün daha iyi sağlanabilmesi ve incelenen davranışın görece daha basit olması nedeniyle, birçok psikofizik deneyinde denek sayısının az olduğu küçük n desenleri kullanılır.
Not � Örnekler ve ayrıntılı tartışma için önerilen ders kitabına bakınız.
- Slides: 20