PROJE DNG YNETM MANTIKSAL EREVE YAKLAIMI Proje Dng

PROJE DÖNGÜ YÖNETİMİ & MANTIKSAL ÇERÇEVE YAKLAŞIMI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 1/77

İÇERİK 1. Proje Nedir? 2. Proje Döngü Yönetimi 3. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı 1. Mevcut durum Analizi 2. Paydaş Analizi 3. Sorun Analizi 4. Hedef Analizi 5. Strateji Analizi 6. Mantıksal Çerçeve Matrisi 4. Sürdürülebilirlik 5. İzleme 6. Değerlendirme Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 2/77

Grup çalışması 1: • Pratik çalışma detayları anlatılacak Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 3/77

“PROJE” NEDİR? Projeler, belirli bir zaman ve bütçe çerçevesinde, belirli bir amaca ulaşmayı sağlayacak sonuçları üretmek üzere insani ve fiziksel kaynakların bir araya getirildiği planlanmış faaliyetlerin bütünü olarak tanımlanır. • Bir proje her zaman. . . – Geniş anlamda politika ve program amaçlarıyla uyumlu olmalı ve bunu desteklemelidir. Fakat, – Halihazırda devam etmekte olan faaliyetleri desteklemekten ziyade “yeni” bir şey oluşturmalı/geliştirmelidir. – Ve… – Belirlenmiş ihtiyaçlara yönelik açıkça tanımlanmış amaçları, – Açıkça tanımlanmış hedef grup(lar)ı, – Açıkça tanımlanmış yönetim sorumlulukları – Başlangıç ve bitiş tarihi – Belirlenmiş bir dizi kaynağı ve bütçesi olmalıdır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 4/77

Proje Döngüsü Proje Fikrini Belirleme Proje Fikrinin Analizi Değerlendirme Uygulama Ön Değerlendirme Finansman 6 Aşama Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 5/77

Proje Fikrini Belirleme: Projeye ilişkin ilk fikirlerin ortaya konduğu tasarım aşaması Proje fikrinin analizi: Projenin teknik ve operasyonel açıdan detaylı olarak tasarlandığı aşama Ön Değerlendirme: Tasarımı tamamlanmış olan projenin teknik, mali, ekonomik, kadın-erkek eşitliği, sosyal, kurumsal, çevresel faktörler açısından tutarlılığının, bütünselliğinin ve işlevselliğinin değerlendirildiği aşama Finansman: Proje önerisinin yazılması ve finansmanın sağlanması aşaması Uygulama: Projede öngörülen faaliyetlerin hayata geçirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi ve değerlendirilmesi aşaması Değerlendirme: Proje sonuçlarının gözden geçirilmesi ve değerlendirilmesi aşaması Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 6/77

Neden Proje Döngüsü Yönetimi? Klasik projelerde en çok görülen eksiklikler • • • Mevcut durumun yetersiz analizi Projelerin hedef gruplarla ilgili olmaması Proje sahibi kuruluşun konuyla ilgisinin zayıflığı Stratejik çerçevenin belirsizliği Risklerin yeterince dikkate alınmaması Kısa vadeli bakış açısı Geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate alınmaması Faaliyet tabanlı uygulama ve planlama Doğrulanabilir olmayan proje çıktıları Yetersiz proje dokümanları Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 7/77

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (1) Projenin en önemli yönleri, 16 kutulu bir matris içerisinde özetlenir : – Projenin neden gerçekleştirildiği (Projenin Kapsamı) – Projenin neyi başarmasının beklendiği (Projenin Kapsamı ve Göstergeler) – Projenin bunu nasıl başaracağı (Faaliyetler ve Araçlar) – Projenin başarısı için hangi faktörlerin önemli olduğu (Varsayımlar) Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 8/77

Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı (2) –Projenin başarısının değerlendirilmesi için gerekli bilginin nereden bulunacağı (Doğrulama Kaynakları) –Projenin başlayabilmesi için hangi unsurların ya da şartların gerçekleştirilmesinin gerektiği (Ön koşullar) –Projenin maliyetinin ne olacağı (Maliyetler) Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 9/77

Müdahale MantığıProjenin Kapsamı Objektif Olarak Doğrulanabilir Doğrulama Kaynakları Göstergeler Varsayımlar Proje Genel Hedefi Projenin Amacı Sonuçlar Faaliyetler Araçlar Maliyet Ön-koşullar Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 10/77

Alternatifleri Seçme Mevcut Durum ve Paydaş (Stakeholder) Analizi – Önemli proje taraflarının, hedef grup ve projeden fayda sağlayacakların belirlenmesi ve tanımlanması; hangi problemler ilerde ortaya çıkacak ve hangi potansiyeller kullanılabilecek Problem Analizi – Ana problemlerin, sınırlamaların ve olanakların tanımlanması ve sebep-sonuç ilişkilerinin belirlenmesi Hedef Analizi – Tanımlanan problemlerden amaçların oluşturulması ve araç-sonuç ilişkilerinin belirlenmesi Strateji analizi – Amaçları gerçekleştirecek farklı stratejilerin tanımlanması ve en uygun stratejilerin seçilmesi. Ayrıca, ana amaçların belirlenmesi (genel amaç ve proje amacı) Proje Mantığını Belirleme PLANLAMA EVRESİ Belirleme ve İşlevselleştirme Sonuç Çıkarma Tanımlama Analiz ò Paydaşları Tanımlama ANALİZ EVRESİ • Mantıksal çerçeve – Proje/program yapısının tanımlanması, aralarındaki iç mantıksal tutarlılığın test edilmesi, amaçların ölçülebilir şekilde formüle edilmesi ile araçların ve maliyetlerin genel olarak tanımlanması • Faaliyet çizelgesi – Faaliyetlerin sıralarının ve birbirlerine bağımlılığının belirlenmesi; sürelerinin tahmin edilmesi ve kilometre taşları belirlenerek sorumlulukların dağıtılması • Kaynak çizelgesi –Faaliyet çizelgesinden hareketle girdilerin seçikleştirilmesi ve bütçenin hazırlanması Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 11/77

MEVCUT DURUM ANALİZİ Mevcut durum analizi, uygun bir proje tasarımında bulunmak için projenin kapsamı ve yerel halkın çıkar ve ihtiyaçları hakkında olabildiğince bilgi sahibi olma sürecidir. En iyi bilgilenme/öğrenme, çeşitli paydaş grupları ile yapıldığında olur. Etkileyici ve daha çok öğrenmeye açık bir durum analizi sorunun niteliği ve etkileri açısından önemlidir. 1. İyi bir literatür taraması 2. Proje alanının coğrafi yapısı ve iklim özellikleri 6. Alana ait istatistikler 3. Toprak kullanım özellikleri 7. Hükümet politikaları ve programlar 4. Çevresel sorunlar ve riskler 5. Temel altyapıya ilişkin bilgiler 8. Alanın sosyo-kültürel göstergeleri 9. Alanın ekonomik göstergeleri Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 12/77

MEVCUT DURUM ANALİZİ ÖRNEK Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 13/77

MEVCUT DURUM ANALİZİ GRUP ÇALIŞMASI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 14/77

PAYDAŞLAR ANALİZİ Kim? – Paydaş, belirlenen problemleri çözmede veya projeye ilişkin olarak arzu edilen sonuçlara ulaşmada çıkarı/rolü olan herhangi bir insan grubudur. Örneğin: – Devlet kurumları – Özel sektör grupları, şirketler – Sivil toplum grupları – Toplumun üyeleri (çiftçi/tüccar, kadın/erkek, genç/yaşlı, zengin/yoksul) Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 15/77

Neden paydaşlar analizi? Bir sorunun çözülmesi veya bir mal ya da hizmetin üretilmesi hiçbir zaman tek taraflı olarak gerçekleştirilemez. Proje konusuyla ilgili tüm tarafların bir “fikri” vardır ve çözüm tüm bu “fikirlerin” bileşkesidir. Paydaşlar analizi, tüm tarafların fikirlerini öğrenmek ve sonuçta “bileşke fikri” ortaya çıkarmak için yapılır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 16/77

Paydaşlar Analizi A-Proje Sahibi Kuruluş – Projeyi hazırlayan kuruluş B-Proje Ortakları – Proje konusu ile ilgili ve proje sorumluluğunu paylaşan kurum/kuruluşlar C-Hedef Grup(lar) – Projenin gerçekleştirilmesinden doğrudan ve olumlu etkilenen grup veya gruplar. Proje bu gruplar için yapılmaktadır. D-Paydaşlar: 1. Birincil Paydaşlar – Proje konusu ile doğrudan ilişkili ve sonuçlardan olumlu ya da olumsuz etkilenecek olan gruplar 2. İkincil Paydaşlar – Proje konusu ile dolaylı olarak ilişkili ve sonuçlardan olumlu ya da olumsuz etkilenecek olan gruplar. Birincil paydaşlara hizmet sağlayan kurum ve kuruluşlar da ikincil paydaş sayılır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 17/77

Birincil Paydaşlar Projeden doğrudan olumlu ya da olumsuz etkilenecek olanlardır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 18/77

İkincil Paydaşlar Birincil paydaşlara hizmet sağlamada aracılık edecek olanlardır. Bunlar, fon kuruluşları, uygulama, izleme ve iştirakçi kuruluşlardır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 19/77

PAYDAŞLAR ANALİZİ Paydaşlar Analizi • Proje ile bir bağı olan kişileri, grupları, örgütsel yapıları tanımlar, • Proje açısından önemli olabilecek grupların ve kişilerin çıkarlarını ve beklentilerini tanımlar. Paydaşlar Analizi için yapılması gerekenler • Temel grupları/kişileri tanımla • Sınıflandır (yararlanıcılar, uygulayıcılar, vs) • Karakteristik özelliklerini belirle ve analiz et • Proje açısından sonuçları tanımla Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 20/77

Paydaş Analiz Tablosu Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 21/77

Kontrol Listesi 1. Hedef gruplar net olarak belirlendi mi? 2. Birincil ve ikincil paydaşların hepsi listede yer aldı mı? 3. Projenin potansiyel destekçileri ve karşıtları belirlendi mi? 4. Birincil paydaşlar meslek ya da gelir gruplarına ayrıldı mı? 5. Birincil paydaşların çıkarları ve beklentileri belirlendi mi ? Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 22/77

PAYDAŞLAR ANALİZİ GRUP ÇALIŞMASI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 23/77

SORUN ANALİZİ Sorun analizi, sorunların esas “nedenlerini” bulmak, sorunun köküne inmek anlamını taşır. Bizim sorun olarak gördüğümüz ve birbirinden bağımsız olarak düşündüğümüz bir çok “sorun” aslında bir tek “ana sorunun” uzantıları olabilir. Örnek Midenizde bir ağrı var ve doktora gittiniz. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 24/77

Sorun Analizi Niçin Yapılır? –Ana Sorun ve buna neden olan sorunlar ile sebep olduğu sonuçların tarafların üzerinde uzlaşabileceği bir netlikte ortaya çıkarılması için yapılır Nasıl Yapılır? – Katılımcıların bakış açılarından sorunlar formüle edilir – Konuyla ilgili tüm sorunların ortaya çıkıp çıkmadığı incelenir – Ortaya çıkanların önemli sorunlar olduğu konusunda görüş birliği oluşturulur – Bir “odak sorun” seçilerek, sorunlar sebep-sonuç ilişkisine göre hazırlanan sorun ağacıyla gösterilir Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 25/77

Sorun Analizi Bu aşamada kendimize sormamız gereken sorular: • Değiştirmek istediğimiz, istemediğimiz ya da sorun olarak gördüğümüz şey nedir? • Bu sorunun kaynağı nedir? • Bu sorun görmezden gelinirse sonucu ne olur? • Sorunlar arasında neden-sonuç analizi yapıldı mı? Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 26/77

Sorun analizi sırasında neler yapılmalı? • Konu ile ilgili görünen sorunları ve varlığı istenmeyen durumları gelişigüzel sıralayın. • Ana sorunu en üst seviyede tutarak, onu doğrudan etkileyen sorunları sıralayın. • Şemada yer alan sorunların hepsinin gerçek olmasına ve gelecekte ortaya çıkması beklenen sorunların belirtilmemesine dikkat edin. • Sorun ağacı içerisindeki genel sorunları, sorun ağacından ayıklayın. • Bu tür genel sorunları, sonraki aşamalarda varsayım ya da önkoşul olarak kullanabilirsiniz. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 27/77

SORUN AĞACI SONUÇ NEDEN Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 28/77

Sorunları Hiyerarşik Sırada Düzene Koymak – Mevcut durumdaki ana sorunları tanımla (beyin fırtınası) – Bir başlangıç sorunu seç – Başlangıç sorunu ile bağlantılı diğer sorunları araştır – Neden-sonuç ilişkisini kur Başlangıç sorununa doğrudan sebep olan sorunları aşağı yaz Başlangıç sorunundan doğrudan etkilenen sorunları yukarı yaz Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 29/77

–Benzer şekilde diğer tüm sorunları birbirleriyle karşılaştırarak yerleştir –Sorunları sebep-sonuç oklarıyla ilişkilendir –Ağacın tamamını gözden geçir ve tamamlılığını ve geçerliliğini kontrol et Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 30/77

XXXX Projesi SORUN AĞACI ÖRNEK SONUÇLAR SEBEPLER Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 31/77

SORUN ANALİZİ GRUP ÇALIŞMASI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 32/77

Hedeflerin Analizi Gelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi için potansiyel çözümlerin analiz edilmesidir. Nasıl Yapılır ? – Sorun ağacındaki problemler pozitif olarak yeniden ifade edilir – Sorun ağacıyla karşılaştırılır ve yapılması gerekenler veya başarılması gerekenler yeniden ifade edilir – Gerçekçi bir şekilde revize edilmesi gereken ve/veya ekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanır – Bağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerek Hedef Ağacı oluşturulur Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 33/77

HEDEF AĞACI AMAÇ ARAÇ Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 34/77

HEDEF AĞACI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 35/77

STRATEJİ ANALİZİ • Bu aşama, kendi kapasitemizi tanıdığımız ve tanımladığımız aşamadır. • Yeteneklerimizi, gücümüzü, güçsüz yanlarımızı ortaya koymamız gerekir. Strateji Analizinin Hedefi şudur: – Belirlenen (muhtemel) amaçları bir dizi fizibilite (olabilirlik) kriterine göre analiz etmek; – Proje uygulaması için uygun stratejiyi seçmek Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 36/77

Strateji Seçiminde Dikkate Alınacak Kriterler v Maliyetler v Farklı Paydaşların Bakış Açıları v Faydaların Zaman Perspektifi v Mevcut Kaynaklar v Mevcut Potansiyel ve Kapasiteler v Politik Yapılabilirlik v Verimlilik ve Etkinlik v Sosyal Kabul Edilebilirlik v Eşitsizliklerin (Kadın. Erkek) Giderilmesine Katkısı v Diğer Projeleri Tamamlayıcılık v Aciliyet Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 37/77

Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 38/77

STRATEJİ ANALİZİ Proje kaplama alanı Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 39/77

HEDEF VE STRATEJİ ANALİZİ GRUP ÇALIŞMASI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 40/77

Strateji Analizinden Mantıksal Çerçeve Matrisine • • • Hedeflerin nasıl yazılması gerektiğine karar verin Stratejiyi seçin Seçtiğiniz stratejinin ağacını tamamlayın Hedeflerin nasıl ifade edileceğine karar verin Hedefleri mantıksal çerçeveye aktarın (genel amaç, proje amacı, sonuçlar) • Hedefleri gözden geçirin (araç-amaç ilişkisi) • Olası etkinlikleri tanımlayın Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 41/77

MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ 1. Proje Tanımı Genel hedef 1 Proje Amacı 3. Doğrula 2. Doğrulanabilir ma göstergeler kaynakları 4. Varsayımlar 8 9 2 10 11 7 Sonuçlar 3 12 13 6 Faaliyetler 4 Araçlar Maliyetler 5 Not: Matrisin her bir kısmı yukarıdaki Ön koşullar numara sıralaması çerçevesinde oluşturulurken, gerektiği takdirde diğer kısımlar kontrol edilmeli ve gözden geçirilip yeniden düzenlenmelidir. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 42/77

MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ Projenin katkıda bulunacağı üst düzey hedefler Hedef gruplar için sürdürülebilir yarar sağlama açısından projenin ana hedefi Gerçekleştirilecek faaliyetlerin ürünleri Projenin sonuçlarını üretmek için projenin parçası olarak uygulanacak görevler GENEL HEDEFLER İDEAL DURUM –UZUN ZAMANDA GERÇEKLEŞEBİLİR PROJENİN AMACI Projenin sonucunda ulaşılır özgün, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi olan ve belli bir zaman ve yere bağlı olarak tanımlanmalıdır SONUÇLAR ARA HEDEFLER Projenin amacına ulaşılması için yerine getirilmesi gereken ara hedefler-ölçülebilir gerçekleştirilebilir olarak tanımlanmalıdır FAALİYETLER Belirli bir zamana ve bütçeye dayalı olarak kaynakların kullanılması ve proje amacına ulaşmayı sağlayacak sonuçların üretilmesi için yapılacak olan aktivitelerdir Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 43/77

MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ SONUÇLAR/ ARA HEDEFLER Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 44/77

Varsayımlar nedir? • Projenin başarısını etkileyen veya belirleyen dışsal faktörlerdir. Niçin gereklidirler? • Müdahale mantığı asla gerçek durumu kapsayamaz. Dışsal faktörler başarı üzerinde önemli etkilere sahiptirler ve tanımlanarak dikkate alınmalıdırlar. Önkoşullar nelerdir? • Faaliyetler başlamadan önce aşılması gereken koşullardır Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 45/77

Varsayımlar • Varsayım: – Bir projenin başarısı için gerekli olan, – Proje yönetiminin kontrolünde olmayan, – Proje uygulaması sırasında izlenmesi gereken, bir koşuldur. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 46/77

Varsayımlar • Varsayımlar aşağıdaki endişelerle ilgili olabilir : – Proje yönetimine doğrudan katılmayan diğer paydaşların faaliyetleri, – Hedef grupların proje çerçevesinde yerine getirilen hizmetlere yaklaşımı, – Etkin donör koordinasyonu ve mali kaynağın zamanında ödenmesi, – Proje girdi ve çıktıları için fiyat dalgalanmaları – Devletin ilgili politikalarındaki değişiklikler Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 47/77

Varsayımların Oluşturulması Ø Proje faaliyetlerine başlanabilmesi için gerekli önkoşulların belirlenmesi, Ø Hiyerarşik sıralamada, seçilen strateji ile tam olarak kapsanamayan ancak projenin başarısı açısından önemi bulunan dışsal faktörlerin ifade edilmesi, Ø Bu faktörlerden hangilerinin Genel Amacın, Proje Amacının veya Sonuçların gerçekleştirilmesi için gerekli olduğunun belirlenmesi ve mantıksal çerçevenin uygun seviyesine yerleştirilmesi, Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 48/77

ØVarsayım Değerlendirme Algoritması’nı kullanarak dışsal faktörlerin önemleri konusunda karar oluşturulması, ØMantıksal çerçevenin tamamını gözden geçirerek müdahale mantığının ve varsayımların tam olarak belirlenip belirlenmediğinin kontrol edilmesi. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 49/77

Varsayımların Yerleştirilmesi Müdahale MantığıProjenin Kapsamı Projenin Genel Objektif Olarak Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar Hedefi Projenin Amacı Sonuçlar Faaliyetler Araçlar ‘. . . Maliyet Ön-koşullar Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 50/77

Varsayımların Değerlendirilmesi Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 51/77

ÖRNEK MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 52/77

GÖSTERGELER Nedir? • Proje amaçlarını operasyonel olarak ölçebilen, performans ölçüm imkanı sağlayan ve projenin her aşamada izlenmesi imkanını sağlayan araçlardır. Her bir gösterge kısaca müdahaleye ilişkin Nicelik, Nitelik, Zaman ve Yer konusunda bilgi içermelidir. Ayrıca göstergeler SMART olmalıdır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 53/77

Ne İşe Yararlar? • Genel Amacın, Proje Amacının ve Sonuçların karakteristiklerini açıklığa kavuştururlar • Projeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlar • Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz oluştururlar Not: Sıklıkla, bir amaç için birden fazla gösterge kullanmak gereklidir. Böylece, amacın başarılıp başarılmadığı konusunda daha güvenilir bilgi elde edilir. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 54/77

Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler o Belirli: Ölçmesi gereken şeyi ölçen o Ölçülebilir: Kabul edilebilir maliyetler içerisinde tarafsız olarak doğrulanabilir olmalı o Üzerinde uzlaşılan: Bütün taraflar göstergenin özelikleri konusunda uzlaşmış olmalı o Gerçekçi ve duyarlı: Proje hedefleri ile ilgili ve değişime duyarlı olmalı o Süreli ve maliyet etkin Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 55/77

Tarafsız Doğrulanabilir Göstergelerin Özellikleri (Miktar, Kalite, Zaman) Hedef İlköğretim öğretmenlerine hizmet içi eğitim sağlanması Tarafsız Doğrulanabilir Göstergeler (TDG) Miktar Örnek: 100 İlköğretim öğretmenine hizmet içi eğitim sağlandı Kalite Örnek: 100 İlköğretim öğretmenine “eğitimde teknolojinin kullanımı” konusunda hizmet içi eğitim sağlandı Zaman Örnek: 100 İlköğretim öğretmenine Eylül 1996’ya kadar “eğitimde teknolojinin kullanımı” konusunda hizmet içi eğitim sağlandı Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 56/77

DOĞRULAMA KAYNAKLARI • • • Doğrulama Kaynakları, göstergelerin kontrol edilmesi için gerekli bilgiyi sağlayacak dokümanlar, raporlar ve diğer kaynaklardır. Göstergelerin formüle edilmesiyle eş zamanlı olarak doğrulama kaynakları da belirtilmelidir. Doğrulama kaynakları şu bilgileri vermelidir: Bilginin sağlanacağı format (örn: İlerleme raporları, proje hesapları, proje kayıtları, resmi istatistikler vs), Bilgiyi kimin sağlayacağı, Bilginin hangi sıklıkta sağlanacağı (örn: Aylık, üç aylık, yıllık vs. ). Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 57/77

DOĞRULAMA KAYNAKLARı Maliyet Özel anketler Faydalananlarla görüşmeler Uyarlanmış mevcut istatistiki bilgiler Mevcut istatistiki bilgiler Yönetim raporları İdari raporlar Karmaşıklık Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 58/77

Tarafsız Doğrulanabilir Gösterge & Doğrulama Kaynağı Örnek Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 59/77

MANTIKSAL ÇERÇEVE MATRİSİ, VARSAYIMLAR, GÖSTERGELER, DOĞRULAMA KAYNAKLARI GRUP ÇALIŞMASI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 60/77

Faaliyet Planı Bir faaliyet Planı: • Hedefe Yönelik Mantıksal Çerçeve Yaklaşımını Sürdürür • Faaliyetleri Operasyonel Detaylara Ayırır • Faaliyetlerin Sırasını, Süresini ve Önceliğini Netleştirir • Kilometre Taşlarını Belirler • Yönetim ve Uygulama Sorumlulukları ile Yönetim Görevlerini Dağıtır Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 61/77

FAALİYETLERİN SIRALANMASI ARA HEDEF SONUÇ Faaliyet 1. 1. . . Faaliyet 1. 2. . . Faaliyet 1. 3. . . Faaliyet 1. 4. . . Faaliyet 1. 5. . . Faaliyet 1. 6. . . Faaliyet 1. 7. . . Faaliyet 1. 8. . . Faaliyet 1. 9. . . Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 62/77

FAALİYET PLANI Faaliyet Planının Hazırlanma Aşamaları: Ana faaliyetlerin listelenmesi; MÇ’deki faaliyetler operasyonel detayda faaliyet planının hazırlanması için bir baz olarak kullanılabilir. Faaliyetleri detaylandırmak; Faaliyetleri detaylandırmanın amacı onları organize etme ve yönetme işlerini kolaylaştırmaktır. Bunun kritik noktası detaylandırmayı doğru yapmaktır. En yaygın hata fazla detaylandırmaktır. Planlamacı gerekli zaman ve kaynakları öngörür ve sorumlulukların dağıtılması için yeterli ayrıntıya sahip olur olmaz detaylandırmayı durdurmalıdır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 63/77

Sıralama ve bağımlılıkların belirlenmesi; Faaliyetler yeterince detaylandırıldıktan sonra birbirleriyle ilişkilerine karar verilmelidir. Sıralama bir faaliyetin hangi faaliyeti izleyeceğini, bağıımlılık ise birisi bitmeden başlayamayacak veya tamamlanamayacak faaliyetler dizinini gösterir. Bağımlılıklar aynı kişi tarafından yapılacak faaliyetler arasında da olabilir. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 64/77

FAALİYET PLANI Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 65/77

KAYNAK PLANLAMASI • Bir kaynak planı: • Mantıksal çerçevenin amaç odaklı olmasını sağlar, • Sonuca dayalı bütçelemeyi ve maliyet etkinliğinin izlenmesini kolaylaştırır, • Kaynakların planlı olarak harekete geçirilmesi için temel teşkil eder, Büyçe Bütçe Salaries 5000 Bütçe Allowances 1250 5500 Salaries 5000 55001750 Vehicle Op. 3750 4250 Allowances Maaşlar 50001250 55001750 Office 750 Vehicle Op. 3750 Harcırahlar 1250 17504250 Tel/Fax 750 400 Office Araç 3750 4250 750 Seeds 850 1100 Ofis Tel/Fax 750 400 Fertiliser 8502300 3100 Seeds Tel/Faks 4001100 Fertiliser 8502300 Tohum 11003100 Fertiliser 2300 3100 Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 66/77

Proje Ara Hedef ve Faaliyetleri: Maliyetler MALİYETLER Dışsal koşullar Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 67/77

Uygun DEĞERLENDİRME. . . teknoloji SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK. . . Çevre korumas ı Sosyokültürel konular Toplumsal cinsiyet Sürdürülebilirlik, projenin gerçekleştirilmesi için sağlanan dış yardım bittikten sonra da, projenin yarar üretmeye devam etmesi demektir. Diğer bir ifade ile projenin, proje sırasında gerçekleştirilen faaliyetlerin kalıcılığının sağlanması ve yararlanıcılar, ilgili taraflar ve proje uygulayıcısı tarafından içselleştirilmiş olmasıdır. Politika desteği Ekonomi k ve mali rasyonelli k Benimseme, içselleştirme Kurums al ve yönetsel kapasite Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 68/77

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK. . . Politika desteği Proje alanına ilişkin hükümetin Bir politikası var mı? Proje sonuçlarına hükümetin yeterli desteği vereceğine dair kanıtlar var mı? Uygun teknoloji Seçilen teknolojinin karşılanabilir bir maliyetle kullanılacağına ve yerel koşullara uygunluğuna ilişkin yeterli kanıtlar var mı? Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 69/77

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK. . . Çevre korumas ı Projenin sonuçlarının çevre üzerinde zararlı sonuçları var mı? Olası bir zarara karşı yeterli tedbir alındı mı? Sosyokültürel konular Proje sosyokültürel normları dikkate alıyor mu? Projede eşit erişim ve eşit yararlanma ilkeleri dikkate alındı mı? Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 70/77

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK. . . Toplumsal cinsiyet Projede kadın ve erkeklerin ihtiyaçlarının eşit bir şekilde karşılanmasına yönelik olarak gerekli tedbirler alındı mı? Kurumsal ve yönetsel kapasite Proje sahibi kuruluş yeterli kapasite ve kaynağa sahip mi? Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 71/77

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK. . . Benimseme, içselleştirme Tüm cinsiyet gruplarının projeyi desteklediğine ilişkin ne tür kanıtlar var? Hedef gruplar proje içinde aktif rol alıyorlar mı? Ekonomik ve mali rasyonellik Projenin sağlayacağı yararların, böylesi bir maliyeti haklı çıkaracak kadar önemli olduğuna ilişkin yeterli kanıt var mı? Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 72/77

İZLEME İş planı İzleme, proje yönetiminde günlük faaliyetlerin bir parçasıdır. Projenin uygulama takvimine uygun olarak yürütülmesini sağlar. Planlanan faaliyetlerin yeniden yönlendirilmesi ya da yeniden düzenlenmesine imkan verir. Bir başka deyişle İzleme, yapılan işlerle ilgili çıktı, etkiler ve tepkilerin gözlendiği, sürekliliği olan bir süreçtir. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 73/77

İZLEME İzleme Sıklık Hangi faaliyetler gerçekleştirildi ve nasıl bir ilerleme sağlandı? Haftalık Bütçe-faaliyet maliyetleri Aylık Faaliyetlerde arzu edilen sonuçlara ulaşıldı mı? Üç aylık Bu sonuçlar proje hedeflerine bizi ne kadar yaklaştırdı? Altı aylık Proje çerçevesinde nasıl bir değişim oluyor? Varsayımlar doğru mu? Altı aylık Göstergeler nasıl? Altı aylık Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 74/77

DEĞERLENDİRME • Değerlendirme izlemeden daha geniş bir perspektifi içerir. • Projenin doğru yapılıp yapılmadığının cevabını verir • Proje amacı ve hedefinin gerçekleşmesine yönelik ilerlemenin izlenmesidir • Proje süresi boyunca çeşitli zamanlarda değerlendirme yapmak olanaklıdır, ara, nihai, ex post • Proje dışından uzman kişiler tarafından yapılmalıdır Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 75/77

İZLEME ve DEĞERLENDİRME ARASINDAKİ FARK • İzleme proje faaliyetlerinin uygulanmasını kayıt altına alırken, değerlendirme hedeflere erişimi ölçer ve hazırlık uygulama aşamalarına ilişkin süreçleri gözden geçirir. • Ara dönem değerlendirme, projenin uygulanması sürecinde yeniden düzenlemelere (gerektiğinde) olanak tanır. • Nihai değerlendirme proje sona erdiğinde yapılır ve bu süreçten çıkarılan dersler ortaya konur. Bunlar bir sonraki projelere referans olarak kullanılır. Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 76/77

KAYNAKLAR • PCM Handbook, Avrupa Komisyonu Brüksel, Mart 2004 http: //europe. eu. int/comm/europeaid/evaluation/methods/index. htm • Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı Ders Notları, Faruk C. Tekindağ, STGP • Proje Geliştirmede Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı, STGP, Ankara, 2004 Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı, Eğitim Ders Notları, Feray Salman, STGP, 2003 -2004 www. stgm. org. tr • Logical Framework Approach, Aus. Aid, http: //www. ausaid. gov. au/ausguide/pdf/part 3 a. pdf Proje Döngü Yönetimi ve Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – 77/77