Program profilaktyki nowotworw puc Program Operacyjny Wiedza Edukacja

Program profilaktyki nowotworów płuc Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014 -2020 Oś priorytetowa V Wsparcie dla obszaru zdrowia Działanie 5. 1 Programy profilaktyczne Wdrożenie programu polityki pn. Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za Pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej – połączenie prewencji wtórnej z pierwotną w celu poprawy świadomości dotyczącej raka płuca wśród społeczeństwa i personelu ochrony zdrowia. Zwiększenie świadomości wśród społeczeństwa i personelu ochrony zdrowia na temat nowotworów płuc poprzez działania edukacyjne i świadczenia medyczne w makroregionie północnym. dr inż. Joanna Bidzińska koordynator projektu II Zakład Radiologii Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku

Idea projektu Głównym celem programu polityki zdrowotnej jest poprawa wykrywalności raka płuca we wczesnym stadium, możliwym do wyleczenia poprzez prowadzenie odpowiednich działań profilaktycznych w wybranej populacji mieszkańców Polski w latach 2020 -2023.

Idea projektu Połączenie profilaktyki pierwotnej i wtórnej w celu zwiększenia świadomości dotyczącej raka płuca wśród społeczeństwa i personelu ochrony zdrowia. • Profilaktyka pierwotna - intensywna polityka antytytoniowa i działania nakierowane na zapobieganie inicjacji palenia tytoniu. • Profilaktyka wtórna - wykrywanie wczesnej postaci raka płuca u osób z dużym, zdefiniowanym według wieku i liczby paczkolat ryzykiem zachorowania.

Budżet Ministerstwo Zdrowia Profilaktyka nowotworów płuc Konkurs nr POWR. 05. 01. 00 -IP. 05 -00 -010/19 Kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów wyłonionych w ramach konkursu wynosi ogółem 20 000 PLN. Makroregion północny (województwa: pomorskie, warmińskomazurskie, kujawsko-pomorskie) – 3 027 685, 50 PLN.

Zasięg Programu Cały kraj w podziale na sześć makroregionów z ośrodkami wiodącymi: 1. Północny (woj. : pomorskie, warmińsko-mazurskie, kujawsko-pomorskie) 2. Śląski (woj. : śląskie, opolskie, dolnośląskie) 3. Centralny (woj. : łódzkie, mazowieckie) 4. Zachodni (woj. : lubuskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie) 5. Południowo-wschodni (woj. : małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie) 6. Wschodni (woj. : lubelskie, podlaskie)

Ośrodki wiodące w makroregionach Poddanie skriningowi 13 148 osób w tym w poszczególnych Ośrodkach wiodących (makroregionach): 1. Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku – 2050 osób 2. Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach – 3298 osób 3. Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie – 2800 osób 4. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu – 1400 osób 5. Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach – 2300 osób 6. Białostockie Centrum Onkologii – 1300 osób

Założenia Programu Utworzenie w Ośrodkach wiodących Centrum Badań Przesiewowych Raka Płuca (CBPRP) z Wielodyscyplinarnym Zespołem Badań Przesiewowych Raka Płuca (WZBPRP) składającym się z: radiologa, pulmonologa, chirurga klatki piersiowej, patologa, onkologa klinicznego, specjalisty radioterapii onkologicznej, pielęgniarki i koordynatora procedur diagnostycznych i leczniczych raka płuca. Działalność CBPRP poddana będzie stałemu monitorowaniu jakości przez Radę ds. Oceny i Ewaluacji Programu.

Grupy docelowe – 2 komponenty MEDYCZNY • Osoby z ryzykiem rozwoju raka płuca – udzielanie świadczeń zdrowotnych osobom zakwalifikowanym do programu: wizyta kwalifikacyjna do badania NDTK klatki piersiowej, wizyta wynikowa z omówieniem wyników NDTK i dalsze zalecenia. EDUKACYJNY • Kadra medyczna z jednostek biorących udział w programie : personel medyczny lekarski (pulmonolodzy, lekarze POZ, radiolodzy), personel pielęgniarski i personel pomocniczy (Koordynatorzy Opieki Medycznej). • Osoby z ryzykiem rozwoju raka płuca.

Cele projektu w wymiarze medycznym • wykrycie choroby w stadium możliwym do terapii radykalnej - wzrost liczby wykrytych nowotworów płuc we wczesnym stadium rozwoju o 42%-65% w grupie poddanej tomografii • zmniejszenie śmiertelności w przebiegu raka płuca

Cele projektu w wymiarze edukacyjnym • wzrost poziomu wiedzy uczestników z zakresu profilaktyki raka płuca u co najmniej 85% osób • wzrost świadomości na temat dostępności poradnictwa antytytoniowego

Grupa badana Osoby zagrożone rozwojem raka płuc

Grupa badana Dodatkowe czynniki ryzyka (50 -74 lata): • ekspozycja zawodowa na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadza; ekspozycja na radon • indywidualna historia zachorowania na raka: chłoniak, rak głowy i szyi lub raki zależne od palenia tytoniu, np. rak pęcherza moczowego • rak płuca w wywiadzie u krewnych pierwszego stopnia • historia chorób płuc: przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCh. P) lub włóknienie płuc (IPF)

Paczkorok codziennie 1 paczka papierosów (20 szt. ) przez rok = 1 paczkorok codziennie 0, 5 paczki papierosów (10 szt. ) przez 2 lata = 1 paczkorok 20 paczkolat = 146 000 wypalonych papierosów

Jak pozyskać pacjenta ? nabór do udziału w Programie styczeń 2020 – marzec 2023

Informacja o programie/Rekrutacja • strona internetowa • akcje informacyjne w mediach lokalnych (radio, telewizja) • ogłoszenia prasowe • plakaty, ulotki, inserty • ośrodki Podstawowej Opieki Zdrowotnej • lekarz pierwszego kontaktu • pielęgniarka • przekazanie informacji wśród pacjentów na temat badania

Schemat ścieżki pacjenta preskrining wizyta III radiolog torakochirurg koordynator, /pulmunolog osoba przeszkolona w NDTK + opis wyniki poradnictwie zalecenia antytytoniowym wywiad np. telefoniczny lekarz POZ koordynator/osoba przeszkolona w poradnictwie antytytoniowym wywiad dokumentacja: świadome zgody ankieta testy kwalifikacja świadome zgody skierowanie konsultacja kardiologiczna konsultacja pulmonologiczna wyłączenie z programu, dalsza diagnostyka NDTK za rok pogorszenie stanu zdrowia niemożliwe leczenie chirurgiczne

Preskrining imię i nazwisko data urodzenia ile lat już palę/paliłam/em ile średnio paczek papierosów palę/paliłam/em dziennie preferowana marka papierosów obecny adres zamieszkania numer telefon domowy lub komórkowy, e-mail pytania dotyczące obecności objawów klinicznych

I wizyta - kwalifikacyjna • koordynator Programu/osoba przeszkolona w poradnictwie antytytoniowym • podpisanie zgody na udział w Programie oraz pozostałych wymaganych dokumentów • objaśnienie zasad włączenia do Programu oraz poinformowanie o ewentualnej konieczności badań inwazyjnych (biopsja) oraz zabiegu chirurgicznego • każda osoba będąca uczestnikiem Programu ma możliwość rezygnacji z udziału w nim na dowolnym etapie

I wizyta - kwalifikacyjna • wypełnienie ankiet dotyczących uzależnienia biologicznego od nikotyny, motywacji do rzucenia nałogu; czas trwania wizyty 15 – 20 min • przebieg i tematyka m. in. w oparciu o materiały AHRQ • skierowanie na badanie NDTK

I wizyta - kwalifikacyjna

II wizyta - badanie NDTK Lekarz radiolog Badanie NDTK z następowym opisem wszystkich zmian stwierdzanych w płucach, śródpiersiu, sercu, naczyniach wieńcowych, ścianie klatki piersiowej, ze szczególnym uwzględnieniem guzków płuca jako zmian mogących odpowiadać wczesnemu rakowi płuca. • opis badania • przesłanie kopii opisu badania do bazy danych Programu

III wizyta - wynikowa Lekarz torakochiururg/pulmunolog • wyjaśnienie pacjentowi charakteru wykrytych zmian w płucach i zasad dalszego postępowania: kolejne badanie za 12 miesięcy lub dodatkowe badanie NDTK za 6 lub 3 miesiące; badania inwazyjne, które mogą prowadzić do zabiegu operacyjnego • w przypadku wykrycia rozedmy, która stanowi komponentę POCh. P i pozostałych schorzeń układu oddechowego - zalecenia dotyczące dalszego postępowania (skierowanie na konsultację pulmonologiczną) • w przypadku wykrycia innych zmian patologicznych (blaszki miażdżycowe w tętnicach wieńcowych, tętniak aorty, powiększenie tarczycy) - zalecenia dotyczące dalszego postępowania (konsultacji u innych specjalistów: kardiolog, chirurg naczyniowy, endokrynolog)

Algorytm postępowania • bez zmian (wynik ujemny) - kolejne badanie NDTK za rok • zmiana w płucu, inne zmiany (wynik dodatni) - decyzja zawsze w rękach lekarza • w przypadku wykrycia guzka, który wymaga diagnostyki i zabiegu operacyjnego pacjent do badań przesiewowych nie wraca według powyższego schematu