PROGRAMLAMA TEMELLER r Gr Hseyin TURGUT Programlama Temelleri

PROGRAMLAMA TEMELLERİ Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Programlama

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Programlama nedir Program, hesaplamayı gerekleştirmek için gereken birbirini izleyen yönergelerden (komutlardan) oluşan yapıdır. Program, günlük hayatta bir sorunu bilgisayar ile çözmek, rutin işlemleri kolaylaştırmak için yazılan yazılımlardır.

Programlama Temelleri Programlama nedir Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Kişinin program yazması için gereken - Genel Programlama Bilgisine sahip olması - Programlama Dili bilmek (Dil tercihi yazılacak programa, soruna ve platforma uygun olarak yapılabilir. ) Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Her bir alanın kendine özgü çözüm yöntemleri vardır.

Programlama Temelleri Programlama nedir Bölüm #2 Temel yönergeler aşağıdakilerdir Programlama Nedir • girdi: Klavyeden, dosyadan veya başka bir aygıttan veriyi alma Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri • İşlem: Toplama, çarpma gibi bazı temel matematiksel işlemleri gerçekleştirme. koşullu yürütme: Belirli durumlar için sınama yapma ve uygun cümle sırasını çalıştırma. Mantıksal veya cebirsel işlemler. Derleyici Yorumlayıcı • çıktı : Ekranda veriyi görüntüleme veya veriyi bir dosya ya da başka bir aygıta gönderme. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlamanın Özellikleri - KAVRAMLAR Değişkenler: Değeri program çalışırken değişen büyüklükler Sabitler: Değeri program çalışması boyunca sabit kalan büyüklükler Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Atama işlemleri: Bir değişkene farklı değerleri temsil edebilmesi için farklı değerler yerleştirilmesi/atanması Veri türleri: Verinin içerdiği bilgiyi belirlemek için kullanılan türlerdir (tamsayılar, gerçel sayılar, kayan noktalı sayılar, mantıksal değerler, diziler/katarlar) Veri yapıları: Veriyi problemin yapısına göre düzenlemede kullanılan ve üzerinde işlemler yapılabilen yapılardır (diziler, listeler, yığıtlar, kuyruklar, ağaçlar) Kontrol yapıları: Program içerisinde yerine getirilen işlemlere ilişkin kendi aralarında nasıl birleştirileceğini belirleyen yapılardır. --Sıra: birbiri ardına sıralanan bir dizi işlemdir --Seçim: Belirli bir koşulun sağlanıp sağlanmaması durumuna göre iki sıradan/işlemden birinin seçilmesidir --Tekrar: Belirli işlemleri belirli bir koşul sağlandığında art arda tekrarlama işlemidir Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Yordam ve fonksiyonlar: Bir uygulamanın aşamalarını farklıdır

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama aşamaları Programlamada (veya problem çözmede) her programcı kendine özgü bir akış izlemektedir. Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Literatürde iki farklı aşama planı bulunur… 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Problemin tanınması Çözüm yönteminin belirlenmesi Algoritmanın geliştirilmesi Akış şemasının (çizelgesinin, diyagramının) düzenlenmesi Programın el ile çalıştırılıp denenmesi Uygun programlama dilinin seçilmesi Programın kodlanması Programın bilgisayar ile çalıştırılıp sınanması 1. 2. 3. 4. 5. 6. Problem Analiz Tasarım Uygulama Sınama Bakım

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Programlama aşamaları Problemin Tanınması Programlama işleminde en önemli aşama problemin tam olarak anlaşılması ve teşhis edilmesidir. Yanlış anlaşılmış veya tam olarak tanınmamış bir problemin çözümünün de yanlış sonuçlar vereceği açıktır. Problemin tanınması veya teşhis edilmesinde iki aşama izlenir. 1. Giriş bilgilerinin belirlenmesi 2. Çıkış bilgilerinin belirlenmesi Çözüm Yönteminin Belirlenmesi giriş bilgilerinden hareketle çıkış bilgilerine nasıl ulaşılacağının belirlenmesidir. Çözüm yönteminin belirlenmesi bir anlamda problemin matematiksel modelinin kurulması olarak da ifade edilebilir.

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Programlama aşamaları Algoritmanın Geliştirilmesi Algoritma insan dili ile yazılmış bir program olmaması nedeniyle bilgisayar için herhangi bir anlamı yoktur. Bilgisayarın anlayabilmesi için kodlama işleminin yapılması gerekir. Örneğin 1. Adım Başla 2. Adım Alış fiyatını (AF) oku (gir) 3. Adım SF = AF * 1. 25 işlemini yap 4. Adım Alış (AF) ve satış fiyatını (SF) yaz 5. Adım Dur Akış Şemasının Düzenlenmesi akış şemalarında semboller algoritmanın diyagram üzerindeki akışının ifade eder. Bir problemde neler yapıldığını anlamak için algoritma yerine akış diyagramına bakmak da yeterli olur. Hatta bu şekilde programın mantığının algılanması daha kolay hale gelmiş olur. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama aşamaları Programın El ile Çalıştırılıp Sınanması Programın doğru olup olmadığına ilişkin kontrollerin yapıldığı aşamadır. Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Uygun Programlama Dilinin Seçilmesi Bu aşamada programın yapısına uyan programlama dilinin seçilmesi gerekir. Örneğimizde söz konusu program için VISUAL-BASIC, COBOL, FORTRAN, C gibi programlama dillerinden amaca uygun olan dil seçilir. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Programlama aşamaları Problemin Kodlanması Çalışma şeklinin bilgisayara aktarılması için gerekli komut ve işlemlerin programlama dilinde olması gerekir. Her programlama dilinde kullanılan komutlar farklıdır. Örn (VB): AF$ = Input. Box("Alis Fiyatini Giriniz") SF$ = AF$ * 1. 25 Show Print "ALIS FIYATI="; AF$, "SATIS FIYATI="; SF$ Programın Bilgisayar ile Çalıştırılıp Sınanması Uygulama çalıştırılır ve örnek olay yöntemi kullanılır. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Programlama Dilleri Çözülecek problemin niteliğine göre seçilir Programlama dillerinin hepsi simgeseldir, Simgeler (kodlar) derleyici yardımıyla bilgisayarın anlayabileceği bir biçime (makine kodu, dili) çevrilirler Simgesel kodlar kaynak kod, makine diline çevrilmiş kod nesne kodu olarak adlandırılır insanların konuşma dilleri kadar programlama dili geliştirilmiştir. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Programlama Dilleri A A+ A++ A#. NET A# (Axiom) A-0 System ABAP ABC ALGOL Abel ABLE ABSET ABSYS Abundance ACC Accent Act. Forex Action! Action. Script Ace DASL ACT-III Ada Adenine Afnix Agda Agena Agora AIS Balise Aikido Alef++ ALF ALGOL 58 ALGOL 60 ALGOL 68 Alice Alma-0 Ambi Amiga E AMOS AMPLE Angel. Script Apex APL Apple. Script Arc Arduino ARexx Argus ARLA Aspect. J Assembly language ATS Auto. Hotkey Auto. It Avaga Averest AWK Axum Ateji PX Autoit B B Babbage Bash BASIC bc BCPL Bean. Shell Batch (Windows/Dos) Bertrand BETA Bigwig Bistro Bit. C BLISS Blitz Basic Blue Bon Boomerang Bourne shell (bash ve ksh dahil) BREW BPEL BUGSYS Build. Professional C C C-- C++ - ISO/IEC 14882 C# - ISO/IEC 23270 C@ C/AL Caché Object. Script Caml Cat Cayenne Cecil Cesil CFML Cg Ch interpreter (C/C++ yorumlayıcısı) Chapel CHAIN Charity CHILL CHIP-8 chomski CHR Chrome Chuc. K CICS CIL Cilk CL (Honeywell) CL (IBM) Claire Clarion Clean Clipper CLIST Clojure CLU CMS-2 COBOL - ISO/IEC 1989 Cobol. Script Cobra CODE Cola Cold. C Cold. Fusion Cool COMAL Common Lisp (CL olarak da bilinir) COMPASS Component Pascal COMIT Converge Coral 66 Corn Cor. Vision Coq COWSEL CPL csh CSP CSKA Csound Curl Curry Cyclone D D D# DASL (Datapoint's Advanced Systems Language) DASL (Distributed Application Specification Language) Data. Flex Datalog DATATRIEVE d. Base dc DCL Deesel (eskiden G) Delphi Dialect Dink. C Dialog Manager DIBOL DL/I Dream Maker (BYOND) Dot. Lisp Draco Dylan dylan. NET Dynace DYNAMO E E Ease EASY Easy PL/I Easycoder EASYTRIEVE PLUS e. C (Ecere C) ECMAScript Ecol e. Developer Edinburgh IMP EGL Eiffel Einstein ELAN elasti. C Elena Elf Emacs Lisp Emerald (programlama dili) Englesi Epigram Erlang Escapade Escher ESPOL Esterel Etoys Euclid Euler Euphoria CMS EXEC 2 EXOL F F F# Factor Falcon Fancy Fantom Felix Ferite FFP FILETAB Fjölnir Flash FL Flavors Flex FLOW-MATIC Fly FOCAL FOCUS FOIL FORMAC Form. Ware @Formula Forth Fortran - ISO/IEC 1539 Fortress Fox. Base Fox. Pro FP FPr Franz Lisp Frink FScript Fuxi G G Gambas Game. Monkey Script Game Maker Language GAMS GAP G-code GDL Gibiane GJ GLBasic GLSL GNU E GM Go Go! GOAL Gödel Godiva GOM (Good Old Mad) Goo GOTRAN GPSS Graph. Talk GRASS Green Groovy GSL Shell H HAL/S Handel-C, Celoxica Harbour IBM HAScript Haskell Hemant Ha. Xe High Level Assembly HLSL Hope Hugo Hume Hyper. Talk I I IBAL IBM Basic assembly language IBM Informix-4 GL IBM RPG ICI Icon Id IDL Idle IMP Inform Io Ioke IPL IPTSCRAE Iron. Python Iron. Ruby ISPF ISWIM Ivy J J J# J++ JADE Jako JAL Janus JASS Java. Script JCL JEAN Join Java JOSS Joule JOVIAL Joy JScript Jython Java. FX Script K K Kaleidoscope Karel++ Kaya KEE Kiev KIF Kite Kogut KRC KRL KRYPTON ksh KUKA L L L#. NET L++. NET (geliştirilmiyor) Lab. VIEW Ladder Lagoona LANSA Lasso La. Te. X Lava LC-3 Leadwerks Script Leda Legoscript Limbo Limnor LINC Lingo Linoleum LISA Lisaac Lisp - ISO/IEC 13816 Lite-C Lite-c Lithe Little b Logix Logo Logtalk LOTUS LPC LSE LSL Lua Lucid Lush Lustre LYa. PAS Lynx M M M 2001 M 4 MAD (Michigan Algorithm Decoder)

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Programlama Dilleri MAD/I Magik Magma Map. Basic Maple MAPPER (Unisys/Sperry) şimdi BIS'in parçası MARKIV (Sterling/Informatics) şimdi VISION: BUILDER of CA Mary MASM Microsoft Assembly x 86 Mathematica MATLAB Maxima ( Macsyma) Max. Script iç dili 3 D Studio Max Maya (MEL) MDL Mello. COMPLEX Mercury Mesa Mesham Metafont Meta. L Metalua Microcode Micro. Script MIIS Mill. Script MIMIC min Mindscript Miranda MIVA Script ML Moby Model 204 Modula-2 Modula-3 Mohol MOLSF Mondrian MOO Mortran Moto Mouse MQL - Mea. Trader 3 programlama dili MQ 4 - Meta. Trader 4 programlama dili MQ 5 - Meta. Trader 5 programlama dili MPD MSIL - CIL MSX BASIC MUMPS Murphy Language MXML Mythryl N Napier 88 NATURAL NEAT chipset Neko Nemerle NESL Net. Data Net. Logo New. LISP NEWP Newton. Script NGL Nial Nice Nickle Nomad 2 NPL Nosica Not e. Xactly C (NXC) Not Quite C (NQC) Nu NSIS Nusa Net. Bean O o: XML Oak Oberon Object Lisp Object. LOGO Object REXX Object Pascal Objective-C Objective Caml Objective-J Obliq Obol occam-π Octave Omni. Mark Onyx Opal Open. Edge ABL OPS 5 Optim. J Oracle Orc ORCA/Modula-2 Orwell Oxygene Oz P PARI/GP Pascal - ISO 7185 Pawn PCASTL PCF PEARL Perl Prajyot PDL PHP Phrogram Pico Pict Piet Pike PIKT PILOT Pizza PL-11 PL-6 PL/0 PL/B PL/C PL/I - ISO 6160 PL/M PL/P PL/SQL PL 360 PLANC Plankalkül PLEXIL Pliant Plus POP-11 Poplog Post. Script Portabl. E Powerhouse Power. Builder Power. Script PPL Processing Prograph PROIV Prolog Visual Prolog Promela PROTEL Provide. X Pure Python Q Q (programlama dili) Q (Kx Systems programlama dili) Qi Qt. Script QBASIC Quake. C QPL R R R++ Racket RAPID Rapira Ratfiv Ratfor Rashed RBScript rc REBOL Redcode REFAL Reia Revolution rex REXX Rlab ROOP RPG RPL RSL RTL/2 Ruby Rapid. BATCH S SAY_key_language S S 2 S 3 S-Lang S-PLUS SA-C Sabre. Talk SAC SAIL SALSA SAM 76 SASL Sather Sawzall SBL Scala Scheme Scilab Scratch Script. NET Sculptor 4 GL Sed Seed 7 Self Sense. Talk SETL Shakespeare Shift Script Si. MPLE SIMPOL Simscape SIMSCRIPT Simula Simulink SISAL Slate SLEEP SLIP SMALL Small Basic Smalltalk SML SNOBOL(SPITBOL) Snowball SNUSP SOAP SOL Span SPARK Spice SPIN SP/k SPS Squeak Squirrel SR S/SL Strand STATA Stateflow Subtext Suneido Super. Collider Super. Talk Swift SYMPL Sync. Charts System. Verilog T T TACL TACPOL TADS TAL Tcl TDL (Tally Definition Language) Tea TELON - Mainframe Online IMS/COBOL Generator TECO TELCOMP gt-Telon Ten. CORE Te. X TEX TIE thin. Basic Timber Tom TOM Topspeed TPU Trac T-SQL TTCN Turing Turtle TUTOR TXL U Ubercode Unicon Uniface UNITY Unix shell Unreal. Script USE (Regency Systems) V Vala Genie VBA VBScript Verilog VHDL Visual Basic. NET Visual C++. Net Visual C#. Net Visual Data. Flex Visual Dialog. Script Visual Fox. Pro Visual J++ Visual Objects Vvvv W WATFIV, WATFOR Web. QL Winbatch X X++ X 10 XBL XC XCODE x. Harbour XL XOTcl XPL 0 XQuery XSLT - Bakınız: XPath

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dillerinin Sınıflandırılması Programlama dilleri şu şekilde sınıflandırılmaktadır: • Makine dilleri: Doğrudan makine kodlarından oluşur • Assembly dilleri: Anımsatıcı simgelerin kullanıldığı dillerdir • Yüksek düzey diller: Komutlar yapılacak, işlemin yapılacağı İngilizce karşılığını anımsatıcı kodlardır Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı • Dördüncü kuşak diller: Daha esnek, çoğu kodu otomatik oluşturan dillerdir, az kod ile çok iş Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Programlama Dilleri – Makine Dili

Programlama Temelleri Programlama Dilleri – Yüksek Seviyeli Dil Bölüm #2 Yüksek seviyeli diller, Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı makine dili ve assembly diline göre makineye daha az bağımlıdır. Assembly dili veya makine dilindeki birçok satır tek bir komutla gösterilir. Böylece program daha kısa bir sürede yazılır. Bu dillerin komutları İngilizce bir kelimenin tamamından alındığından öğrenmek kolaydır. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Programlama Dilleri - Karşılaştırma Bölüm #2 Ekrana “Merhaba!” yazan örnek program kodu: Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com ASSEMBLY mov ax, cs mov ds, ax mov ah, 9 mov dx, offset Git int 21 h xor ax, ax int 21 h Git: db "Merhaba!", 13, 10, "$" ALGOL begin print(("Merhaba!", newline)) end

Programlama Temelleri Programlama Dilleri - Karşılaştırma Bölüm #2 Ekrana “Merhaba!” yazan örnek program kodu: Programlama Nedir Programlama Özellikleri BASIC PRINT "Merhaba!" VISUAL BASIC Private Sub Form_Load() Print "Merhaba!" End Sub Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com PASCAL Begin Write. Ln('Merhaba!'); end. DELPHI Begin Write. Ln('Merhaba!'); End.

Programlama Temelleri Programlama Dilleri - Karşılaştırma Bölüm #2 Ekrana “Merhaba!” yazan örnek program kodu: Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları C #include main() printf("Merhaba!n"); return(0); } Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı FORTRAN PROGRAM Merhaba WRITE(*, *) "Merhaba!" END PROGRAM Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com C++ #include main() { { cout << "Merhaba!" << endl; return 0; } COBOL IDENTIFICATION DIVISION. PROGRAM-ID. MERHABA. ENVIRONMENT DIVISION. DATA DIVISION. PROCEDURE DIVISION. MAIN SECTION. DISPLAY "Merhaba!" STOP RUN.

Programlama Temelleri Programlama Dilleri - Karşılaştırma Bölüm #2 Ekrana “Merhaba!” yazan örnek program kodu: Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com LISP (defun merhaba () (print "Merhaba!") ) . NET Imports System. Console Class Merhaba Public Shared Sub Main() Write. Line("Merhaba!") End Sub End Class JAVA class Merhaba { static public void main( String args[] ) { System. out. println( "Merhaba!" ); } } PHP <? php Echo ‘Merhaba!’; ? >

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Derleyici - Compiler Basitçe bir dilde yazılmış olan kodu istenilen başka bir kod haline dönüştüren programdır. Yüksek Seviyeli bir dilden daha düşük seviyeli bir dile dönüşümdür. Kaynak Kod Derleyici Çalıştırılabilir Kod Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Derleyiciler günümüzde daha çok bir dilde yazılmış koddan, işletim sistemi ve donanım bağımlı kodların üretilmesinde kullanılmaktadır. Bu üretim sırasında ya doğrudan işletim sisteminin anlayacağı ve çalıştıracağı kodları üretirler ya da işletim sisteminde bulunan veya yine dil bağımlı olarak çalışan bağlayıcı (linker) programların anlayacağı ara kodları üretirler. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Derleyici - Compiler Derleyiciler günümüzde daha çok bir dilde yazılmış koddan, işletim sistemi ve donanım bağımlı kodların üretilmesinde kullanılmaktadır. Bu üretim sırasında ya doğrudan işletim sisteminin anlayacağı ve çalıştıracağı kodları üretirler ya da işletim sisteminde bulunan veya yine dil bağımlı olarak çalışan bağlayıcı (linker) programların anlayacağı ara kodları üretirler. Derleyiciler bu kod üretmesi sırasında, üretilen kodun en verimli şekilde üretilmesi için kod iyileştirmesi (optimization) da yapmaktadırlar. Yani hedef dildeki çalışma süresi ve hafıza ihtiyacı en az olan kodu üretmek bir derleyicinin daha başarılı olma kriterlerinden birisidir. Aynı zamanda kaynak kodda (source code) bulunan hataların yakalanması bu hataların programcıya bildirilmesi de derleyicilerin diğer görevlerinden birisidir. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

Programlama Temelleri Yorumlayıcı - Interpreter Bölüm #2 Bilgisayar dünyasında yorumlayıcı terimi bir programı veya bir komutu çalıştırmaya yarayan programlar için kullanılır. Programlama Nedir Genellikle derleyiciler ile karışan ve çoğu zaman aynı görevi icra eden yorumlayıcılar da derleyiciler gibi kodu bir dilden başka bir dile çevirme işlemini yerine getirirler. Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Basitçe görevleri ve tipleri aşağıdaki şekilde listelenebilir: 1. Kaynak kodu çalıştırmak 2. Bir kaynak kodu çalıştırılabilir farklı bir kod haline tercüme etmek 3. Daha önceden hazırlanmış olan (çoğu zaman önceden derlenmiş bir koddur) kodları yeri geldiğinde çalıştırmak

Programlama Temelleri Bölüm #2 Programlama Nedir Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyici Yorumlayıcı Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com Yorumlayıcı – Derleyici Farkları Basitçe, bir kaynak kodu hedef koda çevirdikten sonra çalıştıran ve dolayısıyla koddaki hataları yakalama işlemini ve kodun iyileştirilmesini daha kod çalıştırmadan yapan çeviricilere derleyici, kodu satır veya bloklar halinde çalıştırıp sırası gelmeyen satırları hiç çalıştırmayan bu satırlardaki hataları hiçbir zaman göremeyen ve kodun bütününe ait iyileştirmeleri yapamayan çeviricilere de yorumlayıcı (interpreter) adı verilmektedir. Genel kanının tersine bir dilin derleyici veya yorumlayıcı özelliği yoktur. Yani C dili için sadece derleyicisi bulunan bir dildir demek yanlış olur. Bu durum bütün diller için geçerlidir. Her dil için bir derleyici veya yorumlayıcı tasarlanabilir. Ama daha genel bir bakışla, her dilin aslında yorumlayıcı (interpreter) yapısında bir çalışması olduğunu söylemek yanlış olmaz. Sonuçta bilgisayarın işlemcisinde anlık olarak tek bir işlem yapılabilmektedir ve çalışması istenen kod, işlemciye sırayla verilecek ve satır çalıştırılacaktır. Genelde bir ortam yazılan dilin çalıştırılmasına kadar geçen sürede ya bir derleyici yada bir yorumlayıcı kullanılmaktadır. Gelişmekte olan teknolojiyle iki programı birden kullanan diller de türemiştir. Örneğin JAVA dilinde kod önce derlenerek byte code adı verilen ve sadece java sanal makinelarında (java virtual machine) çalıştırlabilen bir kod üretilmektedir. Bu üretilen ara kod daha sonra java sanal makinasında bir yorumlayıcı yapısına uygun olarak çalıştırılmaktadır.

Programlama Temelleri Yorumlayıcı – Derleyici Farkları Bölüm #2 Derleyiciler, yorumlayıcılara göre daha hızlıdır. Çünkü yorumlayıcılar ilk kod satırından son kod satırına kadar her satırını teker yorumlar ve kodun karşılığındaki işlemi gerçekleştirir. Programlama Nedir Derleyicilerse kodların tamamını bilgisayar diline çevirir. Eğer hata varsa, tüm hataları programcıya bildirir. Ancak yorumlayıcılar karşısına ilk çıkan hatayı bildirmektedir, ilk hata çözülene kadar diğer hataları bulamaz çünkü satır işlem yapmaktadır. Programlama Özellikleri Programlama Aşamaları Programlama Dilleri Derleyiciler bilgisayarın anlayacağı bir dile çevirip işlemciye veriler gönderdikten sonra karşımıza sonuç/çıktı çıkarırken yorumlayıcılar kodun karşılığındaki işlemi karşımıza çıkarır. Derleyici Yorumlayıcı Derleyici kullanan program dillerine örnek olarak; Pascal, C++, Ada, Visual Basic, C gibi bir çok örnek verebiliriz. Yorumlayıcı kullanan program dillerine örnek olarak; HTML, XML, PHP, Script Dilleri gibi bir çok örnek verebiliriz. Hem Derleyicileri hemde Yorumlayıcıları kullanan program dillerinden biri de JAVA'dır. Öğr. Gör. Hüseyin TURGUT hturgut. com

BÖLÜM SONU - ÇALIŞMA SORULARI q Program, Programlama arasındaki farklar nelerdir? q Veri Türleri Nelerdir? q Veri yapıları çeşitleri nelerdir? Farkları nedir? q Örnek bir problemin programlamasında aşamalarda yapılan işlemleri örneklendiriniz? q Programlama dilleri ile performans arasındaki ilişki nedir? q Derleyici ile Yorumlayıcı arasındaki farkları maddeler şeklinde listeleyiniz.