Przewleka niewydolno nerki przeszczepionej Tomasz Cieciura Klinika Medycyny

  • Slides: 61
Download presentation
Przewlekła niewydolność nerki przeszczepionej Tomasz Cieciura Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytutu Transplantologii A.

Przewlekła niewydolność nerki przeszczepionej Tomasz Cieciura Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii Instytutu Transplantologii A. M. w Warszawie

Wczesne wyniki przeszczepiania nerek

Wczesne wyniki przeszczepiania nerek

Przeżycie pierwszego przeszczepu nerkowego pobranego od dawcy zmarłego

Przeżycie pierwszego przeszczepu nerkowego pobranego od dawcy zmarłego

Rzeczywisty czas półtrwania pierwszego przeszczepu nerkowego od dawcy zmarłego 1988 - 1995

Rzeczywisty czas półtrwania pierwszego przeszczepu nerkowego od dawcy zmarłego 1988 - 1995

Prognozowany czas półtrwania pierwszego przeszczepu nerkowego od dawcy zmarłego 1995 – 2000

Prognozowany czas półtrwania pierwszego przeszczepu nerkowego od dawcy zmarłego 1995 – 2000

Przeżycie przeszczepu nerkowego w zależności od schematu immunosupresji

Przeżycie przeszczepu nerkowego w zależności od schematu immunosupresji

Rzeczywisty czas półtrwania kolejnego przeszczepu nerkowego od dawcy zmarłego 1988 – 1995

Rzeczywisty czas półtrwania kolejnego przeszczepu nerkowego od dawcy zmarłego 1988 – 1995

Ośmioletnie przeżycie przeszczepu nerkowego

Ośmioletnie przeżycie przeszczepu nerkowego

Główne przyczyny przewlekłej dysfunkcji przeszczepionego narządu ü PRZEWLEKŁA NEFROPATIA ALLOPRZESZCZEPU (CAN – chronic allograft

Główne przyczyny przewlekłej dysfunkcji przeszczepionego narządu ü PRZEWLEKŁA NEFROPATIA ALLOPRZESZCZEPU (CAN – chronic allograft nephropathy) ü ZESPÓŁ ZANIKAJĄCYCH KANALIKÓW ŻÓŁCIOWYCH (VBDS – vanishing bile duct syndrome ) û 3. 3% < 1 roku od OLTx / biopsja Inomata Y (2001) J Hepatobiliary Pancreat Surgery ü ZAROSTOWE ZAPALENIE OSKRZELIKÓW ( BOS – bronchiolitis obliterans syndrome ) û 63% po 5 latach / spirometria + biopsja transbronchialna Bando K (1995) J Thorac Cardiovasc Surg

Waskulopatia przeszczepionego serca ü WASKULOPATIA PRZESZCZEPIONEGO SERCA ( CAV – cardiac allograft vasculopathy )

Waskulopatia przeszczepionego serca ü WASKULOPATIA PRZESZCZEPIONEGO SERCA ( CAV – cardiac allograft vasculopathy ) û 20% po 1 roku / angiografia Paul L (2000) J Heart Lung Transplant û 50% po 3– 5 latach / angiografia Paul L (2000) J Heart Lung Transplant û 50% po 1 roku / IVUS Nissen S (2001) Circulation ü RÓŻNA OD KLASYCZNEJ MIAŻDŻYCY û zmiany rozsiane û koncentryczne û proksymalne i dystalne û obejmujące tętnice i żyły û rzadko uszkodzona blaszka elastyczna wewnętrzna

Ryzyko przewlekłego „odrzucania” przeszczepu Narząd Częstość przewlekłej dysfunkcji po 5 latach serce 25 –

Ryzyko przewlekłego „odrzucania” przeszczepu Narząd Częstość przewlekłej dysfunkcji po 5 latach serce 25 – 60 % serce / płuco serce: 8 – 20 % / płuco 50 – 60 % płuco 28 / 45 – 80 % nerka 40 – 50 % trzustka 30 – 70 % trzustka / nerka 20 – 40 % wątroba dzieci: 8 – 12 % / dorośli: 4 – 6 %

Utrata nerki przeszczepionej ü pierwszy rok po przeszczepieniu û powikłania chirurgiczne – zakrzepica naczyń

Utrata nerki przeszczepionej ü pierwszy rok po przeszczepieniu û powikłania chirurgiczne – zakrzepica naczyń ! û ostre odrzucanie przeszczepu û śmierć biorcy – pierwsze trzy miesiące ! ü powyżej pierwszego roku po przeszczepieniu û przewlekła nefropatia przeszczepu û śmierć biorcy – powikłania sercowo-naczyniowe ! û nawrót choroby podstawowej lub rozwój de novo û późne ostre odrzucanie û nefropatia BK – wirus polyoma: BKV

Przyczyny późnej utraty nerki przeszczepionej USA ü śmierć biorcy z czynnym przeszczepem 40 –

Przyczyny późnej utraty nerki przeszczepionej USA ü śmierć biorcy z czynnym przeszczepem 40 – 45% ü niewydolność nerki przeszczepionej 55 – 60 % û przewlekła nefropatia przeszczepu 30 % © przewlekła glomerulopatia (5 %) û nawrót choroby lub rozwój de novo 10 % © nefropatia BK (2 %) û złożona / nieznana 10 % û zakrzepica naczyń 2 % û późne ostre odrzucanie 5 % Weir M. (2005)

Zgon chorego z czynnym przeszczepem USRDS 1998

Zgon chorego z czynnym przeszczepem USRDS 1998

Zgon chorego z czynnym przeszczepem ü powikłania sercowo–naczyniowe û kumulacja czynników ryzyka przed przeszczepieniem

Zgon chorego z czynnym przeszczepem ü powikłania sercowo–naczyniowe û kumulacja czynników ryzyka przed przeszczepieniem û leczenie immunosupresyjne

Częstość nowotworów – ANZDATA

Częstość nowotworów – ANZDATA

Kłębuszkowe zapalenie nerki przeszczepionej przeszczepu Nawrót choroby Względne ryzyko utraty nefropatia Ig. A *

Kłębuszkowe zapalenie nerki przeszczepionej przeszczepu Nawrót choroby Względne ryzyko utraty nefropatia Ig. A * 30 % 1. 2 błoniaste kzn * 6 – 30 % 1. 2 nefropatia toczniowa * 3 – 30 % 1. 1 FSGS 20 – 40 % 2. 3 mezangio-kapilarne kzn 3 – 48 % 2. 5 zespół Schoenleina-Henocha 20 – 40 % 2. 6 zespół hemolityczno-mocznicowy 6 – 56 % 5. 6 * bez niekorzystnego wpływu na 10 -letnie przeżycie przeszczepu

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN DEFINICJA Stan upośledzonej czynności nerki, występujący po upływie co

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN DEFINICJA Stan upośledzonej czynności nerki, występujący po upływie co najmniej trzech miesięcy od przeszczepienia, przebiegający z typowymi zmianami w obrazie histopatologicznym, nie wynikający z: ü toczącego się procesu jej ostrego odrzucania ü oczywistej (= ostrej) nefrotoksyczności leków ü nawrotu lub rozwoju de novo innej choroby nerek Halloran P, Melk A, Barth C, (1999) J Am Soc Nephrol

Patogeneza CAN zły dobór opóźniona czynność starszy wiek dawcy HLA przeszczepu niska wartość biologiczna

Patogeneza CAN zły dobór opóźniona czynność starszy wiek dawcy HLA przeszczepu niska wartość biologiczna narządu immunizacj śmierć mózgu, a reperfuzja, niedokrwienie ostre odrzucanie ostre uszkodzenie w CAN okresie okołoprzeszczepieniowym przewlekła odpowiedź opóźniona czynność humoralna przeszczepu nadciśnienie tętnicze nieadekwatna nieregularne immunosupresjaprzyjmowanie leków zaburzenia lipidowe nefrotoksyczność leków Pascual M, et al. N Engl J Med 2002; 346: 580– 90

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN KOMENTARZ ü rozpoznanie CAN nie wymaga stwierdzenia powoli postępującej

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN KOMENTARZ ü rozpoznanie CAN nie wymaga stwierdzenia powoli postępującej niewydolności przeszczepu ü przewlekła dysfunkcja alloprzeszczepu nerkowego CRAD: chronic renal allograft dysfunction – jawna klinicznie postać CAN przebiegająca z progresją niewydolności nerki przeszczepionej ü przewlekłe odrzucanie CR: chronic rejection – postać CAN wywołana procesami immunologicznymi związanymi z rozpoznawaniem alloantygenów przeszczepu

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN OBRAZ KLINICZNY ü powolny spadek filtracji kłębuszkowej istotny wzrost

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN OBRAZ KLINICZNY ü powolny spadek filtracji kłębuszkowej istotny wzrost stężenia kreatyniny w co najmniej dwóch badaniach powtórzonych w odstępie trzech miesięcy ü różnego stopnia białkomocz najczęściej 0. 4 -2. 0 g na dobę; rzadko nerczycowy ü wystąpienie lub pogorszenie kontroli nadciśnienia tętniczego niska wartość diagnostyczna ü nieodwracalna niewydolność przeszczepu

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN OBRAZ HISTOPATOLOGICZNY ü zmiany wysoce niespecyficzne û zanik cewek

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN OBRAZ HISTOPATOLOGICZNY ü zmiany wysoce niespecyficzne û zanik cewek nerkowych û włóknienie tkanki śródmiąższowej û wielopostaciowe zmiany kłębuszkowe û arterioskleroza – obliteracja światła naczyń tętniczych ü zaawansowanie zmian cewkowo-śródmiąższowych decyduje o stopniu zaawansowania CAN (zgodnie z klasyfikacją z Banff’ 97)

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN KLASYFIKACJA Z BANFF’ 97 ü CAN I û włóknienie

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN KLASYFIKACJA Z BANFF’ 97 ü CAN I û włóknienie śródmiąższu (ci) obejmujące 6 -25% kory nerki û zanik cewek nerkowych (ct) w obrębie kory nerki < 25% ü CAN II û włóknienie śródmiąższu obejmujące 25 -50 % kory nerki û zanik cewek nerkowych w obrębie kory nerki 2650% ü CAN III

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN OBRAZ HISTOPATOLOGICZNY ü jako swoiste dla przewlekłego odrzucania û

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN OBRAZ HISTOPATOLOGICZNY ü jako swoiste dla przewlekłego odrzucania û włókniste pogrubienie błony wewnętrznej tętnic z wianuszkiem komórek zapalnych w rejonie podśródbłonkowym û obwodowe rozwarstwienie błony podstawnej kapilar około-cewkowych (mikroskop elektronowy) û zdwojenie okonturowania kapilar kłębuszkowych (przewlekła glomerulopatia przeszczepu) û złogi C 4 d w kapilarach okołocewkowych = odrzucanie humoralne © przeciwciała przeciwko antygenom dawcy

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN złogi C 4 d + w kapilarach okołocewkowych złogi

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN złogi C 4 d + w kapilarach okołocewkowych złogi C 4 d + u chorych z przeciwciałami anty–HLA

Historia naturalna CAN ü pierwsze tygodnie po przeszczepieniu: GFR = okres potencjalnie odwracalnych zmian

Historia naturalna CAN ü pierwsze tygodnie po przeszczepieniu: GFR = okres potencjalnie odwracalnych zmian funkcjonalnych ? ? ? ü pierwszy rok po przeszczepieniu: progresja zmian cewkowo-śródmiąższowych û 6 tydzień – 5% û 12 tydzień – 11 % û 26 tydzień – 37 % Schwarz A i wsp. (2005) ü powyżej roku po przeszczepieniu: zmiany naczyniowe i kłębuszkowe, dalsza progresja zmian cewkowo-śródmiąższowych Nankivell B i wsp. (2004)

Historia naturalna CAN Nankivell B i wsp. (2004)

Historia naturalna CAN Nankivell B i wsp. (2004)

Progresja CAN – biopsje protokolarne Cosio F. (2005)

Progresja CAN – biopsje protokolarne Cosio F. (2005)

Częstość CAN – wpływ zgodności HLA Krieger i wsp. Transplant, 75: 1677, 2003

Częstość CAN – wpływ zgodności HLA Krieger i wsp. Transplant, 75: 1677, 2003

CAN – wpływ na przeżycie przeszczepu 10–letnie przeżycie przeszczepu nerkowego w zależności od wyniku

CAN – wpływ na przeżycie przeszczepu 10–letnie przeżycie przeszczepu nerkowego w zależności od wyniku biopsji protokolarnej wykonanej 3 miesiące po przeszczepieniu. Seron D, Moresco F, Ramon J i wsp. (2000) Transplantation

CAN – wpływ na przeżycie przeszczepu

CAN – wpływ na przeżycie przeszczepu

Patogeneza CAN Input wiek nadciśnienie miażdżyca czynniki genetyczne śmierć mózgu prowadzenie dawcy pobieranie i

Patogeneza CAN Input wiek nadciśnienie miażdżyca czynniki genetyczne śmierć mózgu prowadzenie dawcy pobieranie i przechowywanie narządu przeszczepienie / reperfuzja Przewlekła nefropatia przeszczepu Immunity immunizacja dobór HLA immunosupresja ostre odrzucanie przestrzeganie zaleceń Stress nadciśnienie zaburzenia lipidowe podaż nefronów nefrotoksyczność leków Halloran PF et al. J Am Soc Nephrol 10, 167, 1999

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej pobraniem û ostre uszkodzenie nerki w okresie okołotransplantacyjnym ü CZYNNIKI IMMUNOLOGICZNE IMMUNITY û związane z rozpoznawaniem alloantygenów ü USZKODZENIE PO PRZESZCZEPIENIU STRESS û przewlekłe uszkodzenie nerki w organizmie biorcy

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej pobraniem û ostre uszkodzenie nerki w okresie okołotransplantacyjnym ü CZYNNIKI IMMUNOLOGICZNE IMMUNITY û związane z rozpoznawaniem alloantygenów ü USZKODZENIE PO PRZESZCZEPIENIU STRESS û przewlekłe uszkodzenie nerki w organizmie biorcy

Przewlekłe uszkodzenie nerki przed pobraniem CZYNNIKI KRYTYCZNE ü wiek dawcy (30 % odpowiedzialny za

Przewlekłe uszkodzenie nerki przed pobraniem CZYNNIKI KRYTYCZNE ü wiek dawcy (30 % odpowiedzialny za odległe losy nerki przeszczepionej) NB - płeć i powierzchnia ciała dawcy odpowiada w 1 -2 % za odległe losy alloprzeszczepu nerkowego ü nadciśnienie tętnicze u dawcy ü choroby naczyń dawcy ü czynniki genetyczne

Wiek dawcy a wyniki przeszczepiania nerek > 40 – 50 lat !

Wiek dawcy a wyniki przeszczepiania nerek > 40 – 50 lat !

Wiek dawcy ü wiek dawcy: û wpływ niż wielkość nerki, powierzchnia ciała i płeć

Wiek dawcy ü wiek dawcy: û wpływ niż wielkość nerki, powierzchnia ciała i płeć dawcy û podaż nefronów û wiek nefronów û częstość opóźnionej czynności przeszczepu (DGF) û częstość ostrego odrzucania û niekorzystny wpływ ostrego odrzucania û funkcja nerki po przeszczepieniu ( GFR, kreatynina) û ryzyko przedwczesnej utraty nerki przeszczepionej û ryzyko śmierci biorcy z czynnym przeszczepem

Wiek dawcy a GFR po przeszczepieniu

Wiek dawcy a GFR po przeszczepieniu

Dawca marginalny; ECD: Expanded Criteria Donor Kryteria: ü wiek > 50 lat ü nadciśnienie

Dawca marginalny; ECD: Expanded Criteria Donor Kryteria: ü wiek > 50 lat ü nadciśnienie tętnicze ü cukrzyca ü incydent mózgowy ü kreatynina > 1. 5 mg/dl ü czas zimnego niedokrwienia (CIT) > 36 h Wyniki: ü roczne przeżycie przeszczepu: non-ECD: 91 %; ECD: 80 % ü pięcioletnie przeżycie przeszczepu: non-ECD: 69

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania trzustek > 40 lat !

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania trzustek > 40 lat !

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania wątroby

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania wątroby

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania serca

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania serca

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania narządów

Wiek dawcy – wyniki przeszczepiania narządów

Płeć a wyniki przeszczepiania narządów

Płeć a wyniki przeszczepiania narządów

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej pobraniem û ostre uszkodzenie nerki w okresie okołotransplantacyjnym ü CZYNNIKI IMMUNOLOGICZNE IMMUNITY û związane z rozpoznawaniem alloantygenów ü USZKODZENIE PO PRZESZCZEPIENIU STRESS û przewlekłe uszkodzenie nerki w organizmie biorcy

Ostre uszkodzenie nerki w okresie okołotransplantacyjnym CZYNNIKI KRYTYCZNE: û śmierć mózgu û mechanizm śmierci

Ostre uszkodzenie nerki w okresie okołotransplantacyjnym CZYNNIKI KRYTYCZNE: û śmierć mózgu û mechanizm śmierci mózgu û prowadzenie dawcy û pobranie narządu û przechowywanie narządu û przeszczepianie narządu û reperfuzja narządu ü OPÓŹNIONA CZYNNOŚĆ PRZESZCZEPU (wzrost immunogenności przeszczepu wskutek zwiększonej ekspresji HLA klasy II, cytokin i cząsteczek adhezyjnych)

Opóźniona czynność nerki przeszczepionej ü konieczność leczenia dializacyjnego w 1 tyg. po przeszczepieniu ü

Opóźniona czynność nerki przeszczepionej ü konieczność leczenia dializacyjnego w 1 tyg. po przeszczepieniu ü pochodna wartości biologicznej przeszczepianej nerki ü istotny czynnik warunkujący losy przeszczepu ü ryzyko gdy czas zimnego niedokrwienia > 24 h ! Troppmann i wsp. ü ryzyko ostrego odrzucania ü czasu przeżycia nerki przeszczepionej û zależny od ryzyka ostrego odrzucania û niezależny od ryzyka ostrego odrzucania !

Wpływ CIT na konieczność dializ w 1 tyg. po KTx

Wpływ CIT na konieczność dializ w 1 tyg. po KTx

Wpływ DGF na przeżycie przeszczepu

Wpływ DGF na przeżycie przeszczepu

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej pobraniem û ostre uszkodzenie nerki w okresie okołotransplantacyjnym ü CZYNNIKI IMMUNOLOGICZNE IMMUNITY û związane z rozpoznawaniem alloantygenów ü USZKODZENIE PO PRZESZCZEPIENIU STRESS û przewlekłe uszkodzenie nerki w organizmie biorcy

Czynniki immunologiczne CZYNNIKI KRYTYCZNE: üostre odrzucanie û nawracające û naczyniowe > śródmiąższowe û późne

Czynniki immunologiczne CZYNNIKI KRYTYCZNE: üostre odrzucanie û nawracające û naczyniowe > śródmiąższowe û późne > 6 – 12 miesięcy po przeszczepieniu û humoralne !!! û subkliniczne !!! ; zmiany graniczne !!!? POJEDYNCZY WCZESNY EPIZOD OSTREGO ODRZUCANIA Z PEŁNĄ NORMALIZACJĄ FUNKCJI NERKI PRZESZCZEPIONEJ NIE ZWIĘKSZA RYZYKA CAN üimmunizacja biorcy (PRA) üzgodność HLA – PRZECENIANA !!! üleczenie immunosupresyjne û adekwatny stopień immunosupresji û brak współpracy chorego

Wpływ ostrego odrzucania przeszczepu UNOS

Wpływ ostrego odrzucania przeszczepu UNOS

Ryzyko ostrego odrzucania – pierwsze 6 miesięcy

Ryzyko ostrego odrzucania – pierwsze 6 miesięcy

Prognozowane przeżycie nerki przeszczepionej

Prognozowane przeżycie nerki przeszczepionej

Częstość odrzucania subklinicznego Odrzucanie subkliniczne: B-SCR – zmiany graniczne, A-SCR – ostre odrzucanie

Częstość odrzucania subklinicznego Odrzucanie subkliniczne: B-SCR – zmiany graniczne, A-SCR – ostre odrzucanie

Leczenie subklinicznego AR a czynność przeszczepu

Leczenie subklinicznego AR a czynność przeszczepu

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej

Czynniki patogenetyczne CAN ü WARTOŚĆ BIOLOGICZNA INPUT û przewlekłe uszkodzenie nerki powstałe przed jej pobraniem û ostre uszkodzenie w nerki allogenicznej okresie okołotransplantacyjnym ü CZYNNIKI IMMUNOLOGICZNE IMMUNITY û związane z rozpoznawaniem alloantygenów ü USZKODZENIE PO PRZESZCZEPIENIU STRESS û przewlekłe uszkodzenie nerki w organizmie biorcy

Uszkodzenie po przeszczepieniu CZYNNIKI KRYTYCZNE: ü nieadekwatna podaż nefronów ü nadciśnienie tętnicze ü nefrotoksyczność

Uszkodzenie po przeszczepieniu CZYNNIKI KRYTYCZNE: ü nieadekwatna podaż nefronów ü nadciśnienie tętnicze ü nefrotoksyczność leków ü nawrót choroby podstawowej ü zaburzenia gospodarki lipidowej ü cukrzyca ü zakażenia np. CMV

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN vs. IF / TA NOS DEFINICJE „ALTERNATYWNE” „Postępująca niewydolność

Przewlekła nefropatia przeszczepu – CAN vs. IF / TA NOS DEFINICJE „ALTERNATYWNE” „Postępująca niewydolność nerki przeszczepionej, której towarzyszy przewlekłe włóknienie tkanki śródmiąższowej, zanik cewek, zmiany naczyniowe o typie okluzji oraz twardnienie kłębuszków nerkowych” „Przewlekła niewydolność niezależnie od przyczyny” nerki przeszczepionej

Przyczyny późnej dysfunkcji nerki przeszczepionej ü przewlekłe odrzucanie (naczyniowe / kłębuszkowe) 20 % û

Przyczyny późnej dysfunkcji nerki przeszczepionej ü przewlekłe odrzucanie (naczyniowe / kłębuszkowe) 20 % û humoralne (C 4 d +) 12 % û niesklasyfikowane (C 4 d –) 8 % ü kłębuszkowe zapalenie nerki przeszczepionej de novo 13 % ü nawrót kłębuszkowego zapalenia nerki przeszczepionej 16 % ü toksyczność inhibitorów kalcyneuryny 14 % ü niespecyficzne włóknienie i zanik cewek IF / TA –

Banff 2005 – CAN vs. IF / TA NOS Pojęcie przewlekłej nefropatii przeszczepu powinno

Banff 2005 – CAN vs. IF / TA NOS Pojęcie przewlekłej nefropatii przeszczepu powinno być zastąpione przez IF/TA NOS oznaczające niespecyficzne włóknienie śródmiąższu i zanik cewek.