Prgjegjsia e personave juridik pr Veprat e Korrupsionit

Përgjegjësia e personave juridik për Veprat e Korrupsionit Trajnimi për gjyqtarë dhe prokurorë Prishtinë, më 26 qershor 2015, Instituti Gjyqësor i Kosovës Georgi Rupchev Ekspert i lartë afatshkurtër për anti-korrupsion An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo

Konceptet e përgjegjësisë korporative për veprat penale Përgjegjësia e mveshjes së fajit – në bazë të përgjegjësisë personale - menaxhmenti = personaliteti tjetër i ndërmarrjes Neni 18(1) i Konventës së KE/ Neni 3(1) i Protokollit të 2 -të të BE-së - përgjegjësia e zotëriut (=ndërmarrjes) – shërbëtorëve (=stafit) Akti mbi Praktikat Korruptuese Jashtë SHBA - nga viti 1977 Ligji i BG mbi Shkeljet dhe sanksionet administrative Përgjegjësia objektive – bazuar në strukturën e gabuar/mungesën e parandalimit – mungesa e mbikëqyrjes ose e kontrollit Neni 18(2) i Konventës së KE/Neni 3(1) i Protokollit të 2 -të të BE-së An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 2

Llojet e përgjegjësisë korporative Përgjegjësia penale (SHBA, Mbretëri e Bashkuar, FR, KS) Përgjegjësia administrative (Gjermani, Bullgari) ose Përgjegjësia civile Sui generis - Poloni An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 3

Kushtet përgjegjësinë korporative të themeluar nga Konventa e KE-së dhe Protokolli i 2 -të i BE-së • vepra në lidhje me ryshfetin/korrupsionin aktiv të kryer • në dobi apo në emër të personit juridik • nga çdo person i cili ka një pozitë udhëheqëse në bazë të - autoritetit të përfaqësimit - autorizim për të marrë vendime në emër të; ose - autoritet që të ushtroj kontroll përbrenda personit juridik + • mungesa e mbikëqyrjes / kontrollit e bën të mundur kryerjen e veprave të korrupsionit An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 4

Përkufizimi i personit juridik siç parashikohet nga Konventa e Këshillit të Europës (Neni 1, d. ) • çdo subjekt që sipas ligjit kombëtar ka një status të këtillë d. m. th. referenca ndaj ligjeve kombëtare penale apo ligjeve mbi ndërmarrjet • përveç: - shteteve - organeve publike në ushtrimin e autoritetit shtetëror; dhe - organizatat publike ndërkombëtare • por duke përfshirë edhe ndërmarrjet shtetërore ose të kontrolluara nga shteti (Raporti shpjegues mbi Konventën e KE-së) An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 5

Sanksionet e parashikuara nga instrumentet ndërkombëtare Konventa e KE-së, UNCAC, Konventa e OECD-së: - efektive, proporcionale dhe bindëse - penale ose jo-penale (d. m. th. penale, civile ose administrative për nga natyra) përfshirë edhe sanksionet monetare = gjobat Protokolli i 2 -të i BE-së: dënime të tjera shtesë (të padetyrueshme - fakultative): - përjashtimi nga e drejta përfitime ose ndihma publike - diskualifikim të përkohshëm / përhershëm nga aktivitetet komerciale - vendosja nën mbikëqyrje gjyqësore; ose - urdhëresë gjyqësore për ndërprerje të punës = likuidim An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 6

Disa sanksione financiare dhe jo-financiare Gjoba monetare penale, administrative apo civile (Gjermani: 1 milion euro gjobë administrative, por që do të tejkalojë përfitim financiar) Përjashtim nga financimi / subvencionet / grantet publike (Portugali, Republikë Çeke - prej 1 deri në 20 vjet për krimin në lidhje me ndihmën shtetërore) Diskualifikim nga kontratat publike / prokurimi (Poloni, regjistrat e korrupsionit në Gjermani, regjistri i ndërmarrjeve në Lituani) Likuidimi (Protokolli i 2 -të i BE-së, urdhëresë gjyqësore për ndërprerje të punës, Lituani, Portugali) Regjistrat publik (Regjistri penal, i ndërmarrjeve ose gjyqësor) An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 7

Çështjet e juridiksionit Pyetje: a mundet një person juridik të jetë përgjegjës në vendin e vet për veprën e ryshfetit jashtë shtetit, të kryer nga një i huaj i cili punon për të? Konventat nuk adresojnë shprehimisht juridiksionin mbi përgjegjësinë e korporatave Zakonisht ekziston një rregullore e veçantë për juridiksionin mbi përgjegjësinë korporative Parimi i territorit Parimi i kombësisë (shtetësisë) Holanda/SHBA: personat juridik i nënshtrohen juridiksionit penal sipas kombësisë (shtetësisë) SHBA: edhe mbi kompanitë e huaja të listuara në bursën e letrave me vlerë të SHBA-ve Bullgaria: në bazë të juridiksionit penal që zbatohet për kryesit e veprës OECD monitoron përqasjen e fuqishme GRECO është i heshtur rreth kësaj çështjeje An EU funded project, managed by the European Union Office in Kosovo 8