PRESENTATIE METHODE DUISENBERG Pilot bij Rekenkamercommissieonderzoek naar de

PRESENTATIE METHODE DUISENBERG Pilot bij Rekenkamercommissie-onderzoek naar de Jaarstukken 2016 06 juni 2021

Methode-Duisenberg in Apeldoorn § § § § Wat is het? Hoe werkt het? Wat is de Apeldoornse aanpak? Wat zijn de bevindingen? Wat zijn de conclusies? Wat zijn de aanbevelingen? En nu verder…? Nabrander… 06 juni 2021

Wat is het? Een methode van de Tweede Kamerleden Pieter Duisenberg (l. ) en Paul van Meenen om via 6 vragen snel en goed inzicht te krijgen in begrotingsinformatie. 06 juni 2021

Wat is het? (2) Doel: complexe begrotings- en verantwoordingsinformatie van het kabinet behapbaar maken voor de parlementariërs. Gemeenten? Inmiddels doen er ook gemeenten via pilots ervaring op met deze methode-Duisenberg. Is die ook lokaal bruikbaar? Naast Rotterdam, Zeist en Amsterdam ook een proef in Apeldoorn in 2017 door de Rekenkamercommissie. 06 juni 2021

Hoe werkt het? Een fractielid van een coalitiepartij en een fractielid van een oppositiepartij gaan samen aan de slag als rapporteurs aan de raad of een raadscommissie. Zij checken (een deel van) de begroting/jaarrekening aan de hand van de 6 onderstaande hoofdvragen: 1. 2. 3. 4. 5. Wat is het beeld van het beleidsterrein op hoofdlijnen? Welke doelen zijn gepland/gehaald? Welke prestaties zijn gepland/geleverd? Wat gaat het kosten/heeft het gekost? Wat is het oordeel over de rechtmatigheid, doeltreffendheid en doelmatigheid? 6. Welke conclusies en aanbevelingen heb ik als rapporteur? 06 juni 2021

Hoe was de Apeldoornse proef? - Gert Jan Walgemoed (VVD) en Myrthe Kuiper (CDA) hebben, ondersteund door concerncontroller Maarten Koldewijn en de raadsgriffie, de methode-Duisenberg als pilot toegepast. - Gekozen is voor programma 6 ‘Apeldoorn Activeert!’ in de Jaarrekening 2016 bij het gelijktijdige onderzoek van de jaarstukken door de Rekenkamercommissie. - Na de eigen voorbereiding door de deelnemers is in een sessie van anderhalf uur het programma doorgenomen. - In een volgende groepssessie van een uur is de oogst van bevindingen, conclusies en aanbevelingen vastgesteld. 06 juni 2021

Wat zijn de bevindingen? Vraag 1: Wat is het beeld van het beleidsterrein op hoofdlijnen? Eén van de bevindingen: - Het CBS meldt een recorddaling over 2016 van de nationale werkloosheid. - In Apeldoorn groeit echter het volume bijstandsuitkeringen verder, ook in 2016. - De groei van het aantal bijstandsuitkeringen in Apeldoorn is sterker dan de landelijke trend in grote gemeenten. - De instroom van statushouders wordt weliswaar genoemd in de jaarstukken, maar een nadere duiding van de ontwikkeling van het bijstandsvolume in de gemeente Apeldoorn in 2016 ontbreekt. 06 juni 2021

Wat zijn de bevindingen? (2) Vraag 2: Welke doelen zijn behaald? Eén van de bevindingen: - Een van de beleidsdoelen uit de MPB 2016 -2019 luidt: ‘kansen op de regionale arbeidsmarkt nemen toe’ - Het is niet duidelijk welke kansen precies worden bedoeld en dus ook niet duidelijk welke doelen dan worden nagestreefd: - aanbod en/of vraag naar arbeid? - mensen en/of functies? - Bij het programma ‘Apeldoorn Activeert!’ in de MPB 2016 is wel gewezen op het programma Ondernemende Stad, maar zonder al te duidelijk omschreven relaties of doelstellingen. 06 juni 2021

Wat zijn de bevindingen? (3) Vraag 3: Welke prestaties zijn gepland/behaald? Een van de bevindingen: - Prestaties in de MPB zijn vaak vaag geformuleerd. Ze missen diepte en context. (Een prestatie = geheel van activiteiten om een beleidsdoel te halen. ) - Een voorbeeld is de prestatieformulering bijstandsverlening (MPB 2016) ‘Inwoners die er recht op hebben, krijgen een uitkering’ - Uit de Jaarrekening 2016 is duidelijk op te maken dat er in 2016 in Apeldoorn 1. 663 bijstandsaanvragen in behandeling zijn genomen, waarvan 1. 447 hebben geleid tot een uitkering. 06 juni 2021

Wat zijn de bevindingen? (4) Vraag 4: Wat heeft het gekost? Een van de bevindingen: - Voor een beeld op hoofdlijnen (vraag 1) kwam zonder veel zoekwerk het jaarverslag 2016 van de Stichting Schuldhulpmaatje boven water. - Daarin staat de lokale stichting 20. 000 euro gemeentesubsidie heeft ontvangen. - Uit de Jaarrekening 2016 blijkt bij het beleidsthema schuldhulpverlening niets te staan over deze subsidie en eventuele overige financiële- en beleidsrelaties. - De Jaarrekening 2016 meldt wel dat externe partijen betrokken zijn bij beschermingsbewind. 06 juni 2021

Wat zijn de conclusies? Vraag 6: Welke conclusies en aanbevelingen hebben de rapporteurs? HOOFDCONCLUSIE: Hoe doeltreffend het beleid Apeldoorn Activeert! in 2016 is geweest, valt op basis van de Jaarrekening 2016 niet goed te concluderen, want… - …de relatie tussen de Meerjaren Programmabegroting 20162019 en de Jaarrekening 2016 ontbreekt op diverse punten, - …goede prestatieomschrijvingen ontbraken in de MPB om conclusies te kunnen trekken n. a. v. de jaarrekening, - …indicatoren om beleidseffecten te meten zijn te vaak niet duidelijk meetbaar of te vaag geformuleerd, - …(de verwijzingen naar) beleidskaders ontbreken vaak in het programma Apeldoorn Activeert! - …de relatie met relevante maatschappelijke partners mist. 06 juni 2021

Wat zijn de aanbevelingen? Aanbevelingen: • Formuleer in de meerjarenbegroting betere en scherpere (meetbare) doelstellingen • Noem relevante beleidsstukken bij deze doelstellingen • Formuleer de prestaties beter in de meerjarenbegroting • Gebruik bij de prestatieomschrijvingen betere, goed meetbare indicatoren van deze activiteiten • Betrek t. b. v. de doeltreffendheid van beleid in de jaarrekening bijvoorbeeld ook thema’s van de Lange Termijn Agenda (raad) of onderzoeken van de Rekenkamercommissie, die gaan over de doelmatigheid. • Biedt meer context en toelichting op trends op hoofdlijnen. 06 juni 2021

En nu verder…? Procesmatige aanbevelingen van de Rekenkamercommissie: • Start in de gemeente Apeldoorn met de toepassing van de methode-Duisenberg op een bescheiden manier. • Begin met de keuze voor één programma per jaar uit de Planning & Controle-cyclus. • Rapporteer eerst over de MPB en vervolgens over de Jaarrekening die erop volgt. 06 juni 2021

En nu verder…? (2) Naar aanleiding van deze procesaanbevelingen: • Het presidium heeft besloten de methode-Duisenberg voort te zetten en door gemeenteraad zelf te laten uitvoeren. • Voor de verkiezingen doet een team raadsleden al een preanalyse van twee programma’s uit de jaarstukken 2017: programma 6 ‘Apeldoorn Activeert!’ en nu ook programma 8 ‘Cultuur, erfgoed, evenementen en sport’. • Voor een diepere analyse wordt gewerkt met twee groepen van raadsleden + extra ondersteuning Rekenkamercommissie. Elke groep doet een programma. • Na de verkiezingen kunnen leden van de nieuwe raad verder met de methode-Duisenberg t. b. v. het jaarlijkse Onderzoek naar de jaarstukken 2017. • Doel: over de bevindingen van de analyse volgt een inhoudelijk gesprek met het college. 06 juni 2021

En nu verder…? (3) Eerste resultaat: - Aangepaste vragenlijst methode-Duisenberg Voorbeeld: Vraag 2: Wat heeft het college bereikt? Wordt Vraag 2: Wat heeft het college bereikt en op welke wijze wordt het beleid geoperationaliseerd? Wat kan de gemeente zelf en welke partners heeft de gemeente nodig? Welke doelen zijn behaald? (per rolneming door de gemeente te onderscheiden) Van welke instrumenten bedient de gemeente zich? Verschillen o. a. : - expliciete aandacht voor beleidstheorie - de rol van externe partners wordt benoemd - de verschillende rolnemingen van de gemeente worden benoemd 06 juni 2021

Waarom de methode-Duisenberg? 1. Raad in positie! Kritische beoordeling van verantwoording van het college; mogelijk opmaat voor politieke bespreking. 2. Gerichte analyse van begrotingsstukken helpt om het Planning en Control-systeem en de P&C–methodiek steeds te helpen verbeteren. 3. Versterkt het zelflerende proces van de gemeenteraad, inclusief de fractievertegenwoordigers. 06 juni 2021

Nabrander… Is alles kommer & kwel? Dat niet. Maar de methode-Duisenberg helpt wel de kritische blik van raadsleden te versterken bij de controle van het gevoerde beleid. Raads(fractie) leden in de nieuwe raad krijgen de kans om in april de methode toe te passen en te verfijnen voor Apeldoorn. 06 juni 2021