PROGRAM ROZWOJU OBSZARW WIEJSKICH 2014 2020 Nowa perspektywa

PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 2014 – 2020 Nowa perspektywa

Podstawy prawne PROW 2014 -2020 Legislacja UE ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 Akty wykonawcze/delegowane Przepisy krajowe Ustawa o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014– 2020 (projekt) Ustawa o rozwoju lokalnym kierowanym przez społeczność (projekt) Rozporządzenia wykonawcze

Budżet WPR 2014 – 2020 [mld euro] 25 20 15 23. 5 10 8. 6 5 4. 9 0 0. 2 I filar [23, 7 mld euro] Wkład PL II filar [13, 5 mld euro] Wkład UE

Budżet WPR 2014 – 2020 [mld euro]

PROW 2014 -2020 realizowany będzie poprzez 15 działań oraz 35 poddziałań Priorytet 1 ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie i leśnictwie oraz na obszarach wiejskich • • • Transfer wiedzy i działalność informacyjna; Usługi doradcze, usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem i usługi z zakresu zastępstw; Współpraca. Priorytet 2 Zwiększenie rentowności gospodarstw i konkurencyjności wszystkich rodzajów rolnictwa we wszystkich regionach oraz promowanie innowacyjnych technologii w gospodarstwach i zrównoważonego zarządzania lasami • • • Premie dla młodych rolników; Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych (Modernizacja gospodarstw rolnych, Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000; Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN); Restrukturyzacja małych gospodarstw; Rozwój usług rolniczych; Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa; Scalanie gruntów.

PROW 2014 -2020 Priorytet 3 Wspieranie organizacji łańcucha żywnościowego, w tym przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, dobrostanu zwierząt oraz zarządzania ryzykiem w rolnictwie • • • Przetwórstwo i marketing produktów rolnych; Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych; Tworzenie grup i organizacji producentów; Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich … targowiska; Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich środków zapobiegawczych. Priorytet 4 Odtwarzanie, ochrona i wzbogacanie ekosystemów związanych z rolnictwem i leśnictwem • Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych (Natura 2000, OSN); • Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne; • Rolnictwo ekologiczne; • Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami;

PROW 2014 -2020 Priorytet 5 Promowanie efektywnego gospodarowania zasobami i wspieranie przechodzenia w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu • Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów. Priorytet 6 Promowanie włączenia społecznego, zmniejszania ubóstwa oraz rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich • • • Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej; Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich; Leader.

Harmonogram naboru wniosków w ramach PROW 2014 -2020 obsługiwanych w Biurze Wsparcia Inwestycyjnego • Luty 2016 (od 10. 02 do 10. 03) - Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN • Pomoc może być przyznana na operację polegającą na realizacji inwestycji zapewniającej: - dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań wprowadzonym dla danego OSN, dotyczących warunków przechowywania: – nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie, lub – pasz soczystych, lub - doposażenie gospodarstwa w urządzenia do aplikowania nawozów naturalnych, przy czym realizacja takiej inwestycji jest możliwa, jeśli operacja obejmuje również co najmniej jedną z inwestycji dotyczących dostosowania gospodarstwa do wymagań w zakresie przechowywania nawozów naturalnych • • wyprodukowanych w gospodarstwie lub pasz soczystych; 8

Harmonogram naboru wniosków w ramach PROW 2014 -2020 obsługiwanych w Biurze Wsparcia Inwestycyjnego • • Marzec 2016 - Modernizacja gospodarstw rolnych wnioski będą przyjmowane we wszystkich obszarach: A, B, C, D A- rozwój produkcji prosiąt B – rozwój produkcji mleka krowiego C – rozwój produkcji bydła mięsnego D – związany z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej brutto produktu. W przypadku operacji realizowanej w obszarach związanych z rozwojem produkcji prosiąt, mleka krowiego i bydła mięsnego, pomoc przyznaje się dla zadań związanych bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich, w tym ich wyposażaniem, lub adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie, w tym ich wyposażaniem, lub budową lub modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których jest prowadzona produkcja zwierzęca, w tym ich wyposażaniem, oraz kosztów ogólnych. 9

Harmonogram naboru wniosków w ramach PROW 2014 -2020 obsługiwanych w Biurze Wsparcia Inwestycyjnego • • • Lipiec 2016 - Przetwórstwo i marketing produktów rolnych Nabór skierowany dla rolników będących osobami fizycznymi, domowników lub małżonków tych rolników, jeżeli między innymi: o podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie; o podejmą wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przetwarzania produktów rolnych. Sierpień 2016 - Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej Pomoc jest udzielana na materialne i niematerialne inwestycje odtwarzające potencjał produkcji roślinnej lub zwierzęcej zniszczony w wyniku klęsk żywiołowych, w tym chorób zwierząt, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof. Wsparcie inwestycji bezpośrednio związanych z działalnością rolniczą, w tym również dotyczących przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie. Październik 2016 - Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych Nabór skierowany dla przedsiębiorców, którzy prowadzą przez okres co najmniej 2 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych jako mikro lub małe przedsiębiorstwo. Działanie ma na celu wsparcie prowadzenia rentowej działalności w zakresie usług dla rolnictwa. 10

Harmonogram naboru wniosków w ramach PROW 2014 -2020 obsługiwanych w Biurze Wsparcia Inwestycyjnego • • Marzec 2017 - Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach NATURA 2000 Wsparcie inwestycji związanych z rolniczym wykorzystywaniem łąk i pastwisk oraz produkcją zwierzęcą, prowadzonymi zgodnie z wymogami ochrony środowiska w gospodarstwach zlokalizowanych na obszarach Natura 2000. W przypadku inwestycji związanych z rozwojem produkcji zwierzęcej pomoc dotyczy produkcji zwierząt trawożernych na bazie trwałych użytków zielonych należących do gospodarstwa. I kwartał 2017 - Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Pomoc skierowana dla wnioskodawców będących beneficjentami poddziałania „Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa” lub spełniających następujące warunki: - wnioskodawca jest ubezpieczony na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik, - gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca, ma wielkość ekonomiczną nie większa niż 15 tys. euro, - za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy przyznano płatność do gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, w którym planuje wnioskodawca. Realizacja operacji ma na celu utworzenie co najmniej 1 miejsca pracy w przeliczeniu średniorocznym (również samozatrudnienie). Beneficjent zarejestruje działalność w odpowiednim rejestrze lub systemie. Nie będzie podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na podstawie przepisów 11 o ubezpieczeniu społecznym rolników do dnia upływu okresu związania z celem.

PROW 2014 -2020 Szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej „Modernizacja gospodarstw rolnych” PROW na lata 2014 – 2020

Poddziałanie Działanie 4. 1 - Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych / Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych • obejmuje trzy typy operacji: • • • 4. 1. 1 Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000, 4. 1. 2 Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN, 4. 1. 3 Modernizacja gospodarstw rolnych w następujących obszarach: • rozwój produkcji prosiąt, • rozwój produkcji mleka krowiego, • rozwój produkcji bydła mięsnego, • operacje związane z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu. •

Budżet – 2 401 064 486 euro Nazwa województwa Wysokość środków limitów w przeznaczonych Wysokość euro środków limitów w euro środków na przeznaczonych rozwój prosiąt Wysokość limitów w euro środków na przeznaczonych rozwój produkcji bydła rozwój Wysokość limitów w na przeznaczonych RAZEM euro na produkcji obszar „D” mięsnego mleka krowiego mazowieckie 15 294 900 20 512 359 160 186 712 pozostałe 86 705 100 116 282 297 908 080 788 102 000 136 794 656 1 068 267 500 województwa Razem 1 094 002 330 2 401 064 486 euro 2. 6 po realokacjach Szacunkowa ilość min. 500 umów o przyznaniu pomocy do ponad 2000 (pomoc do 900 tys. zł) min. 1100 do ponad min. 8500 do ponad min. 8700 do ponad Od 20600 - do 3000 18000 20000 (pomoc do 500 tyś) (pomoc do 500 tys. ) 500/ 200 tys. ) 9300 43000 72000

Rozporządzenie wykonawcze dla operacji typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014– 2020 – podpisane w dniu 21. 08. 2015 r. • określa szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014– 2020 • w tym: • 1) formę i tryb składania wniosków o przyznanie tej pomocy oraz wniosków o płatność; • 2) szczegółowe wymagania, jakim powinien odpowiadać wniosek o przyznanie pomocy; • 3) kryteria wyboru operacji; • 4) szczegółowe wymagania, jakim powinna odpowiadać umowa o przyznaniu pomocy • 5) przypadki, w których następcy prawnemu beneficjenta albo nabywcy gospodarstwa rolnego lub jego części, jest przyznawana pomoc, oraz warunki i tryb przyznania tej pomocy.

Warunki przyznania pomocy

Beneficjenci „Modernizacja gospodarstw rolnych” • - Pomoc przyznaje się: osobie fizycznej, osobom fizycznym, które wspólnie ubiegają się o pomoc, zwanym dalej „osobami wspólnie wnioskującymi”, wspólnikom spółki cywilnej osobie prawnej spółce osobowej w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych 17

Pomoc przyznaje się rolnikowi, o którym mowa w art. 17 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 jeżeli: 1) jest posiadaczem samoistnym lub zależnym, • a) gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 553 Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 1123 kwietnia 20031964 r. o kształtowaniu ustroju rolnego – Kodeks cywilny (w brzmieniu obowiązującym w dniu 12 grudnia 2014 r. ) obejmującego co najmniej 1 ha i nie więcej niż 300 ha gruntów ornych, sadów, łąk trwałych, pastwisk trwałych, gruntów rolnych zabudowanych, gruntów pod stawami i gruntów pod rowami, lub b) nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników • położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej „gospodarstwem” 18

osoba fizyczna – cd. 2) w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi w celach zarobkowych działalność rolniczą w zakresie produkcji zwierzęcej lub roślinnej, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb i działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowobadawczych; • 3) kieruje gospodarstwem; • 4) jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej; 5) jest pełnoletnia; 6) ma nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. • Powyższe warunki powinny być spełnione co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy 19

Nowe pojęcia – definicje w odniesieniu do osób fizycznych • • Prowadzenie działalności rolniczej w celach zarobkowych - uznaje się, że rolnik będący osobą fizyczną prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy uzyskał przychód ze sprzedaży produktów rolnych w wysokości co najmniej 5 tys. zł udokumentowany fakturą VAT lub fakturą VAT RR, lub wydrukiem paragonu fiskalnego kas rejestrujących, lub dokumentacją podatkową podatku dochodowego od osób fizycznych. Kierowanie gospodarstwem - uznaje się, że rolnik będący osobą fizyczną kieruje gospodarstwem, jeżeli ponosi koszty i czerpie korzyści w związku z prowadzeniem tego gospodarstwa i podejmuje wszelkie decyzje dotyczące jego prowadzenia

Pomoc może być przyznana osobom fizycznym, które wspólnie ubiegają się o pomoc (grupie rolników), zwanych „osobami wspólnie wnioskującymi”, jeżeli: • 1) każda z nich spełnia warunki określone dla osób fizycznych; 2) zawarły pomiędzy sobą, w formie pisemnej, umowę, której czas trwania nie może być krótszy niż 7 lat od dnia złożenia przez te osoby wniosku o przyznanie pomocy, zawierającą w szczególności postanowienia dotyczące zasad wspólnego używania przedmiotu operacji oraz zakresu prac wykonywanych przez każdą z tych osób uwzględniającego zasoby i potrzeby gospodarstw tych osób; 3) realizacja takiej operacji wspólnie jest uzasadniona co najmniej organizacją i skalą prowadzonej działalności rolniczej. • W przypadku wniosku o przyznanie pomocy składanego przez osoby wspólnie wnioskujące wnioskowaną kwotę pomocy, podaje się z uwzględnieniem zakresu prac wykonywanych przez każdą z tych osób.

Pomoc przyznaje się osobie prawnej albo spółce osobowej w rozumieniu ustawy Kodeks spółek handlowych, jeżeli: • • 1) spełnia warunki dotyczące posiadania gospodarstwa prowadzonego w celach zarobkowych w zakresie produkcji zwierzęcej lub roślinnej i dotyczące posiadania numeru identyfikacyjnego; 2) jest wpisana do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy. 22

Pomoc przyznaje się wspólnikom spółki cywilnej, jeżeli: 1) gospodarstwo, w którym będzie realizowana operacja, stanowi wkład wniesiony do spółki w którym prowadzą w celach zarobkowych w ramach umowy spółki, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność rolniczą co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy 2) spółce został nadany numer identyfikacyjny 3) każdy ze wspólników spełnia warunki wymienione dla rolnika osoby fizycznej w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba fizyczna, dotyczące m. in. posiadania obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej, pełnoletniości; 4) spółka jest wpisana do rejestru przedsiębiorców w KRS - w przypadku gdy wspólnikiem jest osoba prawna lub spółka osobowa w rozumieniu ustawy Kodeks spółek handlowych;

Pomoc przyznaje się na operację: • • • - zapewniającą poprawę ogólnych wyników gospodarstwa w obszarze: a) rozwój produkcji prosiąt, w wyniku realizacji której nastąpi w gospodarstwie wzrost liczby loch do co najmniej 50 - zwanym Obszarem A, lub b) rozwój produkcji mleka krowiego, w wyniku realizacji której nastąpi w gospodarstwie wzrost liczby krów mlecznych do co najmniej 25 - zwanym Obszarem B, lub c) rozwój produkcji bydła mięsnego - zwanym Obszarem C, lub d) związanym z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu - zwanym Obszarem D ;

Warunki dla realizowanej operacji – cd. - - obejmującą wyłącznie inwestycje związane bezpośrednio z działalnością rolniczą, w tym również przygotowaniem do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie (w przypadku gdy operacja jest związana bezpośrednio z działalnością rolniczą w zakresie produkcji zwierzęcej, operacja może obejmować wyłącznie inwestycje związane z produkcją zwierzęcą w zakresie zwierząt gospodarskich w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich); uzasadnioną ekonomicznie, w tym pod względem racjonalności jej kosztów; której koszty kwalifikowalne, nie są finansowane z udziałem innych środków publicznych; która nie spowoduje wzrostu produkcji, dla której brak jest rynku zbytu; spełniającą wymagania określone przepisami prawa mającymi zastosowanie do inwestycji realizowanych w ramach operacji; której realizacja nie jest możliwa bez udziału środków publicznych (unikanie efektu dead weight)

Warunki dla realizowanej operacji – cd. • - - Pomocy nie przyznaje się na operację dotyczącą chowu drobiu, chyba że chów jest ekologiczny, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L 189 z 20. 07. 2007, str. 1, z późn. zm. ) albo operacja będzie polegała na zmianie sposobu chowu z nieekologicznego na ekologiczny.

Warunki dla realizowanej operacji – cd. • • • Pomoc przyznaje się, jeżeli wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO) jest nie mniejsza niż 10 tys. euro i nie większa niż 200 tys. euro. Są dwa przypadki gdy do tej kwestii podchodzić należy inaczej, tj. : I. W przypadku, gdy operację mają realizować osoby wspólnie wnioskujące, pomoc może być przyznana, jeżeli wielkość ekonomiczna gospodarstwa osoby wspólnie wnioskującej jest mniejsza niż 10 tys. euro, pod warunkiem, że: • 1) suma wielkości ekonomicznych gospodarstw osób wspólnie wnioskujących wynosi co najmniej 15 tys. euro; 2) w wyniku realizacji operacji, w roku złożenia wniosku o płatność końcową, gospodarstwo każdej z tych osób osiągnie wielkość ekonomiczną wynoszącą co najmniej 10 tys. euro.

Warunki dla realizowanej operacji – cd. • • II. W przypadku operacji rozwój bydła mlecznego, pomoc może być przyznana, jeżeli wielkość ekonomiczna gospodarstwa jest nie większa niż 200 tys. euro i: 1) w gospodarstwie jest utrzymywane co najmniej 25 krów mlecznych, których wiek w dniu 15 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie pomocy, przekracza 24 miesiące, zwanych „krowami mlecznymi”, albo 2) w gospodarstwie jest utrzymywane co najmniej 15 krów mlecznych i w wyniku realizacji operacji do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną liczba krów mlecznych wzrośnie do co najmniej 25 krów mlecznych, 3) w przypadku gdy operacja jest realizowana przez osobę fizyczną (młodego rolnika), która w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat, rozpoczęła prowadzenie gospodarstwa jako kierujący w rozumieniu przepisów dotyczących przyznawania premii dla młodych rolników nie wcześniej niż 5 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy oraz posiada kwalifikacje zawodowe określone w tym rozporządzeniu – w gospodarstwie jest utrzymywane mniej niż 15 krów mlecznych albo nie są utrzymywane żadne krowy mleczne i w wyniku realizacji operacji do dnia złożenia wniosku o płatność końcową liczba krów mlecznych wyniesie co najmniej 25, a wielkość ekonomiczna gospodarstwa wynosi co najmniej 10 tys. euro.

Warunki dla realizowanej operacji - wielkość ekonomiczna gospodarstwa • • • Wielkość ekonomiczna gospodarstwa jest ustalana na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa, wyrażonej w euro. Całkowita roczna standardowa produkcja gospodarstwa jest ustalana na podstawie współczynników standardowej produkcji obliczonych zgodnie z metodologią Unii Europejskiej zawartą w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1242/2008 z dnia 8 grudnia 2008 r. ustanawiającym wspólnotową typologię gospodarstw rolnych (Dz. Urz. UE L 335 z 13. 12. 2008, str. 3, z późn. zm. ). https: //kalkulator-so. pl/

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa - grunty • Ustalając wielkość ekonomiczną gospodarstwa oraz powierzchnię gospodarstwa posiadanego przez rolnika, uwzględnia się grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, wchodzące w skład gospodarstwa w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy: • • • 1) stanowiące przedmiot własności tego rolnika; 2) oddane w użytkowanie wieczyste temu rolnikowi; 3) które są dzierżawione przez tego rolnika z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego, na podstawie umowy dzierżawy zawartej na czas nieoznaczony albo na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy;

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa - grunty • • 4) które są dzierżawione przez tego rolnika od podmiotów innych niż wymienione w pkt 3, (dzierżawa prywatna) jeżeli umowa dzierżawy została zawarta: a) w formie aktu notarialnego albo z datą pewną, oraz b) na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy; 5) do których temu rolnikowi przyznano jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, pomoc finansową w ramach działań obszarowych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007– 2013, zwanego dalej „PROW 2007– 2013”, lub programu, co najmniej w roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy, a jeżeli w danym roku nie przyznano jeszcze płatności lub pomocy, płatność lub pomoc została przyznana co najmniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa – produkcja. • • Przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa bierze się pod uwagę: 1) w przypadku produkcji roślinnej – uprawy w plonie głównym w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy; za plon główny uznaje się uprawę, której okres wegetacji jest najdłuższy; 2) w przypadku produkcji zwierzęcej –stan średni zwierząt w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy. • Uwaga: W 2015 r. w przypadku podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy, który nie złożył wniosku o jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego lub pomoc finansową w ramach działań obszarowych objętych programem lub nie podlega obowiązkowi dywersyfikacji upraw zgodnie z art. 44 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 i prowadzi uprawę roślin jednorocznych, poza dokumentami wymienionymi we wniosku, do wniosku o przyznanie pomocy dołącza on dokumenty potwierdzające rodzaj i wielkość produkcji roślinnej w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy.

Plan finansowy

Warunki dla realizowanej operacji – cd. • • Pomoc przyznaje się, jeżeli: 1) operacja będzie realizowana w nie więcej niż dwóch etapach a wykonanie zakresu rzeczowego, zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji, w tym poniesienie przez beneficjenta kosztów kwalifikowalnych operacji oraz złożenie wniosku o płatność końcową, nastąpi w terminie: a) 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy – w przypadku operacji realizowanych w dwóch etapach, b) 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy – w przypadku operacji realizowanych w jednym etapie – lecz nie później niż do dnia 30 czerwca 2023 r. ; 2) złożenie wniosku o płatność pośrednią nastąpi w terminie 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy; 3) płatność końcowa będzie obejmować nie mniej niż 25% łącznej planowanej wysokości pomocy.

Warunki dla realizowanej operacji – cd. • • W przypadku operacji obejmujących inwestycje polegające na nabyciu rzeczy będących przedmiotem leasingu: 1) pomoc przyznaje się, jeżeli: a) operacja będzie realizowana w nie więcej niż pięciu etapach, przy czym część operacji obejmująca wyłącznie inwestycje niepolegające na nabyciu rzeczy będących przedmiotem leasingu będzie realizowana w nie więcej niż 2 etapach i zgodnie z zasadami dla takich operacji b) złożenie pierwszego wniosku o płatność pośrednią nastąpi w terminie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy, przy czym złożenie pierwszego wniosku o płatność pośrednią w odniesieniu do części operacji obejmującej wyłącznie inwestycje niepolegające na nabyciu rzeczy będących przedmiotem leasingu nastąpi w terminie 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy; c) wniosek o płatność będzie składany nie częściej niż co 6 miesięcy, d) zakończenie realizacji operacji i złożenie wniosku o płatność końcową nastąpi w terminie 60 miesięcy od dnia zawarcia umowy, lecz nie później niż do dnia 30 czerwca 2023 r. , przy czym złożenie ostatniego wniosku o płatność w odniesieniu do części operacji obejmującej wyłącznie inwestycje niepolegające na nabyciu rzeczy będących przedmiotem leasingu nastąpi w terminach odpowiednio 24 lub 36 mieś. ; 2) nie stosuje się przepisu dot. 25 % w ostatnim etapie • • •

Koszty

Koszty kwalifikowalne – obszar A, B, C – Uwaga!!! • - Pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów związanych bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich, w tym ich wyposażaniem, lub adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie, w tym ich wyposażaniem, lub budową lub modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których jest prowadzona produkcja zwierzęca, w tym ich wyposażaniem, oraz kosztów ogólnych.

Koszty kwalifikowalne - szczegółowo: • • 1) budowy, przebudowy, remontu połączonego z modernizacją budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej oraz do przechowywania, magazynowania, przygotowywania do sprzedaży produktów rolnych (łącznie ze zlokalizowanymi w tych budynkach pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi) wraz z zakupem, montażem instalacji technicznej, wyposażenia, koszty rozbiórki i utylizacji materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki pod warunkiem, że rozbiórka jest niezbędna w celu realizacji operacji; 2) Zakupu nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia do produkcji rolnej, przechowalnictwa, suszenia, magazynowania, przygotowywania produktów rolnych do sprzedaży, w szczególności sprzętu do uprawy, pielęgnacji, ochrony, nawożenia oraz zbioru roślin, lub urządzeń do przygotowywania, przechowywania, czyszczenia, sortowania, kalibrowania, konfekcjonowania produktów rolnych, maszyn lub urządzeń do przygotowywania lub składowania pasz, maszyn lub urządzeń do pojenia, zadawania pasz, urządzeń do pozyskiwania lub przechowywania mleka;

Koszty kwalifikowalne - szczegółowo– cd. • • • 3) zakładania sadów owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, w tym koszty zakupu materiału szkółkarskiego przeznaczonego do założenia sadu lub plantacji krzewów owocowych, gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat; w przypadku gatunków roślin uprawnych wymienionych w wykazie gatunków roślin, których odmiany podlegają rejestracji oraz których materiał siewny może być wytwarzany, oceniany i kontrolowany, ogłoszonym w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie kosztem kwalifikowalnym jest zakup materiału siewnego kategorii kwalifikowany roślin sadowniczych lub materiału szkółkarskiego CAC; 4) wyposażania pastwisk lub wybiegów dla zwierząt, w szczególności koszty grodzenia lub budowy wiat; 5) instalacji lub budowy budynków lub budowli, zakupu maszyn lub urządzeń służących ochronie środowiska, w tym do składowania odchodów zwierzęcych lub odpadów, mycia lub czyszczenia sprzętu, oczyszczania ścieków powstających w wyniku prowadzonej działalności rolniczej lub służących poprawie warunków utrzymania zwierząt lub poprawie higieny produkcji,

Koszty kwalifikowalne -szczegółowo – cd. • 6) zakupu, instalacji lub budowy innych niż wymienione w pkt 5 elementów infrastruktury technicznej wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej, w tym zakupu i instalacji urządzeń do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych; • 7) zakupu sprzętu komputerowego i oprogramowania służącego wsparciu prowadzonej działalności rolniczej; • 8) opłat za patenty lub licencje; 9) rat zapłaconych z tytułu wykonania umowy leasingu, nieprzekraczające ceny netto nabycia rzeczy, o których mowa w pkt 2, jeżeli przeniesienie własności tych rzeczy na beneficjenta nastąpi w okresie realizacji operacji, lecz nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność końcową. • Do kosztów, o których mowa pkt 1– 7, zalicza się koszty transportu do miejsca realizacji operacji materiałów służących realizacji operacji oraz maszyn i urządzeń objętych operacją, a także koszty montażu

Koszty ogólne q q • • • koszty w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych, obejmujące koszty: 1) przygotowania dokumentacji technicznej operacji w szczególności: a) kosztorysów, b) projektów architektonicznych lub budowlanych, c) operatów wodnoprawnych, d) ocen lub raportów oddziaływania na środowisko, e) dokumentacji geologicznej lub hydrologicznej, f) wypisów i wyrysów z katastru nieruchomości, g) projektów technologicznych; 2) sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego; 3) związane z kierowaniem robotami budowlanymi; 4) opłat za konsultacje, doradztwo na temat zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego, w tym studia wykonalności.

Ponoszenie kosztów kwalifikowalnych: • W przypadku gdy wysokość kosztów kwalifikowalnych w zakresie danego zadania ujętego w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji przekracza wartość rynkową tych kosztów ustaloną w wyniku oceny ich racjonalności, przy ustalaniu wysokości pomocy uwzględnia się wartość rynkową tych kosztów.

Pomoc nie obejmuje w szczególności kosztów : • • • 1) nabycia nieruchomości; 2) nabycia maszyn tego samego rodzaju lub przeznaczenia jak rzeczy nabyte w ramach PROW 2007– 2013; 3) podatku od towarów i usług (VAT); 4) nabycia rzeczy używanych; 5) leasingu zwrotnego, kosztów związanych z umową leasingu, w szczególności marży finansującego oraz ubezpieczenia; 6) kosztów dostosowania do norm lub wymogów unijnych; 7) nabycia zwierząt; 8) kosztów poniesionych w związku z realizacją inwestycji odtworzeniowych; 9) zaopatrzenia gospodarstw rolnych w wodę, w tym budowy ujęć wody, zakupu urządzeń do uzdatniania, rozprowadzania lub magazynowania wody oraz nawodnień ciśnieniowych; 10) inwestycji budowlanych oraz inwestycji związanych z zakładaniem sadów lub plantacji krzewów owocowych, gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, na dzierżawach innych niż z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego (dzierżawy prywatne)

Refundacji podlegają koszty kwalifikowalne w wysokości poniesionej przez beneficjenta, nie więcej jednak niż: • • • 1. 60% kosztów kwalifikowalnych – w przypadku operacji realizowanej przez osoby wspólnie wnioskujące lub młodego rolnika 2. 50% kosztów kwalifikowalnych – w przypadku operacji innych niż wymienione w pkt 1 – i nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowalnych.

Wysokość pomocy i limit pomocy

Wysokości limitu • • Pomoc przyznaje się i wypłaca do wysokości limitu, który w okresie realizacji programu wynosi maksymalnie: 1) 500 tys. zł (dot. obszarów b-d), z zastrzeżeniem pkt 2 i 3, 2) 200 tys. zł – w przypadku operacji obejmującej inwestycje niezwiązane bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich w tym ich wyposażaniem lub adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie, w tym ich wyposażaniem lub budową lub modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca, w tym ich wyposażaniem (dot. obszaru d), 3) 900 tys. zł – w przypadku operacji realizowanej w obszarze rozwój produkcji prosiąt (obszar a) – na jednego beneficjenta i na jedno gospodarstwo. - limity nie łączą się Pomoc przyznaje się na operację o planowanej wysokości kosztów kwalifikowalnych powyżej 50 tys. zł.

Ogłoszenie o naborze i dokumenty aplikacyjne

Ogłoszenie o naborze wniosków • • Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podaje do publicznej wiadomości, na stronie internetowej administrowanej przez Agencję, co najmniej w jednym dzienniku o zasięgu krajowym, oraz w siedzibie Agencji, oddziałów regionalnych i biur powiatowych Agencji ogłoszenie o naborze wniosków o przyznanie pomocy, nie później niż 30 dni przed dniem planowanego rozpoczęcia terminu składania tych wniosków.

Ogłoszenie o naborze wniosków o przyznanie pomocy zawiera: • wskazanie: 1) dnia rozpoczęcia oraz dnia zakończenia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, z założeniem że : - dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków, powinien przypadać w pierwszym kwartale roku kalendarzowego - nie stosuje się przepisu w zakresie dotyczącym terminu rozpoczęcia naboru wniosków o przyznanie pomocy w odniesieniu do naboru 2015 - termin ten nie może być krótszy niż 14 dni oraz dłuższy niż 30 dni 2) obszaru, w ramach którego będzie realizowany nabór wniosków o przyznanie pomocy. • Agencja ogłaszając nabór (tj. nie później niż w dniu podania do publicznej wiadomości ogłoszenia) udostępnia formularz wniosku o przyznanie pomocy, wzór biznesplanu, wzory oświadczeń, formularz wniosku o płatność oraz wzór umowy. • Przepis przejściowy na nabór w 2015 r. dot. formularz wniosku o płatność oraz wzór umowy.

Ilość wniosków • • • 1. W jednym roku można złożyć tylko jeden wniosek o przyznanie pomocy dotyczący danego gospodarstwa. 2. W przypadku złożenia w jednym roku więcej niż jednego wniosku o przyznanie pomocy dotyczącego danego gospodarstwa, Agencja rozpatruje wyłącznie wniosek, który pierwszy wpłynął do Agencji. Na operacje objęte pozostałymi wnioskami Agencja nie przyznaje pomocy. 3. Przepisy te dotyczą również złożenia wniosku o przyznanie pomocy przez osobę występującą jako jedna z osób wspólnie wnioskujących.

Wniosek o przyznanie pomocy składa się • - - • - w oddziale regionalnym Agencji właściwym ze względu na miejsce realizacji operacji, osobiście lub przez upoważnioną osobę, albo przesyłką rejestrowaną, nadaną w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo pocztowe. za pośrednictwem biura powiatowego Agencji, znajdującego się na obszarze właściwości miejscowej oddziału regionalnego właściwego ze względu na miejsce realizacji operacji. Wniosek o przyznanie pomocy, złożony za pośrednictwem biura powiatowego Agencji, biuro powiatowe przekazuje niezwłocznie do właściwego oddziału regionalnego Agencji. W przypadku osób wspólnie wnioskujących wniosek o przyznanie pomocy składa się w oddziale regionalnym Agencji właściwym ze względu na położenie gospodarstw osób wspólnie wnioskujących, przy czym jeżeli gospodarstwa tych osób są położone na obszarze więcej niż jednego województwa, wniosek składa się w tym województwie, w którym jest położona największa część tych gospodarstw.

Złożenie wniosku o przyznanie pomocy • • • W przypadku złożenia wniosku o przyznanie pomocy osobiście albo przez upoważnioną osobę bezpośrednio w oddziale regionalnym Agencji albo za pośrednictwem biura powiatowego Agencji, z chwilą złożenia wniosku wydaje się potwierdzenie jego złożenia. W przypadku złożenia wniosku o przyznanie pomocy za pośrednictwem biura powiatowego, za dzień złożenia wniosku uznaje się dzień złożenia wniosku w biurze powiatowym Agencji. W przypadku złożenia wniosku o przyznanie pomocy poprzez nadanie przesyłką rejestrowaną, nadaną w placówce pocztowej operatora wyznaczonego, za dzień złożenia wniosku uznaje się dzień, w którym nadano przesyłkę.

Co zawiera wniosek o przyznanie pomocy? • • • Wniosek o przyznanie pomocy zawiera dane niezbędne do jej przyznania, w szczególności: 1) numer identyfikacyjny podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy albo numer identyfikacyjny : a) jego współmałżonka, jeżeli wyraził zgodę na nadanie mu tego numeru – w przypadku osoby fizycznej, b) spółki cywilnej, której jest wspólnikiem – w przypadku wspólnika spółki cywilnej; 2) dane podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy: a) imię i nazwisko albo nazwę, b) miejsce zamieszkania albo siedzibę i adres, c) numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON), o ile został nadany, d) numer identyfikacyjny (PESEL), ) – w przypadku osoby fizycznej, a jeżeli osoba ta nie posiada obywatelstwa polskiego – kod kraju, numer paszportu lub innego dokumentu tożsamości, e) numer identyfikacji podatkowej (NIP) i numer w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), o ile zostały nadane – w przypadku osoby prawnej i spółki osobowej w rozumieniu ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych

Co zawiera wniosek o przyznanie pomocy? (2) • • 3) wskazanie obszaru, którego dotyczy operacja; 4) informacje o kwalifikacjach zawodowych– w przypadku operacji realizowanej przez młodego rolnika (kwalifikacje określono w rozporządzeniu dot. premii dla młodych rolników) 5) charakterystykę prowadzonej działalności; 6) opis planowanej operacji, w tym określenie miejsca jej realizacji, celów, zakresu i kosztów oraz określenie liczby zwierząt, jaka ma zostać osiągnięta w wyniku realizacji operacji w danych obszarach. 7) plan finansowy operacji; 8) informacje dotyczące gospodarstwa; 9) informację o załącznikach;

Co zawiera wniosek o przyznanie pomocy? (3) • • 10) oświadczenia podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy związane z pomocą; 11) zestawienie rzeczowo-finansowe operacji; 12) kwotę wnioskowanej pomocy; 13) informację o wpływie operacji na: a) poprawę efektywności korzystania z zasobów wodnych w gospodarstwie, b) poprawę efektywności wykorzystania energii w gospodarstwie, c) zwiększenie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w gospodarstwie, d) redukcję emisji gazów cieplarnianych i amoniaku z rolnictwa w gospodarstwie.

Załączniki do wniosku: • - - - Dotyczące prowadzonej działalności rolniczej, w tym gospodarstwa: biznesplan na elektronicznym nośniku danych (CD lub DVD), opracowany na formularzu udostępnionym przez Agencję, oraz wydruk arkusza podsumowującego biznesplan; kopie dokumentów potwierdzających osiągnięcie przychodu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej, kopia umowy spółki cywilnej – w przypadku gdy operacja będzie realizowana w ramach wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej kopia uchwały wspólników spółki cywilnej upoważniającej wspólnika tej spółki do złożenia wniosku w imieniu wspólników – w przypadku gdy operacja będzie realizowana w ramach wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej i wspólnik składa wniosek w imieniu wspólników; kopia dokumentu albo kopie dokumentów potwierdzających posiadanie samoistne lub zależne gospodarstwa, w którym będzie realizowana operacja, przy czym w przypadku posiadania samoistnego nieruchomości, dla której księga wieczysta jest prowadzona w systemie informatycznym, jest wystarczające podanie numeru księgi wieczystej.

Załączniki do wniosku: • - - - Dotyczące prowadzonej działalności rolniczej, w tym gospodarstwa (2): kopię dokumentacji dotyczącej ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – w przypadku podmiotów ubiegających się o przyznanie pomocy obowiązanych do prowadzenia ewidencji zgodnie z przepisami o podatku dochodowym od osób fizycznych lub przepisami o rachunkowości kopia dokumentacji dotyczącej wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – w przypadku podmiotów ubiegających się o przyznanie pomocy obowiązanych do prowadzenia wykazu zgodnie z przepisami o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizycznej zaświadczenie wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego potwierdzające wpis w ewidencji podatników podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej – w przypadku gdy podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy prowadzi produkcję w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej

Załączniki do wniosku: • • - - - Dotyczące realizowanej operacji: - kopia umowy zawartej przez osoby wspólnie wnioskujące w przypadku osób wspólnie wnioskujących plan rozmieszczenia na terenie gospodarstwa budynków, budowli i plantacji wieloletnich oraz rzuty budynków służących do produkcji rolnej wraz z rozplanowaniem wewnętrznym – w przypadku operacji niedotyczącej wyłącznie zakupu maszyn lub urządzeń, które będą wykorzystywane wyłącznie poza budynkami i budowlami plan sprzedaży lub kopię umowy przedwstępnej sprzedaży całej produkcji wytworzonej w gospodarstwie w związku z realizacją operacji – w przypadku gdy w związku z realizacją operacji wzrośnie produkcja; kosztorys inwestorski – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję polegającą na budowie, przebudowie lub remoncie połączonym z modernizacją opis zadań wymienionych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji, sporządzony na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję – w przypadku operacji, w ramach której będzie realizowane co najmniej jedno zadanie niewymagające załączenia do wniosku kosztorysu

Załączniki do wniosku: • - - - Dotyczące realizowanej operacji (2): kopia promesy umowy leasingu dotyczącej planowanego zakupu rzeczy wraz z harmonogramem spłat rat leasingowych z wyszczególnieniem części kapitałowej i części odsetkowej – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycje polegające na nabyciu rzeczy będących przedmiotem leasingu oświadczenie właściciela albo współwłaściciela gospodarstwa albo jego części o wyrażeniu zgody na realizację operacji, sporządzone na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję – w przypadku gdy operacja będzie realizowana w gospodarstwie niestanowiącym własności podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy albo stanowiącym współwłasność tego podmiotu i nie dotyczy wyłącznie nabycia rzeczy ruchomych, które nie wymagają instalacji; oświadczenie współposiadacza gospodarstwa o wyrażeniu zgody na ubieganie się o przyznanie pomocy przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy, sporządzone na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję – w przypadku gdy operacja będzie realizowana w gospodarstwie stanowiącym przedmiot współposiadania

Załączniki do wniosku: • - - - Dotyczące realizowanej operacji (3): oświadczenie współposiadacza nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa o wyrażeniu zgody na ubieganie się o przyznanie pomocy przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy, sporządzone na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję – w przypadku gdy operacja będzie realizowana w gospodarstwie, w skład którego wchodzi nieruchomość będąca przedmiotem współposiadania; kopia projektu budowlanego – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję polegającą na budowie, przebudowie lub remoncie połączonym z modernizacją; kopie ostatecznych pozwoleń, zezwoleń lub innych decyzji, których uzyskanie jest wymagane przez odrębne przepisy do realizacji inwestycji objętych operacją, a także kopie innych dokumentów potwierdzających spełnienie określonych w odrębnych przepisach warunków realizacji inwestycji objętych operacją – w przypadku gdy w ramach operacji będą realizowane tego typu inwestycje zaświadczenie wystawione przez powiatowego lekarza weterynarii potwierdzające spełnianie wymagań w zakresie higieny i warunków utrzymania zwierząt – w przypadku gdy operacja jest związana z produkcją zwierzęcą;

Załączniki do wniosku: • - - Dotyczące podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy : kopia wniosku o wpis do ewidencji producentów, której mowa w przepisach o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, jeżeli podmiotowi ubiegającemu się o przyznanie pomocy, jego małżonkowi, spółce cywilnej, której jest wspólnikiem, nie został nadany numer identyfikacyjny, a w przypadku składania wniosku o wpis tego podmiotu do tej ewidencji łącznie z wnioskiem o przyznanie pomocy – oryginał wniosku; kopia dokumentu tożsamości – w przypadku gdy podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy jest osobą fizyczną albo wspólnikiem spółki cywilnej będącym osobą fizyczną kopia dokumentu albo kopie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji zawodowych – w przypadku operacji realizowanej przez młodego rolnika; informacja o numerze rachunku bankowego podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy – w przypadku gdy podmiot ten ubiega się o zaliczkę

Załączniki do wniosku: • • - Dotyczące podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy (2): - kopie dokumentów potwierdzających uczestnictwo podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy w unijnym systemie jakości, o którym mowa w art. 16 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 1305/2013 lub krajowym systemie jakości, o którym mowa w art. 16 ust. 1 lit. b tego rozporządzenia, w ramach działania „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych” objętego Programem dokument potwierdzający członkostwo w grupie producentów rolnych lub organizacji producentów

Załączniki do wniosku– cd. • • Agencja może wymagać również innych dokumentów potwierdzających spełnienie warunków do przyznania pomocy. Kopie dokumentów dołącza się w formie kopii potwierdzonych za zgodność z oryginałem przez pracownika Agencji lub podmiot, który wydał dokument, lub notariusza. Dopuszcza się aby kopie: dokumentacji dotyczącej ewidencji i wykazy środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych umowy zawartej przez osoby wspólnie wnioskujące były potwierdzane przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy lub jedną z osób wspólnie wnioskujących.

Ustalanie kolejności przysługiwania pomocy

Ustalenie kolejności przysługiwania pomocy na podstawie złożonych wniosków • • • - Pomoc przysługuje według kolejności ustalonej przez Agencję przy zastosowaniu kryteriów wyboru operacji Kolejność przysługiwania pomocy jest ustalana na podstawie danych zawartych we wniosku o przyznanie pomocy oraz w dokumentach takich jak: biznesplan, projekt budowlany, umowy na dostawy produktów, dokumenty potwierdzające uczestnictwo podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy w unijnym systemie jakości lub krajowym systemie jakości, dokument potwierdzający członkostwo w grupie producentów rolnych lub organizacji producentów złożonych wraz z tym wnioskiem. Jeżeli wniosek o przyznanie pomocy lub dołączone do niego dokumenty nie zawierają danych niezbędnych do ustalenia liczby punktów za dane kryterium, nie przyznaje się punktów za to kryterium. Jeżeli dane zawarte we wniosku o przyznanie pomocy i dokumentach dołączonych do tego wniosku są rozbieżne punkty przyznaje się na podstawie danych zawartych w tych dokumentach. Przyjmujemy, że : ustalając kolejność przysługiwania pomocy Agencja nie wzywa wnioskodawcy do uzupełnień/wyjaśnień punkty są przyznawane na podstawie zweryfikowanych danych

Ustalenie kolejności przysługiwania pomocy na podstawie złożonych wniosków • • Kolejność jest ustalana od operacji, która uzyskała największą liczbę punktów, do operacji, która uzyskała najmniejszą liczbę punktów W przypadku operacji o takiej samej liczbie punktów, o kolejności przysługiwania pomocy decyduje kwota wnioskowanej pomocy, przy czym pierwszeństwo w uzyskaniu pomocy ma operacja z niższą wnioskowaną kwotą pomocy. W przypadku operacji o takiej samej liczbie punktów i kwocie wnioskowanej pomocy w przypadku podmiotów ubiegających się o przyznanie pomocy będących osobami fizycznymi, o kolejności przysługiwania pomocy decyduje wiek osoby, przy czym pierwszeństwo w uzyskaniu pomocy ma operacja realizowana przez osobę młodszą. W przypadku wniosków o przyznanie pomocy, które zostały złożone w terminie, do oddziału regionalnego Agencji, który nie jest właściwy, pomoc przysługuje w kolejności ustalonej zgodnie z przepisami po wnioskach o przyznanie pomocy, dla których już ustalono kolejność zgodnie z tymi przepisami.

Kryteria wyboru operacji

O kolejności przysługiwania pomocy na operację w obszarze a – rozwój produkcji prosiąt, decyduje suma uzyskanych punktów przyznanych na podstawie następujących kryteriów wyboru: • 1) jeżeli w wyniku realizacji operacji nastąpi wzrost średniej rocznej liczby loch w stadzie: • • • a) b) c) d) e) • 2) jeżeli w wyniku realizacji operacji średnia roczna liczba loch w stadzie będzie większa niż: • • • a) b) c) • 3) jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy uczestniczy w unijnym systemie jakości, lub krajowym systemie jakości, w ramach działania „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych”– przyznaje się 2 punkty, z tym że w przypadku uczestnictwa w systemie rolnictwa ekologicznego – przyznaje się 4 punkty; 4) jeżeli wnioskodawca ma nie więcej niż 40 lat, przyznaje się 3 punkty; 5) jeżeli inwestycje służą ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu, przyznaje się maksymalnie 5 punktów. • • o co najmniej 10 sztuk i nie więcej niż 20 sztuk, przyznaje się 1 punkt, powyżej 20 sztuk i nie więcej niż 30 sztuk, przyznaje się 2 punkty, powyżej 30 sztuk i nie więcej niż 40 sztuk, przyznaje się 3 punkty, powyżej 40 sztuk i nie więcej niż 50 sztuk, przyznaje się 4 punkty, powyżej 50 sztuk, przyznaje się 5 punktów; 100 sztuk i nie większa niż 200 sztuk, przyznaje się 1 punkt, 200 sztuk i nie większa niż 300, przyznaje się 2 punkty, 300 sztuk, przyznaje się 3 punkty;

O kolejności przysługiwania pomocy na operację w obszarze b- rozwój produkcji mleka krowiego, decyduje suma uzyskanych punktów przyznanych na podstawie następujących kryteriów wyboru • 1) jeżeli w wyniku realizacji operacji nastąpi wzrost średniej rocznej liczby krów mlecznych w stadzie: • • • a) b) c) d) e) • 2) jeżeli w wyniku realizacji operacji średnia roczna liczba krów mlecznych w stadzie będzie większa niż: • • • a) b) c) • 3) jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy uczestniczy w unijnym systemie jakości, lub krajowym systemie jakości w ramach działania „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych” – przyznaje się 2 punkty, z tym że w przypadku uczestnictwa w systemie rolnictwa ekologicznego – przyznaje się 4 punkty; 4) jeżeli Podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat, przyznaje się 3 punkty; 5) jeżeli inwestycje służą ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu, przyznaje się maksymalnie 5 punktów. • • o co najmniej 10 i nie więcej niż 20 sztuk, przyznaje się 1 punkt, powyżej 20 sztuk i nie więcej niż 30 sztuk, przyznaje się 2 punkty, powyżej 30 sztuk i nie więcej niż 40 sztuk, przyznaje się 3 punkty, powyżej 40 sztuk i nie więcej niż 50 sztuk, przyznaje się 4 punkty, powyżej 50 sztuk, przyznaje się 5 punktów; 30 sztuk i nie większa niż 50 sztuk, przyznaje się 1 punkt, 50 sztuk i nie większa niż 100, przyznaje się 2 punkty, 100 sztuk, przyznaje się 3 punkty;

O kolejności przysługiwania pomocy na operację w obszarze c – rozwój produkcji bydła mięsnego, decyduje suma uzyskanych punktów przyznanych na podstawie następujących kryteriów wyboru • 1) jeżeli w wyniku realizacji operacji nastąpi wzrost średniej rocznej liczby krów nieprzeznaczonych do produkcji mleka w stadzie: • • • a) b) c) d) e) • 2) jeżeli w wyniku realizacji operacji średnia roczna liczba krów nieprzeznaczonych do produkcji mleka w stadzie będzie większa niż: • • • a) b) c) • 3) jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy uczestniczy w unijnym systemie jakości, lub krajowym systemie jakości, w ramach działania „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych” objętego programem – przyznaje się 2 punkty, z tym że w przypadku uczestnictwa w systemie rolnictwa ekologicznego – przyznaje się 4 o co najmniej 10 sztuk i nie więcej niż 20 sztuk, przyznaje się 1 punkt, powyżej 20 sztuk i nie więcej niż 30 sztuk, przyznaje się 2 punkty, powyżej 30 sztuk i nie więcej niż 40 sztuk, przyznaje się 3 punkty, powyżej 40 sztuk i nie więcej niż 50 sztuk, przyznaje się 4 punkty, powyżej 50 sztuk, przyznaje się 5 punktów; 30 sztuk i nie większa niż 50 sztuk, przyznaje się 1 punkt, 50 sztuk i nie większa niż 100, przyznaje się 2 punkty, 100 sztuk, przyznaje się 3 punkty; punkty • • 4) jeżeli podmiot ubiegający się o jej przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat, przyznaje się 3 punkty; 5) jeżeli inwestycje służą ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu, przyznaje się maksymalnie 5 punktów.

Ustalenie kolejności przysługiwania pomocy na podstawie złożonych wniosków – pozostałe operacje , tzw. „obszar d” • 1) w przypadku operacji dotyczącej budowy lub modernizacji budynków inwentarskich lub magazynu paszowego, punkty przyznaje się w następujący sposób: • a) jeżeli operacja obejmuje wyłącznie inwestycje dotyczące budowy lub modernizacji budynków inwentarskich lub magazynu paszowego, przyznaje się 5 punktów, b) jeżeli koszty budowy lub modernizacji budynków inwentarskich lub magazynu paszowego stanowią co najmniej 50 % wszystkich kosztów operacji, przyznaje się 3 punkty; • • • 2) w przypadku operacji związanej ze zwiększeniem skali produkcji rolnej, której realizacja wpłynie również na zwiększenie uczestnictwa w rynku, przyznaje się 1 punkt; 3) w przypadku operacji związanej ze zmianą profilu produkcji rolnej, której realizacja wpłynie również na zróżnicowanie produkcji rolnej w gospodarstwie, przyznaje się 1 punkt; 4) jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy uczestniczy w unijnym systemie jakości, lub krajowym systemie jakości w ramach działania „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych”– przyznaje się 2 punkty, z tym że w przypadku uczestnictwa w systemie rolnictwa ekologicznego – przyznaje się 4 punkty; 5) jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat, przyznaje się 3 punkty; 6) jeżeli inwestycje służą ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu, przyznaje się maksymalnie 5 punktów;

Ustalenie kolejności przysługiwania pomocy na podstawie złożonych wniosków • - - wykaz rodzajów inwestycji ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu, a także sposób przyznawania punktów jest określony w załączniku do rozporządzenia. w przypadku operacji realizowanej przez osoby wspólnie wnioskujące, punkty przyznaje się w wysokości średniej arytmetycznej z liczby punktów przysługujących indywidualnie tym osobom z tym, że za inwestycje służące ochronie środowiska lub zapobieganiu zmianie klimatu punkty przyznaje się w podziale dla całej operacji - Agencja nie przyznaje pomocy, jeżeli na etapie usalania kolejności przyznano mniej niż: • 1) 4 punkty – w przypadku obszaru A, B lub C; 2) 1, 5 punktu – w przypadku obszaru D.

Ustalenie kolejności przysługiwania pomocy na podstawie złożonych wniosków (2) • - Prezes Agencji, nie później niż w terminie 90 dni od dnia upływu terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, podaje do publicznej wiadomości, informację o kolejności przysługiwania pomocy: q w województwie mazowieckim i łącznie w pozostałych województwach – w przypadku naboru wniosków w ramach obszarów a–c; q w województwie – w przypadku naboru wniosków w ramach obszaru d. • Jeżeli dane zawarte we wniosku o przyznanie pomocy mające wpływ na ustalenie kolejności przysługiwania pomocy ulegną zmianie, dokonuje się aktualizacji informacji o kolejności przysługiwania pomocy wyłącznie w przypadku, gdy z nowych danych wynika, że pomoc przysługuje w dalszej kolejności niż pierwotnie ustalona. Wówczas Informacja o kolejności przysługiwania pomocy, jest aktualizowana (nie rzadziej niż co 20 dni). • Agencja nie przyznaje pomocy również, jeżeli w wyniku zmian danych zawartych we wniosku o przyznanie pomocy mających wpływ na ustalenie kolejności przysługiwania pomocy, przyznano mniej niż: • 1) 4 punkty – w przypadku obszaru A, B lub C • 2) 1, 5 punktu – w przypadku obszaru D

Weryfikacja wniosków o przyznanie pomocy

Weryfikacja wniosków o przyznanie pomocy • - - Agencja pozostawia wniosek bez rozpatrzenia, gdy wniosek o przyznanie pomocy: jest bez numeru identyfikacyjnego/ wniosku o nadanie (przepisu nie stosuje się w odniesieniu do numeru jeżeli numer ten można ustalić w tej ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności) nie został złożony w terminie, nie został złożony w określony sposób jeżeli nie wskazano w nim adresu podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy, i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych lub podmiot ubiegający się o wsparcie pisemnie poinformował o rezygnacji z ubiegania się o pomoc został złożone w terminie, ale wpłynął do Agencji po upływie 30 dni od dnia upływu terminu składania wniosków o przyznanie pomocy.

Weryfikacja wniosków (2) • • Agencja pozostawia wniosek bez rozpatrzenia, również z chwilą uprawdopodobnienia zdarzenia takiego jak śmierć podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy będącego osobą fizyczną, rozwiązania, połączenia lub podziału podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub wystąpienia innego zdarzenia prawnego, w wyniku których zaistnieje następstwo prawne, albo w razie zbycia całości lub części gospodarstwa tego podmiotu w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy, następca prawny tego podmiotu albo nabywca gospodarstwa lub jego części nie może wstąpić do toczącego się postępowania na miejsce tego podmiotu – przed zawarciem umowy o przyznaniu pomocy z ARi. MR.

Weryfikacja wniosków (3) • • Jeżeli wniosek o przyznanie pomocy nie spełnia innych niż omówione wymagań, będących podstawą do pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia lub został wypełniony nieprawidłowo, Agencja wzywa podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy, w formie pisemnej, do usunięcia braków w terminie 14 dni, od dnia doręczenia wezwania, chyba że zachodzą niebudzące wątpliwości przesłanki nieprzyznania pomocy. Jeżeli Podmiot nie usunął wszystkich braków wskazanych przez Agencję, Agencja nie przyznaje pomocy. • 1 uzupełnienie.

Weryfikacja wniosków (4) • W terminie 8 miesięcy od dnia podania do publicznej wiadomości informacji, o kolejności przysługiwania pomocy Agencja: 1) wzywa Podmiot do zawarcia umowy, w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o przyznanie pomocy tj. wyznacza niezwłocznie wnioskodawcy, w formie pisemnej, termin zawarcia umowy, nie dłuższy niż 14 dni od dnia otrzymania wezwania.

Weryfikacja wniosków (6) • Wezwanie przez Agencję Podmiotu do wykonania określonych czynności w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy wydłuża termin 8 miesięcy o czas wykonania przez wnioskodawcę tych czynności. • Jeżeli w trakcie rozpatrywania wniosku o przyznanie pomocy niezbędne jest uzyskanie dodatkowych wyjaśnień lub opinii innego podmiotu, lub zajdą nowe okoliczności budzące wątpliwości co do możliwości przyznania pomocy, termin 8 miesięcy wydłuża się o czas niezbędny do uzyskania wyjaśnień lub opinii, o czym Agencja informuje na piśmie wnioskodawcę.

Obowiązki i szczegółowe zasady dotyczące podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy na etapie do zawarcia umowy: - informuje w formie pisemnej Agencję o wszelkich zmianach, w zakresie danych objętych wnioskiem niezwłocznie po ich zaistnieniu złożony wniosek o przyznanie pomocy nie może być zmieniany przez ten podmiot w zakresie zestawienia rzeczowo-finansowego operacji, z wyłączeniem zmian wynikających z wezwań Agencji

Szczegółowe zasady dotyczące Wnioskodawcy na etapie do zawarcia umowy – osoby wspólnie wnioskujące • • • W przypadku ubiegania się o pomoc przez osoby wspólnie wnioskujące, w razie śmierci lub rezygnacji jednej z tych osób z ubiegania się o przyznanie pomocy, pozostałe osoby wspólnie wnioskujące mogą, w toku postępowania w sprawie przyznania pomocy, zawrzeć nową umowę wspólnego używania przedmiotu operacji, oraz zmienić złożony wniosek o przyznanie pomocy. Agencja w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o śmierci lub rezygnacji jednej z tych osób informuje na piśmie pozostałe osoby wspólnie wnioskujące o takiej możliwości. Nową umowę i zmieniony wniosek składa się w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji od Agencji przez ostatnią z osób wspólnie wnioskujących. Jeżeli w takiej sytuacji, tylko jednej z osób wspólnie wnioskujących może być przyznana pomoc, wniosek o przyznanie pomocy złożony przez osoby wspólnie wnioskujące, na pisemną prośbę osoby, której może być przyznana pomoc, może zostać uznany za wniosek o przyznanie pomocy złożony przez osobę fizyczną, jeżeli prośba ta zostanie złożona w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez tę osobę pisemnej informacji od Agencji o takiej możliwości. Jeżeli Agencja nie przyzna pomocy co najmniej jednej z osób wspólnie wnioskujących, pomocy nie przyznaje się pozostałym osobom wspólnie wnioskującym.

Warunki wypłaty pomocy finansowej • • • Koszty kwalifikowalne podlegają refundacji w pełnej wysokości, jeżeli zostały: 1) poniesione: a) od dnia, w którym została zawarta umowa, i jeżeli realizacja zestawienia rzeczowofinansowego operacji w zakresie danego kosztu została rozpoczęta nie wcześniej niż w tym dniu, a w przypadku kosztów ogólnych – od dnia 1 stycznia 2014 r. , • b) w wyniku wyboru przez beneficjenta wykonawców poszczególnych zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji z zachowaniem konkurencyjnego trybu ich wyboru określonego w umowie, • c) w formie rozliczenia bezgotówkowego; 2) uwzględnione w oddzielnym systemie rachunkowości albo do ich identyfikacji wykorzystano odpowiedni kod rachunkowy, o których mowa w art. 66 ust. 1 lit. c pkt i rozporządzenia nr 1305/2013.

Warunki wypłaty pomocy finansowej (2) • Koszty ogólne poniesione przed dniem wejścia w życie rozporządzenia podlegają refundacji w określonej pełnej wysokości, jeżeli zostały: • 1) poniesione od dnia 1 stycznia 2014 r. ; 2) uwzględnione w oddzielnym systemie rachunkowości albo do ich identyfikacji wykorzystano odpowiedni kod rachunkowy, o których mowa w art. 66 ust. 1 lit. c pkt i rozporządzenia nr 1305/2013.

Zaliczki • • • Wypłacenie zaliczki ma miejsce po zawarciu umowy o przyznaniu pomocy z ARi. MR. Zaliczkę przyznaje się i wypłaca do wysokości 50% przyznanej kwoty pomocy. Warunkiem wypłaty zaliczki jest ustanowienie gwarancji bankowej lub równoważnej gwarancji odpowiadającej 100% kwoty zaliczki

PROW 2014 -2020 Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej

PROW 2014 -2020 Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Zakres wsparcia: Pomoc przyznaje się w związku z rozpoczynaniem prowadzenia działalności pozarolniczej. Beneficjenci: osoby fizyczne Warunki kwalifikowalności: Pomoc może być przyznana, jeżeli wnioskodawca jest beneficjentem „Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa” lub: - jest ubezpieczony na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik, - gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca, ma wielkość ekonomiczną nie większą niż 15 tys. euro, - za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy przyznano płatność do gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, w którym pracuje wnioskodawca, - gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca położone jest w miejscowości należącej do: gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub gminy miejskiej z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców; - przedłoży biznesplan dotyczący planowanej działalności pozarolniczej. • • BUDŻET: 413 939 978 euro Liczba gospodarstw rolnych otrzymujących wsparcie: 16 550

PROW 2014 -2020 KRYTERIA WYBORU BĘDĄ W SZCZEGÓLNOŚCI PREFEROWAĆ OPERACJE: • • • o charakterze innowacyjnym; realizowane przez osoby będące beneficjentami poddziałania „Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa”; realizowane przez osoby zamieszkujące na terenie powiatów o najwyższym poziomie bezrobocia w województwie; zakładające utworzenie miejsc pracy (nie dotyczy samozatrudnienia); realizowane przez osoby, które mają odpowiednie kwalifikacje z zakresu prowadzenia działalności pozarolniczej przewidzianej w biznesplanie. RODZAJ WSPARCIA ü Premia w wysokości 100 000 zł wypłacana w ratach: • I rata – 80% kwoty pomocy, • II rata – 20% kwoty pomocy. Do tej pomocy mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (UE) Nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis.

PROW 2014 -2020 Pomoc będzie udzielana z tytułu podjęcia działalności pozarolniczej, w szczególności, w zakresie: • • sprzedaży hurtowej i detalicznej produktów nierolnych, rzemiosła lub rękodzielnictwa, turystyki wiejskiej, przetwórstwa i sprzedaży produktów nierolnych, świadczenia usług społecznych ogólnego interesu, w tym opieki nad dziećmi, nad starszymi, opieki zdrowotnej, opieki nad osobami niepełnosprawnymi, działalności informatycznej, komputerowej i elektronicznej, sprzedaży internetowej, działalności architektonicznej i inżynierskiej, rachunkowości, usług księgowych i audytorskich, usług technicznych, działalności weterynaryjnej. Nie przewiduje się wsparcia działalności polegającej na świadczeniu usług rolniczych oraz działalności agroturystycznej. • • • NAJWAŻNIEJSZE ZOBOWIĄZANIA BENEFICJENTA POMOCY realizacja założeń biznesplanu, w tym utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy, zarejestrowanie działalności w odpowiednim rejestrze lub systemie, podleganie ubezpieczeniu społecznemu na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych do dnia upływu okresu związania celem.

PROW 2014 -2020 Przetwórstwo i marketing produktów rolnych

PROW 2014 -2020 Zakres wsparcia: Pomoc jest udzielana na materialne lub niematerialne inwestycje dotyczące przetwarzania i wprowadzania do obrotu na poziomie handlu hurtowego produktów rolnych (tj. produktów wymienionych w Załączniku nr 1 do TFUE z wyłączeniem produktów rybnych). Koszty kwalifikowalne: • koszty budowy, modernizacji lub przebudowy budynków produkcyjnych lub magazynowych i budowli stanowiących infrastrukturę zakładów przetwórstwa, niezbędną do wdrożenia inwestycji w zakresie zakupu maszyn i urządzeń lub infrastruktury służącej ochronie środowiska, • koszty zakupu (wraz z instalacją) lub leasingu zakończonego przeniesieniem prawa własności: maszyn lub urządzeń do przetwarzania, magazynowania lub przygotowania produktów do sprzedaży, aparatury pomiarowej, kontrolnej oraz sprzętu do sterowania procesem produkcji lub magazynowania, urządzeń służących poprawie ochrony środowiska, • koszty zakupu oprogramowania, koszty wdrożenia procedury certyfikowanych systemów zarządzania jakością, opłaty za patenty i licencje, • koszty ogólne – przygotowanie dokumentacji technicznej, biznesplanu, nadzoru budowlanego itd. Koszty maszyn używanych, koszty finansowe, marże prowizje, podatki – nie są kwalifikowalne.

PROW 2014 -2020 Beneficjenci: • Osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która: posiada zarejestrowaną działalność w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych, działa jako przedsiębiorca wykonujący działalność jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo – do 250 osób i 50 mln euro rocznego obrotu. Kryteria w zakresie wielkości przedsiębiorstwa na podstawie Zalecenia Komisji z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącego definicji mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (nr 361/2003). • Rolnik, domownik, małżonek rolnika podlegający ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie – dotyczy podmiotów składających wnioski w naborze tematycznym dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych.

PROW 2014 -2020 Warunki: • Wnioskodawca jest zdolny do realizacji i utrzymania planowanego przedsięwzięcia. Udzielenie pomocy możliwe jest wyłącznie w przypadku, gdy realizacja inwestycji nie jest możliwa bez udziału środków publicznych (unikanie tzw. efektu deadweight). • Realizacja operacji na podstawie biznesplanu (ocena techniczna i ekonomiczna). • Wnioskodawca będzie zaopatrywał się w co najmniej 50% całkowitej ilości surowców niezbędnych do produkcji na podstawie umów długoterminowych (co najmniej 3 -letnich), zawieranych bezpośrednio z: rolnikami, grupami lub organizacjami producentów, związkami grup lub zrzeszeniami organizacji producentów lub podmiotami wstępnie przetwarzającymi produkty rolne. Powyższego warunku nie stosuje się do podmiotów przetwarzających: produkty rolne wytworzone przez ich członków, miód, produkty runa leśnego lub dziczyznę, wyłącznie produkty rolne wytworzone w ramach prowadzonej przez nie działalności rolniczej. • Operacje nie mogą dotyczyć sprzedaży detalicznej – warunek ten nie dotyczy podmiotów składających wnioski w naborze tematycznym dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych. • Inwestycje zakładające wzrost mocy produkcyjnych mogą być wspierane pod warunkiem udokumentowania bazy surowcowej i zbytu produkcji. • W sektorach przetwórstwa i wprowadzania do obrotu: mleka, mięsa, owoców i warzyw oraz zbóż – wsparcie nie może dotyczyć budowy nowych zakładów.

PROW 2014 -2020 Kryteria wyboru – preferencje dla: • grup lub organizacji producentów oraz związków grup lub zrzeszeń organizacji producentów, • spółdzielni, • młodych rolników, podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie – dotyczy podmiotów składających wnioski w naborze tematycznym, dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych, • wnioskodawców zaopatrujących się w surowce do produkcji na podstawie długoterminowych umów powyżej 50% ilości nabywanych produktów rolnych, • operacji dotyczących innowacyjności, ochrony środowiska, przeciwdziałania zmianom klimatu, • wnioskodawców uczestniczących we wspólnotowych lub krajowych systemach jakości lub przetwarzających produkty rolne pochodzące bezpośrednio od producentów ekologicznych, • realizacji inwestycji w gminach należących do powiatów o najwyższym poziomie bezrobocia w kraju, • wybranych sektorów przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych.

PROW 2014 -2020 Stawka pomocy: maksymalnie 50% kosztów inwestycji. Maksymalna wysokość pomocy dla beneficjenta wynosi 3 mln zł, a w przypadków związków grup producentów rolnych lub zrzeszeń organizacji producentów, wynosi 15 mln zł Minimalna wysokość pomocy przyznana na realizację jednej operacji wynosi 100 tys. zł. W przypadku operacji realizowanych przez rolników składających wnioski w naborze tematycznym dotyczącym wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej w zakresie przetwórstwa produktów rolnych, maksymalna kwota pomocy wynosi 300 tys. zł. Natomiast wielkość pomocy przyznanej na realizację jednej operacji w tym przypadku nie może być niższa niż 10 tys. zł. • • BUDŻET: 693 070 461 euro Liczba wspartych projektów: 1 480

PROW 2014 -2020 Rozwój usług rolniczych

PROW 2014 -2020 Beneficjenci: Osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych jako mikro- lub małe przedsiębiorstwo przez co najmniej dwa lata przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. Warunki: • wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych, • przedłożenie biznesplanu przewidującego rozwój działalności gospodarczej, • zobowiązanie do dokumentowania świadczenia usług rolniczych. Pomocy nie udziela się podmiotom, które skorzystały z pomocy finansowej w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”, objętego PROW 2007 -2013. • • BUDŻET: 64 999 372 euro Przewidywana liczba operacji: 520

PROW 2014 -2020 Zakres wsparcia: Wsparcie dotyczy inwestycji dotyczących rozwoju działalności polegającej na świadczeniu usług rolniczych. Koszty kwalifikowalne: • zakup (wraz z instalacją) lub leasingu nowych maszyn, urządzeń lub sprzętu komputerowego, do wartości rynkowej majątku; • koszt zakupu ciągnika rolniczego może być kosztem kwalifikowanym w części nie przekraczającej 50% pozostałych kosztów kwalifikowanych; • leasing zwrotny, dodatkowe koszty związane z umową leasingu, takie jak np. marża finansującego i ubezpieczenie oraz podatek VAT nie są kosztami kwalifikowalnymi.

PROW 2014 -2020 Poddziałanie: Rozwój usług rolniczych Kryteria wyboru: • • Innowacyjności (uruchomienie nowych usług lub zmianę technologii oferowanych usług, z wykorzystaniem, nowych maszyn i urządzeń, które dotychczas nie były stosowane u danego usługodawcy; przeciwdziałania zmianom klimatu (przeciwdziałania zmianom klimatu poprzez wykonywanie usług za pomocą technologii, maszyn, urządzeń i sprzętu ograniczających niekorzystne oddziaływanie na środowisko naturalne, natomiast w organizacji wykonywania usług zastosowane będą rozwiązania służące oszczędności zasobów, energii, wody, w sposób niskoemisyjny) realizacja inwestycji w powiatach o wysokim rozdrobnieniu agrarnym Podmioty które nie korzystały ze wsparcia w ramach PROW 2007 - 2013 dla działań: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw lub Różnicowanie w kierunku działalności …. Kwoty i stawki pomocy: W ramach działania stosowana będzie zasada de minimis. Maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych. Maksymalnie 500 000 zł.

PROW 2014 -2020 Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich środków zapobiegawczych

PROW 2014 -2020 Poddziałania • Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczanie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof (Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej). • Wsparcie inwestycji w odtwarzanie gruntów rolnych i przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych, w tym chorób zwierząt, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof (Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej). Rolnictwo należy do tych obszarów gospodarki, które są lub będą znacząco dotknięte negatywnymi skutkami zmiany klimatu. Większe ryzyko utraty plonów i pogorszenie ich jakości może spowodować zmniejszenie produkcji rolniczej, czego konsekwencją może być niestabilna sytuacja ekonomiczna w rolnictwie. Konieczne jest zatem z jednej strony zabezpieczenie gospodarstw przed skutkami występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych wynikających ze zmian klimatu, z drugiej zaś strony wsparcie odbudowy zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub katastrof, potencjału produkcyjnego. • • BUDŻET: 414 981 968 euro Liczba gospodarstw rolnych otrzymujących wsparcie: 4 864

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej Zakres wsparcia: pomoc jest udzielana na materialne lub niematerialne inwestycje odtwarzające potencjał produkcji roślinnej lub zwierzęcej, zniszczony w wyniku klęsk żywiołowych, w tym chorób zwierząt, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof. Pomoc jest przeznaczona na odtworzenie tych składników potencjału produkcyjnego gospodarstwa, które uległy uszkodzeniu lub zniszczeniu, z wyłączeniem budynków lub budowli wchodzących w skład gospodarstwa, do których rolnik jest zobowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia obowiązkowego. W przypadku klęsk związanych z chorobami zwierząt, możliwe jest przywrócenie potencjału produkcji w innym zakresie niż ten, którego dotyczyła klęska.

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej Koszty kwalifikowalne • koszty budowy, przebudowy, remontu lub modernizacji budynków lub budowli; • koszty zakupu (wraz z instalacją) lub leasingu nowych maszyn i urządzeń, do wartości rynkowej majątku; • koszty zakupu (wraz z instalacją) lub budowy elementów infrastruktury technicznej; • koszty ogólne; • koszty zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego; • koszty zakupu patentów i licencji; • koszty odtwarzania zniszczonych lub uszkodzonych plantacji chmielu i sadów lub plantacji krzewów owocowych, owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat; • koszty zakupu zwierząt gospodarskich wchodzących w skład stada podstawowego w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, w przypadku odtwarzania potencjału produkcji zwierzęcej.

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej Koszty kwalifikowalne c. d. Koszt odtworzenia uszkodzonego lub zniszczonego budynku wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego, do którego rolnik jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia, nie może być kosztem kwalifikowalnym. Leasing zwrotny, dodatkowe koszty związane z umową leasingu, takie jak np. marża finansującego i ubezpieczenie oraz podatek VAT nie są kosztami kwalifikowalnymi. Ww. rodzaje inwestycji muszą być bezpośrednio związane z działalnością rolniczą, w tym również mogą dotyczyć przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie. Beneficjent: rolnik

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej Warunki kwalifikowalności Pomoc jest udzielana wyłącznie w przypadku, gdy realizacja inwestycji jest uzasadniona ekonomicznie. Pomoc przyznaje się, jeżeli: • wnioskodawca posiada gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha lub nieruchomość służącą do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej; • w gospodarstwie prowadzona jest zarobkowa działalność rolnicza w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym również produkcji materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego lub reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych lub produkcja zwierzęca typu przemysłowego fermowego, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb; • w gospodarstwie w wyniku klęski żywiołowej lub działań podjętych w celu zwalczenia lub powstrzymania choroby roślin lub inwazji szkodników uległo zniszczeniu co najmniej 30% odpowiedniego potencjału rolnego. Nie udziela się wsparcia z tytułu straty dochodu wynikającej z klęski żywiołowej lub katastrofy.

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej c. d. Kryteria wyboru Przewiduje się preferencje w przyznawaniu pomocy w przypadku: • szkód powstałych w budynkach lub budowlach, wykorzystywanych do prowadzenia działalności rolniczej, do których rolnik nie jest zobowiązany zawrzeć umowy ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie obowiązujących przepisów prawa; • szkód powstałych w plantacjach chmielu i w sadach lub plantacjach krzewów owocowych, owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat; • gdy produkcja w gospodarstwie jest objęta dobrowolnym ubezpieczeniem. Ponadto przewiduje się wprowadzenie kryteriów wyboru preferujących wielkość stada w gospodarstwie, w przypadku operacji przyczyniających się do przywrócenia potencjału produkcji rolnej w sytuacji wystąpienia chorób zakaźnych zwierząt, wymagających zaprzestania chowu tych zwierząt.

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej c. d. Stawka pomocy: 80% kosztów kwalifikowalnych operacji. Wielkość pomocy nie może przekroczyć wartości szkód spowodowanych w odpowiednim potencjale produkcyjnym w gospodarstwie. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo rolne w ramach tego instrumentu wsparcia nie może przekroczyć 300 tys. zł. Pomoc przyznaje się na operację o planowanej wysokości kosztów kwalifikowalnych powyżej 20 tys. zł.

PROW 2014 -2020 Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej c. d. Jeśli rolnikowi przysługuje odszkodowanie z tytułu polisy ubezpieczenia zniszczonych bądź uszkodzonych składników gospodarstwa lub odszkodowanie z innych środków publicznych z tytułu tej samej szkody, wysokość pomocy pomniejsza się odpowiednio o kwotę tego odszkodowania. Jeżeli szkody powstały w sadach, plantacjach krzewów owocowych, owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat lub plantacjach chmielu, do których rolnik jest zobowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia obowiązkowego upraw, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, wysokość pomocy zostanie pomniejszona w przypadku gdy powyższy obowiązek nie został spełniony. Wsparcie uzależnione jest od formalnego uznania przez właściwe organy publiczne, że klęska żywiołowa wystąpiła i klęska ta lub środki przyjęte, zgodnie z dyrektywą Rady 2000/29/WE w celu zwalczenia lub powstrzymania choroby roślin lub inwazji szkodników, spowodowały zniszczenie co najmniej 30% odpowiedniego potencjału rolnego.

PROW 2014 -2020 Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej Zakres wsparcia: pomoc jest udzielana na zaopatrzenie w sprzęt do utrzymywania urządzeń wodnych służących zabezpieczeniu gospodarstw rolnych przed zalaniem, podtopieniem lub nadmiernym uwilgoceniem spowodowanym przez powódź lub deszcz nawalny. Pomoc ma formę refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji. Koszty kwalifikowalne • koszty zakupu lub leasingu nowego sprzętu, służącego utrzymaniu urządzeń melioracji wodnych wykorzystywanych dla celów ochrony terenu przed skutkami powodzi lub deszczu nawalnego (do wartości rynkowej majątku), • koszty zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego oraz zakupu patentów i licencji dotyczących sprzętu. Leasing zwrotny, dodatkowe koszty związane z umową leasingu, takie jak np. marża finansującego i ubezpieczenie oraz podatek VAT nie są kosztami kwalifikowalnymi.

PROW 2014 -2020 Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej c. d Beneficjenci: spółka wodna, działająca na podstawie przepisów ustawy Prawo wodne, członkami której w większości są rolnicy, lub związki takich spółek. Warunki kwalifikowalności Pomoc jest udzielana wyłącznie w przypadku, gdy realizacja inwestycji jest uzasadniona ekonomicznie, w tym pod względem kosztów oraz nie jest możliwa bez udziału środków publicznych. Pomoc przyznaje się spółce wodnej, która utworzona została do wykonywania, utrzymywania oraz eksploatacji urządzeń służących do: • ochrony gospodarstw członków spółki wodnej przed powodzią; • melioracji wodnych oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki na terenach zmeliorowanych, będących w posiadaniu członków spółki wodnej.

PROW 2014 -2020 Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej c. d Kryteria wyboru • preferencje dla wnioskodawców działających na terenach wielokrotnie poszkodowanych przez powodzie lub deszcze nawalne występujące w Polsce; • wielkość powierzchni zmeliorowanych użytków rolnych objętych działalnością spółki/związku. Stawka pomocy: 80% kosztów kwalifikowalnych operacji. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w ramach tego instrumentu wsparcia, w okresie realizacji PROW 2014 -2020, nie może przekroczyć 500 tys. zł. Pomoc przyznaje się na operację o planowanej wysokości kosztów kwalifikowalnych powyżej 20 tys. zł.

PROW 2014 -2020 Premie dla młodych rolników

PROW 2014 -2020 Rodzaj wsparcia: premia w wysokości 100 tys. zł na rozwój działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym wypłacana w 2 ratach: I rata (80% kwoty pomocy) - po spełnieniu przez beneficjenta warunków wsparcia, w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji II rata (20% kwoty pomocy) - po prawidłowej realizacji biznesplanu Beneficjenci: Młody rolnik – osoba, która: • nie ukończyła 40 roku życia • posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe • po raz pierwszy rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego jako jedyny kierujący gospodarstwem, czyli w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy rozpoczęła urządzanie gospodarstwa, lecz do dnia złożenia tego wniosku nie prowadziła gospodarstwa jako kierujący. • • BUDŻET: 717 997 734 euro Liczba gospodarstw rolnych otrzymujących wsparcie: 28 715

PROW 2014 -2020 Urządzanie gospodarstwa rozpoczyna się z chwilą nabycia lub objęcia w posiadanie gospodarstwa rolnego, a kończy się z chwilą rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa jako kierujący. Jeżeli urządzanie gospodarstwa: a) rozpoczyna osoba małoletnia – 12 m-cy liczone jest od dnia uzyskania pełnoletniości b) rozpoczyna się w drodze dziedziczenia - 12 m-cy liczone jest od dnia uzyskania prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku O prowadzeniu gospodarstwa jako kierujący świadczy: • zgłoszenie zwierząt gospodarskich do rejestru • wystąpienie o płatności bezpośrednie • wystąpienie o pomoc finansową dla rolników w ramach programów UE lub pomocy krajowej • prowadzenie działu specjalnego produkcji rolnej

PROW 2014 -2020 Warunki dotyczące wnioskodawcy: Pomoc może być przyznana, jeżeli wnioskodawca posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe, wynikające z wykształcenia lub stażu pracy w rolnictwie. Możliwość uzupełnienia wykształcenia w terminie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. Warunki dotyczące gospodarstwa określonego w biznesplanie: • powierzchnia użytków rolnych równa co najmniej średniej krajowej, a w przypadku gospodarstw położonych w województwach o średniej niższej niż krajowa – równą co najmniej średniej wojewódzkiej, oraz nie większą niż 300 ha • przynajmniej 70% minimalnej wielkości gospodarstwa stanowi przedmiot własności beneficjenta, użytkowania wieczystego lub dzierżawy z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub JST • ma wielkość ekonomiczną nie mniejszą niż 13 tys. euro i nie większą niż 150 tys. euro Nabycie lub wejście w posiadanie gospodarstwa określonego w biznesplanie następuje najpóźniej w terminie 9 m-cy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy.

PROW 2014 -2020 Warunkiem przyznania pomocy jest przedłożenie i realizacja biznesplanu. Biznesplan zawiera: • opis wyjściowej sytuacji gospodarstwa, w tym informacje dotyczące zasobów gospodarstwa oraz struktury produkcji • cele pośrednie i końcowe dotyczące rozwoju gospodarstwa • opis planowanych inwestycji oraz szczegóły dotyczące zrównoważenia środowiskowego i efektywnej gospodarki zasobami • informacje nt. innych działań dotyczących rozwoju gospodarstwa • informacje nt. sposobu uzupełnienia wykształcenia (jeśli dotyczy)

PROW 2014 -2020 Zobowiązania beneficjenta: • prowadzenie gospodarstwa jako kierujący co najmniej przez 5 lat od dnia wypłaty I raty pomocy • realizacja biznesplanu • zwiększenie wielkości ekonomicznej gospodarstwa o przynajmniej 10% • podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik z mocy ustawy i w pełnym zakresie przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy • prowadzenie uproszczonej rachunkowości w gospodarstwie • spełnienie definicji rolnika aktywnego zawodowo w rozumieniu przepisów UE o płatnościach bezpośrednich w terminie 18 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego.

PROW 2014 -2020 Kryteria wyboru: • wielkość gospodarstwa • kwalifikacje zawodowe młodego rolnika • rodzaj planowanej produkcji • kompleksowość biznesplanu • przetwarzanie produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie • wpływ na realizację celów przekrojowych • różnica wieku pomiędzy przekazującym gospodarstwo a młodym rolnikiem • udział w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych • przejmowanie gospodarstwa w całości lub tworzenie gospodarstwa z mniejszych gospodarstw

Dziękuje za uwagę. Henryk Kolasa