Programma voor vandaag Bedrijfsfusie Let op dit materiaal

Programma voor vandaag ØBedrijfsfusie Let op: dit materiaal wordt ook gebruikt in presentatie 2 van GBE 3. 2 ! ØJuridische fusie ØJuridische splitsing ØOmzetting rechtspersoon ØTerugkeerregeling VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 1

Wat is een fusie Een fusie is het samengaan van twee of meer ondernemingen die daarna als economische eenheid onder gemeenschappelijke leiding functioneren. Een fusie kan zijn: Ø een horizontale fusie concentratie – twee of meer ondernemingen binnen dezelfde schakel van de productkolom (groothandel 1 en groothandel 2) Ø een verticale fusie integratie – twee of meer ondernemingen in opeenvolgende schakels van de productkolom (groothandel en detailhandel) VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 2

Bedrijfsoverdracht en bedrijfsfusie Als de vervreemder haar activa en passiva aan de verkrijger overdraagt, is sprake van een bedrijfsoverdracht. Als de verkrijger doorvoor eigen aandelen uitreikt, is sprake van een bedrijfsfusie. voor de fusie Vervreemder BV vervreemdt activa en passiva, verkrijgt aandelen Overnemer BV na de fusie Overnemer BV naamt activa en passiva over, rijkt eigen aandelen uit. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 3

Bedrijfsfusie – voorbeeld 1 v e r g r o t i n g VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 4

Juridische fusie 1 van 3 Het hoe en wat van de juridische fusie vind je in het BW. Artikel 2: 309 BW Fusie is de rechtshandeling van twee of meer rechtspersonen waarbij één van deze het vermogen van de andere onder algemene titel verkrijgt of waarbij een nieuwe rechtspersoon, die bij deze rechtshandeling door hen samen wordt opgericht, hun vermogen onder algemene titel verkrijgt. Er zijn dus twee vormen. Bij de eerste vorm verkrijgt één van de bestaande rechtspersonen het vermogen van de andere(n). Bij de tweede vorm verkrijgt een nieuw opgerichte rechts-persoon het vermogen van de andere rechtspersonen. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 5

Juridische fusie 2 van 3 Artikel 2: 311 BW 1. Met uitzondering van de verkrijgende rechtspersoon houden de fuserende rechtspersonen door het van kracht worden van de fusie op te bestaan. 2. De leden of aandeelhouders van de verdwijnende rechtspersonen worden door de fusie lid of aandeelhouder van de verkrijgende rechtspersoon, uitgezonderd … De overgenomen rechtspersonen houden op te bestaan! VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 6

Juridische fusie zuivere juridische fusie driehoeksfusie na fusie voor fusie juridische fusie 3 van 3 VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 7

Juridische fusie – voorbeeld 1 vergroting VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 8

Fiscale gevolgen 1 van 2 Bij de IB-ondernemer De aandelen behoren tot het ondernemingsvermogen. Artikel 3. 7 IB Winst uit een onderneming is het bedrag van de gezamenlijke voordelen die, onder welke naam en in welke vorm ook, worden verkregen uit een onderneming. Art. 3. 55 IB is niet verplicht. Als dat voordeliger is, mag een belastingplichtige het voordeel tot de winst rekenen – bij te verrekenen verliezen. Artikel 3. 55 IB 1. Een belastingplichtige hoeft bij het bepalen van de (…) winst het voordeel uit de vervreemding van aandelen of winstbewijzen in het kader van een aandelenfusie niet in aanmerking te nemen. De eerste volzin is niet van toepassing op een in het kader van een aandelenfusie genoten bijbetaling. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 9

Fiscale gevolgen 2 van 2 Bij de Vpb-ondernemer De aandelen behoren tot het ondernemingsvermogen van een lichaam (Vpbonderneming). Artikel 8 Vpb 1. De winst wordt opgevat en bepaald op de voet van de artikelen (…) van de Wet inkomstenbelasting 2001, waarbij voor ondernemer wordt gelezen belastingplichtige. Conclusie: desgewenst geen Vpb-heffing bij houdstermij. Opmerking: alleen van belang bij deelname van minder dan 5%. Bij de aandeelhouder Artikel 4. 41 IB 1. Op verzoek van de belastingplichtige wordt het voordeel uit de vervreemding van aandelen of winstbewijzen in het kader van een aandelenfusie als bedoeld in artikel 3. 55 niet in aanmerking genomen. (…) VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 10

Voorwaarden aandelenfusie 1 van 2 Voorwaarden bij aandelenfusie Ø Eisen t. a. v. de vennootschappen • overnemer en vervreemder zijn in Nederland gevestigd of • overnemer en vervreemder zijn in verschillende EU-landen gevestigd of • overnemer is in Nederland en vervreemder is buiten EU gevestigd. Ø Eisen t. a. v. de zeggenschap • overnemer verwerft meerderheid van de stemmen in vervreemder of • overnemer vergroot bestaande meerderheid in vervreemder. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 11

Voorwaarden aandelenfusie 2 van 2 Ø Eisen t. a. v. de overdracht • de overnemer reikt nieuw uitgegeven eigen aandelen uit • een eventuele bijbetaling in contacten (afronding) bedraagt maximaal 10% van de nominale waarde van de uitgereikte aandelen. Ø Eisen t. a. v. het motief • niet in overwegende mate gericht op ontgaan of uitstellen belastingheffing. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 12

Voorbeeld ontgaan en uitstel Een AB-houder wenst zijn aandelen in een werkmij te vervreemden. Dit leidt tot IB-heffing over de vervreemdingswinst (box 2). Om dit voor te zijn, richt hij een houdstermij op. De houdstermij verwerft de aandelen van de werkmij (bedrijfsfusie) en verkoopt deze aandelen daarna aan een derde. Fiscale gevolgen Voor de AB-houder: Kan een beroep doen op art. 4. 41 IB (doorschuif-regeling bij aandelenfusie) zodat nog geen IB verschuldigd wordt; Voor de houdstermij: Winst valt onder deelnemingsvrijstelling dus over de winst is geen Vpb verschuldigd. Conclusie: VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Geen heffing over de vervreemdingswinst; er is sprake van het ontgaan van belasting; art. 3: 55 -4 -b IB: geen sprake van aandelenfusie waardoor de AB-houder geen beroep kan doen op art. 4. 41 IB. Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 13

Fiscale gevolgen bedrijfsfusie Hoofdregel Overdrager is over de met die overdracht behaalde winst Vpb verschuldigd. Faciliteit Artikel 14 Vpb 1. De belastingplichtige die zijn gehele onderneming of een zelfstandig onderdeel van een onderneming overdraagt (overdrager) aan een ander lichaam (…) behoeft de winst behaald met of bij de overdracht niet in aanmerking te nemen, mits… Indien de winst buiten aanmerking blijft, treedt de verkrijgende rechtspersoon (…) in de plaats van de verdwijnende rechtspersoon. Als aan de voorwaarden wordt voldaan, is over het behaalde voordeel geen Vpb verschuldigd – de ongecompliceerde geruisloze bedrijfsfusie. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 14

Bedrijfsfusie – voorbeeld 2 v e r g r o t i n g VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 15

Standaardvoorwaarden Als niet aan de voorwaarden wordt voldaan, biedt het tweede lid alsnog een mogelijkheid tot geruisloze bedrijfsfusie. De rechtspersonen moeten dan wel akkoord gaan met de voorwaarden die de Belastingdienst stelt. Het gaat dus om buitenwettelijke voorwaarden. Om de rechtsgelijkheid en rechtszekerheid te vergroten heeft de staatssecretaris een aantal modelvoorwaarden vastgesteld, de standaardvoorwaarden. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 16

Extra eis bij bedrijfsfusie Hoofdregel Er bestaat geen recht op de faciliteit als de bedrijfsfusie in overwegende mate is gericht op het ontgaan of uitstellen van belasting. Daarvan is volgens art. 14 lid 4 Vpb sprake als: Ø de bedrijfsfusie niet plaatsvindt op grond van zakelijke overwegingen, of Ø de aandelen in de overdrager of de verkrijger binnen drie jaar na de overdracht worden vervreemd aan een derde, tenzij het tegendeel aannemelijk wordt gemaakt. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 17

Fiscale gevolgen juridische fusie 1 van 3 Artikel 14 b Vpb 1. Indien vermogen van een belastingplichtige onder algemene titel in het kader van een fusie overgaat (de verdwijnende rechtspersoon), wordt de verdwijnende rechtspersoon geacht zijn vermogensbestanddelen tijde van de fusie te hebben overgedragen aan de rechtspersoon waarop deze vermogensbestanddelen onder algemene titel overgaan (verkrijgende rechtspersoon) en tijde van de fusie te zijn opgehouden uit de onderneming in Nederland belastbare winst te genieten. Op grond van art. 14 b lid 1: Ø behoort het voordeel behaald met de overdracht bij de overdrager/verdwijner tot de winst; Ø wordt de overdracht aangemerkt als staking van de onderneming. Het gevolg is dat over de stille reserves en goodwill met de fiscus moet worden afgerekend. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 18

Fiscale gevolgen juridische fusie 2 van 3 Artikel 14 b 6. De verkrijgende rechtspersoon wordt ten tijde van de fusie als een met de belastingplichtige verbonden lichaam, aangemerkt. Deze bepaling leidt ertoe dat de sancties, die gelden bij vervreemding van vermogensbestanddelen aan een verbonden lichaam, van toepassing zijn (bijv. de regeling voor een afgewaardeerde vordering in art. 13 b Vpb). VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 19

Fiscale gevolgen juridische fusie 3 van 3 Faciliteit Artikel 14 b 2. De winst (…) behoeft niet in aanmerking te worden genomen, mits… Indien de winst buiten aanmerking blijft, treedt de verkrijgende rechtspersoon (…) in de plaats van de verdwijnende rechtspersoon. 3. Ingeval niet is voldaan (…) bedoelde vereisten, kan onze Minister, op (…) verzoek (…), onder door hem te stellen voorwaarden de inspecteur (…) toestaan de winst (…) geheel of ten dele buiten aanmerking te laten. Daarbij… Evenals bij de bedrijfsfusie zijn er dus twee mogelijkheden: Ø er wordt aan de wettelijke voorwaarden voldaan voordeel blijft o. g. v. art. 14 b-2 buiten de winst; Ø alle bij de fusie betrokken rechtspersonen aanvaarden de buitenwettelijke voorwaarden voordeel blijft o. g. v. art. 14 b-3 buiten de winst. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 20

Extra eis bij juridische fusie Net als bij de aandelenfusie (art. 3. 55 IB) bestaat geen recht op de faciliteit als de juridische fusie in overwegende mate is gericht op het ontgaan of uitstellen van belasting. Daarvan is volgens art. 14 lid 5 Vpb sprake als: Ø de bedrijfsfusie niet plaatsvindt op grond van zakelijke overwegingen, of Ø de aandelen in de overdrager of de verkrijger binnen drie jaar na de overdracht geheel of ten dele worden vervreemd aan een derde, tenzij het tegendeel aannemelijk wordt gemaakt. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 21

Juridische fusie – voorbeeld 2 v e r g r o t i n g VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 22

Juridische splitsing Artikel 2: 334 a BW 2. Zuivere splitsing is de rechtshandeling waarbij het vermogen van een rechtspersoon die bij de splitsing ophoudt te bestaan onder algemene titel (…) wordt verkregen door twee of meer andere rechtspersonen. voor de fusie VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman na de fusie Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 23

Juridische afsplitsing Artikel 2: 334 a BW 3. Afsplitsing is de rechtshandeling waarbij het vermogen of een deel daarvan een rechtspersoon die bij de splitsing niet ophoudt te bestaan onder algemene titel (…) wordt verkregen door een of meer andere rechtspersonen waarvan ten minste één (…) lidmaat-schapsrechten of aandelen in zijn kapitaal toekent aan de leden of aandeelhouders van de splitsende rechtspersoon of waarvan ten minste één bij de splitsing door de splitsende rechtspersoon wordt opgericht. voor de fusie VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman na de fusie – stap 1 na de fusie - stap 2 Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 24

Andere kenmerken van de juridische splitsing zijn: Ø de splitsing staat open voor alle rechtspersonen (art. 2: 308 BW); Ø de splitsing kan naar bestaande of bij de splitsing opgerichte rechtspersoon plaatsvinden; Ø de splitsende en de verkrijgende rechtspersoon moeten dezelfde rechtsvorm hebben; Ø het vermogen gaat onder algemene titel over; Ø de aandeelhouders worden door de splitsing (ook) aandeelhouders van de verkrijgende NV / BV (art. 2: 334 e BW). VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 25

Juridische splitsing – voorbeeld 1 v e r g r o t i n g VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 26

Fiscale gevolgen juridische splitsing Hoofdregel Overdrager is over de daarmee behaalde winst Vpb verschuldigd. Artikel 14 a Vpb 1. Indien vermogen van een belastingplichtige onder algemene titel in het kader van een splitsing overgaat (de splitsende rechtspersoon), wordt: a. indien de splitsende rechtspersoon ophoudt te bestaan: (…) geacht zijn vermogensbestanddelen (…) te hebben overgedragen (…) te zijn opgehouden uit zijn onderneming in Nederland belastbare winst te genieten; b. indien de splitsende rechtspersoon blijft bestaan: (…) geacht de vermogensbestanddelen (…) te hebben overgedragen… VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 27

Fiscale gevolgen juridische splitsing Faciliteit Artikel 14 a Vpb 2. De winst (…) behoeft niet in aanmerking te worden genomen, mits… Als aan de voorwaarden wordt voldaan, is over het behaalde voordeel geen Vpb verschuldigd – de geruisloze splitsing. Voor de aandeelhouders en de leden is een regeling getroffen in art. 3. 56 IB jo. art. 4. 41 IB (doorschuifregeling) en in de artt. 13 h en 13 j Vpb. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 28

Extra eis bij juridische splitsing Er bestaat geen recht op de faciliteit als de splitsing in overwegende mate is gericht op het ontgaan of uitstellen van belasting. Daarvan is volgens art. 14 a lid 4 Vpb sprake als: Ø de splitsing niet plaatsvindt op grond van zakelijke overwegingen, of Ø de aandelen in de splitser of de verkrijger binnen drie jaar na de overdracht geheel of ten dele worden vervreemd aan een derde, tenzij het tegendeel aannemelijk wordt gemaakt. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 29

Juridische splitsing – voorbeeld 2 v e r g r o t i n g VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 30

Terug naar IB-onderneming 1 van 2 Als de aandeelhouders van een NV/BV besluiten de onderneming (weer) persoonlijk te gaan drijven, is fiscaal sprake van vervreemding van de onderneming door de NV/BV. Gevolg: Ø afrekenen over de fiscale en stille reserves en de goodwill; Ø IB-heffing bij de aandeelhouder(s) over liquidatie-uitkering (tenzij box 3). VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 31

Terug naar IB-onderneming 2 van 2 Faciliteit Artikel 14 c Vpb en de IB-artikelen 3. 54 a, 3. 150, 4. 24 a, 4. 34, 4. 42 a en 4. 46 voorzien in regelingen waardoor het mogelijk wordt geruisloos vanuit de NV/BV-vorm naar de IB-vorm terug te keren. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 32

Terugkeerregeling 1 van 2 Vereisten voor toepassing art. 14 c Vpb Ø De BV heeft uitsluitend natuurlijke personen als aandeelhouders (zo nodig eerst fuseren). Ø De BV wordt ontbonden; Ø De BV drijft een onderneming in materiële zin. Tot vermogen van de BV kunnen bestanddelen behoren, die bij de IBonderneming als privévermogen kwalificeren. Voor deze delen geldt art. 14 c niet en moet de BV met de fiscus afrekenen; VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 33

Terugkeerregeling 2 van 2 Ø De aandeelhouders moeten de onderneming voortzetten (Bij twee of meer aandeelhouders naar rato van hun gerechtigdheid); Ø Gezamenlijk verzoek van BV en alle aandeelhouders dat voorafgaand aan de ontbinding moet worden ingediend; Ø Nadere voorwaarden staatssecretaris (standaardvoorwaarden). Ø Aandeelhouders treden fiscaal in de plaats van BV. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 34

Terugkeerreserve 1 van 3 Art. 4. 16 leden 1 en 5 IB maakt de terugkeer uit de BV tot een belastbaar feit binnen de AB-regeling (box 2). Er kan een positief of negatief vervreemdingsvoordeel ontstaan. Als de geruisloos verlopen terugkeer (art. 14 c Vpb) tot een positief voordeel leidt, kan de AB-houder doorschuiven – art. 4. 42 a IB. Bij verlies moet dit altijd – art. 4. 24 a IB De gezamenlijke Vpb en IB-claim komt uit op: 24% (Vpb)+25% van 76% (100% -/- 24% Vpb) = 42%. De IB-heffing over de winst bedraagt maximaal: 52% (IB) -/- 10% van 52% (MKB-winstvrijstelling) = 46%. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 35

Terugkeerreserve 2 van 3 De belastingdruk is dus ongeveer gelijk. Dit geldt alleen als ook het te belasten object gelijk is. Als delen van het Vpb-ondernemingsvermogen buiten het IB-ondernemingsvermogen blijven, gaat het evenwicht verloren. Dit evenwicht wordt d. m. v. een terugkeerreserve hersteld. VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 36

Terugkeerreserve 3 van 3 Omvang van de terugkeerreserve Artikel 3. 54 a IB 2. De terugkeerreserve wordt gesteld op de helft van het vervreemdingsvoordeel dat (…) voor de heffing buiten aanmerking blijft, na het vervreemdingsvoordeel eerst te hebben verminderd met het bedrag bedoeld in het derde lid. 76% van de ‘liquidatiewinst’ voor zover deze naar de IB-onderneming wordt doorgeschoven. Indien deze vermindering leidt tot een positief bedrag, ontstaat er een positieve terugkeerreserve welke ten laste van het vermogen van de voortgezette onderneming komt. Wanneer deze vermindering leidt tot een negatief bedrag, ontstaat er een negatieve terugkeerreserve ter grootte van de helft van het negatieve bedrag; een negatieve terugkeerreserve komt in mindering op de winst bij staking van de onderneming. Voor… VPB_PRES 05_2014 Auteur: Wim Laman Versie 3. 41 -- 31 dec 2014 37