Programma Welkom Conferentie Geslaagd met dyslexie en dyscalculie

Programma Welkom Conferentie ‘Geslaagd met dyslexie en dyscalculie’ 6 en 13 oktober 2011 Ceciel Borghouts Rekenadvies ERWD

ERWD 1. Visie en uitgangspunten Protocol + definitie

Uitgangspunten ERWD 1. Functionele gecijferdheid Niet alleen kale sommen, maar ook toepassingen 2. Leerlingen moeten begrijpen wat ze doen. dus niet: aanleren van onbegrepen procedures en trucjes 3. Stagnatie ontstaat bij onvoldoende afstemming van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoeften

Uitgangspunten ERWD 4. Onderscheid tussen ernstige rekenwiskundeproblemen en dyscalculie (geen inhoudelijk verschil) onvoldoende afstemming stagnatie Ernstige rekenwiskunde-problemen hardnekkig spreken van dyscalculie

Werkdefinitie ERWD • Kinderen verschillen in hun vermogen om te leren rekenen: Rekenzwak <---------------> Rekensterk • Ernstige rekenwiskunde-problemen kunnen ontstaan als er gedurende lange tijd onvoldoende afstemming wordt gerealiseerd van het onderwijsaanbod op de onderwijsbehoefte van de leerling: De ontwikkeling vd basisvaardigheden stagneert • Wij spreken van dyscalculie als ernstige rekenwiskundeproblemen ondanks deskundige begeleiding erg hardnekkig blijken.

Dyscalculie ERWD • Er is een grote discrepantie tussen de ontwikkeling van de leerling in het algemeen en zijn rekenwiskundige ontwikkeling. • De problemen zijn ontstaan vanaf het verwerven van de basisvaardigheden (in het domein Getallen en Bewerkingen) en zijn ook zichtbaar ook op de domeinen Verhoudingen, Meten, Tijd en Geld.

Dyscalculie ERWD consequenties voor de toekomst: • De leerling ervaart, ook op latere leeftijd nog, problemen op het gebied van bovengenoemde basisvaardigheden. • Het heeft consequenties in het voortgezet onderwijs, met name in andere vakken dan wiskunde (scheikunde, natuurkunde, economie, wereldoriëntatie). • De leerling heeft er last van gedurende zijn hele schoolcarrière en in het maatschappelijk verkeer.

Samenvattend tot nu toe ERWD • we praten niet over een stoornis • hardnekkigheid / didactische resistentie is criterium voor verklaring • andersoortig protocol dan dyslexie • protocol gaat m. n. over preventie, over goed onderwijs • protocol VO sluit hier op aan

ERWD Protocol is gericht op preventie: Goed onderwijs Hoe?

ERWD 2 Modellen

Drieslagmodel ERWD Hoeveel kost deze tv tijdens de aanbieding? € 220, -- Alleen deze week 20% korting

Drieslagmodel ERWD Kan de leerling: - Bij een context een bewerking bedenken? - Betekenis verlenen aan de getallen in relatie tot de context? - Bij een kale som een context en /of een tekening bedenken? - Een tekening maken bij een context - …. .

Drieslagmodel Kan de leerling: - De bewerking uitvoeren? - En zo nee, lukt dan wel - Met materiaal - Met eenvoudiger getallen - Mbv een model - Welke oplossingsstrategie past de leerling toe? - Is deze oplossingsstrategie efficiënt? - Wat zou de volgende stap kunnen zijn? ERWD

Drieslagmodel Gaat de leerling na: - Of het antwoord kan kloppen - Wat het antwoord (het getal) betekent - Koppelt de leerling het antwoord terug naar de context? - Terugblik op oplossingsprocedure - …. ERWD

ERWD chocola • Ik trakteerde op de laatste lesdag mijn klas op chocola. Ik had 15 repen gekocht. Na het uitdelen bleek dat iedere leerling driekwart reep had gekregen. Er was nog anderhalve reep over. Hoeveel leerlingen waren er?

Handelingsmodel ERWD Belangrijk: Koppeling blijven leggen tussen de verschillende niveaus

Handelingsmodel ERWD 1 e niveau Vanuit de context: - Wat staat er? Wat gebeurt er in het verhaal? Doe maar wat er staat. (letterlijk doen) - Vanuit context komen tot uitspelen van de situatie - Betekenis geven aan de getallen in het verhaal - Betekenis geven aan de rekentaal in het verhaal

Handelingsmodel ERWD 2 e niveau plaatjes: - Afbeeldingen van werkelijkheidssituaties - Vanuit een plaatje / foto / tekening de werkelijkheid herkennen - Betekenis geven aan de getallen in de afbeelding

Handelingsmodel ERWD 3 e niveau Materiaal en denkmodellen: - MAB - Getallenlijn - Verhoudingstabel - …. - Achter het model / materiaal een werkelijksheidssituatie herkennen - de werkelijkheid vertalen naar materiaal / model / schematische tekening

Handelingsmodel ERWD 4 e niveau Formele bewerking - Uitvoeren van de formele bewerking - Betekenis verlenen aan de getallen in de bewerking (bijv. een verhaal bedenken bij een kale som)

Programma Vragen? Vragen over de modellen? ERWD

Programma ERWD Wat kan een VO school verwachten van instromende leerlingen die met het ERWD protocol hebben gewerkt?

Programma Stappenplan PO ERWD Stappenplan protocol: 11 stappen Voordat leerling in aanmerking komt Voor dyscalculie verklaring

Stap 8: fase rood / extern Extern onderzoek ERWD

Stap 9: fase rood ERWD Externe begeleider stelt handelingsplan op. Intensieve (individuele) begeleiding door de school, zo nodig met externe ondersteuning. Minimaal 0, 5 jaar.

Stap 10 a: fase oranje Geleidelijk aantoonbare vooruitgang Geen dyscalculieverklaring Wel intensieve begeleiding nodig (moet school voor zorgen) ERWD

Stap 10 b: fase rood ERWD Geen of nauwelijks aantoonbare vooruitgang Dyscalculieverklaring Ook nu: intensieve begeleiding nodig (Moet school voor zorgen, zo nodig met externe ondersteuning)

Stap 11: overdracht naar vo 1. 2. 3. 4. Samenwerking tussen PO en VO Inhoudelijke overdracht Afstemmen volgsystemen Bevorderen doorgaande leerlijnen ERWD

Programma VO Wat te doen in het VO? ? ERWD

Programma Basisvaardigheden ERWD Stap 1: Breng de basisvaardigheden in kaart: • Tellen en getallen t/m 1000 • Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen t/m 10, 20 en 100

Programma Wat kunnen ze wel/niet? • Kale sommen, maar ook in toepassingssituaties (Denk aan drieslagmodel en handelingsmodel) ERWD

Programma ERWD Stap 2: Van daaruit plan maken om te komen van 1 F 2 F en 3 F Denk bij het maken van dat plan aan de volgende zaken:

Programma ERWD 2 a Blijf aandacht houden voor hoofdrekenen • Heel basaal • Niet te ingewikkeld • Tussenantwoorden noteren mag • Regelmatig ingepland 10 minuten

Programma ERWD 2 b Goed kijken naar de referentieniveaus wat nodig is • Bij % valt niet zoveel weg • Bij breuken valt heel veel weg • Heel veel m. n. functioneel en niet kaal!

Programma ERWD Van belang: • Drieslagmodel en handelingsmodel • Geen onbegrepen procedures • Aansluiten bij de didactiek van het PO mogelijk professionalisering nodig op gebied van leerlijnen

Programma ERWD 2 c Goed de ZRM leren gebruiken

Programma Vragen ? ERWD Vragen?

Programma Praktische zaken ERWD Tot slot enkele praktische zaken: Geeft dyscalculie verklaring recht op compenserende maatregelen?

Programma Praktisch zaken ERWD • Bij cito eindtoets: NEE • Bij rekentoets (2014): NEE • Bij examens: toekenning faciliteiten obv dossiervorming - rustige ruimte - extra tijd (half uur)

Programma Vragen ? ERWD Dank voor uw aandacht Ceciel Borghouts info@borghoutsrekenadvies. nl www. borghoutsrekenadvies. nl