Pravo konkurencije Prof dr Draen Cerovi EU COMPETITION

Pravo konkurencije Prof. dr Dražen Cerović EU COMPETITION LAW AND THE INTERNAL MARKET – BASIC PRINCIPLES / Pravo konkurencije Konkurencija, monopol i karteli (Lecture 1/Lekcija 1) Master studije Pravnog fakulteta UCG

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Definisanje pojma konkurencije a) Preduzetnici b) Ekonomski profit Uspostavljanje ravnoteže na tržištu Konkurentski pritisak

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Konkurentski pritisak Nadmetanje učesnika u tržišnoj utakmici stvara konkurentski pritisak - pritisak koji jedan konkurent osjeća od strane svih ostalih. Taj pritisak stvara podsticaje za ekonomsku efikasnost: da se proizvodi upravo ono što je potrebno, da se proizvodi bolje, kvalitetnije i uz što manje troškove. Konkurentski pritisak osnovni je pokretač svih učesnika na tržištu da budu bolji nego što jesu, pa je time osnovni pokretač privrednog napretka.

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Efekti konkurencije na društveno blagostanje a) Alokativna efikasnost b) Proizvodna efikasnost c) Dinamička efikasnost d) Selektivna efikasnost

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Koncepcija savršene konkurencije Osnovne pretpostavke tržišta savršene konkurencije: a) b) c) d) e) Homogen proizvod Savršena informisanost svih učesnika na tržištu Cijena kao parametarska veličina Slobodan je ulazak i izlazak iz grane Savršena deljivost proizvodnje

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Barijere ulasku a) Pravne a) Ekonomske Harvardska definicija Čikaška definicija

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Definisanje pojma prava konkurencije Pravo konkurencije može da se definiše kao skup propisa koji treba da obezbijede da se konkurencija na tržištu ne narušava na način kojim se umanjuje društveno blagostanje.

Master studije Pravnog fakulteta UCG O KONKURENCIJI I PRAVU KONKURENCIJE Narušavanje prava konkurencije Narušavanje konkurencije je sve ono što umanjuje konkurentski pritisak. Budući da ekonomska teorija posmatra konkurenciju kao osnovni podsticaj ekonomskoj efikasnosti, prema toj teoriji, svako narušavanje konkurencije neminovno dovodi do pada ekonomske efikasnosti.

Master studije Pravnog fakulteta UCG MONOPOL I MONOPOLSKO PONAŠANj. E Definisanje monopola Monopol je situacija u kojoj na strani ponude postoji samo jedan privredni subjekat – samo jedan proizvođač, odnosno prodavac.

Master studije Pravnog fakulteta UCG MONOPOL I MONOPOLSKO PONAŠANj. E Uzroci monopola a) apsolutne prednosti u troškovima; b) kontrolu ključnih inputa; c) strategije eliminisanja konkurenata; d) pravne (administrativne) barijere; e) prirodni monopol.

Master studije Pravnog fakulteta UCG MONOPOL I MONOPOLSKO PONAŠANj. E Efekti monopola na društveno blagostanje a) alokativna neefikasnost; b) proizvodna neefikasnost; c) dinamička neefikasnost; d) rasipanje rente.

Master studije Pravnog fakulteta UCG MONOPOL I MONOPOLSKO PONAŠANj. E Prirodni monopol nema nikakve veze za prirodom i prirodnim bogatstvima, već sa načinom na koji je nastao - prirodnim putem, bez ikakve intervencije države. Prirodni monopol postoji ukoliko se ukupna tražnja u cijelom svom obimu nalazi u zoni ekonomije obima, odnosno ukoliko funkciju troškova pri svim dostupnim veličinama ukupne tržišne tražnje karakterišu opadajući prosječni troškovi.

Master studije Pravnog fakulteta UCG KARTELI KAO HORIZONTALNI SPORAZUMI Definisanje kartela Karteli spadaju u restriktivne horizontalne sporazume. Restriktivni sporazumi su oni sporazumi kojima se ograničava, odnosno narušava konkurencija.

Master studije Pravnog fakulteta UCG KARTELI KAO HORIZONTALNI SPORAZUMI Osnovni mehanizmi kartela sporazumi o prodajnoj cijeni sporazumi o podjeli geografskog tržišta sporazumi o izigravanju javnih nadmetanja Osnovni preduslovi kartela monopolski preduslovi; strukturni preduslovi; preduslovi ponašanja.

Master studije Pravnog fakulteta UCG KARTELI KAO HORIZONTALNI SPORAZUMI Efekti kartela na društveno blagostanje u osnovi su istovetni efektima monopola, što ne treba da čudi, budući da kartel predstavlja svojevrsnu „simulaciju” monopola. Kao i u slučaju monopola (drugo poglavlje knjige), javljaju se alokativna i proizvodna neefikasnost, što znači da se umanjuje društveno blagostanje. Efekti u pogledu rasipanja monopolske rente su slični, jedino što se razlikuju troškovi kojima se ta renta rasipa.

Master studije Pravnog fakulteta UCG KARTELI KAO HORIZONTALNI SPORAZUMI Pravni aspekt tretmana kartela Karteli predstavljaju metu anti - monopolskog zakonodavstva bukvalno u svakoj zemlji u kojoj postoje propisi koji štite konkurenciju. Zakonodavna rješenja, međutim, mogu biti različita, ali imaju i neke zajedničke crte. Prvi zadatak zakonodavstva koje se bori protiv kartela jeste da zakonski definiše šta se to smatra kartelom. .