Prof dr hab in Krystian PROBIERZ dr H

Prof. dr hab. inż. Krystian PROBIERZ dr H. C. Politechnika Śląska Zasoby węgla kamiennego i brunatnego w Polsce (wg stanu na 31. 12. 2018 r. ) oraz ich przewidywana wystarczalność „Rola węgla w polskiej energetyce – perspektywa długoterminowa” Narodowa Rada Rozwoju, sekcja Gospodarka, praca, przedsiębiorczość Warszawa , 18 grudnia 2019 r.

2020 -11 -01 2

Najważniejsze złoża kopalin w Polsce

Fe 2020 -11 -01 5

2020 -11 -01 7

Węgiel torf węgiel antracyt brunatny kamienny

RODZAJE ZASOBÓW

Kategoria rozpoznania złoża

D >40% A< 10%

WĘGIEL BRUNATNY

Kryteria ustalanie zasobów WB Głębokość eksploatacji do 350 m Minimalna grubość >3 m N: W 12: 1 Wartość opałowa > 6, 5 MJ/kg 1 MJ=239 kcal

WĘGIEL BRUNATNY, ZASOBY Zasoby mln t Ilość złóż Zasoby geologiczne , mln t Bilansowe Ogółem 91 Pozabilansowe Zasoby Przemysłowe 23 315, 52 3 518, 30 1 047, 60 1 224, 50 40, 45 1 047, 60 34 5 821, 03 872, 64 - 39 16 242, 52 2 574, 98 - Zakładów czynnych 9 Złoża rozpoznane szczegółowo Złoża rozpoznane wstępnie (+9) zaniechane

Zasoby geologiczne , mln t Złoże BEŁCHATÓW Pole Bełchatów BEŁCHATÓW p. Kamieńsk BEŁCHATÓW P. Szczerców TURÓW Bilansowe Pozabilansowe Zasoby Przemysłowe 58 330 521 24 831 132 424 747 587 164 634 16 425 663 811 334 755 294 695 WĘGIEL BRUNATNY, ZASOBY ZŁÓŻ CZYNNYCH SIENIAWA (I, II, siodło IX 21 158 17 573 XVI)17 573 ADAMÓW 18 168 11 045 5 887 DRZEWCE 5 144 335 5 276 PĄTNÓW (I, III, IV) 11 668 31 507 6 601 TOMISŁAWICE 40 608 3 827 28 918 1 370 042 228 294 1 047 060 Łącznie (P/B = 75%) Wystarczalność: 1 047 060 : 59 mln t/rok = 18 lat

Złoże Zasoby geologiczne , mln t Bilansowe Pozabilansowe DOLNOŚLĄSKIE (14) LEGNICA pole N LEGNICA pole E LEGNICA pole W RADOMIERZYCE RUJA ŚCINAWA TURÓW 1 723 839 864 350 345 1 767 335 128 148 KUJAWSKO – POMORSKIE(8) NAKŁO WIĘCBORK 245 509 237 228 352 1 034 2 019 297 21 10 53 341 250 226 847 438 748 419 612 16 419 13 1 035 1 988 667 1 495 296 996 746 300 93 61 133 30 128 21 813 1 540 LUBUSKIE (21) CYBINKA GUBIN 1 GUBIN 2 GUBIN –ZASIEKI-BRODY ZŁOŻA O ZASOBACH > 200 MLN T LUBSKO RZEPIN SĄDÓW TORZYM ŁÓDZKIE (9) BEŁCHATÓW pole Szczerców ROGÓŹNO ZŁOCZEW WIELKOPOLSKIE (31) CZEMPIŃ GOSTYŃ KRZYWIN MOSINA NARAMOWICE OCZKOWICE SZAMOTUŁY TRZCIANKA ŁĄCZNIE Wystarczalność: 21 813: 59 mln t/r = 370 lat

Wystarczalność zasobów węgla brunatnego w złożach: - czynnych 18 lat - dużych (> 200 mln t) 370 lat (0, 75 = 278 lat) - bilansowych (wszystkich) 395 lat (3/4=296) Konfliktowość złóż

WĘGIEL KAMIENNY DZW LZW GZW

Dolnośląskie Zagłębie Węglowe

2000 r. (historia) 7 złóż zaniechanych 424 mln t zasobów bilansowych do 1600 m Projekt Balamara (Aus) 2014 r „Nowa Ruda Węgiel Koksujący” (kop Lech i Wacław) projektowane wydobycie 2, 5 mln t/r

Lubelskie Zagłębie Węglowe 10 złóż (do 1250 m) Eksploatacja jest prowadzona tylko w złożu Bogdanka.

2020 -11 -01 25

2020 -11 -01 26

Zasoby geologiczne =16, 766 mld t Zasoby bilansowe =11, 673 mld t Zasoby pozabilansowe = 5, 093 mld t Zasoby przemysłowe = 0, 541 mld t PZZ, koncesja Zasoby operatywne = 0, 235 mld t (Bogdanka) wydobycie 2018 = ~ 9 mln t, I kw. 2019=2, 5 mln t

Wystarczalność zasobów LZW: - Operatywnych 26 lat - Przemysłowych 60 lat - Bilansowych >…. lat

Górnośląskie Zagłębie Węglowe 133 złoża udokumentowane 38 zaniechane 63% zasobów eksploatowanych to węgle energetyczne 2020 -11 -01 29

6100 -7400 km² 1600 w CZ

Czynne kopalnie w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym - 19 (według stanu na styczeń 2018 r. ) JASTRZĘBSKA SPÓŁKA WĘGLOWA S. A. : 1 – KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie”, 2 – KWK „Budryk”; 3 – KWK „Knurów– Szczygłowice”, 4 – KWK „Pniówek”; POLSKA GRUPA GÓRNICZA S. A. : 5 – KWK „ROW” (Ruch „Chwałowice”, Ruch „Jankowice”, Ruch „Marcel”, Ruch „Rydułtowy”), 6 – KWK „Ruda” (Ruch „Bielszowice”, Ruch „Halemba”, Ruch „Pokój”), 7 – KWK „Piast-Ziemowit”, 8 – KWK „Bolesław Śmiały”, 9 – KWK „Sośnica”, 10 – KWK „Murcki–Staszic”, 11 – KWK „Mysłowice–Wesoła”, 12 – KWK „Wieczorek”, 13 – KWK „Wujek”; TAURON WYDOBYCIE S. A. : 14 –ZG „Brzeszcze”, 15 –ZG „Janina”, 16 –ZG „Sobieski”; WĘGLOKOKS KRAJ S. A. : 17 – KWK „Bobrek-Piekary” 18 – ZG Siltech Sp. z o. o. 19 – PG „Silesia” Sp. z o. o. 1972 = 70 kopalń

Górnośląskie Zagłębie Węglowe ILOŚĆ ZŁÓŻ Typy węgla 144 Typ 31 -33 energetyczne Typ 34 -37 koksowe ZASOBY GEOLOGICZNE , mln t PRZEMYSŁOWE BILANSOWE POZABILANSOWE 49 350, 64 8 382, 26 32 519, 83 6 013, 94 16 191, 57 2 368, 32 3 074, 35 1 833, 71 1 240, 65

Przemysłowe zasoby 2018 r = 3, 074 mld t 1989 r = 16, 850 mld t Wydobycie za lata 1989 -2018 = 2, 905 mld t 16, 850 – 2, 905 = 13, 945 mld t (1/3 od 2, 905 mld t = ~0, 96 mld t) 16, 850 – 2, 905 - 0, 96 =12, 985 mld t powinno być 12, 985 mld t a jest 3, 074 mld t Stan zasobów 2018 r = 3, 074 mld t gdzie reszta? ? ? czyli 9, 911 mld t

„brakujące bilansowe” 9, 911 mld t : 60 mln t/r = 165 lat fedrowania Złoże Zasoby , mln t Bilansowe Przemysłowe Pozabilansowe Krupiński 730 857 372 089 68 543 Makoszowy 458 285 81 889 45 079

(ogółem zasoby 49 350 mln t) Zasoby GZW złóż zakładów czynnych (? ) ILOŚĆ ZŁÓŻ typy węgla ZASOBY GEOLOGICZNE , mln t BILANSOWE PRZEMYSŁOWE POZABILANSOWE 37 20 035, 73 2 914, 55 2 369, 52 Typ 31 -33 11 180, 71 2 439, 39 1 427, 81 energetyczne Typ 34 -37 8 850, 48 475, 16 941, 71 koksowe Wystarczalność zasobów zakładów czynnych GZW: bilansowe 20 035 : 50 mln t/rok = 400 lat przemysłowe 2 369 : 50 mln t/r = 47 lat (+165 lat) koksowe 941, 7 : 12, 5 = 75 lat

ZASOBY WĘGLA KAMIENNEGO W POLSCE ILOŚĆ ZŁÓŻ Typy węgla ZASOBY GEOLOGICZNE , mln t BILANSOWE 161 Typ 31 -33 energetyczne Typ 34 -37 koksowe PRZEMYSŁOWE POZABILANSOWE 61 436, 22 42 757, 82 13 511, 91 10 526, 75 3 605, 45 2 234, 00 2 948, 32 1 371, 45 69, 6% 17 890, 96 29, 1% Wystarczalność zasobów przemysłowych 60 3 605 mln t : 50 mln t/r = lat ( +165) Bilansowych >…. lat

Bezpieczeństwo energetyczne TO STAN GOSPODARKI • umożliwiający wytwarzanie energii • zapewniający stabilne dostawy • spełniający wymogi ekologiczne (np. możliwość skażenia przez paliwo lub odpady ) Inna definicja – analiza stanu i możliwości wytwarzania energii oraz przewidywania wszelkich zakłóceń tego procesu 2020 -11 -01 37

Dziękuję za uwagę