Potrzeby biologiczne psychiczne i emocjonalne dziecka Rozwj Pierwsze
Potrzeby biologiczne, psychiczne i emocjonalne dziecka.
Rozwój Pierwsze lata życia to podstawa, na której opiera się dalszy rozwój. Związek z mamą lub inną osobą, która ją zastępuje, bardzo silnie wpływa na to, jakim człowiekiem będzie w przyszłości dziecko – na ile będzie samodzielne, jaki będzie miało stosunek do świata i innych ludzi, jaki będzie miało stosunek do siebie samego, a także jak będzie radziło sobie w różnych sytuacjach.
Rozwój Z punktu widzenia ważnych procesów rozwojowych pierwsze trzy lata życia dziecka można podzielić na dwa okresy: pierwszy rok, w którym tworzą się podstawy regulacji zachowania oparte na związku z głównym opiekunem, a aktywność dziecka zmienia się, przechodząc od sygnalizowania potrzeb do wzajemnej wymiany z rodzicem oraz drugi i trzeci rok życia, kiedy wzrasta autonomia dziecka i zdolność do samodzielnego normowania swoich stanów emocjonalnych, a co za tym idzie – relacja z dorosłym nabiera charakteru partnerstwa.
Rozwój W okresie wczesnego dzieciństwa najważniejsze procesy rozwojowe to ustanowienie relacji przywiązaniowej z głównym opiekunem oraz kształtowanie się, na tej bazie, podstaw regulacji procesów wewnętrznych i zachowania. Rozwój podmiotowej samoregulacji ma ścisły związek ze zdolnością do stabilizowania pobudzenia fizjologicznego i stanów emocjonalnych. Umiejętność ta rozwija się od początku życia dzięki relacji z rodzicem (lub innym głównym opiekunem), który wspomaga niemowlę w modulowaniu pobudzenia. Dzięki doświadczeniom opieki i kojenia w chwilach napięcia rodzic wpływa na kształtowanie się aktywności i struktury połączeń w mózgu, które stają się podstawą późniejszego samodzielnego regulowania emocji.
Samoregulacja U podstaw takich procesów samoregulacji jak zdolność do tolerancji emocji i dostosowywania się do sytuacji, kontrola swoich reakcji, odzyskiwanie równowagi i uświadamianie sobie swoich przeżyć czy wreszcie wyrażanie emocji i stanów wewnętrznych leżą doświadczenia z pierwszych lat życia (a szczególnie z pierwszego roku), które kształtują rozwój układu nerwowego dziecka. Również wrodzone cechy układu nerwowego (temperament) mają związek z kształtowaniem się zdolności do samoregulacji poprzez rodzaj ijakość opieki, jaką otrzymuje dziecko, w zależności od specyfiki jego zachowania oraz działania rodzica, który musi dostosować się do temperamentu dziecka i może utrwalać lub osłabiać jego wrodzone cechy. Na przykład od tego, czy matka wolno „rozgrzewającego się” dziecka, które negatywnie reaguje na nowe bodźce, potrafi z wrażliwością prowadzić je w nowych sytuacjach i pomagać mu w obniżaniu napięcia, zależy to, czy jego układ nerwowy stanie się bardziej elastyczny i adaptacyjny, czy też utrwalone zostaną cechy wrodzone.
Warunkiem prawidłowego rozwoju małego dziecka od narodzin do wieku przedszkolnego jest wysoka jakość środowiska, w którym żyje. Jakość środowiska zależy od sposobu funkcjonowania najbliższych opiekunów dziecka (w pierwszym roku życia głównie matki lub osoby ją zastępującej, w kolejnych latach również innych osób uczestniczących w jego wychowaniu). Najistotniejszym elementem funkcjonowania środowiska społecznego małego dziecka jest jego zdolność do nawiązywania życzliwej, skoncentrowanej na potrzebach dziecka relacji oraz zdolność do wymiany emocjonalnej. Od drugiego roku życia szczególnego znaczenia nabiera rozszerzanie zakresu kontaktów społecznych dziecka – wprowadzanie go w świat rówieśników i nieznanych dorosłych.
Zaburzenia rozwoju Gdy w zachowaniu dziecka coś nas niepokoi, warto zwrócić się do specjalisty: np. pediatry, neurologa, rehabilitanta, psychologa, pedagoga bądź logopedy i zgłosić swoje wątpliwości. Zbyt późne rozpoznanie i rozpoczęcie działań mających na celu usprawnianie dziecka, mogą doprowadzić do powstania i utrwalenia nieprawidłowych reakcji, które są później trudne do wyeliminowania.
Wspomaganie rozwoju nie odnosi się jedynie do dzieci o zakłóconym rozwoju albo zagrożonych zakłóceniem jego prawidłowego przebiegu. Może mieć zastosowanie do każdego dziecka, mając na względzie jego dobro. Zwiększamy w ten sposób szansę dziecka na osiąganie sukcesów w nauce na miarę jego możliwości.
Potrzeba – jest to odczuwany przez jednostkę stan braku czegoś, co w związku ze strukturą organizmu, indywidualnym doświadczeniem oraz miejscem jednostki w społeczeństwie jest niezbędne do utrzymania jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej oraz zachowania równowagi psychicznej. Potrzeba jest głównym czynnikiem aktywizującym człowieka do działania. W myśl powiedzenia – jest matką wszystkich wynalazków. Każdy człowiek, aby móc prawidłowo funkcjonować i rozwijać się, musi zaspokoić swoje potrzeby biologiczne i psychiczne. Ważnym elementem w procesie zaspokajania potrzeb jest środowisko, w którym dana jednostka żyje. Ono bowiem wpływa na to, do czego człowiek dąży i jakie stawia sobie cele oraz jakie ma obiektywne szanse ich osiągnięcia. Tak więc potrzeby są dziełem środowiska i warunków ich zaspokajania, zwłaszcza wzorów, przyzwyczajeń i pouczeń. Są chęcią zaspokojenia odczuwalnych braków. Liczba potrzeb człowieka jest nieograniczona, ponieważ nieograniczona jest liczba różnorodnych zależności, jakie mogą zachodzić zarówno między nim a jego otoczeniem, jaki wzajemnych zależności między procesami zachodzącymi w nim samym. W każdym okresie życia człowiek ma charakterystyczne dla danego okresu potrzeby. Inne zatem potrzeby ma dziecko w pierwszym okresie życia, inne potrzeby ma dziecko starsze, jeszcze inne ma młodzież i człowiek dorosły. Potrzeby psychofizyczne człowieka zmieniają się wraz z wiekiem.
Potrzeba W procesie psychospołecznego rozwoju dziecka istotną rolę odgrywa zaspokojenie jego podstawowych potrzeb. Potrzeba to stan, w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia jakiegoś braku, np. poprawienia sobie warunków życia, utrzymaniu gatunku, osiągnięciu pozycji społecznej i in. Potrzebie zwykle towarzyszy silna motywacja, niekiedy utożsamia się ją więc z motywem, kiedy indziej znów z popędem lub instynktem. Potrzeby są źródłem podejmowania przez dziecko różnych form aktywności. Niezaspokojone potrzeby oraz związane z tym stany frustracji powodują powstawanie różnych zaburzeń w zachowaniu, trudności wychowawczych, nieprzystosowania społecznego. Psychologowie dzielą potrzeby na biologiczne i psychiczne.
Potrzeby biologiczne Należą do nich przede wszystkim: Potrzeby biologiczne są wrodzone. potrzeba pobierania pożywienia i wody, potrzeba oddychania, snu odpowiedniej temperatury otoczenia, unikania bólu. potrzeby psychiczne powstają stopniowo i niejako “na bazie” potrzeb biologicznych.
Potrzeby fizjologicznebiologiczne W różnych okresach życia i rozwoju dziecka różne jego potrzeby wysuwają się na pierwszy plan. W pierwszych latach najistotniejszą rolę odgrywają potrzeby elementarne, biologiczne: pożywienia, snu, powietrza, odpowiedniej temperatury otoczenia. Jednak już wtedy, potrzeby dziecka trzeba poznać. Znajomość ta pozwoli na podsuwanie dziecku sposobów zaspokajania potrzeb i radzenia sobie w sytuacjach niezaspokojenia, a czasem korygowania tych sposobów, jeśli są niewłaściwe.
Potrzeby fizjologiczne- biologiczne W różnych okresach życia i rozwoju dziecka różne jego potrzeby wysuwają się na pierwszy plan. W pierwszych latach najistotniejszą rolę odgrywają potrzeby elementarne, biologiczne: pożywienia, snu, powietrza, odpowiedniej temperatury otoczenia. Jednak już wtedy, potrzeby dziecka trzeba poznać. Znajomość ta pozwoli na podsuwanie dziecku sposobów zaspokajania potrzeb i radzenia sobie w sytuacjach niezaspokojenia, a czasem korygowania tych sposobów, jeśli są niewłaściwe.
uważnie obserwować zachowania dziecka, jego reakcje w różnych sytuacjach; zwracać uwagę na jego złe samopoczucie; Należy: dbać o zapewnienie właściwego tempa pracy; stosować zasadę stopniowania trudności; w trosce o prawidłową postawę ciała dostosować wysokość stołu i krzesła do wysokości dziecka; zapewnić mu odpowiednią przestrzeń.
Potrzeby bezpieczeństwa Wśród wielu potrzeb jakie sygnalizuje każde dziecko od pierwszych dni życia jest zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa. Zagrożenie tłumi wszelkie potrzeby poznawcze i uniemożliwia skuteczne uczenie się. Lęk w sposób wyłączny wiąże uwagę dziecka, hamującego naturalną ciekawość rzeczy nowych i nieznanych. Wśród podstawowych potrzeb dzieci związanych z zapewnieniem im poczucia bezpieczeństwa, potrzeba łączności z otaczającą rzeczywistością wydaje się mieć pierwszoplanowe znaczenie. Dzieci mają duże zapotrzebowanie na proste, zgodne i jednoznaczne komunikaty werbalne i pozawerbalne, płynące do nich z otoczenia. Zdolność postrzegania otaczającej rzeczywistości jest u nich najczęściej o wiele większa niż sądzą rodzice i wychowawcy. Są one w stanie odczuć, kiedy dokoła dzieje się coś złego, lub kiedy nie przekazuje się im całej prawdy.
Co zrobić by zaspokoić potrzebę bezpieczeństwa? Częsty kontakt z rodzicami (lub co najmniej z jednym rodzicem). Nieobecność drugiego musi być dziecku dokładnie wyjaśniona. Sposób i słowa, jakich użyjemy tłumacząc tę kwestię musi być dostosowana do jego wieku. Obecność przy dziecku nie polega na biernym „wspólnym z nim przebywaniem w pomieszczeniu”. Ważny jest kontakt emocjonalny: stale okazywanie zainteresowania jego sprawami, aktywne słuchanie dziecka i rozmawianie z nim, ciepłe gesty, wspólne zajęcia. Bardzo istotne jest okazywanie przez rodzica, że dziecko jest dla niego ważne i kochane przez niego z samego faktu, że jest. Bez względu na jego zachowanie w danym okresie, dobre czy złe, bez względu na to, czy osiąga sukcesy, czy porażki. Warto powtarzać dziecku słowa: „Kocham Cię”, „Kocham Cię, bo jesteś”, „Dobrze, że jesteś”. Słowa tego typu sprawiają, że dziecko ma poczucie bezpieczeństwa. Kształtują człowieka zdrowego psychicznie.
Co zrobić by zaspokoić potrzebę bezpieczeństwa? • Obecność rodzica w trudnych momentach również zapobiega ewentualnym zaburzeniom emocjonalnym. W chwilach, gdy dziecko odczuwa ból fizyczny albo psychiczny (choroba, pobyt w szpitalu, niepowodzenie szkolne, konflikt koleżeński itp. ) niezwykle ważne jest towarzyszenie emocjonalne. Rodzic nie może takich sytuacji „przeżyć” za dziecko, ale swoją wspierającą obecnością może pomóc w niej wytrwać i wyjść z niej silniejszym. Zaangażowaniem, ciepłymi gestami, rozmową ma duże szanse wzbudzić siły niezbędne do przezwyciężenia trudności. • Uczestniczenie razem z dzieckiem w ważnych dla niego wydarzeniach, współprzeżywanie, dzielenie z nim radości – to budowanie matrycy systemu wartości. Stworzona hierarchia wartości to drogowskaz postępowania w późniejszym życiu.
- Slides: 17