PRZECIWCIAA ANTYFOSFOLIPIDOWE U CHORYCH NA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWW

PRZECIWCIAŁA ANTYFOSFOLIPIDOWE U CHORYCH NA REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW Magdalena Dryglewska, Radosław Jeleniewicz, Maria Majdan Katedra i Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Uwarunkowania prowadzonych badań Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS): przewlekła, układowa choroba tkanki łącznej, o podłożu immunologicznym i nieznanej etiologii, z nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów, zmianami pozastawowymi i objawami układowymi, prowadząca do niepełnosprawności, inwalidztwa oraz przedwczesnej śmierci

Uwarunkowania prowadzonych badań W związku z autoimmunizacyjnym podłożem choroby u chorych na RZS stwierdza się obecność różnego typu autoprzeciwciał. Częste i najbardziej charakterystyczne dla RZS są przeciwciała „markerowe”, m. in. : czynnik reumatoidalny (RF Ig. M) p-ciała przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi (anty-CCP) p-ciała przeciwko wimentynie (anty-Sa) p-ciała antykeratynowe (AKA) p-ciała antyfilagrynowe (AFA) czynnik okołojądrowy (APF) p-ciała przeciwko kolagenowi typu II (CII) p-ciała przeciw białku wiążącemu immunoglobuliny (anty-Bi. P) p-ciała anty-GPI p-ciała anty-RA 33

Uwarunkowania prowadzonych badań Wśród przeciwciał występujacych u chorych na RZS istotną rolę przypisuje się przeciwciałom antyfosfolipidowym (a. PL) Ich znaczenie kliniczne nadal jest przedmiotem badań – możliwy związek z wystąpieniem powikłań zakrzepowych i innych objawów pozastawowych a. PL u pacjentów chorych na RZS: 4 – 49% przeciwciała antykardiolipinowe (a. CL)- Ig. G: 11 -21%, Ig. M: 14, 4% przeciwciała anty-ß 2 -glikoproteinie I (a-ß 2 GPI): 4 - 21% zależne od ß 2 GPI przeciwciała a. CL: 17% przeciwciała typu LAC: 3, 8%

Cel pracy Celem pracy była ocena częstości występowania wybranych przeciwciał antyfosfolipidowych (a. PL) u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) oraz związek ich obecności z wybranymi markerami aktywności choroby

Grupa badana Badanie przeprowadzono w grupie 100 chorych na RZS leczonych w Klinice Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej UM w Lublinie w latach 2005 -2007 83 kobiety i 17 mężczyzn wiek: 54, 0 ± 12, 1 lat (zakres 20 - 90) czas trwania choroby: 11, 3 ± 7, 0 lat (zakres 1 - 35) DAS 28: 5, 9 ± 1, 1 (zakres 3, 2 - 8, 2)

Grupa badana Badania serologiczne: a-CCP: 88% chorych RF Ig. M: 58% chorych ANA: 43% chorych Epizody zakrzepicy żylnej w wywiadzie: 4 chorych Samoistne poronienia w wywiadzie: 2 chorych Pełnoobjawowy zespół antyfosfolipidowy (ZAF): 1 chory

Metody Przeciwciała antykardiolipinowe i anty-β 2 -glikoproteinie I (w klasie Ig. M i Ig. G) były oznaczane w surowicy krwi chorych przy użyciu komercyjnych zestawów do oznaczeń metodą ELISA firmy Euroimmun oraz Hycor Biomedica Antykoagulant toczniowy oznaczany był w osoczu cytrynianowym metodą koagulometryczną Za wynik pozytywny przyjęto dla przeciwciał (Ig. M i Ig. G): antykardiolipinowych: 15 MPL lub GPL U/ml anty-β 2 -glikoproteinie I: 20 RU/ml

Wyniki Ig. M Ig. G Częstość występowania przeciwciał antyfosfolipidowych w grupie 100 chorych na RZS

Liczba pacjentów w grupie RZS n=100 w mianie wysokim > 80 IU/ml w mianie średnim 40 - 80 IU/ml w mianie niskim 15 -39 IU/ml a. CL 22 (22%) a. CL Ig. M 12 (12%) 0 3 (3%) 9 (9%) a. CL Ig. G 12 (12%) 0 1 (1%) 11 (11%) Liczba pacjentów w mianie w grupie RZS wysokim n=100 > 90 RU/ml w mianie średnim 40 - 89 RU/ml w mianie niskim 20 – 39 RU/ml a-β 2 GPI 12 (12%) a-β 2 GPI Ig. M 12 (12%) 0 4 (4%) 8 (8%) a-β 2 GPI Ig. G 0 0

Wyniki Liczba pacjentów z obecnymi przeciwciałami a. CL + a-β 2 GPI + LAC 1 Obecne dwa z trzech przeciwciał a. CL + a-β 2 GPI a. CL + LAC a-β 2 GPI + LAC 6 6 - Co najmniej jedno przeciwciało a. CL a-β 2 GPI LAC 27 22 12 1

Wyniki Nie stwierdzono zależności pomiędzy obecnością różnych typów a. PL a: wiekiem chorych czasem trwania choroby obecnością przeciwciał ANA Nie stwierdzono zależności pomiędzy obecnością a. PL a klinicznymi objawami ZAF

p=0, 8221

p=0, 11937

p=0, 8831

p=0, 8027

Wyniki Stwierdzono istotną statystycznie dodatnią zależność pomiędzy obecnością a-CCP a obecnością a. Cl (p=0, 00078; Fi Yula =0, 43725) Występowała również istotna statystycznie ujemna zależność między obecnością a-CCP a obecnością a-β 2 GPI klasie Ig. M (p=0, 01588; Fi Yula =-0, 3139) Wartość p<0, 05 Wartość współczynnika Fi Yula a. CL & a-CCP p=0, 00078 Fi Yula = 0, 43725 a- β 2 GPI Ig. M & a-CCP p=0, 01588 Fi Yula = - 0, 3139

Wnioski 1. Istotnie podwyższone miana przeciwciał antyfosfolipidowych stwierdza się u ponad ¼ chorych na reumatoidalne zapalenie stawów 2. Obserwuje się istotne zależności pomiędzy występowaniem markerowych przeciwciał antyfosfolipidowych a obecnością przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi 3. Brak jest istotnych zależności między aktywnością reumatoidalnego zapalenia stawów a występowaniem przeciwciał antyfosfolipidowych