Postpowanie nauczycieli w sytuacjach zagroenia dzieci i modziey

Postępowanie nauczycieli w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją w oparciu o Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży mł. asp. Adam Domin Wydział Prewencji KWP w Krakowie

Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży powstał. . . w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji opracował go. . . Miedzyresortowy Zespół, w skład którego wchodzili przedstawiciele: • Ministerstwa Sprawiedliwości • Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu • Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej • Ministerstwa Zdrowia • Komendanta Głównego Policji głosem doradczym w pracach Zespołu byli przedstawiciele: • Biura Rzecznika Praw Dziecka • samorządu terytorialnego • organizacji pozarządowych Wydział Prewencji KWP w Krakowie 2

Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży PROGRAMY MODUŁOWE Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z policją w sytuacji zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją Wydział Prewencji KWP w Krakowie 3

Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży Do podejmowania działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych zobowiązuje również szkołę. . . Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem Wydział Prewencji KWP w Krakowie 4

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich NIELETNI (art. 1 § 1 UPN) • osoba, która dopuściła się czynu karalnego po ukończeniu 13 lat, ale nie ukończyła lat 17, • osoba, która nie ukończyła lat 18, wykazująca przejawy demoralizacji, • osoba do lat 21, względem której zostały orzeczone środki wychowawcze lub poprawcze. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 5

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich CZYN KARALNY (art. 1 § 2 pkt 2 UPN) czyn zabroniony przez ustawę jako • przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo • wykroczenie określone w art. : 51, 69, 74, 76, 85, 87, 119, 122, 124, 133, 143. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 6

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Wobec nieletnich sąd rodzinny może: (art. 6 UPN) 1. Udzielić upomnienia. 2. Zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 7

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Wobec nieletnich sąd rodzinny może: (art. 6 UPN) 3. Ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna. 4. Ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego. 5. Zastosować nadzór kuratora. 6. Skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 8

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Wobec nieletnich sąd rodzinny może: (art. 6 UPN) 7. Orzec zakaz prowadzenia pojazdów. 8. Orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku popełnieniem czynu karalnego. 9. Orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w odpowiedniej placówce opiekuńczo-wychowawczej albo ośrodku szkolno-wychowawczym. 10. Orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym. 11. Zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 9

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Postępowanie wyjaśniające • Postępowanie o czyny karalne prowadzone jest tylko, gdy sprawca jest ustalony z nazwiska. Postępowanie takie wszczyna Sąd Rodzinny i Nieletnich właściwy dla miejsca zamieszkania nieletniego lub właściwy dla jego miejsca pobytu. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 10

Odpowiedzialność nieletnich sprawców czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich Postępowanie o charakterze opiekuńczym 1 W przypadku przejawów demoralizacji tj. manifestowania negatywnych form postępowania mających charakter utrwalony i występujący systematycznie. 2 W przypadku stwierdzenia zaniedbywania ze strony rodziców. 3 W przypadkach popełnienia czynów kwalifikowanych z KW lub przestępstwa za które nieletni nie odpowiada. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 11

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 1 W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel: • Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy. • Wychowawca informuje o fakcie pedagoga/psychologa szkolnego i dyrekcję szkoły. • Wychowawca wzywa do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz - w ich obecności - z uczniem. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. • Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informację o przejawach demoralizacji ucznia, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub Policję (specjalista ds. nieletnich). Wydział Prewencji KWP w Krakowie 12

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 1 W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel: • Podobnie, szkoła powiadamia sąd lub Policję, jeżeli wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkanie z pedagogiem, psychologiem, itp. ) i ich zastosowanie przynosi oczekiwanych rezultatów. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji, zgodnie z warunkami określonymi w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. • Jeżeli uczeń przejawia powyższe zachowania po ukończeniu 18 roku życia, a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy popełnienie przestępstwa, postępowanie nauczyciela w takim przypadku powinno być określone przez wewnętrzne regulaminy szkoły. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 13

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 2 W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: • Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. • Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie. • Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. • Zawiadamia o fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. • W przypadku odmowy ze strony rodziców /opiekunów, o pozostaniu ucznia w szkole, czy też przewiezieniu ucznia do placówki służby zdrowia, bądź też przekazania go do dyspozycji funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły/placówki. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 14

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 2 W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: • W przypadku ucznia będącego pod wpływem alkoholu - jeżeli rodzice odmawiają przyjazdu, a uczeń jest agresywny wobec kolegów, nauczycieli, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych - szkoła zawiadamia najbliższą jednostkę Policji. • W przypadku stwierdzenia stany nietrzeźwości (stężenie we krwi powyżej 0, 5 promila alkoholu lub w wydychanym powietrzu powyżej 0, 25 mg alkoholu w 1 dm 3) policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, lub w przypadku jej braku, do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (max do 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów (oraz sąd rodzinny, jeżeli uczeń nie ukończył 18 lat). Wydział Prewencji KWP w Krakowie 15

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 2 W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: • Jeżeli zdarzenia, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, powtarzają się, świadczy to o jego demoralizacji. Nakłada to na szkołę obowiązek powiadomienia policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego o tej szczególnej sytuacji. • Spożywanie przez ucznia, który ukończył 17 lat, alkoholu na terenie szkoły stanowi wykroczenie z art. 43 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić Policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 16

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 3 W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące kroki: • Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu Policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić do kogo znaleziona substancja należy. • Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrekcję szkoły i wzywa Policję. • Po przyjeździe Policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczona substancję i przekazuje informacje dotyczącą szczegółów zdarzenia. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 17

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 4 W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: • Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor itp. ) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie, co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczycielowi nie wolni (nie ma prawa) samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla Policji. • O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrekcję szkoły. • Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 18

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 4 W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: • W przypadku, gdy uczeń na prośbę nauczyciela nie chce przekazać substancji, ani pokazać zawartości teczki, szkoła wzywa Policję, która po przyjeździe zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. • Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim jej zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki Policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 19

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne 5 Postępowanie wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa: • Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły. • Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia. • Przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę. • Powiadomienie rodziców ucznia - sprawcy. • Niezwłoczne powiadomienie Policji w przypadku, gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp. ) lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana. • Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich Policji. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 20

Przepisy Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Zgodnie z przepisami Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii - w Polsce karalne jest: Wydział Prewencji KWP w Krakowie 21

Przepisy Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Zgodnie z przepisami Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii - w Polsce karalne jest: osobieinnej. Art. udziela ustawy, 58. 1. przepisom wbrew Kto, środka odurzającego lub substancji psychotropowej, ułatwia albo umożliwia ich użycie albo nakłania do użycia takiego środka lub substancji, 33 -35 podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. art. Art. przepisom 56. 1. wbrew Kto, obrotu środki odurzające, substancje psychotropowe lub słomę makową albo uczestniczy w takim obrocie, podlega grzywnie i karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 22

Procedury postępowania nauczycieli Działania interwencyjne Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawca jest uczeń, który ukończył 13 lat a nie ukończył 17 lat. Natomiast z przestępstwem mamy do czynienia, jeżeli któryś z wymienionych czynów popełni uczeń, po ukończeniu 17 lat. W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy Kodeksu Postępowania Karnego. Jeżeli przestępstwo ma miejsce na terenie szkoły, należy wezwać Policję. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 23

Przykładowe sytuacje, gdy zachowania ucznia względem nauczyciela mogą być traktowane jako przestępstwo Groźba karalna (art. 190 kk). . . kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. . . Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 24

Przykładowe sytuacje, gdy zachowania ucznia względem nauczyciela mogą być traktowane jako przestępstwo Zmuszanie do określonego zachowania (art. 191 kk). . . kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. . . Ściganie następuje z urzędu. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 25

Przykładowe sytuacje, gdy zachowania ucznia względem nauczyciela mogą być traktowane jako przestępstwo Zniesławienie (art. 212 kk). . . kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. . . Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 26

Przykładowe sytuacje, gdy zachowania ucznia względem nauczyciela mogą być traktowane jako przestępstwo Zniewaga (art. 216 kk). . . kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. . . Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 27

Przykładowe sytuacje, gdy zachowania ucznia względem nauczyciela mogą być traktowane jako przestępstwo Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kk). . . kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. . . Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego. Wydział Prewencji KWP w Krakowie 28

Wydział Prewencji KWP w Krakowie Dziękuję koncepcja projektu: mł. asp. Adam Domin opracowanie: st. asp. Marek Szala