Potkivanje pp prezentacija Osnove kirurgije IV r veterina

Potkivanje pp prezentacija Osnove kirurgije IV r. veterina Mirko Tocilj, dr. vet. med

Zašto potkivamo konja? • zbog: - zaštite donjeg dijela kopita od ozljeda - lakšeg kretanja po glatkom i sklizavom terenu - pojačanog trošenja rožine na tvrdom terenu - ispravljanja nepravilnih stavova nogu (mladi konji) - sprečavanja bolesti kopita (stariji konji)

• • • sa potkivanjem se započelo 500 -600 p. n. e potkivanje obuhvaća: izradu i oblikovanje potkovice pripremu i obrezivanje kopita pribijanje potkovice za kopita ove radnje obavlja potkivač mora poznavati: građu kopita kopitni mehanizam tehniku potkivanja nestručno potkovan konj teško hoda, spotiče se, pada i nesposoban je za rad

Potkivački pribor • potkivačnica je prostorija u kojoj se izrađuju potkovice • u opremu i pribor sapadaju: - ognjište sa mijehom (kovačka vatra) - nakovanj (kovanje i obrada potkove) - panj (na njemu je nakovanj) - radni stol (na njemu je škripac i brus) - stalaža (za potkovice i alat) - kanta za vodu (za hlađenje potkovice)

Alat za potkivanje • • raskivač (za skidanje stare potkovice) pokivački čekić (zakivanje i skidanje čavala) potkivačka kliješta (za odsjecanje čavala) kopitna kliješta (za skraćivanje preduge rožine) kopitni nož ili rajser (za čišćenje kopita, skidanje stare i mrtve rožine) turpija za kopito šestar (za primjeravanje) ključ za potpetice

Potkova • stručno izrađen komad željeza koji se prikiva za kopito • potkovica za: - prednja kopita - stražnja kopita • izrađuju se tvornički • potkivač ih samo korigira

nokatni dio noseća površina krakovi potkovice

donja podzemna površina rupice za čavle potpetice

nokatna kapica

Osnovne mjere gotove potkovice • • - širina potkovice na nokatnom dijelu je najšira (22 -38 mm) prema krajevima se sužava (18 -28 mm) mora biti toliko široka da pokrije: noseću površinu rožnog zida bijelu liniju vanjski tabanski rub

• • • dužina potkovice određuje se po mekušima može biti: duža kraća mora biti najmanje duga da pokrije pete debljina potkovice iznosi od 8 -14 mm veće potkove su uvijek deblje i teže u cijelom svom dijelu je jednako debela mora potrajati najmanje 40 -50 dana

• • • gornja ili noseća površina mora biti glatka i ravna prema unutarnjoj strani može imati nagib donja ili prizemna površina vanjska strana potkovice unutarnja strana potkovice žlijeb nalazi se na donjoj strani potkovice izrađuje se samo na krakovima širina žljeba mora odgovarati debljini glave čavla

• • - rupice za čavle nalaze se u žljebu imaju oblik pravokutnika kapica nalazi se na vanjskom rubu gornje površine potkovice može biti nokatna i postrana visina joj je 12 -18 mm funkcija joj je da: štiti rožinu u tom dijelu potkovicu bolje drži za kopito

• • potpetice su: čelični nastavci otkovani od same potkove u potkovicu zavrnuti komad željeza na navoj mogu biti: četvorouglaste trokutaste tupe oštre moraju biti jednako: visoke debele najviše su u upotrebi potpetice na zavrtanje (skidaju i stavljaju se po potrebi sa ključem)

• hvatač na potkovici je: - komad željeza zavaren na prizemnu površinu nokatnog dijela potkovice - dva komada željeza na navoj • visok je toliko, koliko je potkovica debela • funkcija mu je : - konj se lakše odupire pri radu - potkovica se sporije troši - konj se manje skliže • čelična pločica • nalazi se na nokatnom dijelu potkovice • ima zadatak da spriječi brzo trošenje potkovice

• • - čavli (klinci) dolaze u paketim od 500 komada izrađuju se od mekanijejeg čelika mora biti mekan i dovoljno žilav (manje C) oblik čavla je četverouglast razlikujemo: glavu (gornji i najdeblji dio čavla) vrat (ispunjava rupicu u potkovici) tijelo (najduži dio čavla) šiljak (na vrhu je uštip=daje smjer čavlu) čavli ne smiju biti: masni hrđavi

Vrste potkovica • • • obične potkovice papučasta potkovica sa potpeticama s potpeticama i sa hvatačem služe za potkivanje zdravih kopita specijalne potkovice

Specijalne potkovice • • • - izrađuju se prema potrebi razlikuju se od običnih potkovica razlikujemo: zatvorena potkovica polumjesečasta potkovica sa širim krakom orijentalna potkovica

Zatvorena (spojena potkovica) • • • - krakovi krajeva potkovice su spojeni najviše je u upotrebi prednost ovakve potkove: povećava površinu oslonca cjelog kopita spriječava preveliko spuštanje žabice rasterećuje noseću površinu kopita spriječava pomicanje i savijanje krakova potkovice - potkovica stabilnije i čvršće prijanja uz kopito

zatvorena potkovica

Polumjesečasta potkovica • • • - to je nepotpuna potkovica (skraćena) ima samo polovicu krakova nema žlijeba ima 4 rupice za čavle krakovi su prema kraju sve tanji upotrebljava se: kod ždrebadi da se spriječi trošenje prednjeg dijela kopita - kod konja koji sustižu stražnjim nogama

Potkovica sa širim krakom • • • jedan krak potkovice je širi, a drugi uži upotrebljava se kod: vanjskog kosog kopita kod konja koji zaokreću stražnjom nogom treba dosta vremena za izradu potkove

Orijentalna potkovica • ima oblik ploče • veličina odgovara opsegu kopita • sa svake strane nalaze se 4 rupice za čavle • na sredini je okruglast otvor • prikladna je za pjeskovite i mekane terene

Priprema za potkivanje • - postupak s konjem za vrijeme potkivanja: dizanje prednje noge (obrađeno) dizanje stražnje noge (obrađeno) obuzdavanje nemirnih konja (obrađeno) skidanje stare potkovice (raskivanje) priprema kopita (korigiranje) primjeravanje potkovice pribijanje potkovice

Primjeravanje i pribijanje potkovice • potkovica se primjerava po nosećem rubu rožnog zida: - po najvećoj širini - po najvećoj dužini • zagrijana potkovica se stavi na kopito • primjeri i skida nakon nekoliko sekundi • po spaljenoj rožini i otisku znamo da li potkovica dobro prilježe • poslije završenog udešavanja i primjeravanja potkovica se ohladi u vodi • pribijaju se prvo oba nokatna čavla pa ostalih 4 – 8 čavala

primjeravanje potkove

Koji potkov za koju namjenu? • • • - potkov trkaćih konja: lagana papučasta potkovica potkov jahaćih konja: obična papučasta potkovica potkov konja kasača: papučasta potkova, u nokatno djelu šira, na krakovima uža potkov teglećih i tovarnih konja: papučasta potkovica s potpeticama s hvatačem na stražnjim potkovama oštar zimski potkov: upotrebljavaju se oštre potpetice

lagane papučaste potkove

Ortopedsko potkivanje • • - to je potkivanje deformiranih kopita svrha je da se: isprave grške u hodu životinja može normalno iskorištavati

Potkivanje plosnatog i punog kopita • plosnato kopito je kopito, kojem taban cijelom površinom leži u ravnini sa nosećim rubom • puno kopito je kopito kojem je taban izbočen i spušten • to je veći stupanj deformacije plosnatog kopita • konj teško stoji ili se uopće ne kreće • taban i žabica se ne podrezuju • potkovica mora biti: - dovoljno široka (da zaštiti taban) - dovoljno dugačka (da rastereti slabe pete)

Strmo (štulasto kopito) • kod strmog kopita su visoke pete • konj gazi samo prednjim dijelom kopita • nokatni dio kopita je opterećen i na njemu se vide prstenovi (godovi) • potkivanjem se mora rasteretiti prednji dio kopita i to: - sa potkovicama sa potpeticama - na potkovici mora biti nokatna kapica

Suženo kopito • rožna kapa na pojedinim mjestima uža je nego što je uobićajeno • kopito je suženo u petama • urožine stoje blizu jedna drugoj • žabica je sužena i stisnuta • kod mladih konja ova mana se može ispraviti u potpunosti • upotrebljava se papučasta potkovica sa debljim kracima (rasterećenje pete) • veći oblik deformiteta se lijeći sa papučastim potkovama sa kapicama • potkova se žiri pomoću škripca svakih 7 dana za 1 mm

Kvrgasto kopito • posljedica je kronične aseptične upale kopita (kopitna kočina) • kopito se potkiva papučastom potkovom koja je u nokatno dijelu široka

Ozljede nastale kod potkivanja • • ukov (čavao ulazi u meke djelove) zakov (čavao leži blizu kopitnog korijuma) nagaz na čavao naboj (žulj)