Psikiyatrik nozoloji Do Dr Cengiz Kl Abant zzet

Psikiyatrik nozoloji Doç. Dr. Cengiz Kılıç Abant İzzet Baysal Üniversitesi İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 1

Psikiyatrik belirtilerin tanımı ve sınıflama Neden tanımlama gerekli? n Sınıflamanın yararları n Sınıflama sistemleri n – DSM – ICD İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 2

Genel görünüm ve davranış Giyim, kuşam n Göz ilişkisi kurma n Postür n Sosyoekonomik düzeyle uyumlu davranışlar n Uygunsuz veya garip davranışlar n Saldırgan, savunucu davranış n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 3

Giyim, kuşam Sosyoekonomik düzeyle uygun mu? n Tuhaf, acayip giysiler taşıyor mu? n Yaşına ve ortama uygun mu? n Temizlik düzeyi n Renkler ve uyum? n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 4

Göz ilişkisi kurma Göz ilişkisi hiç kurmama veya aşırı (rahatsız edecek derecede) kurma n Güvensizlik n Utangaçlık n Sanrılar n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 5

Postür Sandalyede oturuşu nasıl? n Öne eğilmiş mi, yaslanmış mı? n Sandalyeyi dolduruyor mu, ucuna ilişmiş mi? n Başı öne eğik mi, dik mi duruyor? n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 6

Uygunsuz veya garip davranışlar Patavatsız konuşma içeriği n Aşırı samimi konuşma n Cinsel içerikli konuşma n Küfürlü konuşma n Kur yapma, sarkıntılık n Uygunsuz davranış (kaşınma, esneme, telefona cevap verme, kalkıp dolaşma, eşyayı karıştırma. . ) n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 7

Saldırgan davranış Sözel saldırgan davranış (tehditkar veya yüksek sesli konuşma) n Fiziksel saldırganlık (vurma, eşya fırlatma. . . ) n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 8

Savunucu davranış Kısa cevaplar n Spontan konuşma azdır n Herşeye olumlu cevap verme eğilimi n Aşırı uyumlu tutum n Aşırı dikkatlilik ve ayrıntıcılık n Bilgi vermemeye özen gösteren konuşma, tutum veya kıyafet n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 9

Konuşma Az veya çok konuşma n Hızlı veya yavaş konuşma n Konuşmama (mutizm) n Bilgi ileten/iletmeyen konuşma (içerik) n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 10

Bilinç Uyanıklık düzeyi n Farkındalık n Bilinç sislenmesi ve koma n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 11

Yönelim (orientation) Yeri, zamanı, kişiyi, bilme tanıma n Bozulma sırası =>zaman, yer, kişi n Kişi yönelimi ancak çok ağır beyin hastalıklarında ve disosiyatif bozukluklarda bozulur n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 12

Duygulanım Duygu (emotion, feeling) n Duygulanım (affect) n Duygudurum (mood, mizaç) n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 13

Duygulanım: tanımlar Duygu: dış ve iç uyaranlara tepki olarak yaşanan, bedensel ve ruhsal bileşenleri olan yaşantılar n Duygulanım: iç ve dış uyaranlara duygularla tepki verebilme yetisi n Duygudurum: Uzun süreli, görece istikrarlı duygulanım n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 14

Duygulanımda bozukluk Artma: taşkın, kabarmış, labil, çökkün. . n Azalma: soğukluk, apati, küntlük, sığlık n Sapma: uygunsuzluk, ambivalans, aleksitimi n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 15

Bellek Unutma ve hatırlama n Tespit belleği (işleyen/anlık bellek) n Yakın bellek n Uzak bellek n Bellek muayenesi n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 16

Yargılama Bilinç ve bellek sağlam olduğu halde bozulabilir n Kişinin SED’ne bağlı olarak değişebilir n Toplumun kültürel değişimine paralel olarak değişebilir n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 17

Zeka-eğitim ilişkisi n IQ testleri n Zekanın türleri n Zeka kalıtsal mı, gelişir mi? n Irklararası farklılık var mı? n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 18

Düşünce En iyi muayene yolu konuşmayı incelemek n Biçimi ve içeriğinde bozukluk olabilir n Düşünce akışında hızlanma, yavaşlama n Düşünce durması: bloklar n Ayrıntıcı veya çevresel konuşma/düşünme n Çağrışım bozuklukları n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 19

Düşünce akışında bozukluklar Artma: hızlanma, fikir uçuşması n Azalma: yavaşlama, durma, bloklar n Sapma: düzensiz, uygunsuz, neolojizm, enkoherans, kelime salatası, stereotipi, klang çağrışım n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 20

Düşünce içeriğinde bozukluklar Artma: içerikte artış n Azalma: fakirleşme n Sapma: kuşku, obsesyon, sanrı, aşırı uğraş, yarı-sanrı n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 21

Düşünce bozuklukları: tanımlar Obsesyon (takıntı): rahatsız edici, tekrarlayan, direnmeye rağmen gelen düşünceler n Sanrı (hezeyan): mantıklı tartışma ile değiştirilemeyen, saçma/tuhaf inanç veya fikir n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 22

Soyut düşünce Çocuklukta soyut düşünce yoktur. “Ağırbaşlı” terimini somut anlar. Yaş ilerledikçe soyut düşünmeyi öğrenir n Bazı hastalıklarda somut düşünme devam eder. n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 23

Gerçeği değerlendirme Düşünce ve duygulara ait olanla dış dünyayı birbirinden ayırt edebilme yetisi n Bazı hastalıklarda (scz) bozulur n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 24

Muhakeme (yargılama) Neden-sonuç ilişkisi, doğru-yanlış, sosyal değerler ve normlar, yasalar, suç kavramı. . gibi konuları kavrayabilme becerisi n Organik mental bozukluklarda başka bozukluklar ortaya çıkmadan muhakeme bozukluğu ortaya çıkabilir n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 25

Algı ve bozuklukları Tanım: Duyu organlarımızdan gelen uyarıların algı merkezleri tarafından işlenmesi ve tanınmasıdır n Algılamada azalma, artma veya sapmadan söz edebiliriz n Azalma: scz, depr n Artma: mani, hipomani n Sapma: scz, mani, organik mental bzk. n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 26

Algı ve bozuklukları Yanılsamalar n Varsanılar n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 27

Yanılsama (illüzyon) n n Algı yanılması da denir Var olan bir nesnenin çeşitli nedenlerle farklı bir şekilde algılanmasıdır Bilinç sislenmesi, alkol veya madde etkisi, yorgunluk, uykusuzluk vb. nedenlere bağlı oluşabilir Örnekler: hortumu yılana benzetmek, duvar kağıdı desenini gerçek sanmak, birisi size sesleniyor sanmak vb. İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 28

Varsanı (halüsinasyon) n n n Nesnesiz algı da denir. Olmayan bir kişinin sesi duyulur veya hayali görülür Uyanıkken olması önemli (rüyadan ayırt edin!) Komşudan gelen sesler varsanı olabilir!! Hipnogojik, hipnopompik halüsinasyon Duygudurumla uyumlu halüsinasyon İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 29

Varsanılar En yaygın olanlar işitme ve görme n Kendi isminin çağrıldığını duyma varsanı mı? n Dokunma, koku ve tat sanrısı ne durumda görülür? n 6. his sanrısı var mıdır? n İzzet Baysal Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı 30