Proje Hazrlamada Dikkat Edilecek Hususlar Deerlendirme ve Karar

Proje Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar Değerlendirme ve Karar Süreçleri Alp Eren YURTSEVEN TÜBİTAK-TEYDEB 27 - 28 Mayıs 2009 ANKARA

Proje nedir? “Proje eşsiz bir ürün, hizmet ya da sonuç yaratmak için üstlenilmiş geçici bir girişimdir. Eşsiz: Proje faaliyetlerinin rutin faaliyetlerden farkını, Ürün, hizmet ya da sonuç yaratmak: Projenin tanımlı hedefleri olduğunu, Geçici: Proje hedeflerine ulaşıldığında üstlenilen girişimin sonlanacağını ifade eder. 2

Proje üçgeni • Kalite • İK Za m et iy al M an • Risk Kapsam • İletişim • Tedarik • Bütünleştirme 3

Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı-1501 1995 yılından beri TÜBİTAK – DTM işbirliğinde Sanayi Ar –Ge projelerine %60’a varan oranlarda hibe şeklinde mali destek sağlanmaktadır. 4

Destek Oranları Temel Destek %50 Ek destekler %60 Destek üst sınırı Ek Destekler • Personel • Öncelikli alan değerlendirmesi • Özgün ürün hasılatı • Yurtiçi Ar-Ge kurumlarına yaptırılan işler • Projenin patentle sonuçlanması Ölçütlerine göre sağlanır. Projeler en fazla 36 ay süreyle desteklenmektedir. 5

KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı-1507 16 Mart 2007 tarihinde yürürlüğe giren program ile; KOBİ’leri Ar-Ge projesi yaptırmaya özendirmek için bu firmalar tarafından sunulan ilk iki projenin avantajlı olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır. Destek Oranı: %75 Proje Bütçesi: 400. 000 YTL Proje süresi: 18 ay 6

Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı - 1509 08 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe giren program ile; Avrupa ülkeleri arasında pazar odaklı Ar-Ge projelerinin yaratılması ve Avrupa çapındaki firmalar, üniversiteler ve araştırma kurumları arasındaki işbirliğinin artırılması amaçlanmaktadır. Destek Oranı: %50 - %75 • Destek süresinde kısıtlama yoktur • Proje, uluslararası programın kurallarına bağlı olarak en az bir yabancı ortakla beraber yürütülmelidir www. eureka. be www. eurostars-eureka. eu 7

Desteklenen Gider Kalemleri • Personel giderleri • Seyahat giderleri • Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alımları • Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları • Malzeme ve sarf giderleri • TPE’den alınacak ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderler • Proje Hazırlama ve Hazırlatma Giderleri (1507) • Yeminli Mali Müşavir Giderleri (1507, 1509) 8

Başvuru http: //eteydeb. tubitak. gov. tr 9

Başvuru Destek başvurusu aşağıdaki bölümlerden oluşur • Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri • Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü • Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı • Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği • Bölüm E Proje Bütçesi • Bölüm F Ekler 10

Proje ve Kuruluş Bilgileri • Proje Ön Bilgileri • Kuruluş Ön Bilgileri 11

Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü • Proje Tanıtımı • Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Teknoloji Düzeyi • Yenilikçi ve Özgün Yönleri 12

Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Teknoloji Düzeyi Endüstriyel Ar-Ge İçeriği • Projenin başlatılma gerekçeleri, amacı ve proje sonuçlarının başarı ölçütleri • Projede kullanılacak yöntem ve teknikler • Uyulacak ulusal/uluslararası standartlar 13

Yenilikçi Yönü Bu bölümde; • Proje çıktılarının Yenilikçi ve Özgün yönlerini, farklılıkları, sağlanan avantajları ve üstünlükleri § Firmanızın mevcut ürünlerine göre § Ülkedeki ve dünyadaki mevcut benzerlerine göre kıyaslamalı olarak açıklanması, • Yeniliklerinizi tanımlanmış ürün ve süreç yeniliği sınıfları altında açıklanması, • Yeniliklerin getirdiği (teknik) riskleri açıklanması, • Firma ürün çeşitliliğine etkisini açıklanması beklenmektedir. 14

Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği ve Teknoloji Düzeyi Teknolojik karmaşıklık düzeyi • Projenin kapsadığı teknolojik uzmanlık konuları • Kuruluşun sahip olduğu ve olmadığı teknolojik uzmanlık konuları • Teknoloji, ürün/alt ürün ilişkisinden kaynaklanan sorunlar Dolaylı teknolojik etki • Projenin ulusal ve uluslararası teknolojiye katkısı • Projenin tetikleyebileceği yeni Ar-Ge projeleri 15

Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı İş Planı – İş Paketi Tanımlama Formu – İş-Zaman Çubuk Grafiği – Ara Çıktılar Formu Proje Yönetimi ve Organizasyonu Kuruluşun Ar-Ge Olanakları – Kuruluşun personel, laboratuar, alet/teçhizat/yazılım, kütüphane vb. imkanları – Üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla ilişkiler – Geçmiş Ar-Ge tecrübesi ve uzun vadeli teknolojik hedefler 16

Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği • Ekonomik Öngörüler – Projenin sağlayacağı katma değer – Proje çıktılarının ticarileşme potansiyeli ve kuruluşa sağlayacağı rekabet, verimlilik vb. avantajları • Ulusal Kazanımlar – Projenin yan sanayi oluşturma potansiyeli – Proje ile üniversiteler ve araştırma kurumları ile kurulan işbirlikleri – Proje sonucunda edinilen bilgi birikiminin kuruluş bünyesinde özümsenme potansiyeli 17

Proje Bütçesi Tahmini maliyet formları – – – M 011 M 012 M 013 M 014 M 015 M 016 Personel Giderleri Seyahat Giderleri Alet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları Yurtiçi Ar-Ge Kuruluşlarına Yaptırılan İşler Danışmanlık Hizmeti ve Diğer Hizmet Alımları Malzeme Alımları Dönemsel ve Toplam Tahmini Maliyet Formu 18

Proje üçgeni ve Proje Öneri Bilgileri et iy al Za m Proje Bütçesi M an Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Kapsam Endüstriyel Ar-Ge İçeriği Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü Başarılı proje belirlenen kapsamda, zamanında ve hesaplanan maliyet sınırları içinde tamamlanılan projedir. 19

Başvuru Süreci Proje Başvurusu TEYDEB Değerlendirmesi Hakem Değerlendirmesi 20

3 Boyutlu Değerlendirme Proje önerilerini, her boyuta eşit ağırlık vererek 3 boyutta değerlendirmek için geliştirilen Tanımlara Bağlanmış Değerlendirme Ölçeği (Phrase-Anchored Rating Scale) (Likert Ölçeği – 1, 2, 3, . . . yerine) Her 3 boyut için ayrı ÇOK İYİ İYİ DEĞİL / YETERSİZ yönleri tanımlayan ifadeler / kavramlar / hükümler 21

Sanayi Ar-Ge Projesi Değerlendirme Boyutları • Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü • Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği • Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu 22

TÜBİTAK Proje Değerlendirme Formu PROJE NO & BAŞLIK : YÜRÜTÜCÜ : 1 - Projenin endüstriyel ar-ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü □ ÇOK İYİ □ İYİ DEĞİL / YETERSİZ Gerekçe: 2 - Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği □ ÇOK İYİ □ İYİ DEĞİL / YETERSİZ Gerekçe: 3 - Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu □ ÇOK İYİ □ İYİ DEĞİL / YETERSİZ Gerekçe: 23

Desteklenmeyen Projeler • Ar-ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin mühendislik uygulamaları, sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler • Altyapının iyileştirilmesine yönelik, üretim altyapısına yönelik yatırım ağırlıklı projeler • Firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da hiç olmadığı projeler • Proje ekibinin nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek yeterlilikte olmadığı projeler • Proje çıktısının ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte olmadığı projeler 24

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli? • Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü iyi açıklanmalı ve öne çıkarılmalıdır. • Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans verilerek açıklanmalıdır. Gerekirse üniversitelerden, teknoloji merkezlerinden ve diğer Ar-Ge kuruluşlarından destek alınmalıdır. • Disiplinler arası yaklaşım gerektiren projelerin bu özellikleri ayrıntılı açıklanmalıdır. 25

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli? • Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde tanımlanmalıdır. • Başarı ölçütleri tanımlanmalıdır. • Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalıdır. 26

Proje Başvurusunda Nelere Dikkat Edilmeli? • Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmelidir. • Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalıdır. • Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalıdır. • Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalıdır. 27

Değerlendirme Süreci Hakem Raporları Teknoloji Grubu Komitesi Toplantısı Red TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Kabul 28

İzleme ve Destekleme Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu Mali Rapor Dönem Raporu TEYDEB Değerlendirmesi YMM İncelemesi İzleyici Değerlendirmesi 29

Ödeme Süreci İzleyici Raporu 1501 Sanayi Ar – Ge Projeleri Destekleme Programı Destek oranı ve miktarının belirlenmesi TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Dış Ticaret Müsteşarlığı uygunluk görüşü Firmaya ödemenin yapılması 30

TEKNOLOJİ VE YENİLİK DESTEK PROGRAMLARI BAŞKANLIĞI teydeb@tubitak. gov. tr www. teydeb. tubitak. gov. tr Teşekkürler. . .

Proje ve Kuruluş Bilgileri Yetkilendirme belgeleri ve AGY 600 formuna buradan erişilebilir 32

Proje Tanıtımı 33

Desteklenen Ar-Ge Aşamaları • Kavram geliştirme • Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü • Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve benzeri çalışmalar • Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları • Prototip üretimi • Pilot tesisin kurulması • Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması 34

Başlatılma Gerekçesi, Uygulanacak Yöntemler ve Ar-Ge Aşamaları 35

Tanımlar • Teknolojik açıdan yeni ürün, önceden üretilenlere göre teknolojik özellikleri veya amaçlanan kullanımları önemli derecede farklılık gösteren üründür. • Teknolojik açıdan iyileştirilen ürün, performansı önemli derecede artırılan veya güçlendirilen üründür. • Teknolojik süreç yeniliği, yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş üretim yöntemlerinin (hizmet sunma da dahil) uygulanmasıdır. 36

Tanımlar • Ürün Yeniliği • Süreç Yeniliği • Pazarlama Yeniliği • Organizasyonel Yenilik Destek Kapsamında Kapsam Dışı 37

Ürün Yeniliği Sınıflandırması küçük yenilik • Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi • Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu Geliştirilmesi • Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi BÜYÜK yenilik • Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi 38

Ürün Yeniliği Olmayan Durumlar • Mal veya hizmetin işlevsel ve teknik özelliklerini değiştirmeyen tasarım değişiklikleri • Rutin güncellemeler • Küçük değişiklikler ya da iyileştirmeler • Giyim sektöründe meydana gelen düzenli mevsimsel değişiklikler • Tek bir müşteriye göre hazırlanan ve diğer ürünlerden önemli ölçüde farkı bulunmayan özel ürünler • Diğer işletmelerden satın alınan yeni mal ve hizmetlerin yeniden ticareti 39

Süreç Yeniliği Sınıflandırması • Maliyet Düşürücü veya Standart/Kalite Yükseltici Sonuçların Elde Edilmesi Amacıyla Yeni Tekniklerin Geliştirilerek Uygulanması • Üretimle İlgili Olarak Yeni Bir Yöntem veya Teknoloji Geliştirilmesi 40

Süreç Yeniliği Olmayan Durumlar • Küçük değişiklikler ya da iyileştirmeler • Kullanılmakta olan imalat ve lojistik sistemlerinin çok benzerlerinin kurulması yoluyla imalat ve hizmet yeteneklerinin artırılması 41

İş Paketi Tanımlama Formu 42

İş-Zaman Çubuk Grafiği 43

Ara Çıktılar Formu 44

Ekonomik Bilgi Özeti 45

Personel Giderleri Tahmini Maliyet Formu 46

Seyahat Giderleri Tahmini Maliyet Formu 47

Alet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları Tahmini Maliyet Formu 48

Danışmanlık Hizmeti ve Diğer Hizmet Alımları Tahmini Maliyet Formu 49

Malzeme Alımları Tahmini Maliyet Formu 50

Dönemsel Tahmini Maliyet Formu 51