Problem zme Problem zme gncel problemleri zme ve

Problem Çözme

• Problem çözme güncel problemleri çözme ve akademik problemleri çözme olarak iki kategoride incelenebilir. • Öğretmen dersinde daha çok bireyin yaşamıyla ilgili ve yaşamsal değeri olan problemlerin çözümünü ön planda tutmalıdır. • Birey yaşamı boyunca küçük ya da büyük birçok problemlerle karşıya gelir. Bu yüzden problem çözme becerisi günlük yaşamda karşılaşabileceğimiz zor karmaşık ya da kolay problemleri çözmek zorunda olduğumuz kullanılabilecek bir yaşam becerisidir. her zaman

• Genç yaşlarda basit problemlerle karşıya gelen birey, ileri yaşlarda daha karmaşık problemlerle karşılaşabilmektedir. Bu nedenle düşünme eğitimi dersinin görevlerinden birisi de, öğrencilere problem çözme becerisi kazandırarak hayata hazırlamaktır. Bu nedenle programda ortaya konulan problem konuları yaşamın içerisinden alınmıştır. Problemsiz yaşam düşünülemeyeceği için, birey kendi açısından hayatı problemlerin çözümü ile anlamlandırmaktadır.

Problem çözen kişi eski öğrendikleri ile kalmaz, yeni bir şeyler de edinir ve onlarla problemi çözer. Problem bireyi ya da toplumu rahatsız eden ve çözülmesi gereken zorluklardır. Aşağıda öğrencilerin günlük yaşamda karşılaşabileceği problem örnekleri verilmiştir: • İlk ders saati okulda sınavınız var. Otobüs yarım saatte bir geliyor. Siz de otobüsü kaçırdınız. Bir de baktınız ki sınava 25 dakika kalmış. Bu durumda ne yaparsınız? • Bir şehirde okuyorsunuz. Köydeki ninenizin hastalandığını duydunuz. Bunun üzerine şehirden köye gitmek üzere arabanızla gece hareket ettiniz. Karanlık ve dar bir yolda ilerliyorsunuz. Sabah olmadan yetişmek istiyorsunuz. Aniden yakıtınız tükendi. İki saattir de köy yolundan gelen-geçen olmadı. Telefon da çekmiyor. Ne yaparsınız? • Sınıfımda ve okulumda temizlik problemi var. Bunu nasıl çözebilirsiniz? vb.

Güncel Problem Çözme Süreçleri 1. Gerçekten bir problem olup- olmadığını denetle. Problem sence önemli mi ya da giderilebilecek kadar kolay mı? Kolay ise onu hemen gider. 2. Eğer problem önemli ise şunları düşün: a-Problemin birden çok çözümü vardır. Onlardan birisini ya da daha fazlasını bulabilirim. b-Eğer çözümü ararsam; çözümü bulmak için birçok destekleyici şey bulabilirim. c-Ben şimdiye kadar birçok problemi çözdüm. Bunu da çözebilirim. 3. Problem hakkında kendine sesli konuş. 4. Problemi oluşturan şeyin ne olduğunu tanımla ve olası çözümleri sun. 5. Her bir çözüm için gerekli araç, kaynak ve ya yapılacak işleri belirle. 6. Olası çözümleri denemek için çözüme yardımcı olan seçenekleri (belirle) ortaya koy. 7. Her bir çözümün riskini ve başarı ihtimalini düşün. 8. Çözümü dene. 9. Eğer problem çözülmemişse 3. adımdan itibaren adımları tekrar dene. 10. Çözümü hala bulamıyorsan, problemi küçük problemlere böl, küçük amaçlar belirle. Böylece problemin çözümünde ilerleyebildiğin yere kadar git.

Problem çözmede yukarıdakilere benzer günlük problemlerin çözümünün yanında, akademik veya zor koşullarda oluşan alışılmadık problemler de düşünme eğitimi dersinin konusudur. Yukarıdaki güncel problem çözme becerilerine ek olarak, akademik ve zor koşullarda oluşan alışılmadık problemlerin çözümünde şu “problem çözme aşamaları”ndan da faydalanılabilir: • • Problemin ortaya çıkması Problemin sınırlandırılması (tanımlanması) Problemle ilgili bilgilerin toplanması Geçici çözüm yolları (denenceler-hipotezler) oluşturma • Veri (bilgi) toplama, analiz etme ve yorumlama • Denenceleri uygula ve doğruluğunu test etme (ispatlama) • Problemin çözülmesi ve sonuca ulaşma

Akademik ve güncel problem çözme aşamaları zor koşullarda oluşan çeşitli alışılmadık problemlerin çözümünde de kullanılabilir. Sonraki slaytta düşünme eğitimi dersinde kullanılabilecek çeşitli problem durumları verilmiştir. • Zor Koşullarda Oluşan ve Alışılmadık Problem Örnekleri Öğretmenler gerek yaşamsal, gerekse zor ve alışılmadık problemlerin çözümünde tümdengelim (dedüksiyon), tümevarım (endüksiyon), çözümleme (analiz), bireşim (terkip, sentez) ve analojilerden faydalanabilir.

Zor Koşullarda Oluşan ve Alışılmadık Problem Örnekleri • Bir su tesisatçısı madeni bir borunun içinden su geçtiğini biliyor. Fakat suyun hangi tarafa aktığını bilmiyor. Boruyu delmeden ve açmadan suyun hangi yönde aktığını nasıl anlar?

(Cevap: Bir noktada boru ısıtılır. Sıcak su ne tarafa giderse, su o tarafa akıyor demektir. )

• İki kavun satılıyor. Birisinin çevresi 60 cm. , diğerinin 50 cm’dir. Büyük olan kavun küçük olana göre 1, 5 kat daha pahalı. Hangisini alırsanız karlı çıkarsınız?

(Cevap: Çevrelerin oranı yarıçaplara eşittir. Demek ki yarıçap oranı 5/6’dır. Buna göre büyük kavun küçük kavuna göre %73 daha pahalı olmalıdır. Oysa sadece %50 pahalıdır. Dolayısıyla büyük kavunu almanız lehinizedir. )

• Eski çağlarda yürüyüşe geçen bir bölük, içi timsah dolu geniş ve derin bir nehire ulaştı. Karşı sahilde kanonun içinde iki yerli çocuk görülüyordu. Kano; tüfekli bir askeri veya iki çocuğu taşıyabiliyordu. Bu durumda bölük nehiri nasıl geçti?

• (Cevap: Bir çocuk kano ile sol kıyıya geçer. Orada kalır. Bir asker tek başına kanoya binip karşıya geçer. Karşıdaki çocuk kanoyu alıp karşı sahile gider. İkinci çocuğu alıp tekrar karşıya döner. Sonra aynı sıra tekrarlanarak askerler tek karşı sahile geçerler. )

• Vezirine öfkelenen bir padişah vezirini çağırtıp ona şöyle dedi: “Torbada iki kâğıt var. Birinin üzerinde “ölüm” diğerinin üzerinde “hayat” yazıyor. Kura çekeceksin. Ölüm çıkarsa ölecek, hayat çıkarsa yaşayacaksın” dedi. Ancak vezir her iki kâğıtta da “ölüm” yazdığını önceden tahmin etmişti. Vezirin yerinde siz olsaydınız ne yapardınız?

• (Cevap: Vezir birinci kâğıdı çekip yuttu. İkinci kâğıdı çektiğinde ise ölüm yazdığını buldu. Dolayısıyla ilk çektiğim ve yuttuğum kâğıt “hayat” idi demiş ve ölümden kurtulmuş. )