Pozakonkursowe cieki wyboru projektw w ramach Regionalnego Programu
Pozakonkursowe ścieżki wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 -2013 2021 -10 -20
Metodologia badania 2021 -10 -20
Metodologia badania Jakość projektów realizowanych w ramach pozakonkursowych ścieżek wyboru projektów • • Jakie były przedmioty projektów realizowanych (przewidzianych do realizacji) w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS)? Czy wybrane do realizacji PK i realizowane w ramach PRS (także w porównaniu z projektami w ramach ścieżki konkursowej) są adekwatne do realnych, aktualnych i przyszłych potrzeb mieszkańców obszarów, w obrębie których są realizowane? Czy realizacja ww. projektów przyczyni się do osiągnięcia efektów mnożnikowych? Czy projekty realizowane w ramach poszczególnych PRS tworzą spójne, powiązane portfele projektów istotnych dla rozwoju danego subregionu? Jak kształtuje się stopień zaangażowania Beneficjentów w przygotowanie i realizację projektów w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS), względem projektów konkursowych? Jaki jest stopień przygotowania projektów w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS) do realizacji w chwili ich zgłaszania do finansowania? Czy występują w tym zakresie różnice w zależności od ścieżki, działania, typu projektu lub innych czynników? Jak kształtuje się okres pomiędzy zgłoszeniem projektu w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS) a podpisaniem umowy o dofinansowanie? Czy występują w tym zakresie różnice w zależności od ścieżki, działania, typu projektu lub innych czynników? 2021 -10 -20
Pytania badawcze Strategiczność projektów realizowanych w ramach ścieżek pozakonkursowych • Jakie jest znaczenie projektów realizowanych w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS) ze względu na realizację Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 -2020 oraz sektorowych strategii poziomu regionalnego? • W jakim stopniu projekty realizowane w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS) przyczyniają się do osiągnięcia celów Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 -2020? • Jakie jest znaczenie Projektów Kluczowych oraz projektów realizowanych/planowanych do realizacji w ramach PRS dla realizacji RPO WSL? • Czy pozakonkursowe ścieżki wyboru projektów przyczyniają się do bardziej efektywnej i skutecznej realizacji RPO? • Czy projekty w ich ramach zapewniają lepszą efektywność, tzn. pozwalają osiągnąć wyższe wskaźniki produktu i rezultatu niż projekty wybierane w ramach konkursów? • Jeśli tak, jakie czynniki determinują wzrost efektywności w kontekście poziomu osiągania celów RPO? • Czy projekty wybierane w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS) wykazują większe powiązania ze Strategią Rozwoju Woj. Śląskiego na lata 2000 -2020 niż projekty konkursowe? 2021 -10 -20
Pytania badawcze Jakość dokumentacji projektów realizowanych w ramach PRS oraz Projektów Kluczowych • Jaka jest jakość dokumentacji projektowej projektów realizowanych w ramach ścieżek pozakonkursowych (Projekty Kluczowe oraz projekty realizowane /planowane do realizacji w ramach PRS) w porównaniu do dokumentacji projektów zgłaszanych w konkursach? • Czy jeśli projekty realizowane w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS) zostałyby złożone w trybie konkursowym, również otrzymałyby dofinansowanie, w świetle ich jakości i strategiczności (pkt 1 i 2 powyżej)? • Jakie są główne niedoskonałości w zakresie dokumentacji projektów realizowanych w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS)? Czy są one podobne jak w przypadku projektów konkursowych? • Czy występują różnice w jakości dokumentacji w zależności od ścieżki, działania, typu projektu lub innych czynników? 2021 -10 -20
Pytania badawcze Uwarunkowania realizacji ścieżek pozakonkursowych • W jakim stopniu na zdiagnozowaną powyżej (w punktach 1 - 3) sytuację wpływ miały m. in. : • sposób (m. in. procedura, kryteria) doboru projektów do Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych; • wysokość ogólnej puli środków oraz algorytm ich podziału między subregiony, a następnie podział alokacji pomiędzy poszczególne priorytety, działania i poddziałania w ramach Programów Rozwoju Subregionów; • mechanizm uzgadniania listy projektów poszczególnych PRS pomiędzy partnerami w subregionie; • proces wstępnej oceny projektów realizowanych w ramach ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS)? • Które elementy ograniczają efektywne stosowanie procedury pozakonkursowej? • Które elementy w ramach procedury pozakonkursowej można uznać za dobre praktyki? • Jakie rozwiązania należy wprowadzić, aby w kolejnym okresie programowania uniknąć obecnie występujących problemów odnoszących się do projektów finansowanych w wyniku procedury pozakonkursowej (PK i PRS)? 2021 -10 -20
Pytania badawcze Dodatkowe koszty ścieżek pozakonkursowych • Jaka jest szacunkowa wysokość dodatkowych kosztów związanych z wdrożeniem ścieżek pozakonkursowych, takich jak: • nakłady pracy i finansowe po stronie beneficjentów związane z przygotowaniem dokumentacji, • nakłady pracy IZ związane z oceną, • długi czas wdrożenia w stosunku do konkursów? • Czy koszty te są uzasadnione w kontekście ustaleń pkt 1 -3? • Jakie działania należy podjąć dla zminimalizowania kosztów związanych z wdrożeniem ścieżek pozakonkursowych? • Czy stosowanie ścieżek pozakonkursowych ogranicza koszty związane z konkursowym trybem wyboru projektów? Jeśli tak, to jakie rodzaje kosztów i przez kogo ponoszonych (beneficjentów/Instytucji Zarządzającej)? 2021 -10 -20
Pytania badawcze Problemy na etapie wdrażania ścieżek pozakonkursowych • Jaka jest szacunkowa skala problemów, jakie pojawiły się dotychczas na etapie wdrażania ścieżek pozakonkursowych (PK i PRS), takich jak: • • opóźnienia w składaniu dokumentacji, przesunięcia harmonogramów realizacji, zmiany zakresów projektów, rezygnacja z realizacji projektów, • Jakie skutki wynikają z poszczególnych zidentyfikowanych problemów? • Jakie są przyczyny występujących problemów? • Jakie rozwiązania należy podjąć w przyszłości, aby uniknąć bądź zminimalizować problemy aktualnie występujące? 2021 -10 -20
Metodologia badania Analiza dokumentów: • Analiza dokumentów programowych i raportów • Analiza dokumentacji odnoszącej się do projektów RPO WSL Badania terenowe: • 23 indywidualne i telefoniczne wywiady pogłębione (IDI, ITI) z: • • przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego liderami subregionów przedstawicielami beneficjentów Projektów Kluczowych ekspertami oceniającymi wnioski o dofinansowanie • Kwestionariuszowe wywiady wspomagane komputerowo z 6 Beneficjentami PK oraz z 47 Beneficjentami projektów w ramach PRS (CAWI), reprezentujących łącznie 57 projektów. Metody analizy: • ekspercka analiza jakościowa • analiza statystyczna • panel ekspertów 2021 -10 -20
Metodologia badania Rozkład próby badawczej do analizy wniosków o dofinansowanie ŚCIEŻKA POZAKONKURSOWA Działanie 2. 1. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 2. 2. Rozwój elektronicznych usług publicznych 3. 2. 2. Infrastruktura okołoturystyczna / podmioty publiczne 4. 1. Infrastruktura kultury 5. 2. Gospodarka odpadami 5. 3. Czyste powietrze i odnawialne źródła energii 6. 2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych 7. 1. 1. Modernizacja i rozbudowa kluczowych elementów sieci drogowej 7. 1. 2. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury uzupełniającej kluczową sieć drogową RAZEM 2021 -10 -20 PK PRS Razem ŚCIEŻKA KONKURSOWA 0 6 6 0 0 14 14 14 10 3 0 10 11 15 20 14 15 0 14 14 0 11 11 0 0 15 15 0 5 3 8 8 0 18 24 109 24 127 24 74
Metodologia badania Rozkład próby badawczej do analizy kart oceny projektów ŚCIEŻKA POZAKONKURSOWA Działanie 2. 2. Rozwój elektronicznych usług publicznych Infrastruktura podmioty publiczne 3. 2. 2. okołoturystyczna / 4. 1. Infrastruktura kultury 5. 2. Gospodarka odpadami 5. 3. Czyste powietrze i odnawialne źródła energii 6. 2. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych 7. 1. 1. Modernizacja i rozbudowa kluczowych elementów sieci drogowej 7. 1. 2. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury uzupełniającej kluczową sieć drogową RAZEM 2021 -10 -20 PK PRS Razem ŚCIEŻKA KONKURSOWA 0 12 12 12 22 4 26 0 3 14 17 17 0 12 12 12 0 16 16 0 0 11 11 0 8 1 11 11 0 33 20 90 20 123 20 72
Metodologia badania Jakość projektu rozumiana jest jako stopień zaspakajania przez rezultaty projektu potrzeb społeczności lokalnej/regionalnej. Stopień zaspakajania potrzeb był weryfikowany poprzez porównanie zgodności celów i przedmiotu projektu z dokumentami strategicznymi właściwymi dla zasięgu geograficznego badanego projektu. Przykładowo dla projektu o zasięgu gminy była to Strategia Rozwoju Gminy. Dodatkowo adekwatnie do specyfiki projektu oceniane były inne elementy składające się na jakość projektu, np. komplementarność, efekty mnożnikowe, wpływ na zatrudnienie i inne. Strategiczność projektu to suma następujących czynników: • znaczenie projektów ze względu na realizację Strategii Woj. Śląskiego oraz sektorowych strategii poziomu regionalnego; • znaczenie projektów ze względu na realizację celów RPO Woj. Śląskiego; • poziom zapewniania przez projekt lepszej efektywności, która pozwala osiągnąć lepsze wskaźniki produktu i rezultatu niż projekty wybierane w ramach konkursów; • siła zmiany stanu obecnego spowodowaną realizacją projektu. 2021 -10 -20
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia • Na etapie programowania nie zapewniono wystarczającego zróżnicowania przedmiotu projektu w podziale na zastosowane ścieżki wyboru projektów. • IZ powinna jasno zdefiniować linię demarkacyjną między projektami PRS a PK. Natomiast ścieżka konkursowa powinna mieć charakter uzupełniający i obejmować wszystkie możliwe typy projektów. Jeśli ze względu na wyczerpanie budżetu, danego projektu nie udało się zrealizować w ramach ścieżki pozakonkursowej, powinien on mieć szansę otrzymania wsparcia z puli środków regionalnych. • Podział pomiędzy PRS a PK powinien przebiegać wg następujących kryteriów: • Kryterium strategiczności • Kryterium specyfiki projektu • Kryterium adekwatności potrzeb mieszkańców • Decyzja o dofinansowaniu projektu powinna zapadać na szczeblu właściwym z punktu widzenia optymalnej skali działania wynikającej ze specyfiki projektu. W oparciu o kryterium specyfiki projektu, każdy z typów projektów powinien być przyporządkowany do właściwej ścieżki (PRS lub PK) a liczba typów projektów występujących w obu ścieżkach powinna być minimalizowana. 2021 -10 -20
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia 2021 -10 -20 • Najbardziej adekwatne do potrzeb mieszkańców są Projekty Kluczowe. Średnia ocen dla PK wyniosła 3, 93 pkt. Jakość projektów PRS została oceniona na średnio 3, 69 pkt, a projektów konkursowych - 3, 43 pkt. • Dzięki realizacji projektów pozakonkursowych możliwa jest realizacja projektów w większym stopniu odpowiadającym potrzebom mieszkańców. W związku z tym należy kontynuować wybór części projektów w trybie pozakonkursowym. • W ramach PRS dofinansowanie powinny otrzymywać projekty spełniające oczekiwania/potrzeby mieszkańców na poziomie gminy, powiatu, subregionu, natomiast w ramach PK dofinansowanie powinny otrzymywać projekty spełniające oczekiwania/potrzeby mieszkańców na poziomie całego regionu.
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia 2021 -10 -20 • Najwyższym poziomem strategiczności cechują się Projekty Kluczowe (w skali od 1 do 5 – strategiczność jest na poziomie 3, 83). Poziom strategiczności projektów konkursowych wynosi 2, 49, a projektów PRS – 2, 39. • W przypadku PK: sposób wyboru projektów pozwolił na realizację projektów w wysokim stopniu powiązanych ze Strategią Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 -2020. W przypadku projektów PRS: należy stworzyć mechanizm umożliwiający dobór projektów o większym poziomie strategiczności. • Przeprowadzenie szkoleń dla samorządów w zakresie strategiczności projektów. • Zwiększenie roli ryterium strategiczności projektu. Wprowadzenie minimum punktowego, niezbędnego do pozytywnej oceny projektu. • W ramach PRS dofinansowywać projekty, których optymalny poziom strategiczności to subregion – realizują cele zdefiniowane na poziomie PRS. Natomiast w ramach PK dofinansowywać projekty, których minimalny poziom strategiczności to region – czyli takie, które realizują cele na poziomie strategii rozwoju woj. śląskiego.
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia 2021 -10 -20 • Pełnienie roli Lidera Subregionu przez jednostkę samorządu terytorialnego, która zarazem aplikuje o środki w ramach PRS, może powodować trudności w koordynowaniu działań samorządów przy realizacji PRS oraz reprezentacji subregionów przed IZ RPO WSL. • Rekomendujemy upowszechnienie modelu zastosowanego w Subregionie Zachodnim, gdzie rolę Lidera Subregionu pełni Związek Subregionu Zachodniego, powołany przez samorządy subregionu. • Na podstawie doświadczeń lidera subregionu zachodniego, w konsultacji z liderami i partnerami pozostałych subregionów, opracować podręcznik tworzenia i zarządzania Programem Rozwoju Subregionu. • Rekomendacja kierowana jest zarówno do IZ RPO jako instytucji, która dysponuje potencjałem finansowym i organizacyjnym oraz do Liderów i partnerów Subergionów, którzy powinni być włączeni w prace nad wdrożeniem rekomendacji.
Wnioski i rekomendacje • Wysokie koszty związane z dodatkową oceną projektów Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia 2021 -10 -20 • Zmniejszenie w przyszłym okresie programowania zakresu wstępnej oceny projektów. • Skrócenie okresu, w którym beneficjenci mogą przygotowywać projekty. • Rezygnacja z fiszki projektowej na rzecz oceny głównych obszarów, tj. : • Cel i przedmiot projektu • Zakładane produkty i rezultaty projektu • Koszt realizacji projektu, w tym dofinansowanie z EFRR • Dokonanie zmian w Wytycznych do procedury PK i PRS polegających na zmniejszeniu długości okresu przygotowywania projektów przez beneficjentów w ramach ścieżki pozakonkursowej.
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja • Największą średnią liczbę dni między złożeniem wniosku a podpisaniem umowy obserwujemy w projektach konkursowych (nieco ponad 400 dni). Na drugim miejscu znalazły się Projekty Kluczowe (ok. 251 dni), a na trzecim projekty PRS (ok. 227 dni) • Dzięki realizacji projektów pozakonkursowych możliwe jest sprawniejsze wydatkowanie środków unijnych. Jednak prace nad projektami pozakonkursowymi, zarówno po stronie beneficjentów, jak i IZ trwały wiele miesięcy przed złożeniem wniosku - od maja 2007 r. , (co wiązało się z ponoszeniem znacznych kosztów). Należy zweryfikować zasadność zmniejszenie wymiaru wstępnego etapu oceny projektów. • Należy zweryfikować zakres oceny fiszek projektowych. Sposób wdrożenia 2021 -10 -20
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia 2021 -10 -20 • Zbyt długi okres pomiędzy złożeniem fiszki projektowej a złożeniem wniosku o dofinansowanie • Okres przewidziany na przygotowanie projektów powinien ulec skróceniu. Rekomendujemy zwiększenie częstotliwości monitorowania procesu przygotowywania wniosków. Rekomendujemy wprowadzenie zapisu do wytycznych dotyczących sporządzania przez Lidera subregionu sprawozdań przedstawiających postęp prac nad przygotowaniem projektów (co 2 m-ce). • Wprowadzenie do procedur dotyczących PRS zapisu o skróceniu do 6 miesięcy okresu pomiędzy akceptacją fiszek projektowych a złożeniem pełnej dokumentacji projektowej do oceny.
Wnioski i rekomendacje Wniosek Rekomendacja Sposób wdrożenia 2021 -10 -20 • Wnioskodawcy w obu trybach wyboru projektów popełniają znaczącą liczbę błędów zarówno formalnych jak i merytorycznych. • Zweryfikować zasadność aktualnie obowiązujących kryteriów projektów i wymagań dotyczących dokumentacji projektowej. wyboru • Przeprowadzić badanie, którego celem jest określenie, na ile aktualne wymagania w zakresie wyboru projektów są niezbędne do efektywnego i skutecznego wydatkowania funduszy europejskich, oraz z których z nich można byłoby zrezygnować/zmodyfikować bez uszczerbku dla jakości dofinansowywanych projektów.
Dziękuję za uwagę
- Slides: 21