Praten over seks waarom wanneer en hoe wat

Praten over seks: waarom, wanneer en hoe; wat zijn belemmeringen? Bert-Jan de Boer

Effect van ziekten op de seksualiteit:

• Chronische ziekten - diabetes, langdurige hypertensie, - reumatoïde artritis, - dementie, MS en M. Parkinson, - chronische pijn, - chronisch vermoeidheidssyndroom. • Acute aandoeningen - acuut myocardinfarct, - acuut herseninfarct (CVA), - dwarslaesie bv. door ongeval - depressie, psychose

Effect van behandelingen voor ziekten op de seksualiteit:

- kankerbehandeling zoals - bestraling of - chemotherapie, - operatieve beschadigingen na - gynaecologische operatie - mamma-amputatie - prostatectomie - medicatie - langdurige hypertensie, - diabetes mellitus. - depressie, psychose

Problemen hebben effect op de seksualiteit:

- werkproblemen - gezinsproblemen - relatieproblemen - spanningen - burnout

Andere redenen:

- Gewoon ‘het leven’ - langdurige relatie, huwelijk - gehorige behuizing - altijd gestoord worden - gebrekkige seksuele technieken • - de leeftijd:

Prevalentie van seksuele klachten

e ism e in Va g ni s ni re u pa dy s or to s or ni st o es sm or ga n ng e er la g zin lo ad ng s di pw in O de rv in m ie nc t sf u di za le ie ge di gt ij vr oe ct er e percentage 12 10 8 6 4 2 0 percentage

Incidentie in de huisartspraktijk • Gemiddelde incidentie is nog geen 1 -2 per 1000 per jaar. • Er is dus een discrepantie tussen problemen en geboden hulp

Proactief vragen naar seks 16% 3% Spontane Rapportering na directe ondervraging Patiënten gescreend op seksuele klachten door opname van twee vragen in de medische anamnese (n=887) Bachman G. A. et al. Ostet Gynaecol (1989)73: 425 -27.

Kunt u 5 redenen bedenken waarom u in de huisartspraktijk seksualiteit niet ter sprake brengt: • • • 1. 2. 3. 4. 5.

Resultaat uit groot Engels onderzoek naar de reden om seksualiteit niet ter sprake te brengen door de huisarts

• 1. tijdgebrek • 2. bang om deksel van de beerput te openen • 3. zich ongemakkelijk voelen bij patiënten van het andere geslacht, van minderheidsgroep (homoseksueel, allochtoon, lichamelijke of verstandelijke beperking) of oudere leeftijd • 4. gebrek aan kennis en vaardigheden • 5. bang om patiënt een ongemakkelijk gevoel te geven.

• Wanneer? • Hoe verder?

• Het juiste moment bestaat niet! …………………. maar wel een keer dat je er eens naar vraagt:

• In het proces na behandeling voor kanker, kan ook al tijdens de behandeling, wanneer het hoofd van de patiënt waarschijnlijk er nog niet naar staat. • In de periode recent na het myocardinfarct, of CVA • Bij onverklaarde chronische moeheid • Bij depressie of bij burnout • Bij chronisch medicatiegebruik • Onverklaarde buikklachten • Relatieproblemen

“Bij de aandoening die u hebt…… (“Een hartinfarct of CVA dat u is overkomen……) blijkt nogal eens effect te hebben op de seksualiteit” Het vervolg zou kunnen zijn: “…is dat bij u ook het geval? “…herkent u dat bij uzelf? ” Of…. .

• Even een stilte laten vallen! • niet meteen voor de patiënt invullen • Gun de patiënt een ogenblik om zich op het antwoord te oriënteren.

“Ieder heeft zo zijn eigen wereld en gedachten: ”

• Hoe verder…. ?

Ontkennend antwoord: “Als dit ooit wel het geval zijn, kunt u daarvoor ook bij mij terecht. ” Zo’n opmerking geeft veel vertrouwen bij de patiënt. Bevestigend antwoord: “Wilt u daar hulp voor hebben? Wilt u het mij bespreken of kan ik er hulp voor bieden? ” Zo ja -> uitnodigen voor een apart gesprek hierover (extra tijd inbouwen: dubbelconsult).

de Partner!

“Het probleem of de aandoening dat/die uw partner betreft heeft vaak effect op de partner en op de intimiteit tussen hen beiden ……. Is dat bij u het geval? ” De partner ervaart het vaak als zeer welkom (alle aandacht gaat naar de ‘zieke’ waardoor (de behoeftes van) de partner in de kou komen

DUS: • Zelf naar problemen vragen op gebied van de seksualiteit en initiatief nemen op een moment dat u geschikt lijkt! • Hoe: • “Ervaart u bij de problemen/ziekte die u hebt ook moeilijkheden met de seksualiteit? ”

Het levert u tevreden patiënten op en het verhoogt ook de waardering voor uzelf als huisarts!