PRENATALNI UZRONICI INTELEKTUALNE OMETENOSTI Efekat teratogenih faktora zavisi

PRENATALNI UZROČNICI INTELEKTUALNE OMETENOSTI

Efekat teratogenih faktora zavisi od: Øvrste na koju deluje Økvantiteta agensa Øodbrambenih sposobnosti organizma Øvremenskog perioda u kome je plod eksponiran

Prenatalni uzroci IO su: • Infekcije • Otrovi • Lekovi • Jonizirajuće zračenje • Anoksija majke • Malnutricija majke • Endokrini faktori • Bolesti majke • Hemolitičko oboljenje fetusa i novorođenčeta

Infekcije ploda mogu biti virusne, bakterijske, uzrokovane gljivicama i protozoama.

Rubeola

Influenza

Citomegalovirus

Citomegalovirus

Herpes simplex virus Morbilli Varicella Herpes zoster Poliomyelitis Echo virusi Coxsackie virusi grupe B Virus hepatititsa Vakscina kao teratogeni faktor

Bakterijske infekcije se lako dijagnostikuju, brzo i efikasno se leče, a same bakterije teško prolaze placentarnu barijeru. Kod težih infekcija postoji mogućnost delovanja bakterijskih toksina na mozak ploda.

Spirohetne infekcije – sifilis (lues) Hutchinsonov trijas oboljenja očiju sedlast nos promene na koži somatska retardacija mentalna retardacija

Parazitarna oboljenja kao što su kongenitalna toksoplazmoza (Toxoplasmosis congenita) i malarija takođe mogu da dovedu do pojave IO.

OTROVI Øolovo Øživa (Minamata bolest) Ømangan Øbakar Øcink Øalkoholna embriopatija

IQ i nivo olova u krvi Tokom života • Povećanje za 1 mcg/dl = smanjenje inteligencije za 0, 87 IQ jedinica • Prediktivna varijabla - 1 mcg/dl = smanjenje inteligencije za 0, 46 IQ jedinica od 1 do 10 mcg/dl (veći pad) • Povećanje za 1 mcg/dl = smanjenje inteligencije za 1, 37 IQ jedinica • Nelinearno - 1 mcg/dl = smanjenje inteligencije za 7, 4 IQ jedinica Canfield R, et al. NEJM 2003; 348: 1517 -1526

Nastavnička procena učenika hiperaktivni Sadržaj olova u kosi (u delovima po milionu)

Deficit mangana Ø ataksija i gubitak ravnoteže Ø retrakcija glave Ø multiple skeletne malformacije Ø nedostatak otolita

“Sindrom čelične kose” Ø abnormalan metabolizam bakra Ø prematuritet Ø hipotermija Ø prolongirana žutica Ø mikrognatija Ø ingvinalne kile Ø kriptorhizam Ø svetla kosa izgleda čelične vune

LEKOVI Sve do 1960. godine, kada se dogodila talidomska afera, nije se razmišljalo o teratogenom dejstvu lekova. Kongenitalne anomalije nastale upotrebom Talidomida uglavnom su se manifestovale teškim defektima ekstremiteta, kao i poremećajima na očima. Ređe anomalije su nedostatak unutrašnjeg uha i kongenitalno oštećenje srca.

Većina lekova lako prolazi placentarnu barijeru. Teratogeni uticaj na plod najveći je u periodu embriogeneze. Neki lekovi kao što su Chloramphenicol, sulfonamidi, tetraciklini, salicilati i Reserpin mogu imati nepoželjne efekte i u drugoj polovini trudnoće.

Posebno je opasna upotreba psihoaktivnih supstanci tokom trudnoće!

JONIZIRAJUĆE ZRAČENJE Plod ozračen u periodu od sedme do petnaeste nedelje pokazuje najveći stepen oštećenja. Registrovana su polja nekroze u mozgu, multipla polja glioze, difuzne ireverzibilne promene u nervnim ćelijama itd.

ANOKSIJA MAJKE Anoksija majke dovodi do teškog oštećenja mozga ploda. Uzroci anoksije mogu biti: uterina hemoragija, placentarna insuficijencija, teška anemija majke, davanje anestetika, namerno ili zadesno trovanje ugljenmonoksidom, teške srčane lezije, tromboza krvnih sudova placente, teška hipertenzija itd.

MALNUTRICIJA MAJKE üopšta neishranjenost ünedostatak pojedinih sastojaka u ishrani (vitamina, cinka, mangana, gvožđa, joda, proteina i sl. )

ENDOKRINI FAKTORI diabetes mellitus poremećaji lučenja tireoidnog hormona poremećen metabolizam kortizona nekritičko uzimanje progesterona kontraceptivna sredstva

BOLESTI MAJKE ØEPH gestoze Øsindrom placentarne insuficijencije Øencefalopatija Ømehaničke povrede Øspoljna temperatura Østres

HEMOLITIČKO OBOLJENJE FETUSA I NOVOROĐENČETA Rh pozitivan fetus, koji se razvija u Rh negativnoj majci, šalje svoje eritrocite u majčin krvotok koji se posle izvesnog vremena raspadaju. Majka stvara antitela na Rh pozitivan faktor, oni prolaze placentu i vrše hemolizu fetalnih Rh pozitivnih eritrocita.