PRAWO ADMINISTRACYJNE INTERES PRAWNY INTERES PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA

PRAWO ADMINISTRACYJNE INTERES PRAWNY, INTERES PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY Pojęcie interesu Interes jest relacją pomiędzy: - Istniejącym obiektywnie stanem technicznym; - a oceną jakiegoś podmiotu. Ocena ta może mieć charakter: A. subiektywny; B. obiektywny.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY Ocena ta może mieć charakter: A. subiektywny; B. obiektywny. Istniejący stan obiektywny – oznacza zmiany w rzeczywistości (zmiany te są dokonywane przez organy administracji publicznej).

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY Ocena jest obiektywna, gdy jest jednocześnie opisana w stanie prawnym. Zatem – interes można określić w modelu stosowania prawa: 1. Określenie stanu prawnego – ocena obiektywna; 2. Określenie stanu faktycznego; 3. Subsumpcja 4. Skutki prawne – istniejący obiektywnie stan – dot. zmiany rzeczywistości

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY Pojęcie interesu jest pojęciem-narzędziem; Pojęcie interesu służy opisania ochrony podmiotu zewnętrznego przed administracją publiczną.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY Kategorie interesu: 1. Interes faktyczny – ocena podmiotu – dotyczy jednostki; 2. Interes prawny – obiektywna ocena poparta w przepisach prawa – dotyczy jednostki; 3. Interes publiczny – obiektywna ocena poparta w przepisach prawa – dotyczy administarcji.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES FAKTYCZNY Interes faktyczny – subiektywny, własny pogląd podmiotu zewnętrznego dotyczący działalności administracji publicznej. Pogląd ten dotyczy: - Działania adm. pub. - Powstrzymywania się od dziania adm. pub.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES FAKTYCZNY Podmiot mający interes prawny może proponować działania/zaniechania wobec administracji publicznej. Organ administracji publicznej nie musi realizować propozycji tego podmiotu.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES FAKTYCZNY Interes faktyczny jest interesem jednostkowym – dotyczy danej jednostki (podmiotu prawa, np. obywatela, osoby prawnej).

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES FAKTYCZNY Interes faktyczny może być 1. Interesem zwykłym – nie określonym w przepisach prawa; 2. Interes prawny – określony przez przepisy prawa, jest zatem chroniony prawnie.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES FAKTYCZNY Ochrona interesu faktycznego – zwykłego – nie jest zatem chroniony. Przepisy prawa – w k. p. a. - określają instytucję: 1. Skarg – dotyczy zaniedbań lub nienależytego wykonywania zadań publicznych; 2. Wniosków – dotyczy ulepszenia organizcji

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES FAKTYCZNY Ochrona w postaci skarg i wniosków sprowadza się do: - Zawiadomienia skarżącego/wnioskodawcy, o sposobie załatwienia jego sprawy.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Interes prawny – oznacza interes faktyczny opisany przez przepisy prawa. - Też jest subiektywną oceną obywatela, ale ocena ta ma oparcie w przepisach prawa. - Tym samym, interes prawny ma obiektywny charakter (jest opisany w przepisach prawa).

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Podmiot mający interes prawny ma roszczenie wobec organu o wydanie aktu administracyjnego – tzn. organ ma obowiązek rozstrzygnąć sprawę administracyjną. Podmiot mający interes prawny może oczekiwać, że uzyska efekt prawny w postaci stosowania prawa przez organ administracji publicznej.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Interes prawny jest opisany w przepisach prawa, czyli wynika z przepisów prawa, np. Student osiągający określoną średnią ma prawo uzyskać stypendium naukowe. - Każdy student ma prawo żądać sprawdzenie przez dziekana (obsługiwanego przez dziekanat), czy spełnia kryteria. - Ale jeszcze nie ma prawa otrzymania pozytywnego rozstrzygnięcia – jedynie ten student, który spełnia wszystkie kryteria – czyli ma określoną średnią.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Cechy interesu prawnego: 1. Interes prawny ma osobisty charakter – przyporządkowany tylko do określonego podmiotu, nie może być przedmiotem sukcesji (nie można dziedziczyć interesu prawnego); 2. Interes prawny ma konkretny charakter – jest związany z konkretną sytuacją – np. wywłaszczenie dotyczy konkretnej nieruchomości.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Cechy interesu prawnego c. d. 3. Interes prawny – aktualny charakter – jest związany z aktualną sytuacją faktyczną oraz aktualnym stanem prawnym; interes prawny nie może być hipotetyczny; 4. Interes prawny – jest oparty na normie prawa – może to być norma prawa administracyjnego/cywilnego. – ale musi to być norma prawa materialnego, ponieważ tylko te normy określają prawa i obowiązki obywatela.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Cechy interesu prawnego c. d. 5. Interes prawny – pierwotny charakter – interes prawny powinien wynikać wprost z przepisów prawnych, nie może wynikać z innych interesów prawnych;

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Ochrona interesu prawnego od strony obywatela: - Uczestnictwo w postępowaniu administracyjnych – w charakterze strony Art. . 28 k. p. a. – stroną postępowania administracyjnego jest każdy, którego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PRAWNY Ochrona interesu prawnego od strony organu - Organ administracji publicznej ma obowiązek realizować / stosować przepisy prawne – co wynika z zasady praworządności; - Interes prawny jest określony w przepisach prawa; - Organ administracji publicznej powinien stosować przepisy prawne wyrażające interes prawny

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Interes publiczny jest zbiorem wartości wyrażonych w przepisach prawa, których realizacja jest celem działania administracji publicznej. Administracja publiczna realizuje interes publiczny i działa w interesie publicznym.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Jakie wartości są związane z interesem publicznym? Kto i gdzie określa wartości związane z interesem publicznym ?

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Katalog wartości ma charakter: - otwarty; - zmienny. Wartości te są określone w przepisach prawa, a zatem zależą od woli prawodawcy. Wartości te są różne w zależności od dziedziny prawa.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Interes publiczny powinien być ciągle dookreślany, na poziomie: 1. Stanowienia prawa – poprzez określenie jakie wartości mają być chronione przez daną normę; 2. Stosowania prawa – poprzez określenia wartości, które organ administracji publicznej ma chronić.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY 1. Interes publiczny, a dobro wspólne – czyli dla nieokreślonej grupy podmiotów. Uwaga – podmioty te nie są adresatami norm prawnych. Interes publiczny chroni te podmioty jedynie pośrednio; 2. Interes publiczny, a interes jednostkowy (prawny) – interes publiczny powinien być wyważony z interesem jednostkowym.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Nie ma konkurencyjności pomiędzy - Interesem publicznym; - Interesem jednostkowym (prawnym). Realizacja zadań publicznych wymaga ingerencji w prawa i wolności jednostki. Jednak – interes publiczny nie jest ważniejszy od interesu jednostkowego.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Określanie relacji interesu publicznego oraz interesu jednostkowego wynika z: 1. art. 7 k. p. a – organ powinien uwzględnić interes społeczny i słuszny interes obywateli; 2. Oba interesy są wyrażone w przepisach prawa administracyjnego (materialnego), a zatem konflikt ten jest już zakończony na etapie stanowienia prawa – prawodawca określa relację interesu pub. – interesu jednostkowego.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY Przykład zmiany interesu publicznego: PRL – RP - W PRL-u interes społeczny był ważniejszy od interesu jednostki, teraz (RP) interes publiczny jest równorzędny z interesem jednostkowym; - Interes jednostki był często pomijany w przepisach prawa w PRL-u, ochrona obejmowała słusznego interesu obywateli.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY INTERES PUBLICZNY - Szczególny charakter interesu jednostki samorządu terytorialnego: 1. Wykonywanie zadań publicznych – interes publiczny; 2. W sferze dominium – interes prawny (jednostkowy), gmina posiada osobowość prawną.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE Podmiot publicznego prawa podmiotowego jest silniejsze od interesu prawnego; Podmiot ten ma prawo do samodzielnego wyznaczania działań organu administracji publicznej np. Student, który spełnia kryteria przyznania stypendium ma publiczne prawo podmiotowe, ponieważ może żądać od dziekana (obsługiwanego przez dziekanat) wydania decyzji o przyznaniu stypendium naukowego.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE Publiczne prawo podmiotowe jest wynikiem interpretacji normy prawa administracyjnego; Publiczne prawo podmiotowe powinno zatem wynikać z przepisów prawa (jego źródłem jest norma prawna). Publiczne prawo podmiotowe ma jedynie podmiot zewnętrzny wobec administracji – państwo nie ma publicznego prawa podmiotowego.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE Cechy publicznych praw podmiotowych: 1. Cel PPP jest związany z nierównorzędnością organu wobec podmiotu zewnętrznego – łagodzą tą nierównorzędność; 2. PPP jest związane z obowiązkiem organu – PPP do końca określa zachowanie organu (dotyczy też treści rozstrzygnięcia).

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE Cechy publicznych praw podmiotowych: 3. PPP mają osobisty charakter – nie podlegają sukcesji (np. nie wchodzą do spadku); 4. PPP mają aktualny charakter – jest bowiem związany z aktualną normą prawną; 5. PPP jest oparte na istniejącej normie prawa administracyjnego.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE PPP mogą mieć charakter: 1. Pozytywny – organ powinien podjąć działania; 2. Negatywny – organ powinien zaniechać działania

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE PPP pozytywne, np. - Roszczenie wobec organu o wydanie aktu administracyjnego oznaczonej treści; - Roszczenie wobec organu o przyznanie określonego świadczenia (niekonieczne udzielonego w formie decyzji administracyjnej).

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE PPP negatywne, np. - Roszczenie o zaniechaniu ingerencji organu w sferę wolności – dotyczy praw wolnościowych; np. roszczenie o nieingerowanie w legalną demonstrację.

INTERES PRAWNY / PUBLICZNY PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE Ochrona publicznych praw podmiotowych - Przez sądy administracyjne poprzez wniesienie skargi do WSA; - Sądy administracyjne kontrolują prawo, a skoro PPP jest wyrażone w przepisach prawa, to sądy administracyjne chronią także PPP.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK PRAWNY Pojęcie stosunku prawnego: 1. Ma miejsce między dwoma podmiotami prawa; 2. Jest relacją między tymi podmiotami, która jest określona przez prawo (norma prawna dotyczy tych podmiotów); 3. Przedmiotem obowiązku jednego podmiotu jest zachowanie się wobec drugiego podmiotu.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunek administracyjnoprawny jest rodzajem stosunku prawnego. Jest to stosunek określany przez normy prawa administracyjnego.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Cechy stosunku administracyjnoprawnego: 1. Jednym z podmiotów jest zawsze organ (zdolność administracyjnoprawna organu jako podmiotu wyniki z norm ustrojowych); 2. Drugim podmiotem może być podmiot zewnętrzny wobec administracji lub inny podmiot administracyjny (np. inny organ); 3. Organ rozstrzyga o treści tego stosunku administracyjno-prawnego.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Ad. 3 Stosunek administracyjnoprawny ma z zasady charakter jednostronny, to znaczy organ administracji publicznej w sposób jednostronny i władczy samodzielnie rozstrzyga o treści tego stosunku.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunek ten ma osobisty charakter, czyli bez wyraźnego przepisu prawnego nie jest możliwe zastosowanie następstwa prawnego (zamiany podmiotów tego stosunku). Nie ma możliwości zastępstwa w tym stosunku, ponieważ prawa i obowiązki związane z tym stosunkiem są przyporządkowane do konkretnego podmmiotu.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Przedmiotem tego stosunku są prawa i obowiązki podmiotu – wynikają one – pośrednio lub bezpośrednio z norm prawa materialnego; Te obowiązki obywatela nie są ekwiwalentne – przykład – obowiązek płacenia podatku.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Organ określają treść stosunku prawnego: - Podejmuje rozstrzygnięcie; - Kontroluje wykonanie rozstrzygnięcia. Organ wykonuje tę kompetencję w interesie publicznym, nie jest to jego interes, ponieważ organ nie ma interesów.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Rodzaje stosunków administracyjno-prawnych: 1. Stosunki materialno-prawne; 2. Stosunki procesowe. (wg. kryterium źródło powstania stosunku prawnego).

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunki materialno-prawne: - Mają trwały charakter – trwałość przekłada się na trwałość praw i obowiązków wynikających z tego stosunku – czyli np. praw i obowiązków wynikających z decyzji administracyjnej.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunek procesowy: - Ma przejściowy charakter – trwa przez czas istnienia postępowania administracyjnego - Jest akcesoryjny (niesamodzielny) – zawsze zmierza do nawiązania stosunku materialnoprawnego. Nie zawsze do powstania stosunku materialnoprawnego potrzebny jest wcześniejszy stosunek procesowy – prawa i obowiązki mogą wynikać wprost z ustawy.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Podział stosunków procesowych: 1. Stosunek procesowy proceduralny; 2. Stosunek procesowy sporny.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunek procesowy proceduralny: - Ma miejsce w toku postępowania administracyjnego; - Pozycja organu i podmiotu jest nierównorzędna – organ jednostronnie rozstrzyga o prawach i obowiązkach; - Jednostronność jest przed organem I oraz II instancji.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunek procesowy sporny: - Ma miejsce, gdy relacje między organem a podmiotem są równe; - Ma miejsce przed sądem administracyjnym, organ i skarżący są bowiem równorzędne, a sąd administracyjny rozstrzyga o treści praw i obowiązków organu i podmiotu.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Powstanie tego stosunku: 1. W wyniku konkretyzacji normy prawnej; 2. Z mocy prawa A. gdy w stałym stanie faktycznym zmienia się prawo; B. gdy w stałym stanie prawnym zmienia się element stanu faktycznego.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Sytuacje administracyjno-prawną można określić na dwa sposoby: 1. Sytuacje społeczną jakiegoś podmiotu opisaną przez przepisy prawa (od strony podmiotowej); 2. Sytuację jakiegoś przedmiotu, w zakresie opisanym przez przepisy prawa (od strony przedmiotowej).

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Sytuacja administracyjnoprawna jest zawsze zbiorem stosunków prawnych. Sytuacja ta pozwala określić całokształt więzi prawnych danego podmiotu/przedmiotu.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Sytuację tę można opisać poprzez wskazanie: 1. Podmiotu / przedmiotu; 2. Określenie zachowania się tych podmiotów / określenie zachowania się podmiotów wobec przedmiotu; 3. System norm prawnych tworzącą przestrzeń prawną, w ramach której występuje ta sytuacja; 4. Kwalifikacja tych zachowań ze względu na normy prawne.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Podział sytuacji prawnych: 1. Sytuacje prawne potencjalne; 2. Sytuacje prawne realne.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Ad. 1 – sytuacje potencjalne – nie zostały jeszcze skonkretyzowane prawa i obowiązki, np. sytuacja starającego się o przyjęcie na studia; Ad. 2 – sytuacja realna – prawa i obowiązki zostały już skonkretyzowane, np. sytuacja studenta, który został przyjęty na studia.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Podział sytuacji prawnych: 1. Sytuacje proste; 2. Sytuacje złożone.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Ad. 1 – sytuacje proste – odpowiada treści jednego stosunku prawnego – np. obowiązek uiszczenia opłaty rejestracyjnej; Ad. 2 – sytuacje złożone – dotyczy wielu stosunków prawnych – np. sytuacja inwestora budującego dom.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Podział sytuacji prawnych: 1. Sytuacje zamknięte; 2. Sytuacje otwarte.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Ad. 1 sytuacja zamknięta – jest ukształtowana ostatecznie; Ad. 2 sytuacja otwarta – może być zmieniona lub zmodyfikowana.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Podział sytuacji prawnych, ze względu na czas trwania sytuacji prawnej: 1. Sytuacja jednorazowa; 2. Sytuacja okresowa; 3. Sytuacja trwała.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Ad. 1 – sytuacja jednorazowa – uprawnienia lub obowiązki są realizowane jednokrotnie, np. uiszczenie opłaty rejestracyjnej. Ad. 2 – sytuacja okresowa – dotyczy powtarzalnych praw lub obowiązków – np. obowiązek szkolny.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Ad. 3 – sytuacja trwała – trwałość jest względna, ponieważ jest ona ograniczona w czasie, np. pozwolenie na budowę jest ograniczone w czasie, Ale już np. dyplom uczelni wyższych, ma charakter trwale niezbędny

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Podział sytuacji prawnych: 1. Sytuacje organizacyjno-prawne; 2. Sytuacje materialno-prawne; 3. Sytuacje procesowe.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Ad. 1 sytuacja organizacyjno-prawna – dotyczy regulacji wewnętrznych / ustrojowych; Ad. 2 sytuacja materialno-prawna – dotyczy zbioru praw i obowiązków wynikających z norm prawa materialnego; Ad. 3 sytuacja procesowa – dotyczy ogółu praw i obowiązków w toku postępowania administracyjnego.

STOSUNEK / SYTUACJA ADM. PRAWNA SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA Powstanie sytuacji prawnej jest odpowiednie wobec stosunku prawnego, to jest: Sytuacja prawna powstaje: 1. W wyniku konkretyzacji normy prawnej; 2. Z mocy prawa A. gdy w stałym stanie faktycznym zmienia się prawo; B. gdy w stałym stanie prawnym zmienia się element stanu faktycznego.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ