PRAWO URBANISTYCZNOBUDOWLANE mgr Karina Pilarz PODSTAWOWE POJCIA PRAWO

PRAWO URBANISTYCZNO-BUDOWLANE mgr Karina Pilarz

PODSTAWOWE POJĘCIA PRAWO BUDOWLANE PRZEPISY TECHNICZNOBUDOWLANE PROCES BUDOWLANY

PRAWO BUDOWLANE (PB) PB sensu stricto • ustawa Prawo budowlane oraz akty wykonawcze (rozporządzenia wydawane na podstawie upoważnień ustawowych w ustawie PB) PB sensu largo • PB sensu stricto + regulacje prawne dotyczące procesu budowlanego (przepisy prawa administracyjnego i prawa cywilnego, m. in. ustawa oplanowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o gospodarce nieruchomościami, ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne, Kodeks Cywilny)

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. , poz. 1333): • Zakres przedmiotowy: działalność obejmująca sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach (art. 1 PB); Zakres przedmiotowy ustawy PB dotyczy wszystkich stosunków publicznoprawnych, jakie powstają w trakcie procesu budowlanego; Poza zakresem przedmiotowym znajdują się natomiast stosunki cywilnoprawne.

Normatywne uzupełnienie art. 1 co do zakresu przedmiotowego ustawy Art. 2. 1. Ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych. 2. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów odrębnych, a w szczególności: <lex specialis> 1) prawa geologicznego i górniczego – w odniesieniu do obiektów budowlanych zakładów górniczych; 2) prawa wodnego – w odniesieniu do urządzeń wodnych; 3) o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – w odniesieniu do obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów i obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Uregulowane w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, która zawiera definicję legalną wyrobiska górniczego (w rozumieniu ustawy, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 17, wyrobiskiem górniczym – jest przestrzeń w nieruchomości gruntowej lub górotworze powstała w wyniku robót górniczych). „w szczególności” => katalog przepisów odrębnych nie jest zamknięty

ZAKRES PODMIOTOWY PODMIOTY PROCESU BUDOWLANEGO * inwestor, * inspektor nadzoru inwestorskiego, * projektant, * kierownik budowy, * kierownik robót, * właściciel lub zarządca obiektu budowlanego ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ * organy administracji architektonicznobudowlanej, * organy nadzoru budowlanego

ZAKRES PODMIOTOWY USTAWY PB PODMIOTY PROCESU BUDOWLANEGO UCZESTNICY PROCESU BUDOWLANEGO POZOSTALI ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ORGANY ADMINISTRACJI ARCHITEKTONICZNOBUDOWLANEJ ORGANY NADZORU BUDOWLANEGO

PRZEPISY TECHNICZNO-BUDOWLANE 1) warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie (uregulowanie obligatoryjne „określą”); 2) warunki techniczne użytkowania obiektów budowlanych (uregulowania fakultatywne „mogą określić”). (ART. 7 UST. 1 PB) Warunki techniczne określane są w przepisach wykonawczych (Kto je wydaje? W jakiej formie? )

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii Minister kieruje następującymi działami administracji rządowej: 1) budownictwo, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo; 2) gospodarka; 3) turystyka; 4) praca. https: //www. gov. pl/web/rozwoj-praca-technologia

Art. 8. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki służące bezpieczeństwu lub obronności państwa, albo których przepisów, wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1, nie stosuje się do tych budynków, biorąc pod uwagę funkcję tych budynków oraz potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa lub obronności państwa. *upoważnienie fakultatywne

ODSTĘPSTWO OD PRZEPISÓW TECHNICZNO-BUDOWLANYCH PRZESŁANKI - ART. 9 UST. 1 PB w przypadkach szczególnie uzasadnionych (pojęcie niedookreślone) nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego ograniczenia dostępności dla potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami nie może powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych

Postępowanie: • Na wniosek inwestora organ administracji architektoniczno-budowlanej wszczyna postępowanie, ocenia zasadność wniosku, składa wniosek do ministra w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę (art. 9 ust. 3 PB – co wniosek zawiera); • Minister wydający przepisy techniczno-budowlane może: üwydać upoważnienie do wyrażenia zgody na odstępstwo od tych przepisów; üodmówić wydania upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo; üuzależnić upoważnienie do wyrażenia zgody na odstępstwo od spełnienia dodatkowych warunków (może to być na przykład przedstawienie opinii rzeczoznawcy); • Organ administracji architektoniczno-budowlanej, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo - przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

WNIOSEK DO MINISTRA UPOWAŻANIENIE DLA ORGANU DO UDZIELENIA ZGODY POSTANOWIENIE O UDZIELENIU ZGODY POSTANOWIENIE O ODMOWIE UDZIELENIA ZGODY ODMOWA WYDANIA UPOWAŻNIENIA POSTANOWIENIE O ODMOWIE UDZIELENIA ZGODY

PROCES BUDOWLANY Øzwiązany z zakresem przedmiotowym prawa budowlanego sensu stricto; Øregulowany przepisami ustawy PB oraz aktów wykonawczych; Øjego przedmiotem jest obiekt budowlany: należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych (art. 3 pkt 1 PB)

Budynek taki obiekt budowlany, który: - jest trwale związany z gruntem, - wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, - posiada fundamenty i dach. (art. 3 pkt 2 PB)

Budowla każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. (art. 3 pkt 3 PB)

Obiekt małej architektury niewielkie obiekty, a w szczególności: a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki. (art. 3 pkt 4 PB)

Etapy procesu budowlanego: projektowanie, budowa, utrzymanie, rozbiórka; W konkretnym przypadku proces budowlany nie musi obejmować wszystkich etapów, (np. inwestor nie złożył wniosku o pozwolenie na budowę – koniec procesu na etapie projektowania), etapy mogą się również na siebie nakładać; Dwa aspekty procesu budowlanego: 1. aspekt techniczny – czynności faktyczne, reguły techniczne; 2. aspekt prawny – prawa i obowiązki podmiotów procesu budowlanego, postępowanie administracyjnoprawne w toku procesu budowlanego.

Proces budowy – węższy zakres niż proces budowlany; wykonanie obiektu budowlanego

ZASADY OGÓLNE PRAWA BUDOWLANEGO Zasada wolności budowlanej Zasada realizacji wymagań prawnych i technicznych w procesie budowlanym Zasada ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich

Zasady te wyrażone zostały w rozdziale I ustawy PB, dotyczą więc całej ustawy; Nie można ich stosować samodzielnie, organ powinien wskazać na szczegółowe przepisy, które je konkretyzują.

Zasada wolności budowlanej Art. 4. Każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami. Zgodnie z tym przepisem, inwestor musi posiadać prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane – należy przez to rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych (art. 3 pkt 11 PB) Z cywilnoprawnego charakteru tego prawa wynika właściwość sądów powszechnych w przedmiocie badania istnienia tego tytułu prawnego.

Na inwestorze spoczywa obowiązek złożenia oświadczenia o dysponowaniu tym tytułem prawnym. Obowiązek ten został nałożony na inwestora w dwóch momentach procesu budowlanego i jest on warunkiem przejścia z etapu projektowania do etapu wykonywania obiektu budowlanego. Inwestor powinien złożyć takie oświadczenie: - wraz z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę lub zgłoszeniem budowy - wraz z wniesieniem wniosku o wydanie decyzji o przeniesieniu pozwolenia na budowę na następcę prawnego.

Zasada wolności budowlanej związana jest z konstytucyjną zasadą poszanowania prawa własności Art. 21. 1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. 2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Art. 31. 1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. 2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. -> zasada proporcjonalności Art. 64. 1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. 2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. 3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Wykładnia przepisów ustawy PB nie może prowadzić do naruszenia istoty prawa własności!

Prawo do zabudowy nieruchomości gruntowej nie jest prawem nieograniczonym; Przykładowe ograniczenia: Ø konieczność uwzględniania innych praw i dóbr chronionych, wymienionych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP; Ø określenie przeznaczenia i zasad zagospodarowania danego terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, Ø zakaz budowy w parkach narodowych i rezerwatach przyrody (ustawa o ochronie przyrody) itp.

Zasada wolności budowlanej podlega administracyjnoprawnej reglamentacji; Podstawowe formy reglamentacji: -pozwolenie na budowę, -zgłoszenie budowy; -pozwolenie na rozbiórkę; -zgłoszenie rozbiórki; -określenie praw i obowiązków uczestników procesu.

Zasada realizacji wymagań prawnych i technicznych w procesie budowlanym Proces budowlany powinien być zgodny z regułami technicznymi określonymi w przepisach prawa oraz wiedzy technicznej -> Art. 5 PB Zasada ta nie stanowi samodzielnej podstawy prawnej, przepisy odnoszące się do tej zasady zawarte są nie tylko w ustawie Prawo budowlane, ale także w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ustawie Prawo ochrony środowiska, ustawie o ochronie przyrody itp. Wiedza techniczna to wiedza specjalistyczna z zakresu budownictwa, wynikająca z aktualnego stanu nauki, techniki, praktyki.

Zasada ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich - Aspekt cywilnoprawny – wyrażony m. in. w Kodeksie Cywilnym, dochodzenie roszczeń przed sądem powszechnym; - Aspekt publicznoprawny – dotyczy m. in. regulacji prawa budowlanego. Zasada ta ma na celu wyważenie interesów inwestora, właściciela oraz zarządcy obiektu budowlanego z interesami osób trzecich. Nie stanowi samodzielnej podstawy prawnej dla ochrony interesów osób trzecich, ochrona powinna opierać się na przepisach szczególnych.

Art. 5 ust. 1 pkt 9 PB stanowi o poszanowaniu występujących w obszarze oddziaływania obiektu, uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnieniu dostępu do drogi publicznej. Nie chodzi zatem o wszystkie utrudnienia, jakie może spowodować planowana inwestycja, a jedynie o takie, które dotyczą naruszeń interesów prawnych (nie faktycznych) innych osób; o naruszeniu interesów osób trzecich można zatem mówić, jeżeli zostaną naruszone konkretne normy.

Ochrona osób niepełnosprawnych: - art. 5 ust. 1 pkt 4 PB mówi o niezbędnych warunkach do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w tym osoby starsze; - Ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych (osób ze szczególnymi potrzebami) nie mogą być spowodowane przez odstępstwo od warunków technicznych.

M. Błażewski, Zasada wolności budowlanej w rozumieniu art. 4 p. b. (w: ) Zasada wolności budowlanej w procesie budowlanym. Studium Administracyjnoprawne, Wrocław 2016 – str. 41 -46 – link – proszę po otworzeniu linku wyszukać opisany fragment http: //www. bibliotekacyfrowa. pl/Content/79147/Zasada_wolnosci_bu dowlanej_w_procesie_budowlanym. pdf