Psikolojik Danma ve Rehberlik Hizmetlerinin Gerei ve nemi

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetlerinin Gereği ve Önemi Çağdaş eğitim bireyin bilişsel yeteneklerinin yanı sıra duyuşsal yeteneklerine de önem vermektedir. Öğrenci kişilik hizmetleri eğitim süreci içinde eğitimi destekleyici, tamamlayıcı bütünsel bir role sahiptir. Bu sebeple bireylerin gelişim ve ihtiyaçlarını karşılama, geleceğe yönelik kaygılarını azaltma, kendine ve çevreye uyum sağlama, problemlerini anlamasını ve gerçekçi çözümler bulmasına yardım etme gibi duyuşsal işleve sahiptir.

Bireylerin ihtiyaçlarına yönelik yeni meslekler ortaya çıkmıştır. Bu sebeple bireylerin seçebileceği iş ve meslekler artmıştır. Bireyin kendine uygun meslek seçme zorluğu; mesleğin gerektirdiği niteliklere sahip olma, mesleğin bireyin ilgi ve yeteneklerine uygun olması, mesleğin sağladığı olanaklar gibi meslek danışmanlığını gerektiren konular rehberlik servisinin temel işlevlerindendir. Eğitsel alanda; öğrencinin kendi amaçlarına uygun okul programlarını seçme, etkili okuma ve ders çalışma yöntemlerini öğrenme, öğrenme güçlüğü olanlara özel olanakların tanınması, üstün yetenekli olanların belirlenmesinde rehberlik servislerinin önemli rolü bulunmaktadır.

Psikolojik danışma ve rehberlik ile ulaşılmak istenen nihai amaç bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımdır. Bu amaçla psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin temel işlevleri uyum sağlayıcı, yönlendirici, ayarlayıcı, geliştirici, önleyici, tamamlayıcıdır.

Rehberliğin İlkeleri Bu ilkeler şu şekilde sıralanabilir: 1. Bireyin kişisel gelişimi sistematik olarak dikkate alınır. Örgün eğitimde (ilköğretim, ortaöğretim ve yüksek öğretim) psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri verilirken, bireyin okul çağına başladığı andan itibaren yüksek öğretimin sonuna kadar izlenmesi; bireyin psikososyal. duygusal, zihinsel, kişisel ve eğitsel boyutta her yaşam dönemindeki gelişimlerinin, sorunlarının ve geleceğe yönelik planlamalarının başarıyla gerçekleştirilmesi için gereklidir. 2. Bireye dönük ve birey merkezlidir. Psikolojik danışma ve rehberliğin temelinde birey vardır. doğrudan doğruya bireye verilen bir hizmettir. Rehberlik hizmetlerinin özünde danışanın kendi sorunlarını yine kendisinin çözebileceğine dair bir inanç vardır.

3. Birey değerli, saygı gösterilmesi gereken bir varlıktır. Her birey doğuştan diğerleriyle eşdeğerde bir varlıktır. Bireysel farklılıklar bireyi biricik varlık haline getirmektedir. Bu özelliğinden dolayı saygıya layıktır ve saygı duyulması gerekmektedir. psikolojik danışma oturumlarında ve tüm rehberlik hizmetlerinde bireye saygı gösterilir. 4. Rehberlik hizmetlerinde karşılıklı olarak gönüllü olmak şarttır. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri gönüllülüğe dayanmaktadır. Danışman'ın yardım etmeye, danışanın da yardım almaya istekli ve hazır olmaları gerekmektedir. Psikolojik yardım süreci ve hizmetleri profesyoneldir.

5. Rehberlik hizmetlerinin tümünde gizlilik vardır. r. Ehberlik etkinliklerine ilişkin hiçbir bilgi bireyin izni olmaksızın etik olarak açıklanamaz. bilgilerin tümüyle gizli tutulması gereklidir. Psikolojik danışma oturumları dışında öğrenci kişilik hizmetlerinin diğer etkinliklerinde ilgili kişi ve kurumlara genel nitelikli bilgiler verilebilir ancak özel bilgiler kesinlikle verilmemelidir.

6. Rehberlik hizmetleri bir takım çalışmasını gerektirir. Okul rehberlik servislerinde rehberlik hizmeti, yönetim, öğretim ve öğrenci kişilik hizmetleri ile bir bütündür. Rehberlik hizmetleri eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. Rehberlik hizmetlerinin başarıyla yürütülebilmesi için; rehberlik programlarının oluşturulması, değerlendirilmesi ve uygulamada karşılan sorunların giderilmesi bakımından yönetimin ilgi, katkı ve destekleyici denetimi, öğretim kadrosunun da sınıf içi ve sınıf dışındaki etkinliklerde rehberlik servisi ile işbirliği halinde olarak yardım ve destek sağlaması gereklidir. Sınıf ortamında öncelikle öğrenci ile etkileşimde bulunan öğretmenlerin, rehberlik hizmetlerinden yararlanması gereken psikolojik sorunlu öğrencileri rehberlik servisine yönlendirmede, diğer öğrencilerin kendilerini daha iyi tanıma, şimdiki ve gelecek zamana yönelik karar verme durumları, gelişimsel, eğitsel ve uyum problemleri gibi konularda bilgilendirme, yönlendirme ve rehberlik etkinliklerini grup rehberliği saatlerinde değerlendirme gibi hususlarda yardım etmeleri gerekmektedir.

7. Her birey kendini geliştirme kapasitesine sahiptir. Eğitim felsefesi ve psikoloji açısından ele alınırsa her organizmanın doğuştan kendini geliştirme potansiyeline sahip olduğuna inanılır. Bu nedenle bireyin kendini geliştirme kapasitesine güvenilmesi gerekir. Rehberlik hizmetleri yardımı ile bireyin kendini gerçekleştirmesi mümkün olabilir. 8. Her birey kendi kararlarını verme ve seçme hakkına sahiptir. Her bireyin kendi kararlarını kendisinin verebilme gücü bulunmaktadır. Bireyin yaşamı kendisine aittir. Psikolojik danışma yardımı ile aldığı tüm kararlarının sorumluluğu da yine bireyin kendisine aittir.

9. Rehberlik hizmetlerinde devamlılık vardır ve eğitimsel sürecin ayrılmaz bir parçasıdır. Rehberlik hizmetleri; sadece herhangi bir sorunu olduğu zaman verilen bir hizmet olmayıp, sorunu olması gerekmeksizin her zaman yararlanması gereken hizmetlerdir. 10. Rehberlik hizmetleri yaşam boyu devam eder. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri sadece örgün eğitim sistemi içerisinde öğrenciye yönelik bir hizmet olmayıp yaşamın tüm alanlarındaki ve yaşam dönemlerindeki bütün bireylere açık bir hizmettir.

11. Rehberlikte bireysel farklılıklara saygı gösterilir. Rehberlik hizmetinden yararlanan bireylerin yaş cinsiyet, kişilik özellikleri, eğitim ve sosyo-ekonomik düzeyi, din, dil, ırk, yaşam stili ve içinde bulundukları yaşam dönemi gibi birçok bireysel farklılıkları vardır. Bireysel veya grupla psikolojik danışma oturumunda, bireysel farklılıklar koşulsuz kabul görür ve bireyin saygınlığı korunur. Rehberlik etkinliklerinin tümü için bu ilke geçerlidir. 12. Rehberlik hizmetleri profesyoneldir ve bu alanda eğitimli uzmanlar tarafından yürütülür. Rehberlik hizmetleri, bu alanda lisans, yüksek lisans ya da doktora düzeyinde belirli eğitimi almış, uzmanlaştığı mesleki alt bilim dallarında (mesleki rehberlik, aile rehberliği, evlilik danışması gibi) yeterli ehliyete sahip kişilerce profesyonel standartta verilebilen bir hizmettir.

13. Rehberlik hizmetleri bir program dahilinde örgütlenmiş bir şekilde yürütülür. Rehberlik hizmetleri, hizmet verilen kurumun amacına ve bireylerinin ihtiyaçlarına yönelik olmak üzere bir plan ve program dahilinde yürütülmelidir. Eğitimde psikolojik hizmetler açısından, rehberlik hizmetleri, uygulamada, Milli Eğitim Bakanlığı, İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Okul Rehberlik Servisleri bazında bir örgütsel yapıya sahip olarak yıllık planla yürütülen bir hizmettir. 14. Rehberlik hizmetleri yürütülürken kurum, birey ve problem alanlarındaki farklılık dikkate alınır. Ülkemizdeki rehberlik hizmetlerinin verildiği ; 1) eğitim (ilköğretim, ortaöğretim, yüksek öğretim, dershaneler), 2) sağlık (huzurevi, gündüz bakımevi, kreş ve yuvalar, hastane gibi), 3) adalet (hapishane, ıslahevleri gibi), 4) endüstri (fabrikadaki işçi, teknik ve büro elemanları) alanları ve 5) bağımsız psikolojik danışma ve rehberlik büroları gibi özel ve kamu sektörünü oluşturan kuramlarda, bireylerin özlük nitelikleri ve problem alanları farklıdır.

15. Rehberlik, eğitim kurulularında yönetim ve öğretim ile bir bütünlük içerisindedir. Günümüzde okul rehberlik servislerinde rehberlik hizmetlerinin çeşitli alanlarda yeterli düzeyde verilebilmesi ve her bireye ulaşabilmesi açısından, bu hizmetler bir takım (ekip) çalışmasını gerektirmektedir. Bu takım, yönetim ve öğretim kadrosu ile bir bütünlük gerektirir. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin başarılı olmasındaki en önemli faktör ilkelerin yerine getirilmesidir. İlkeler, hizmetin niteliği ve kalitesini ortaya koyacağı için, profesyonel düzeyde uyulması gerekmektedir. Hangi rehberlik modeli veya teknikler uygulanırsa uygulansın ilke ve etik kurallara uyulmadığı zaman yapılan iş rehberlik hizmeti olarak değerlendirilemez.