POSTPOWANIE PRZED ORGANEM DRUGIEJ INSTANCJI 1 Odwoanie 2

POSTĘPOWANIE PRZED ORGANEM DRUGIEJ INSTANCJI • • 1) Odwołanie 2) Postępowanie odwoławcze a) przebieg postępowania odwoławczego b) zakres uprawnień decyzyjnych organu odwoławczego • 3) Zakaz orzekania na niekorzyść odwołującego • 4) Zażalenie Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

ODWOŁANIE Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 127 (dwuinstancyjność) • Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 220 (odwołanie) • § 1. Od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. • § 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ podatkowy wyższego stopnia Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 221 (decyzje wydane przez ministra i dyrektora izby skarbowej) • W przypadku wydania decyzji w pierwszej instancji przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej lub przez samorządowe kolegium odwoławcze odwołanie od decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 222 (treść odwołania) • Odwołanie od decyzji organu podatkowego powinno zawierać zarzuty przeciw decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 223 ( tryb odwołania) • § 1. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. • § 2. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia: • 1) decyzji stronie • 2) zawiadomienia, o którym mowa w art. 103 § 1 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

PRZYKŁADOWE ORZECZNICTWO Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

I S. A. /Ka 1729/98 wyrok NSA 2000. 03. 22 w Katowicach • Art. 222 Ordynacji podatkowej, jako przepis wyjątkowy, powinien być interpretowany w sposób ścisły. Wykładnia rozszerzająca prowadzić bowiem może do ograniczenia jednego z podstawowych praw procesowych strony postępowania podatkowego, jakim jest prawo do instancyjnej kontroli decyzji, a w konsekwencji- do kontroli sądowej. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

III S. A. 111/99 wyrok NSA 2000. 01. 18 w Warszawie • Nawet w wypadku nieuzupełnienia przez stronę rzeczywistych braków odwołania, brak jest podstaw do umorzenia postępowania odwoławczego. W takim wypadku nie sposób mówić o bezprzedmiotowości postępowania ( art. . 208 § 1 Ordynacji podatkowej). Przedmiot sprawy nadal istnieje. Niepodanie przez stronę w wyznaczonym terminie elementów wymaganych przez art. . 222 Ordynacji podatkowej pociąga natomiast za sobą konieczność wydania decyzji o pozostawieniu bez rozpatrzenia. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

II FSK 74/06 wyrok NSA Warszawa 2007. 01. 18 • Nienazwanie czy też błędne nazwanie czynności procesowej, np. . Odwołania, nie przesądza jeszcze o jej treści. W związku z tym należy zauważyć, że rygoryzm przepisu art. . 222 Ordynacji podatkowej nie jest bezwzględny i niedotrzymanie warunków, o których w nim mowa, nie wywołuje z mocy prawa negatywnych skutków dla strony postępowania podatkowego Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

S. A. /Sz 2313/99 wyrok NSA 2001. 03. 21 w Szczecinie • Wprawdzie art. 222 Ordynacji podatkowej stanowi, że odwołanie powinno zawierać: zarzuty przeciwko decyzji, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem odwołania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie, czyli jednoznacznie określa wymogi, jakie powinno spełniać, to jednak wniesienie przez stronę podania w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji organu I instancji nawiązującego do rozstrzygnięcia nie zwalnia organu I instancji od obowiązku wyjaśnienia, czego dotyczy żądanie strony Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

PRZEBIEG POSTĘPOWANIA ODWOŁAWCZEGO Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 226 (nowa decyzja) • § 1. Jeżeli organ podatkowy, który wydał decyzję, uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości, wyda nową decyzję, którą uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję • § 2. Od nowej decyzji służy odwołanie Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

FPK 10/02 uchwała NSA 2003. 04. 07 w Warszawie ONSA 3003. 3. 91 • Z treści art. 226 Ordynacji podatkowej wynika, iż może on mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy organ podatkowy, który wydał decyzję uzna, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości. Jeżeli natomiast organ podatkowy dojdzie do wniosku, że mógłby wprawdzie zmienić swoja decyzję, jednakże w zakresie niepokrywającym się w całości z żądaniem strony, nie będzie mógł dokonać weryfikacji własnej decyzji, lecz będzie obowiązany do przekazania odwołania organowi odwoławczemu. Dalszy bieg sprawy będą wówczas normowały przepisy procesowe dotyczące postępowania przed organem odwoławczym, przewidujące między innymi zakaz wydanie przez organ odwoławczy decyzji na niekorzyść strony odwołującej się. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 227 (przekazanie sprawy organowi odwoławczemu) • § 1. Organ podatkowy, do którego wpłynęło odwołanie, przekazuje je wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, chyba że w tym terminie wyda decyzję na podstawie art. . 226 • § 2. Organ podatkowy, przekazując sprawę, jest obowiązany ustosunkować się do przedstawionych zarzutów Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 228 (niedopuszczalność odwołania) • § 1. Organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia: • 1) niedopuszczalność odwołania • 2) uchybienie terminowi do wniesienia odwołania • 3)pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli nie spełnia warunków wynikających z art. 222 • § 2. Postanowienia w sprawach wymienionych w § 1 są ostateczne Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 229 (postępowanie uzupełniające) • Organ odwoławczy może przeprowadzić, na żądanie strony lub z urzędu, dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 232 (cofnięcie odwołaniatermin) • § 1. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy, z zastrzeżeniem § 2 • § 2. Organ odwoławczy odmawia uwzględnienia cofnięcia odwołania, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo pozostawienia w mocy decyzji wydanej z naruszeniem przepisów, które uzasadnia jej uchylenie lub zmianę. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

PRZYKŁADOWE ORZECZNICTWO Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

I SA/Łd 1045/99 wyrok NSA 2001. 07. 17 w Łodzi PP 2002/4/63 • Gdy w wyniku odwołania od decyzji wydanej w trybie art. 226§ 1 Ordynacji podatkowej (uchylającej decyzję od której złożono pierwsze odwołanie), organ odwoławczy uchyla tę decyzję, to powinien jednocześnie rozpatrzyć pierwsze odwołanie i wydać rozstrzygniecie odnoszące się do decyzji, od której wniesiono to odwołanie. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

III SA/Wa 186/07 wyrok WSA 2007. 05. 28 w Warszawie LEX nr 309083 • W świetle art. 228 Ordynacji podatkowej konsekwencja stwierdzenia przez organ odwoławczy uchybienia terminowi do wniesienia odwołania jest pozostawienie go bez rozpatrzenia. Oznacza to, że podatnik pozbawiony zostaje prawa do kontroli instancyjnej wydanego przez organ I instancji rozstrzygnięcia. Dlatego też postanowienia dotyczące stwierdzenia uchybienia terminowi do wniesienia odwołania powinny być wydawane wówczas, gdy przekroczenie terminu jest oczywiste i po analizie zgromadzonego, pełnego materiału dowodowego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

III SA 2389/03 wyrok WSA 2004. 10. 19 w Warszawie POP 2005/5/117 • Wydanie decyzji przez organ odwoławczy w wyniku wniesienia przez stronę odwołania, które nie spełniało wymogów określonych w art. 222 Ordynacji podatkowej stanowi rażące naruszenie przepisu art. 228§ 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej, uzasadniające stwierdzenie nieważności decyzji organu odwoławczego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

III SA 2150/03 wyrok WSA 2004. 12. 20 w Warszawie M. Pod. 2005/4/40 • Zgodnie z art. 229 organ II instancji może przeprowadzić, na żądanie strony lub z urzędu, dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie. Oznacza to obowiązek oceny nie tylko dokonanych przez organ I instancji ustaleń, lecz i rozpoznania sprawy w pełnym zakresie, w szczególności z uwzględnieniem zarzutów podniesionych dopiero na etapie postępowanie odwoławczego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Wyrok NSA z 22. 04. 1994 r. , I SA 119/94, ONSA 1995/1/47 • Cofnięcie odwołanie przez stronę nie zwalnia organu odwoławczego z obowiązku oceny decyzji organu I instancji w zakresie jej zgodności zarówno z prawem jak i z interesem społecznym, a zatem nie prowadzi wprost do umorzenie postępowania odwoławczego. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

ZAKRES UPRAWNIEŃ DECYZYJNYCH ORGANU ODWOŁAWCZEGO Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 233 (decyzje organu odwoławczego) § 1. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której: 1) utrzymuje w mocy decyzję organu pierwszej instancji, albo 2) uchyla decyzję organu pierwszej instancji: A) w całości lub w części- i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy lub uchylając tę decyzję- umarza postępowanie w sprawie B) w całości i sprawę przekazuje do rozpatrzenia właściwemu organowi pierwszej instancji, jeżeli decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, albo 3) umarza postępowanie odwoławcze. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

§ 2. Organ odwoławczy może uchylić w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub znacznej części. Przekazując sprawę, organ odwoławczy wskazuje okoliczności faktyczne, które należy zbadać przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

§ 3. Samorządowe kolegium odwoławcze uprawnione jest do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do istoty jedynie w przypadku, gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu podatkowego pierwszej instancji. W pozostałych przypadkach samorządowe kolegium odwoławcze uwzględniając odwołanie ogranicza się do uchylenia zaskarżonej decyzji. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

II FSK 1242/06 - Wyrok NSA 2007 -12 -19 • Zakres przedmiotowy postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty podatku wyznacza treść wniosku podatnika, co oznacza, że podejmowane w jego wyniku rozstrzygnięcie organu podatkowego nie określa zobowiązania podatkowego. Nie wyklucza to wszakże wydania przez ten organ (równolegle lub później) odrębnej decyzji o takim charakterze. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

ZAKAZ ORZEKANIA NA NIEKORZYŚĆ ODWOŁUJĄCEGO Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 234 (zakaz pogarszania sytuacji strony) • Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

I GSK 286/07 - Wyrok NSA 2007 -12 -11 • Zgodnie z treścią tego przepisu sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności. Wymaga w tym miejscu przypomnienia, że u podstaw tego zakazu leży założenie, iż sytuacja skarżącego nie może ulec pogorszeniu na skutek wniesienia przez niego środka odwoławczego. Celem wprowadzenia tego zakazu jest zatem zapobieganie sytuacjom, w których strona niezadowolona z orzeczenia, rezygnowałaby z jego zaskarżenia w obawie, że w razie nieuwzględnienia jej wniosków sytuacja jej ulegnie pogorszeniu. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 234 a (termin zwrotu sprawy) • Organ odwoławczy zwraca akta sprawy organowi pierwszej instancji nie wcześniej niż po upływie terminu do wniesienia skargi do sądu administracyjnego Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

ZAŻALENIE Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 236 (dopuszczalność; termin) • § 1. Na wydane w toku postępowania postanowienie służy zażalenie, gdy ustawa tak stanowi. • § 2. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia: • 1) postanowienia stronie • 2) zawiadomienia, o którym mowa w art. 103 § 1 Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

II SA/Bk 380/07 - Wyrok WSA w Białymstoku 2007 -12 -20 • Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania w sprawie zaliczenia do stopnia niepełnosprawności oddala skargę. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki

Art. 237 (zaskarżenie postanowienia w odwołaniu) • Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji. Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski Kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytet Łódzki