PROTOKOLLER FTP 2 q q Dosya Transfer Protokol

PROTOKOLLER

FTP 2 q q Dosya Transfer Protokolü (File Transfer Protocol; FTP), bir veri yığınının bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır. Bir dosyayı FTP kullanarak başka bir TCP/IP ağı üzerindeki kullanıcıya yollamak için o ağdaki bilgisayarda geçerli bir kullanıcı ismi ve şifresi gerekmektedir. Bir çok FTP sunucusu, kullanıcı ismi ve parola olmadan erişim için "anonim FTP" (anonymous FTP) desteği verir. Bu kullanım için kullanıcı adı olarak anonymous parola olarak ise bir e-mail adresi girilmesi yada parola yeri boş bırakılması gerekmektedir.

Telnet 3 Telnet, Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel isimdir. Bağlanılan makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (username) ve bağlantının gerçekleşebilmesi için bir telnet erişim programınızın olması gereklidir.

SSH 4 SSH (Secure Shell), ağ üzerindeki başka bir sunucuya uzakta bulunan bir başka makineden bağlantı sağlayan bir protokoldür. Telnet kullanıcı şifreleri dahil tüm iletişim açık yani şifrelenmeden gerçekleştirilirken, SSH güvensiz makineler arasındaki iletişimi güçlü bir kriptografik yöntemiyle şifreler.

Peer to Peer (p 2 p) 5 Ø Peer-to-peer ya da P 2 p olarak tanımlanır. 2 veya daha fazla PC arasında veri paylaşımı yapmak için kullanılan network program protokolüdür. q Bittorrent: İndirim halindeki bir dosyanın aynı zamanda paylaşımını sağlayan en az sorun çıkaran P 2 p programı. q Gnutella: Sadece arama sırasında açık durumda olan PC'lerde dosya arama ve paylaşma yapmayı sağlayan programdır. q e. Donkey & emule: Paylaşıma açık dosyaları gösteren ve paylaşımını sağlayan programdır. q DC++ : Direk olarak dosya paylaşıma açık bilgisayar ulaşarak dosya aktarımını sağlayan programdır.

İnternet Protokolleri 6 Ø DNS Ø HTTP Ø IP Ø TCP/IP

DNS (Domain Name Server) 7 DNS (İnternet Alan Adı Sistemi - Domain Name System): İnternet uzayını bölümlemeye ve bölümleri adlandırmaya yarayan bir sistemdir. İnternet ağını oluşturan her birim sadece kendine ait bir IP adresine sahiptir. Bu IP adresleri kullanıcıların kullanımı için www. site_adı. com gibi kolay hatırlanır adreslere karşılık düşürülür. DNS sunucuları, internet adreslerinin IP adresi karşılığını kayıtlı tutmaktadır.

HTTP 8 HTTP (Hyper Text Transfer Protocol - Hiper Metin Transferi Protokolü) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin nasıl aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen protokoldür.

HTML 9 HTML (Hyper Text Markup Language), ana hatları SGML (Standard Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dokümanı formatlamak ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutları içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar.

IP (Internet Protocol) 10 q q q IP (Internet Protocol) adresi: Belli bir ağa bağlı cihazların ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adrestir. İnternet'e bağlanan her bilgisayara bir IP adresi atanır. Diğer bilgisayarlar bu bilgisayara bu atanılan adres ile ulaşırlar. Yani iki farklı cihaz aynı yerel ağda olmasa dahi, IP adresi birbirleri iletişim imkânı sağlar. IP adresleri şu anda yaygın kullanımda olan IPv 4 için 32 bit boyunda olup, noktalarla ayrılmış 4 adet 8 bitlik sayıyla gösterilirler. Örneğin: 10. 33. 116. 220

IP (Internet Protocol) 11 q Telefon ile (adsl veya çevirmeli bağdaştırıcı) internete bağlanan kullanıcının IP adresi çoğu zaman dinamiktir. Bu tür IP’ler dinamik IP denir. Yani servis sağlayıcıda o an boş bulunan bir IP adresi atanır. Bu yüzden her bağlantıda IP adresinin belli kısımları değişebilir. q Zaman içinde (yani, bağlantı koparılıp tekrar bağlanılsa bile) değişmeyen ve hep aynı kalan IP’lere Statik IP denir. Bu tür IP genelde

IP (Internet Protocol) 12 q IP Adresi q Binary Açılımı : 11000000. 1010100. 00001010. 00000001 q : 192. 168. 10. 1 IP adresleri 32 bit’liktir ve 4 adet 8 bitlik parçanın birleşmesinden oluşmuştur. Bu parçaların her birine oktet denir. q Her bir oktet 0’dan 255’e kadar değerler alabilir. Ancak 0 ve 255 sayılarının kullanımı ile ilgili sınırlamalar vardır. q 32 -bit Internet adresleri, Ağ Bilgi Merkezi (NIC) Internet Kayıt Kabul tarafından yönetilmektedir.

IP Adresi Kavramı 13 q Eğer küçük ve özel bir network kuruyorsanız ve Internet’i kullanmayacaksanız, herhangi bir IP adresini kullanabilirsiniz. q Eğer bir şirketin network’üne bağlanacak ve Internet’i de kullanacaksanız, sistem yöneticisinden size bir ip adresi atamasını istemelisiniz. q Eğer Internet’e bağlanacaksanız, Internet Servis Sağlayıcının vereceği IP’yi kullanırsınız. 192. 168. 10. 1 192. 168. 10. 2 192. 168. 10. 3

IP Adresi Kavramı 14 q q q Network ortamında olsun olmasın her bilgisayarın kendine ait bir IP numarası vardır. Bu IP numaraları manuel olarak ayarlanacağı gibi otomatik olarak bilgisayar tarafından da atanabilir. Ağ ortamında bulunan bir bilgisayarın ağda bulunan diğer bilgisayarları görmesi için IP adreslerinin Network ID kısımlarının aynı olması gerekir. Network ortamında bilgisayarların IP numaralarını atayan DHCP (Dynamic Host Control Protocol) denilen yapı sayesinde bilgisayarlara birbirleriyle anlaşabilecekleri uygun IP numaraları otomatik olarak verilir.

IP Adresi Kavramı 15 q Her cihaz kendi IP adresi ile beraber, bulunduğu ağ üzerindeki IP adreslerini de bilmelidir. Bu amaçla IP adreslerinin ne kadarının ortak olduğunu belirten yapılar kullanılır. Bunlara Alt ağ maskeleri yada IP maskeleri denilmektedir. q Örneğin IP maskesi 255. 0 ise, ilk üç basamağı (yani ilk 24 bit'i) aynı olan iki makine aynı ağda demektir. Bu durumda, IP numarası 192. 168. 0. 1 ile 192. 168. 0. 2 aynı ağda, 192. 168. 1. 1 ise başka bir ağdadır.

IP Adresi Kavramı 16 q Ağ geçidi, TCP/IP'de iki değişik ağ arasında geçişi sağlayan bir cihaza denir. Bu cihaz, bir bridge, switch, router (yönlendirici) veya NAT (Network Address Translator) olabilir. q q q IP ………………. : 10. 33. 116. 220 Alt Ağ Maskesi ……. . …………. : 255. 0. 0 Varsayılan Ağ Geçidi …………. : 10. 33. 255. 254

IP Adresi Sınıfları 17 q A Sınıfı IP Adresleri 10. 0 / 255. 0. 0. 0 q B Sınıfı IP Adresleri 72. 16. 0. 0 / 255. 240. 0. 0 q C Sınıfı IP Adresleri 192. 168. 0. 0 - 19 X. XXX aralığındadır. Subnet Mask olarak 255. 0 kullanılır.

TCP/IP 18 q q TCP/IP, TCP (Transmission Control Protocol) ve IP (Internet Protocol) kelimelerin kısaltmalarıdır. İnternet protokol takımı, Internet'in çalışmasını sağlayan bir iletişim protokolleri bütünüdür. Bazen TCP/IP protokol takımı olarak da adlandırılır. TCP/IP'de, yollanan veriler katmanlara göre paketlenerek yollanır ve alıcı tarafından bu paketler teker açılarak verilerin alıcıya ulaşması sağlanır. Bu yöntem, yollanan veri, yollama şekli ve yollama yolunu birbirinden ayırarak birlikte çalışmayı kolaylaştırır. Örneğin bir bilgisayarda bağlantı olarak Ethernet yerine Wi-fi olması, üzerinde başka bir web tarayıcı kullanılmasını gerektirmez.

TCP/IP Protokolleri 19 1. Donanım Katmanındaki Protokoller: q ARP (Address Resolution Protocol): IP adreslerinin donanım adreslerine çevrimini sağlar. q RARP (Reverse ARP, yani Ters ARP) protokolü ARP'ın ters işlemi yapar. Yani hangi MAC adresinin hangi IP adresini kullandığını bulur. Bir TCP/IP ağında RARP'ın çalışacağı garanti değildir, zira RARP bir RARP sunucusuna ihtiyaç duyar.

TCP/IP Protokolleri 20 2. IP Katmanındaki Protokoller: q q q ICMP (Internet Control Message Protocol - Internet Yönetim Mesajlaşması Protokolü): Hata ve türlü bilgi mesajlarını ileten protokoldür. Örneğin, ping programı ICMP'yi kullanır. RIP (Router Information Protocol - Router Bilgi Protokolü): Router'ların yönlendirme tablolarını otomatik olarak üretebilmesini sağlayan protokoldür. OSPF (Open Shortest Path First - İlk Açık Yöne Öncelik): Aynı RIP gibi router'ların yönlendirme tablolarını otomatik olarak üretebilmesine sağlar. OSPF, RIP'ten daha gelişmiş bir protokoldür.

TCP/IP Protokolleri 21 q IGMP (Internet Group Messaging Protocol - Internet Grup Mesajlaşma Protokolü): Bir sistemin internet yayınlarına (multicast) abone olmasına ve aboneliği durdurmasına yarar. Bu yayınlar, UDP üzerinden yapılır ve genelde çoklu ortam (radyo veya video) içerikli olurlar. q DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol - Dinamik Cihaz Ayar Protokolü): Bir TCP/IP ağına bağlanan bir cihaza otomatik olarak IP adresi, ağ maskesi, ağ geçidi ve DNS sunucusu atanmasına yarar.

TCP/IP Protokolleri 22 3. Tartışma katmanındaki protokoller: q UDP (User Datagram Protocol - Kullanıcı Veri Protokolü): IP üzerinden veri yollamaya yarar. Verilerin ulaşacağını garanti etmez. UDP paketlerinin büyüklükleri sınırlıdır. UDP son derece basit ve bağlantı gerektirmeyen (connectionless) bir protokoldür. q TCP (Transmission Control Protocol - Gönderim Kontrol Protokolü): IP üzerinden ulaşma garantili ve herhangi bir büyüklükte veri gönderilmesine imkan tanıyan bir protokoldür. UDP'den farklı olarak, TCP'de iki cihazın iletişim kurabilmesi için önce birbirlerine bağlanmaları gerekmektedir.

TCP/IP Protokolleri 23 4. Uygulama katmanındaki protokoller: q DNS (Domain Name System - Alan Adı Sistemi): Alan adı verilen isimler (mesela www. wikipedia. org) ile IP adreslerini birbirine bağlayan sistemdir. Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır. UDP veya TCP üzerinden çalışabilir. q HTTP (Hyper. Text Transfer Protocol - Hiper. Metin Yollama Protokolü): İlk başta HTML sayfaları yollamak için yaratılmış olan bir protokol olup günümüzde her türlü verinin gönderimi için kullanılır. TCP üzerinden çalışır.

TCP/IP Protokolleri 24 q q q HTTPS (Secure HTTP - Güvenli HTTP): HTTP'nin RSA (Açık anahtarlı şifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. TCP üzerinden çalışır. POP 3 (Post Office Protocol 3 - Postahane Protokolü 3): e-posta almak için kullanılan bir protokoldür. TCP üzerinden çalışır. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol - Basit Mektup Gönderme Protokolü): e-posta göndermek için kullanılır. TCP üzerinden çalışır. FTP (File Transfer Protocol - Dosya Gönderme Protokolü): Dosya göndermek ve almak için kullanılır. HTTP'den değişik olarak kullanıcının zorunluı olarak sisteme giriş yapmasını gerektirir. Veri ve komut alış verişi için iki ayrı port kullanır. TCP üzerinden çalışır. SFTP veya FTPS (Secure FTP - Güvenli FTP): FTP'nin RSA ile güçlendirilmiş halidir. TCP üzerinden çalışır.

OSI vs. TCP/IP 25 1. Uygulama Katmanı (Application Layer) 2. Taşıma Katmanı (Transport Layer) 3. Ağ Katmanı (Network Layer/Internetwork Layer) 4. Fiziksel Katman (Network Access Layer/Link and Physical Layer) Telnet FTP DNS Uygulama Sunum Uygulama Oturum Taşıma Ağ Veri İletim Fiziksel OSI Taşıma Ağ Fiziksel TCP/IP TCP ICMP UDP IP ARP LANWAN SLIP ve PPP

Temel Internet Komutlar 26 q q q Ping: Internet'e bağlı bir bilgisayarın bağlantısının o an açık olup olmadığının anlaşılması amacıyla kullanılır Talk (bazı sistemlerde ntalk): Internet üzerindeki iki kullanıcının aynı anda karşılıklı yazışmasını sağlayan bir protokol ve bu işi yapan programlara verilen genel addır. Talk kullanmak için her iki tarafta da TALK DAEMON (Talk servis sağlayıcı) kurulu olması gerekir. Finger: Bir sistemde (domain) çalışan kişileri görebilmek için Finger komutu kullanılır. Finger servisini kullanabilmek için sorgulama yapılan sistemin buna izin vermesi gerekir. Belirli bir kullanıcının, makinesinin o an açık olup olmadığını anlayabilmek için de Finger komutu kullanılabilir.

Mac Adresi (Fiziksel Adres) 27 q MAC (Media Access Control - Ortam Erişim Yönetimi) Adresi : Bir cihazın ağ donanımını tanımaya yarayan adrestir. Her modemin ve ağ kartının kendine ait özel birer MAC adresleri vardır. MAC, 48 bit'lik bir adrestir. Bu nedenle 248 = 281, 474, 976, 710, 656 değişik ağ kartını tanımlamak için kullanılabilir. q Linux : ifconfig –a q Windows : ipconfig /all