Psikolojik Danma Srecinin Basamaklar Dr r yesi Gkhan
Psikolojik Danışma Sürecinin Basamakları Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Atik
Psikolojik Danışma Sürecinin Basamakları � Bir süreç � Aşamalar: Danışanla kaynaşma ve ilişki kurma Danışan tarafından sunulan problemin tanımlanması Hedef tanımlama ve oluşturma Psikolojik danışma müdahalelerini seçme ve uygulama ◦ Sonlandırma ve izleme ◦ ◦ � Güvene dayalı yakın bir ilişki
Danışanla İlk İlişkinin Kurulması � Psikolojik danışma ilişkisinin gündelik ilişkilerden farklılıkları ◦ ◦ ◦ Raport kurma Terapötik ilişki Ortak bir amacın olması Terapötik işbirliği ya da çalışma işbirliği Transferans / Karşıt Transferans Psikolojik danışmanın kendisini tanıtması � Danışan hakkında bilgi alınması, danışanın rahatlatılması � Danışanın sözel olmayan mesajlarına dikkat edilmesi � Danışanın gelme nedenini açıklaması konusunda cesaretlendirilmesi � Aktif dinleme � Psikolojik danışmanın tutarlı olması �
Danışan Tarafından Sunulan Problemin Tanımlanması � Değerlendirme ◦ Danışanın yaşamı ve psikolojik danışma almasına yol açan durumları öğrenme ve bu amaçla bilgi alma sürecidir. ◦ Problemin tanımlanması � Değerlendirmenin belli kriterlere göre değişmesi: ◦ Psikolojik danışmanın problemlerin nedenlerini kuramsal ve felsefi olarak nasıl gördüğü ◦ Psikolojik danışmanın danışanın içinde bulunduğu durumu nasıl algıladığına bağlı olarak değişmesi ◦ Danışanın kültürel geçmişi ve bu geçmişin danışanın dünya görüşünü nasıl şekillendirdiğine bağlı olarak değişmesi
Danışan Tarafından Sunulan Problemin Tanımlanması � Danışanların sorunları 3 farklı yöntemle kavramsallaştırılabilir: ◦ İhtiyaçlar (Hayatımda bazı şeyler eksik ve bu eksikle olması yaşamımın doğal akışını etkilemekte) ◦ Stres yaratıcılar (Hoş olmayan bir durumla karşıyayım ve bu durum stresli olmama, dikkatimin dağılmasına yol açıyor. ) ve yaşam koşulları (Kontrolüm dışındaki koşullar benim potansiyel mutluluğumu ve başarımı engelliyor. ) ◦ Yanlış yorumlamalar (Bazı kişilerle olan iletişimim diğerleriyle olandan daha kötü. Bu durum beni üzüyor ve mutsuz ediyor. ) � Danışanların ◦ ◦ problemleri; Duygusal kaynaklardan, İstenmeyen davranışlarla ilgili durumlardan, Gerçeğin bilişsel açıdan yanlış yorumlanmasından Ya da etkileşimsel durumlardan kaynaklanabilir.
Danışan Tarafından Sunulan Problemin Tanımlanması � Danışanın hem sosyal çevrenin gözüyle hem de kuramsal bağlamda değerlendirilmesi ◦ Sorunun kaynağı duygusal, bilişsel, davranışsal ya da etkileşimsel olabilir. � � Danışandaki örüntülerin belirlenmesi ◦ Danışanın gerçeği nasıl algıladığını ve şekillendirdiğini görmek ◦ Süreç ilerledikçe yapbozun parçalarını tamamlama Değerlendirmede gerekli beceriler: ◦ ◦ ◦ Gözlem yapabilme Soru sorma Olgular arasında bağlantı kurma Bilgi kaydetme Hipotezler kurma Klinik önseziler
Danışan Tarafından Sunulan Problemin Tanımlanması � Gözlemin içerdikleri: � Soru Sorma � ◦ Danışanın kaygı ya da diğer rahatsızlık durumlarına dikkat etmek ◦ Danışanın kültürel geçmişini anlamak ◦ Duygusal ya da fiziksel işlev bozukluğuna işaret eden mimik ve davranışları not etmek ◦ Danışanın kendi sorunlarından bahsederken ya da bunlara ilişkin yorumlarda bulunurken nasıl bir tutum sergilediğine dikkat etmek ◦ Sözel ve sözel olmayan örüntüleri not etmek ◦ Açık uçlu / Kapalı uçlu sorular ◦ Daha ayrıntılara inebilme Bilgi Kaydetme ◦ Görüşme bittikten sonra izlenim ve gözlemlerin yazılması ◦ Sistemli ve düzenli bir şekilde kaydın sağlanması
Amaç Oluşturma � Amaç belirlemek neden gereklidir? � Amaç belirleme, süreci hem psikolojik danışman hem de danışan tarafından karşılıklı olarak tanımlanması � Danışanın başarmak istediklerinin açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmesi � “Kendimi daha iyi hissetmek istiyorum. ” � Genel hedefler, alt hedefler; kısa süreli hedefler, uzun süreli hedefler � Ulaşılabilir, gerçekçi hedefler belirleme � Hedeflerin esnek olması, yeri geldiğinde değişebilirliği ya da tekrar tanımlanması
Müdahalede Bulunma � Kuramsal yaklaşımlara göre müdahale anlayışını değişmesi ◦ Örneğin, Birey Merkezli yaklaşımın müdahalelerden ziyade ilişkiye odaklanması Hedeflerin nasıl gerçekleştirileceğini belirlemek � Ne tür baş etme yöntemlerinin olduğunun anlaşılması � İşlevsel olabilecek yeni yöntemlerin belirlenmesi ya da danışanın daha önce kullandığı ama devam ettirmediği işlevsel baş etme yollarının tekrar denenmesi � Sorunun kaynağına bağlı olarak müdahale yöntemin belirlenmesi: duygu odaklı mı, bilişsel odaklı mı gibi. � Doğru müdahaleyi seçmek danışana göre bir uyarlama sürecidir �
Müdahalede Bulunma � Müdahale geliştirmede gerekli beceriler ◦ Belli bir müdahaleyi uygulayabilme konusunda yetkinlik ◦ Belli bir müdahalenin uygun kullanım alanlarını bilmek ◦ Belli bir müdahaleye verilecek tepkiler hakkında bilgi sahibi olma ◦ Müdahaleye karşı danışanın verdiği tepkileri gözlemleme � Müdahale Yöntemlerinin Süpervizyon Sürecinde Geliştirilmesi
Sonlandırma ve İzleme � Psikolojik danışma ilişkisinin zamanı geldiğinde sonlandırılması gerekmektedir. � Sonlandırma hassasiyetle, kasıtlı bir biçimde, ileriyi görerek ve aşamalı olarak yapılmalıdır. � Amaçlar gerçekleştikçe sonlandırma sürecine yaklaşılır ya da yeni amaçlar belirlenip süreç devam eder.
- Slides: 11