Prognozowanie i symulacje AD 2008 Literatura 1 J

Prognozowanie i symulacje AD 2008

Literatura 1. J. Gajda Prognozowanie i symulacja a decyzje gospodarcze, Wydawnictwo C. H. Beck 2001 2. M. Cieślak (red. ) Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania. PWN’ 2001 3. A. Zeliaś, B. Pawełek, S. Wanat Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania PWN’ 2003 4. P. Dittmann Prognozowanie w przedsiębiorstwie Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003 5. B. Guzik D. Appenzeller W. Jurek Prognozowanie i symulacje. Wybrane zagadnienia. Skrypt AE Poznań 153 6. G. Fishman, Symulacja komputerowa. Pojęcia i metody. PWE’ 81 7. T. Naylor, Modelowanie cyfrowe systemów ekonomicznych. PWN’ 75 8. B. Zeigler, Teoria modelowania i symulacji. PWN’ 84

Co to jest prognoza?

Prognoza - sąd o następujących własnościach: - sformułowany z wykorzystaniem dorobku nauki, - odnoszący się do określonej przyszłości, - weryfikowalny empirycznie, - niepewny, ale akceptowany.

. . z wykorzystaniem dorobku nauki

Empiryczna weryfikowalność prognozy: prognozy - sformułowanie prognozy jest precyzyjne - określony explicite lub implicite czas sprawdzenia prognozy Niestanowczość. . . Prognozy - zdania, co do których przekonanie jest niestanowcze. . , akceptowalność

Dlaczego ufamy prognozom? Podstawy prognozowania: - ontologiczne - znajomość natury zjawisk i ich wzajemnych powiązań - gneseologiczne - wzrost wiedzy o naturze zjawisk i mechanizmach ich kształtowania się. Zdarzenie wystąpi, bo: - wystąpiło w przeszłości, - wskazuje na to częstość występowania, - jest silnie powiązane z innym zdarzeniem. ! Efekt Edypa: prognozy samorealizujące się i samounicestwiające się

Funkcje prognozy, czyli Dlaczego prognozujemy?

Funkcje prognoz - preparacyjna - przygotowanie do innych działań - aktywizująca - pobudzanie do podejmowania działań - informacyjna - zapoznawanie z nadchodzącymi zmianami

Metody prognozowania, czyli Jak prognozujemy?

Metoda prognozowania sposób określony specjalnie do rozwiązywania zadań prognostycznych Fazy prognozowania I. Diagnozowania przeszłości budowa modelu formalnego lub myślowego II. Określania przyszłości (reguła prognozy) sposób przejścia od danych do prognozy

Reguły prognozy 1. Reguła podstawowa ekstrapolacja modelu - prognoza zmiennej Y na okres t E(Yt) - wartość oczekiwana zmiennej Y Y y* n T

Reguły prognozy 2. Reguła podstawowa z poprawką p - poprawka Y y* n T

Reguły prognozy 3. Reguła największego prawdopodobieństwa stosowana, gdy zmienna prognozowana jest zmienną losową prognoza - stan zmiennej, któremu odpowiada najwyższe prawdopodobieństwo lub maksymalna wartość funkcji gęstości rozkładu

Reguły prognozy 4. Reguła minimalnej straty prognoza stan zmiennej, którego realizacja spowoduje minimalne straty strata - funkcja błędu prognozy

Metody analizy i prognozowania szeregów czasowych korzystanie w diagnozowaniu przeszłości z danych o dotychczasowym kształtowaniu się zmiennej prognozowanej Model Przeszłość Reguła Przyszłość prognozowania Metoda średniej ruchomej Wygładzanie wykładnicze Analityczne i adaptacyjne modele tendencji rozwojowej Modele składowej periodycznej Modele autoregresyjne

Metody prognozowania przyczynowo-skutkowego określenie modelu wyjaśniającego mechanizm zmian zmiennych endogenicznych przez zmiany zmiennych objaśniających Model Przeszłość Prognozy, decyzje Przyszłość Reguła Przyszłość prognozowania Modele ekonometryczne - zmienne modelu, postać, dobierane wg wskazań ekonomii parametry modelu szacowane na podstawie próby Modele behawiorystyczne - oparte na prawach psychologii Modele symptomatyczne - oparte o badania empiryczne Symulacje - eksperymenty na modelu

Metody analogowe oparcie się na danych o zmiennych podobnych, co do których istnieją zbyt słabe podstawy, by przypuszczać, że są przyczynowo powiązane ze zmienną prognozowaną Podobieństwo zmiennych Przeszłość Reguła prognozowania Przyszłość Metoda analogii biologicznych Metoda analogii przestrzennych Metoda analogii historycznych Metoda analogii przestrzenno-czasowych Kryteria podobieństwa: poziomu, kształtu, funkcji Przeszłość

Metody heurystyczne wykorzystanie opinii ekspertów, opartej na intuicji i doświadczeniu. Połączenie myślenia świadomego (systematycznego) i intuicyjnego (nieświadomego porządkowania i kojarzenia informacji). Opinia ekspertów o prognozowanym zdarzeniu Burza mózgów Metoda delficka Metoda wpływów krzyżowych Metoda ankietowa Prognoza Reguła prognozowania

Metoda scenariuszy (H. Kahn 1967) Opis zdarzeń i wskazanie ich logicznego i spójnego następstwa w celu ustalenia, w jaki sposób rozwijać się będzie obiekt (system).

Etapy prognozowania, czyli Jak budować prognozę?

Etapy prognozowania 1. Sformułowanie zadania prognostycznego 2. Podanie przesłanek prognostycznych 3. Wybór metody prognozowania 4. Wyznaczenie prognozy 5. Ocena dopuszczalności prognozy 6. Weryfikacja prognozy