Pomoc publiczna w Regionalnym Programie Operacyjnym dla Wojewdztwa

Pomoc publiczna w Regionalnym Programie Operacyjnym dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 -2013 Wrocław, 5 listopada 2009 r.

Art. 87 ust. 1 TWE • Wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi. 2

Przesłanki pomocy publicznej • Transfer środków publicznych. • Korzyść ekonomiczna. • Selektywność. • Naruszenia lub groźba naruszenia konkurencji oraz wpływ na wymianę handlową. 3

Podmiot udzielający pomocy • Administracja centralna. • Administracja samorządowa. • Agencje rządowe. • Przedsiębiorcy publiczni. • Inne jednostki (m. in. fundacje, stowarzyszenia, agencje rozwoju regionalnego). 4

Korzyść ekonomiczna • Przekazywanie wsparcia o charakterze bezzwrotnym. • Udzielanie pożyczek/kredytów o oprocentowaniu poniżej stopy rynkowej. • Dokonywanie rozłożenia na raty/odroczenia płatności po stopie niższej od stopy rynkowej. • Poziom zabezpieczenia spłaty, w przypadku pożyczki/kredytu, jest niższy od standardów przyjętych na rynku. 5

Selektywność • Konkretny podmiot gospodarczy. • Grupa podmiotów działających w konkretnym sektorze gospodarki. • Podmioty działające w konkretnym regionie kraju. • Produkcja lub obrót konkretnymi rodzajami towarów i usług. 6

Zakłócenie konkurencji • Nie występuje, gdy wsparcie jest udzielane: § podmiotowi działającemu w lokalnej skali, który § nie świadczy usług na terenach przygranicznych. • Nie występuje, gdy kwota wsparcia jest niewielka. • Przesłanka jest spełniona jeżeli beneficjent prowadzi działalność na rynku otwartym na wewnątrzwspólnotową wymianę handlową. • Pojęcie wymiany handlowej obejmuje nie tylko przepływ towarów, ale również przepływ usług. • Sektor rolnictwa i transportu są w dużym stopniu otwarte na wewnątrzwspólnotową wymianę handlową i panują na nich wysoce konkurencyjne warunki. 7

Beneficjent pomocy • Podmiot prowadzący działalność gospodarczą, do której mają zastosowanie reguły konkurencji określone w przepisach części trzeciej tytułu VI rozdziału 1 TWE (art. 2 ust. 17 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej). • Wszelka działalność polegająca na oferowaniu towarów i usług na danym rynku jest działalnością gospodarczą (orzeczenia ETS z dnia 18 czerwca 1998 r. w sprawie C-35/96 Komisja przeciwko Włochom oraz w sprawach C-180/98– 184/98 Pavlov. 8

Beneficjent pomocy • Wszystkie kategorie podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. • Niezależnie od formy prawnej i źródeł finansowania. • Nie ma znaczenia fakt, czy są nastawione na zysk (istotny jest fakt osiągania przychodu). • Podmioty sektora publicznego, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. 9

Art. 87 ust. 2 TWE • Zgodna ze wspólnym rynkiem: • pomoc o charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom, pod warunkiem, że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem produktów, • pomoc mająca na celu naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi zdarzeniami nadzwyczajnymi, • pomoc przyznawana gospodarce niektórych regionów Republiki Federalnej Niemiec dotkniętych podziałem Niemiec. 10

Art. 87 ust. 3 TWE • Za zgodną ze wspólnym rynkiem może być uznana: • pomoc przeznaczona na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów, w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia, • pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania lub mająca na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce Państwa Członkowskiego (np. projekty infrastrukturalne polegające na budowie dróg, szlaków transeuropejskich, podlegają indywidualnej notyfikacji KE), • pomoc przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych dziedzin gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem (pomoc o znaczeniu horyzontalnym), 11

Art. 87 ust. 3 TWE • Za zgodną ze wspólnym rynkiem może być uznana: • pomoc przeznaczona na wspieranie kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej i konkurencji we Wspólnocie w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem (np. Hala Ludowa we Wrocławiu), • inne kategorie pomocy, jakie Rada może określić decyzją, stanowiąc większością kwalifikowaną, na wniosek Komisji (np. sektor stoczniowy, sektor 12

Kategorie pomocy publicznej • Pomoc regionalna. • Pomoc horyzontalna. • Pomoc sektorowa. • Pomoc de minimis – jako osobna kategoria, nie spełniająca zdaniem KE wszystkich przesłanek art. 87 ust. 1 TWE. 13

Dzień udzielenia pomocy publicznej • Dzień nabycia prawa do otrzymania pomocy (podpisanie umowy o udzielenie pomocy, wydanie decyzji). • W przypadku, gdy nie ma obowiązku wydania decyzji będzie to dzień: • złożenia deklaracji (określa ona wartość udzielonej pomocy), • w którym upływa termin złożenia zeznania rocznego (w przypadku pomocy w formie ulgi), • dzień przysporzenia korzyści finansowej. 14

Pomoc publiczna w RPO WD 2007 -2013 • Art 21 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju: • W zakresie, w którym finansowanie projektów w ramach programów operacyjnych stanowi pomoc spełniającą przesłanki określone w art. 87 ust. 1 TWE albo pomoc de minimis, do tego finansowania mają zastosowanie szczegółowe warunki i tryb udzielania pomocy. • Podmiotami udzielającymi pomocy są IZ, IP albo IW. • Właściwy minister albo minister właściwy ds. rozwoju regionalnego, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania pomocy. 15

Program pomocowy • Akt normatywny – ustawa, rozporządzenie, uchwała podatkowa. • Można dokonać wypłat pomocy indywidualnej na rzecz generalnie i abstrakcyjnie określonych przedsiębiorców (bez konieczności stosowania dalszych środków implementujących). 16

Pomoc indywidualna • Nieprzyznawana na podstawie programu pomocowego. • Przyznawana na podstawie programu pomocowego i wymagająca indywidualnego zgłoszenia do KE. 17

Wariant 1 udzielania pomocy publ. Podmiot udzielający pomocy Instytucja organizująca konkurs Beneficjent pomocy Beneficjent (projektodawca) Umowa o dofinansowanie projektu 18

Wariant 2 udzielania pomocy publ. IOK Instytucja organizująca konkurs Podmiot udzielający pomocy Beneficjent (projektodawca) Beneficjent pomocy Umowa o dofinansowanie projektu Umowa na realizację np. inwestycji 19

Wariant 3 udzielania pomocy publ. IOK Podmiot udzielający pomocy Instytucja organizująca konkurs Umowa o dofinansowanie projektu Beneficjent (projektodawca) Umowa partnerstwa Beneficjent pomocy 20

Zakaz udzielania pomocy publicznej i jego konsekwencje • Art. 87 ust. 1 Traktatu WE wprowadza generalny zakaz udzielania pomocy publicznej o charakterze względnym. • wyłączenia spod zakazu w art. 16, art. 36, art. 73, art. 86 ust. 2, art. 87 ust. 2 i 3 Traktatu WE i prawie wtórnym, • pomoc może wymagać zatwierdzenia przez KE albo być zwolniona z obowiązku notyfikacji i zatwierdzania. 21

Zakaz udzielania pomocy publicznej i jego konsekwencje • Obowiązek notyfikacji (art. 88 ust. 3 Traktatu WE): • „Komisja jest informowana, w czasie odpowiednim do przedstawienia swych uwag, o wszelkich planach przyznania lub zmiany pomocy. (. . . ) Dane Państwo Członkowskie nie może wprowadzać w życie projektowanych środków dopóki procedura ta nie doprowadzi do wydania decyzji końcowej”. • Klauzula zawieszająca (art. 3 rozporządzenia nr 659/1999): • „żadna nowa pomoc nie może zostać wdrożona do czasu podjęcia przez Komisję Europejską decyzji zezwalającej na taką pomoc lub do czasu uznania takiej decyzji Komisji za podjętą” – ze względu na upływ terminu do wydania decyzji przez KE. 22

Pomoc nowa a pomoc istniejąca • Pomoc istniejąca (art. 1 lit. b rozporządzenia 659/1999): • pomoc, która została dozwolona przez KE lub przez Radę lub kiedy upłynął termin na wydanie decyzji przez KE, • pomoc, jaka została wprowadzona przed wejściem w życie Traktatu WE w Państwach Członkowskich i nadal stosowana, • pomoc podlegająca zwrotowi, w odniesieniu do której upłynął 10 -letni okres przedawnienia. • Pomoc nowa (art. 1 lit. c rozporządzenia 659/1999): • programy pomocowe i pomoc indywidualna, która nie jest pomocą istniejącą, w tym zmiany pomocy istniejącej. 23

Postępowanie przed KE postępowanie wstępne wsparcie nie jest pomocą publiczną decyzja o niestosowaniu prawa pomocy publicznej decyzja o niewnoszeniu zastrzeżeń wsparcie jest pomocą publiczną pomoc zgodna ze wspólnym rynkiem decyzja warunkowa decyzja o otwarciu formalnej procedury dochodzenia decyzja o niestosowaniu prawa pomocy publicznej decyzja pozytywna decyzja negatywna

Pomoc bezprawna • Pomoc bezprawna (art. 1 lit. f rozporządzenia nr 659/1999): nowa pomoc, wprowadzona w życie z naruszeniem art. 88 ust. 3 Traktatu WE, tzn. : • pomoc nienotyfikowana, lub • pomoc notyfikowana, ale udzielona przed uzyskaniem akceptacji KE. • Sankcje związane z udzieleniem bezprawnej pomocy publicznej (działania KE przed merytorycznym zbadaniem pomocy): • decyzja stanowiąca nakaz zawieszenia udzielania pomocy, • decyzja o tymczasowej windykacji pomocy. 25

Zwrot pomocy publicznej • Pomoc przyznana bezprawnie: pomoc nowa, wprowadzona w życie z naruszeniem procedury przewidzianej we właściwych rozporządzeniach MRR w sprawie udzielania pomocy publicznej. • Pomoc świadczona niezgodnie z przeznaczeniem: pomoc wykorzystania przez beneficjenta z naruszeniem warunków podpisanej umowy o udzieleniu pomocy. 26

Zwrot pomocy publicznej • Skutki dla podmiotów udzielających pomocy: • brak skutków, • ewentualna odpowiedzialność służbowa, • odpowiedzialność odszkodowawcza. • Skutki dla beneficjentów pomocy: • zwrot pomocy niezgodnej, • zapłata odsetek, • zakaz udzielenia nowej pomocy do czasu zwrotu. 27

Definicja MSP Kryterium niezależności Roczne jednostki robocze Suma bilansowa Roczny obrót 28

Progi i pułapy MSP Kategoria firmy RJR Roczny obrót Bilans roczny Średnie < 250 ≤ 50 mln € ≤ 43 mln € Małe < 50 ≤ 10 mln € Mikro < 10 ≤ 2 mln € 29

Przedsiębiorstwa niezależne Beneficjent pomocy posiada mniej niż 25% kapitału lub głosów w innym przedsiębiorstwie. < 25% Beneficjent pomocy Inne przedsiębiorstwo posiada mniej niż 25% kapitału lub głosów w beneficjencie pomocy. Inne przedsiębiorstwo < 25% 30

Przedsiębiorstwa partnerskie Beneficjent pomocy posiada co najmniej 25%, lecz nie więcej niż 50% kapitału lub głosów w innym przedsiębiorstwie. 25%-50% Beneficjent pomocy Inne przedsiębiorstwo posiada co najmniej 25%, lecz nie więcej niż 50% kapitału lub głosów w beneficjencie pomocy. Inne przedsiębiorstwo 25%-50% 31

Obliczanie danych przedsiębiorstw partnerskich 25% Aby obliczyć liczbę zatrudnionych (RJR) i dane finansowe beneficjenta pomocy (A), dodajemy odpowiednie procenty danych dla przedsiębiorstw partnerskich B, C i D. % 33 49 % Dane beneficjenta pomocy 100% A + 25% B + 33% C + 49 % D 32

Przedsiębiorstwa związane Beneficjent pomocy posiada ponad 50% głosów udziałowców w innym przedsiębiorstwie. > 50% Beneficjent pomocy Inne przedsiębiorstwo posiada ponad 50% głosów udziałowców w beneficjencie pomocy. Inne przedsiębiorstwo > 50% 33

Obliczanie danych przedsiębiorstw związanych 60% Ponieważ w każdym z przypadku udział wynosi powyżej 50%, przy obliczaniu liczby zatrudnionych (RJR) i pułapów finansowych beneficjenta pomocy (A) należy wziąć 100% danych z przedsiębiorstw związanych B, C, D. % 51 95 % Dane beneficjenta pomocy 100% A + 100% B + 100% C + 100% D 34

Progi i pułapy dla MSP • Utrata bądź uzyskanie statusu małego lub średniego przedsiębiorcy może nastąpić, jeżeli spełnione są kryteria przez co najmniej dwa okresy obrachunkowe. • W przypadku nowo powstałego przedsiębiorstwa, którego sprawozdania finansowe nie zostały jeszcze zatwierdzone, dane do badania należy wprowadzić z dokonanego w trakcie roku obrachunkowego oszacowania. 35

Wyjątki • Przedsiębiorstwo będzie uznane za niezależne nawet, gdy udziały na poziomie 25%-50% będą w nim posiadały: • publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w przedsiębiorstwa nienotowane na giełdzie, • tzw. anioły biznesu („business angels”), • uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze, • inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju, • samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 milionów euro oraz liczbą mieszkańców poniżej 5000. 36

Podmiot w trudnej sytuacji ekonomicznej • Przedsiębiorstwo zagrożone: • przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli (akcjonariuszy) lub wierzycieli, nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą do zniknięcia z rynku przedsiębiorstwa w perspektywie krótkolub średnioterminowej. • Sztywne przesłanki przedsiębiorstwa zagrożonego (pkt. 10): • ponad połowa kapitału spółki została utracona, w tym ponad ¼ w okresie ostatnich 12 miesięcy, • spółka spełnia przesłanki upadłości. • Miękkie przesłanki przedsiębiorstwa zagrożonego (pkt. 11): • rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżka produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek, zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. 37

Definicja podmiotu w trudnej sytuacji ekonomicznej • W przypadku spółki kapitałowej: • strata z lat ubiegłych oraz strata z bieżącego roku podatkowego łącznie wynosiła więcej niż 50% kapitału zakładowego (założycielskiego, początkowego) spółki, oraz • strata z poprzedniego roku podatkowego będzie wynosiła więcej niż 25% kapitału zakładowego (założycielskiego, początkowego) spółki. • W przypadku podmiotu nie będącego spółką kapitałową: • strata z lat ubiegłych oraz strata z bieżącego roku podatkowego łącznie wynosiła więcej niż 50% majątku przedsiębiorstwa, oraz • strata z poprzedniego roku podatkowego będzie wynosiła więcej niż 25% majątku przedsiębiorstwa. • Objęty postępowaniem upadłościowym (zgodnie z ustawą z dnia 28. 02. 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze). • Przedsiębiorca ubiegający się o pomoc na ratowanie i restrukturyzację. 38

Rolnictwo • Art. 32 TWE: przez produkty rolne należy rozumieć płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa oraz produkty pierwszego przetworzenia będące w bezpośrednim związku z ww. produktami. • Lista produktów rolnych została wymieniona w Załączniku I do TWE. • Uszczegółowienie treści Załącznika I TWE zawarte jest w Rozporządzeniu Komisji nr 1214/2007 z dnia 20 września 2007 r. zmieniającego załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej. 39

Pomoc publiczna w RPO WD na lata 2007 -2013 Warunki udzielania pomocy de minimis

Podstawowe przepisy • Rozporządzenie Komisji (WE) NR 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis; • Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych. 41

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Produkcja podstawowa produktów rolnych wymienionych w Załączniku I do TWE. • Przetwarzanie i wprowadzanie do obrotu produktów rolnych, jeżeli: • wartość pomocy jest ustalana na podstawie ceny lub ilości produktów rolnych zakupionych od pierwotnych producentów lub wprowadzonych na rynek przez podmioty gospodarcze objęte pomocą, • udzielenie pomocy zależy od przekazania jej części lub całości producentom. • Działalność w sektorze rybołówstwa i akwakultury (definicja w Rozporządzeniu Rady (WE) 104/2000 z 17. 12. 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków produktów rybołówstwa i akwakultury). 42

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Działalność w sektorze górnictwa (definicja w Rozporządzeniu Rady (WE) 1407/2002 z 23. 07. 2002 r. w sprawie pomocy państwa dla przemysłu węglowego). • Działalność związana z eksportem. • Przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji ekonomicznej. • Podmioty na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z decyzji wydanej przez Komisję Europejską, uznającej pomoc za niezgodną z prawem oraz z wspólnym rynkiem. 43

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Działalność uwarunkowana użyciem towarów produkcji krajowej na niekorzyść towarów przywożonych. • Działalność w sektorze drogowego transportu towarów (PKD 49. 41), tj. : • przewozy towarów realizowane środkami transportu drogowego przystosowanymi do przewozu: dłużyc, inwentarza żywego, towarów zamrożonych lub schłodzonych, towarów ciężkich, towarów masowych, włączając transport cysternami mleka z gospodarstw rolnych, samochodów, odpadów i materiałów wtórnych, z wyłączeniem ich zbierania i usuwania, • wynajem samochodów ciężarowych z kierowcą, • transport towarów pojazdami napędzanymi siłą mięśni ludzkich lub ciągnionymi przez zwierzęta, w zakresie zakupu środków transportu. 44

Pomoc de minimis w transporcie • Wykluczona jest możliwość zakupu pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego towarów, dopuszczalny jest jednak remont lub modernizację posiadanych pojazdów. • Modernizacja posiadanego pojazdu, np. wyposażenie auta w skrzynię termoizolacyjną (chłodnię), także kwalifikuje się do uzyskania pomocy de minimis. • Zakup minibusów przystosowanych do przewozu osób, kwalifikuje się do uzyskania pomocy de minimis, o ile w PKD przedsiębiorcy nie będzie wpisu umożliwiającego równocześnie prowadzenie działalności w zakresie transportu towarów. 45

Elastyczność pomocy de minimis • Jaki jest katalog kosztów kwalifikowanych w odniesieniu do pomocy de minimis? • Jaka jest maksymalna intensywność pomocy de minimis? 46

Maksymalna wielkość pomocy de minimis • Globalna wartość pomocy de minimis uzyskanej przez beneficjenta pomocy nie może przekroczyć wysokości: • 200 tys. euro, lub • 100 tys. euro – w przypadku beneficjenta pomocy prowadzącego działalność w sektorze transportu drogowego, w okresie bieżącego roku kalendarzowego oraz dwóch lat kalendarzowych go poprzedzających. • Obowiązek ustalenia wysokości uzyskanej pomocy de minimis najpóźniej do dnia podpisania umowy z beneficjentem pomocy. 47

Szczególne zasady dotyczące spółek • Gdy o pomoc de minimis we własnym imieniu występuje wspólnik w spółce, aby zsumować uzyskaną przez niego pomoc de minimis, należy doliczyć pomoc udzieloną spółce, w której wspólnik ten ma udziały, obliczoną proporcjonalnie do wielkości jego udziału w zyskach spółki. • Gdy o pomoc de minimis występuje spółka (wspólnicy w imieniu spółki), wtedy należy zsumować pomoc de minimis udzieloną spółce (zaświadczenia de minimis na spółkę) z wszelką pomocą udzieloną bezpośrednio wspólnikom (zaświadczenia de minimis na wspólnika). 48

Zaświadczenia o pomocy de minimis • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20. 03. 2007 r. w sprawie zaświadczeń o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie i rybołówstwie (Dz. U. Nr 53, poz. 354). • Zawartość: • • • data wydania, pieczęć podmiotu udzielającego pomocy, nazwa, numer NIP, siedziba i adres podmiotu udzielającego pomocy, określenie beneficjenta pomocy de minimis albo pomocy de minimis w rolnictwie i rybołówstwie, dzień udzielenia pomocy, wartość pomocy brutto w złotych i w euro, stwierdzenie, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis albo pomocy de minimis w rolnictwie i rybołówstwie, wskazanie podstawy prawnej udzielenia pomocy, dane osoby upoważnionej do wydania zaświadczenia. 49

Zaświadczenia o pomocy de minimis • Zaświadczenia wydawane są w dniu udzielenia pomocy: • gdy pomoc jest przyznawana na podstawie decyzji, to wraz z tą decyzją w dniu jej wydania. • gdy pomoc jest udzielana jako ulga podatkowa na podstawie aktu normatywnego bez wymogu wydania decyzji - w ciągu dwóch miesięcy od dnia udzielenia pomocy publicznej (przedsiębiorca może wystąpić o wydanie zaświadczenia o pomocy de minimis przed upływem tego terminu). 50

Kumulacja pomocy • Pomoc de minimis należy łączyć z pomocą państwa w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowanych, w przypadku gdyby taka kumulacja miała skutkować osiągnięciem wyższego poziomu intensywności pomocy niż ustalony pod kątem specyficznych uwarunkowań każdego przypadku w przepisach wspólnotowych lub decyzji przyjętej przez Komisję. 51

Pomoc publiczna w RPO WD na lata 2007 -2013 Wspieranie inwestycji w przedsiębiorstwach

Podstawowe przepisy • Rozporządzenie Komisji (WE) NR 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214 z 9. 8. 2008, str. 3); • Rozporządzenie z dnia 11 października 2007 r. Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych. • Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych (projekt). 53

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Sektor górnictwa węgla (definicja w Rozporządzeniu Rady (WE) 1407/2002 z 23. 07. 2002 r. w sprawie pomocy państwa dla przemysłu węglowego): • węgiel – wysokiej, średniej i niskiej klasy węgiel kategorii A i B w rozumieniu międzynarodowej klasyfikacji ustanowionej przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ. • Sektor hutnictwa żelaza i stali (definicja w załączniku I do Wytycznych w sprawie Krajowej Pomocy Regionalnej z 04. 03. 2006 r. ). • Sektor włókien syntetycznych (definicja w załączniku II do Wytycznych w sprawie Krajowej Pomocy Regionalnej z 04. 03. 2006 r. ). • Sektor transportu (definicja w Sekcji H Transport i Gospodarka Magazynowa PKD) – w zakresie zakupu środków transportu. 54

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Sektor budownictwa okrętowego (definicja w Zasadach ramowych dotyczących pomocy państwa dla przemysłu stoczniowego z 30. 12. 2003 r. ): • pełnomorski statek handlowy z własnym napędem: statki pasażerskie, towarowe, specjalistyczne (lodołamacze, pogłębiarki), holowniki, statki rybackie, niewykończone kadłuby tychże. • Sektor rybołówstwa i akwakultury (definicja w Rozporządzeniu Rady (WE) 104/2000 z 17. 12. 1999 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków produktów rybołówstwa i akwakultury). • Produkcja podstawowa produktów zamieszczonych w Załączniku I do TWE 55

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Wytwarzanie oraz obrót produktami mającymi imitować lub zastępować mleko i przetwory mleczne (definicja w Rozporządzeniu Komisji (EWG) nr 1898/87 z 02. 07. 1987 r. w sprawie ochrony oznaczeń stosowanych w obrocie mlekiem i przetworami mlecznymi). • Przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji ekonomicznej. • Działalność związana z eksportem: • bezpośrednio związana z ilością, eksportowanych produktów, • ustanowienie i obsługa sieci dystrybucji • wydatki bieżące działalności eksportowej. • Pomoc uwarunkowana pierwszeństwem użycia towarów produkcji krajowej przed towarami importowanymi. 56

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Podmioty na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z decyzji wydanej przez Komisję Europejską, uznającej pomoc za niezgodną z prawem oraz z wspólnym rynkiem • Realizacja projektów, które zostały rozpoczęte przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie (z uwzględnieniem szczególnych rygorów dla dużych przedsiębiorstw). 57

Przeznaczenie pomocy • Pomoc na nowe inwestycje (inwestycje początkowe). • Pomoc na tworzenie miejsc pracy w związku z nową inwestycją. 58

Definicja nowej inwestycji • Nowa inwestycja oznacza inwestycję w aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z utworzeniem nowego przedsiębiorstwa, rozbudową istniejącego bądź rozpoczęciem działalności, która wiąże się z zasadniczą zmianą produktu lub procesu produkcyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie. • Nowa inwestycja oznacza również inwestycje w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technologicznej. 59

Definicja nowej inwestycji • Za nową inwestycję można również uznać zainwestowanie kapitału trwałego w formie kupna zakładu, który został zlikwidowany lub zostałby zlikwidowany, gdyby nie został kupiony, chyba że dany zakład należy do przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji. 60

Definicja nowej inwestycji • Przedsiębiorstwo” - zorganizowany zespół aktywów (składników materialnych i niematerialnych) przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. • „Utworzenie nowego przedsiębiorstwa” - np. budowa i uruchomienie nowego zakładu produkcyjnego przez istniejącego przedsiębiorcę. • „Rozbudowa istniejącego przedsiębiorstwa” - np. zwiększenie zdolności wytwórczych w już istniejącym zakładzie produkcyjnym (poprzez uruchomienie kolejnej linii technologicznej). 61

Definicja nowej inwestycji • Dywersyfikacja produkcji przedsiębiorstwa” - rozszerzenie oferty produktowej polegające na wprowadzeniu nowego produktu obok produktów dotychczas wytwarzanych. Nie jest zatem „dywersyfikacją” zastąpienie produktu wytwarzanego dotychczas produktem zmodernizowanym. • „Zasadnicza zmiana procesu produkcyjnego” - wprowadzenie nowego rozwiązania technologicznego lub organizacyjnego zasadniczo odmiennego od stosowanego dotychczas. Nie jest natomiast „zasadniczą zmianą” drobne ulepszenie w ramach technologii bądź organizacji produkcji dotychczas stosowanej. • „Produkt” - może mieć formę materialną lub niematerialną. Nowa inwestycja może dotyczyć działalności polegającej na świadczeniu usług. Nowa usługa, nieoferowana dotychczas przez przedsiębiorstwo może być „nowym produktem” zaś nowy proces świadczenia usługi może stanowić „zasadniczą zmianę procesu produkcyjnego”. 62

Inwestycje - wydatki kwalifikowane • Nieruchomości zabudowane. • Nieruchomości niezabudowane. • Infrastruktura towarzysząca. • Środki trwałe: maszyny, urządzenia z wyłączeniem zakupu środków transportu w przedsiębiorstwach prowadzących działalność transportową. • Wartości niematerialne i prawne (100% - MSP, 50% pozostałe). 63

Miejsca pracy- wydatki kwalifikowane • Dwuletnie koszty pracy (wynagrodzenie brutto oraz składki ZUS opłacane przez pracodawcę). • Zapewnienie wzrostu netto liczby pracowników w porównaniu ze średnią z 12 ostatnich m-cy (w okresie do 36 miesięcy od zakończenia inwestycji). • Utrzymanie przez 3 (MŚP) lub 5 lat utworzonych miejsc pracy. 64

Formalne warunki udzielenia pomocy • Efekt zachęty (po 01. 2009) • Inwestycja musi być utrzymana w regionie przez okres pięciu lat od dnia jej zakończenia (trzech lat w przypadku MŚP) (powyższa zasada nie wyklucza wymiany przestarzałych instalacji lub sprzętu w związku z szybkim rozwojem technologicznym pod warunkiem, że działalność gospodarcza zostanie utrzymana w regionie przez minimalny wymagany okres). • Min. 25% wkładu własnego. 65

Maksymalna intensywność pomocy 50% 40% 30% 66

Maksymalna intensywność pomocy • 50% kk. - łódzkie, małopolskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie, lubuskie, opolskie, kujawskopomorskie, warmińsko-mazurskie. • 40% kk. - śląskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie, dolnośląskie, pomorskie, do 31. 12. 2010 r. mazowieckie (za wyjątkiem Warszawy). • 30% kk. - Warszawa, od 01. 2011 mazowieckie. Dodatkowe premie (z wyłączeniem przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorze transportu): + 20 pp. – małe przedsiębiorstwo, + 10 pp. – średnie przedsiębiorstwo. 67

Kumulacja pomocy • W przypadku tworzenia miejsc pracy związanych z realizacją projektu inwestycyjnego, pomoc na tworzenie nowych miejsc pracy oblicza się jako iloczyn maksymalnej intensywności pomocy (wynikającej z mapy pomocy regionalnej) oraz wyższej z dwóch kategorii kosztów: nowej inwestycji lub dwuletnich kosztów zatrudnienia nowych pracowników. 68

Pomoc publiczna RPO WD na lata 2007 -2013 Pomoc dla małych i średnich przedsiębiorców

Podstawowe przepisy • Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu TWE. • Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych. 70

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Sektor górnictwa węgla • Sektor rybołówstwa i akwakultury • Produkcja podstawowa produktów zamieszczonych w Załączniku I do TWE. • Podmioty w trudnej sytuacji ekonomicznej. • Podmioty na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z decyzji wydanej przez Komisję Europejską, uznającej pomoc za niezgodną z prawem oraz z wspólnym rynkiem. • Działalność związana z wywozem. 71

Wydatki kwalifikowane • Refundacja wydatków poniesionych na zakup usług doradczych od podmiotów zewnętrznych. • Wykluczony jest zakup usług z zakresu doradztwa: • podatkowego, • prawniczego, • reklamowego, które stanowią element stałej lub okresowej działalności przedsiębiorcy lub są związane z jego bieżącymi wydatkami operacyjnymi. 72

Maksymalna intensywność pomocy • Do 50% wydatków kwalifikowanych związanych z zakupem usług doradczych od podmiotów zewnętrznych w odniesieniu do beneficjenta pomocy. 73

Pomoc publiczna RPO WD na lata 2007 -2013 Pomoc na szkolenia

Podstawowe przepisy • Rozporządzenie Komisji (WE) NR 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 • Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych. 75

Wykluczenia z możliwości wsparcia • Sektor górnictwa węgla. • Podmioty na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z decyzji wydanej przez Komisję Europejską. • Realizacja projektów, które zostały rozpoczęte przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie. 76

Szkolenie ogólne • Szkolenie teoretyczne lub praktyczne, prowadzące do zdobycia kwalifikacji nieprzydatnych w ogóle lub przydatnych w niewielkim stopniu na obecnym lub przyszłym stanowisku pracy u danego przedsiębiorcy, które będzie on mógł wykorzystać w innych przedsiębiorstwach lub na innych polach działalności zawodowej. 77

Szkolenie specjalistyczne • Szkolenie teoretyczne lub praktyczne, prowadzące do zdobycia przez pracownika kwalifikacji zasadniczo i bezpośrednio przydatnych na obecnym lub przyszłym stanowisku pracy u danego przedsiębiorcy oraz bezpośrednio powiązanych ze specyfiką prowadzonej przez niego działalności, których nie będzie mógł on wykorzystać lub też będzie mógł wykorzystać w ograniczonym stopniu w innych przedsiębiorstwach lub na innych polach 78 działalności zawodowej.

Pracownik w gorszym położeniu • Nie ukończył 25 lat oraz przed podjęciem zatrudnienia u przedsiębiorcy delegującego go na szkolenie pozostawał bez zatrudnienia lub nie prowadził działalności gospodarczej. • Ukończył 45 lat oraz posiada wykształcenie co najwyżej gimnazjalne. • Osoba niepełnosprawna. 79

Pracownik w gorszym położeniu Jest zatrudniony u przedsiębiorcy delegującego go na szkolenie dłużej niż 6 miesięcy, a przed podjęciem zatrudnienia u tego przedsiębiorcy : • pozostawał bez zatrudnienia lub nie prowadził działalności gospodarczej przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy poprzedzających dzień zatrudnienia u przedsiębiorcy, • pozostawał bez zatrudnienia lub nie prowadził działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 36 miesięcy poprzedzających dzień zatrudnienia u przedsiębiorcy. 80

Wydatki kwalifikowalne • Wynagrodzenia osób prowadzących szkolenie. • Podróże służbowe osób prowadzących szkolenie, przedsiębiorców oraz pracowników przedsiębiorców oddelegowanych na szkolenie (w tym noclegi uczestników i trenerów). • Przygotowanie materiałów szkoleniowych oraz ich dostawę. • Najem, dzierżawa lub leasing pomieszczeń lub sprzętu związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia. • Pokrycie innych kosztów bieżących szkolenia, w tym kosztów egzaminów. 81

Wydatki kwalifikowalne • Amortyzacja sprzętu i wyposażenia w zakresie, w jakim jest on wykorzystywany do realizacji szkolenia. • Koszty poradnictwa i doradztwa w zakresie, w jakim dotyczą projektu szkoleniowego, w tym koszty diagnozy potrzeb szkoleniowych przedsiębiorców. • Wynagrodzenia przedsiębiorców lub pracowników przedsiębiorców oddelegowanych na szkolenie obliczone za czas ich faktycznego uczestnictwa w szkoleniu – do wysokości sumy kwot pozostałych wydatków kwalifikowanych. 82

Intensywność pomocy • Szkolenie szczególne – 25%, • + 10 pp. w przypadku gdy projektodawcą jest mały przedsiębiorca, • + 20 pp. w przypadku gdy projektodawcą jest średni przedsiębiorca, • + 10 pp. jeśli szkoleni są pracownicy znajdujący się w gorszym położeniu. • Szkolenie ogólne – 60%, • + 10 pp. w przypadku gdy projektodawcą jest mały przedsiębiorca, • + 20 pp. w przypadku gdy projektodawcą jest średni przedsiębiorca, • + 10 pp. jeśli szkoleni są pracownicy znajdujący się w gorszym położeniu. 83

Warunek dodatkowy • Jeżeli szkolenie zawiera elementy szkolenia specjalistycznego i ogólnego, których nie można rozdzielić celem wyliczenia intensywności pomocy lub specjalistyczny lub ogólny charakter szkolenia nie może być ustalony, przysługuje intensywność pomocy przewidziana dla szkoleń specjalistycznych. • Wartość jednego projektu szkoleniowego nie może przekroczyć 2 mln euro. 84

Pomoc publiczna w RPO WD na lata 2007 -2013 Pomoc w sektorze transportu

Sektor transportu a pomoc publiczna • Projekty infrastrukturalne. • Projekty przewidujące zakup taboru. • Projekty przewidujące budowę infrastruktury towarzyszącej: • przystanki, zatoczki, • zajezdnie, • tory tramwajowe, trakcje trolejbusowe. 86

Zakup taboru • Państwa Członkowskie mają obowiązek zapewnienia, aby usługi w ogólnym interesie gospodarczym były świadczone na podstawie zasad i na warunkach pozwalających Państwom Członkowskim na wypełnianie ich zadań. • Przedsiębiorstwa świadczące usługi w ogólnym interesie gospodarczym podlegają regułom konkurencji, o ile ich stosowanie stanowi przeszkód w wykonywaniu powierzonych im zadań. 87

Zakup taboru • Usługi te mają na celu wspieranie spójności społecznej i terytorialnej Unii Europejskiej. • Państwa Członkowskie mają obowiązek zapewnienia, aby usługi te były świadczone na podstawie zasad i na warunkach pozwalających Państwom Członkowskim na wypełnianie ich zadań. • Przedsiębiorstwa świadczące usługi w ogólnym interesie gospodarczym podlegają regułom konkurencji, o ile ich stosowanie stanowi przeszkód w wykonywaniu powierzonych im zadań. 88

Rekompensata za świadczenie usług • Rekompensata za świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym może zostać uznana za zgodną z art. 87 ust. 2 TWE i zwolniona z obowiązku notyfikacji po spełnieniu warunków określonych w Decyzji Komisji z dnia 28. 11. 2005 r. w sprawie stosowania art. 86 ust. 2 Traktatu WE do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym (2005/842/WE). 89

Warunki uznania usług za zgodnie z rynkiem • Przedsiębiorstwo musi wywiązywać się ze zobowiązań świadczenia nałożonych usług, a zobowiązania te powinny być ściśle określone. • Wysokość rekompensaty nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia części/całości kosztów związanych ze świadczeniem usług, przy uwzględnieniu odpowiednich wpływów i rozsądnego zysku. • Wybór przedsiębiorstwa, co do zasady, powinien być dokonany w drodze zamówienia publicznego. 90

Warunki uznania usług za zgodnie z rynkiem • Wartość rekompensaty musi być wcześniej ustanowiona w obiektywny i przejrzysty sposób. • W przypadku prowadzenia przez przedsiębiorstwo działalności w zakresie jak i poza zakresem świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym należy wprowadzić oddzielną księgowość dla obu działalności (propozycja usunięcia tego warunku). 91

Orzeczenie ETS w sprawie C-280/00 Altmark Trans • Niemiecka firma transportowa Altmark Trans Gmb. H otrzymała licencje i subwencje na przewozy autobusowe w Niemczech. • Władze niemieckie odmówiły przyznania takich samych licencji konkurencyjnej firmie, która wniosła sprawę do niemieckiego sądu, twierdząc, że Altmark nie jest finansowo rentowny i nie był zdolny do utrzymania się na rynku bez subwencji publicznych i dlatego przyznanie mu licencji było niezgodne z prawem. 92

Orzeczenie ETS w sprawie C-280/00 Altmark Trans • Obowiązek rozdzielenia kosztów, jeżeli podmiot świadczy też usługi innego rodzaju. • możliwość zaliczenia kosztów inwestycji, • koszty ogólne proporcjonalnie wliczane do rekompensaty. • Wszelkie dochody z tytułu zleconych zadań publicznych. • Rozsądny zysk stanowi średnia stopa zwrotu z ostatnich lat w danym sektorze. 93

Definicja • Operator zewnętrzny - osobę fizyczną, prawną albo jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej nie posiadającą statusu podmiotu wewnętrznego

Zobowiązanie do świadczenia usług • powierzenie wykonywania zadań następuje w drodze umowy cywilnoprawnej zawieranej na zasadach ogólnych, • umowa zawierana w celu wykonywania zadań w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkańców w zakresie lokalnego transportu zbiorowego przyjmuje formę umowy o świadczenie usług publicznych w rozumieniu przepisów wspólnotowych i musi spełniać wymagania przewidziane dla takich umów,

Zobowiązanie do świadczenia usług • szczegółowe określenie zakresu obowiązku świadczenia usług publicznych przez przedsiębiorcę zewnętrznego następuje w umowie o świadczenie usług publicznych, tj. m. in. określenie charakteru świadczonej usługi ze wskazaniem norm ciągłości, regularności zdolności przewozowej i jakości, szczegółowe dane dotyczące stosunków finansowych między stronami, postanowienia dotyczące trybu wprowadzania zmian do umowy, wskazanie okresu obowiązywania umowy, określenie kar związanych z niewywiązywaniem się z obowiązków umownych, wskazanie, czyją własnością pozostaną aktywa zaangażowane w świadczenie usług przewozowych, w tym w szczególności tabor i infrastruktura.

Okres trwania umowy z operatorem zewnętrznym Nie dłuższy niż: • 10 lat w przypadku umów dotyczących przewozów autobusowych lub autokarowych oraz • 15 lat w przypadku umów dotyczących przewozów tramwajowych i przewozów metrem, • w uzasadnionych przypadkach może być zawarta na okres dłuższy, pod warunkiem, że operator został wybrany w przetargu zgodnie z przepisami Prawa zamówień publicznych i że wynika to z zasad amortyzacji.

Wg. Rozporządzenia nr 1370/2007, każda umowa o świadczenie usług publicznych musi zawierać następujące elementy: ● ● ● ● określenie zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych oraz obszar geograficzny, którego te zobowiązania dotyczą, określenie (w sposób obiektywny i przejrzysty) parametrów, według których obliczane są ewentualne rekompensaty oraz rodzaju i zakresu ewentualnie przyznanych praw wyłącznych (wyłączności), przy czym należy zapewnić przede wszystkim, aby rekompensata nie była nadmierna, określenie zasad podziału kosztów związanych ze świadczeniem usług, określenie zasad podziału przychodów z biletów (czy zatrzymuje je operator, gmina, czy też są dzielone pomiędzy te podmioty), określenie norm jakości świadczenia usług, wskazanie, czy i w jakim zakresie dopuszczalne jest zlecanie świadczenia usług podwykonawcom, wskazanie, czyją własnością pozostaną aktywa zaangażowane w świadczenie usług przewozowych, w tym w szczególności tabor i infrastruktura.

Wybór przedsiębiorcy zewnętrznego następuje na zasadach określonych w Prawie zamówień publicznych, z zasady w drodze przetargu, Rozporządzenie 1370/2007 dopuszcza zawarcie umowy z przedsiębiorcą zewnętrznym bez przeprowadzania procedury przetargowej w dwóch przypadkach: ● ● kiedy średnia wartość roczna umowy jest szacowana na mniej niż 1 mln euro lub wymiar roczny transportu nie przekroczy 300 tys. km, lub w sytuacji zakłócenia w świadczeniu usług lub bezpośredniego zagrożenia powstania takiego zakłócenia; gmina może wówczas zastosować jeden z trzech tzw. środków nadzwyczajnych, tj. udzielić zamówienia na świadczenie usług publicznych bez przeprowadzania przetargu, wyrazić zgodę na przedłużenie umowy o świadczenie usług publicznych albo nakazać danemu przedsiębiorcy w drodze Decyzji świadczenie określonych usług publicznych. Zastosowanie środka nadzwyczajnego może być wprowadzone na okres nieprzekraczający dwóch lat.

Przekazanie taboru operatorowi zewnętrznemu 1. gdy gmina zleci przedsiębiorcy zewnętrznemu świadczenie usług publicznych, może udostępnić mu, w celu świadczenia tych usług, własny tabor, 2. zasady przekazania taboru powinny zostać określone w umowie o świadczenie usług publicznych, przy czym fakt przekazania operatorowi należącego do gminy taboru ma wpływ na wysokość wynagrodzenia,

Przekazanie taboru operatorowi zewnętrznemu 3. dopuszczalne jest przekazanie operatorowi taboru na podstawie odrębnej odpłatnej lub nieodpłatnej umowy cywilnoprawnej (najmu, dzierżawy lub użyczenia); konieczne jest wówczas wyraźne powiązanie zawieranej umowy najmu, dzierżawy lub użyczenia z zawartą przez gminę z operatorem umową o świadczenie usług publicznych, 4. czas obowiązywania umowy najmu, dzierżawy lub użyczenia nie może być dłuższy niż czas obowiązywania umowy o świadczenie usług publicznych.

Możliwość dofinansowania dla operatora zewnętrznego 1. może nabyć tabor na własny koszt i ubiegać się o dofinansowanie tego nabycia z RPO, 2. samodzielne nabycie taboru przez przedsiębiorcę zewnętrznego, jak również otrzymania dofinansowania z RPO, ma wpływ na wysokość wynagrodzenia, które przedsiębiorca zewnętrzny otrzymuje od gminy macierzystej.

Możliwość dofinansowania dla operatora zewnętrznego W przypadku, gdy podmiotem ubiegającym się o dofinansowanie jest jednostka samorządu terytorialnego, która zamierza powierzyć wykonywanie usług publicznych przedsiębiorcy zewnętrznemu albo przedsiębiorca zewnętrzny, do wniosku o dofinansowanie należy dołączyć umowę o świadczenie usług publicznych.

Kalkulacja rekompensaty ZAPAMIĘTAĆ!!! Luka w finansowaniu projektu UE ≠ Rekompensata z tytułu realizacji zadań publicznych

• W kalkulacji kosztów usług objętych umową o świadczenie usług publicznych powinny zostać uwzględnione wszystkie koszty związane ze świadczeniem tych usług, zarówno koszty stałe jak i zmienne, w tym m. in. : • • wszystkie koszty związane z działalnością przewozową (wraz z kosztem amortyzacji) kalkulowane zgodnie z zasadami rachunkowości, koszty związane z wykorzystaniem i utrzymaniem niezbędnej infrastruktury technicznej, jeśli są ponoszone przez operatora, koszty finansowe bezpośrednio związane ze świadczeniem usług (w tym z zakupami inwestycyjnymi na potrzeby ich świadczenia), podatek dochodowy (ze względu na fakt, że zakładany zysk przyjęty do kalkulacji zwrotu z zainwestowanego kapitału jest kalkulowany w oparciu o zysk po opodatkowaniu.

• Koszty świadczenia usług publicznych będą obejmować różne kategorie i rodzaje kosztów, w zależności od typu działalności (autobusy, metro, tramwaje). • Koszty świadczenia dodatkowych usług, które nie są związane ze świadczeniem usług publicznych (np. obsługa wycieczek krajoznawczych, transport pracowników na zlecenie zakładów przemysłowych, usługi dla klubów sportowych, itp. ) powinny zostać wyłączone z kalkulacji.

• • W celu kalkulacji rekompensaty „rozsądny zysk” operatora nie powinien być utożsamiany z finansowym zyskiem netto roku obrotowego prezentowanym w rachunku wyników w ramach statutowego sprawozdania finansowego operatora. Na finansowy wynik netto roku obrotowego mogą mieć wpływ jednorazowe zdarzenia księgowe niezwiązane z przepływami pieniężnymi, które mogłyby wprowadzać anormalne zmiany w poziomie rekompensaty i wpływać na poziom osiąganego zysku. Najbardziej adekwatną miarą zysku osiąganego przez operatora z zainwestowanego kapitału jest kalkulacja średniorocznego zwrotu z kapitału w całym okresie umowy o usługi publiczne. Rekomendowaną stopą zwrotu z kapitału własnego dla przedsięwzięć transportowych jest 6% w ujęciu realnym.

Pomoc publiczna w RPO WD na lata 2007 -2013 Pomoc dla instytucji kultury, edukacji oraz zdrowia

Krajowy system edukacji • Orzeczenie ETS w sprawie 263/86 Humbel & Edel: • nauczanie w ramach krajowego systemu edukacji nie ma charakteru usługi w rozumieniu art. 50 TWE, • poprzez krajowy system edukacji państwo realizuje obowiązki wobec ludności w dziedzinie kulturalnej, socjalnej i edukacyjnej, • system jest z zasady finansowany ze środków publicznych, • nie ma znaczenia fakt, że niekiedy rodzice lub uczniowie ponoszą opłaty (wpisowe), pokrywające częściowo wydatki związane z działaniem systemu. Brak pobierania opłat nie wyklucza automatycznie pomocy publicznej. 109

Krajowy system edukacji • Art. 149 TWE: • państwa członkowskie są odpowiedzialne za treść nauczania i organizację systemów edukacyjnych. • W Polsce krajowy system edukacyjny regulują: • ustawa o systemie oświaty: • • przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, • ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym: • • studia (dzienne, zaoczne, wieczorowe), studia doktoranckie, studia podyplomowe (? ), kursy dokształcające (? ). 110

Decyzja Komisji (WE) NN 54/2006 Prerov Logistics College – Czechy • • • Czy zajęcia prowadzone przez jednostkę edukacyjną są nieodpłatne? Jaka jest liczba kierunków nauczania oraz studentów/uczniów? Czy są studenci/uczniowie z innych regionów lub państw członkowskich? W jakim języku prowadzone są zajęcia? Czy jednostka edukacyjna jest zlokalizowana przy granicy z innym państwem członkowskim? • Czy jednostka edukacyjna prowadzi działania reklamowe lub marketingowe zmierzające do pozyskania studentów/uczniów z innych państw członkowskich? • Czy jest możliwość rozdzielenia działalności gospodarczej od działalności w ramach krajowego systemu kształcenia? • Czy jest możliwy wybór operatora do działalności gospodarczej stanowiącej uzupełnienie projektu? 111

Decyzja Komisji (WE) NN 168/2004 Włoskie szkoły zawodowe • Pomoc umacniająca pozycję podmiotu na rynku wspólnotowym, wpływa tym samym na sam rynek wspólnotowy. • Brak bezpośredniego prowadzenia działalności na rynkach innych państw członkowskich przez beneficjenta a także brak faktycznej wymiany handlowej pomiędzy państwami członkowskimi w danym segmencie rynku nie wystarczą aby wykluczyć wpływ pomocy na wymianę handlową. • Aktywność jednostki edukacyjnej na poziomie ponadregionalnym (więc również ogólnokrajowym) przy dużym obrocie handlowym jednostki pozwala przypuszczalnie pokonywać przeszkody ograniczające rozpowszechnianie oferty na rynku wspólnotowym. 112

Decyzja Komisji (WE) NN 168/2004 Włoskie szkoły zawodowe • Wnioski: • Wyodrębnienie księgowe usług oświatowych o charakterze społecznym od rynkowych usług edukacyjnych. • Usługi edukacyjne o charakterze społecznym w ramach krajowego systemu kształcenia nie podlegają zasadom pomocy publicznej ustanowionym w art. 87 TWE. • Usługi edukacyjne, które są oferowane na rynku za odpłatnością, niemieszczące się w ramach krajowego systemu edukacji, będą podlegały ocenie na podstawie art. 87 TWE. 113

Orzeczenie ETS C-157/99 B. S. M. Geraets–Smits/Stichting Ziekenfonds • Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wykonywanie usług medycznych kwalifikowane jest jako działalność gospodarcza niezależnie od tego, czy koszty świadczonych usług są pokrywane bezpośrednio przez pacjenta, czy też przez władze publiczne bądź fundusze zdrowia. • W związku z tym, należy przyjąć, że na gruncie prawa wspólnotowego, zarówno publiczne jak i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (nzoz) traktowane są jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą, a tym samym, co do zasady, podlegające przepisom o pomocy publicznej. 114

Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej • Można przyjąć, iż wsparcie udzielane w zakresie usług medycznych świadczonych w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia przez publiczne ZOZ-y na podstawie kontraktów z NFZ (w 100 proc. ) nie będzie podlegać zasadom pomocy publicznej ponieważ usługi te: • adresowane są co do zasady do obywateli polskich (odsetek korzystających cudzoziemców jest bardzo niewielki – na warunkach przewidzianych polskim prawem, np. w sytuacji nagłego zachorowania, wypadku, urazu, zagrożenia życia lub zdrowia), • świadczone są w ramach systemu stworzonego w ramach zadań państwa dotyczących ochrony zdrowia obywateli (nawet jeśli częściowo płatne – należą do tzw. koszyka świadczeń gwarantowanych ustalonego przez władze państwa). 115

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej • ZOZ-y są bardzo zróżnicowane (mogą działać w różnych formach prawnych i być tworzone przez różne podmioty, w tym prywatne; mogą uczestniczyć w publicznym systemie opieki zdrowotnej i działać poza nim, na zasadach czysto komercyjnych). • NZOZ-y mogą być wspierane ze środków publicznych (programów operacyjnych) w tej części, w jakiej realizują świadczenia z zakresu publicznego systemu ochrony zdrowia (zakontraktowane z NFZ) – w tej części mogą otrzymać dofinansowanie na maksymalnym poziomie – 85 proc. (w tym zakresie są więc traktowane na równi z publicznymi zoz – ami). • Dofinansowanie ze środków programu operacyjnego udzielone nzoz nie będzie stanowiło pomocy publicznej, jeżeli będzie wykorzystane w całości na cele związane z wykonywaniem usług w ramach kontraktu z NFZ. 116

Turystyka i kultura w decyzjach KE • N 497/2006 Miejska sala koncertowa – Prerov, Czechy • N 276/2007 Cele kulturalne ERDF, Węgry (program pomocowy) • N 258/2000 Baseny w Dorsten, Niemcy • NN 50/2007 Muzea federalne, Austria (program pomocowy), • NN 14/01 Terra Mitica SA, Hiszpania (park rozrywki) • N 560/01 i NN 17/02 Molo w Brighton, W. Brytania • C 4/2008 i N 97/2007 Kompleks Ahoy w Rotterdamie, Holandia. 117

Turystyka w opiniach UOKi. K • Opinia w sprawie projektu „Odra dla turystów 2014”, współfinansowanego ze środków Europejskiej Współpracy Terytorialnej „Programu Polska (Województwo Lubuskie)-Brandenburgia” • Opinia w sprawie projektu „Stadion piłkarski w regionie północno-wschodniej Polski wraz z zapleczem treningowym”, współfinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007 -2013. 118

Eliminowanie pomocy publicznej • Rozdzielenie działalności powinno odbywać z zachowaniem zasad przejrzystości, określonych przez Komisję Europejską. • Wybór operatora powinien nastąpić zgodnie z zasadami otwartości, bezwarunkowości i niedyskryminacyjności (zgodnie z XXIII Raportem Komisji Europejskiej nt. Polityki Konkurencji). 119

Pomoc publiczna w RPO WD na lata 2007 -2013 Pomoc dla Instytucji Otoczenia Biznesu

Definicja instytucji otoczenia biznesu • Podmioty, bez względu na ich formę prawną, które nie działają dla zysku lub przeznaczają zysk na cele statutowe, prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu prawa wspólnotowego, przez którą należy rozumieć oferowanie towarów lub usług na określonym rynku, służącą tworzeniu korzystnych warunków dla powstawania lub rozwoju przedsiębiorców oraz realizowania procesów innowacyjnych.

Definicja instytucji otoczenia biznesu • parki przemysłowe; • parki technologiczne; • inkubatory przedsiębiorczości; • inkubatory technologiczne; • fundusze pożyczkowe, poręczeniowe i kapitałowe; • klastry przedsiębiorczości.

Inkubatory • Ośrodki tworzone w głównej mierze przez władze komunalne, przy wsparciu szeregu instytucji i towarzystw gospodarczych o lokalnym zasięgu. Większość tych ośrodków jest subwencjonowana. • Otrzymane środki zasilają budżet ośrodka i stanowią źródło utrzymania wspólnych urządzeń serwisowych, finansowania szkoleń, kursów i wydatkowania na reklamę. Inkubatory powstają w regionach o przeciętnie lub słabo rozwiniętej bazie naukowo badawczej. • Związki z lokalnymi uczelniami i instytucjami naukowymi mają charakter umów kooperacyjnych. 123

Park • Zainicjowany i subwencjonowany ze środków publicznych zorganizowany kompleks gospodarczy, w ramach którego realizowana jest polityka w zakresie: wspomagania młodych innowacyjnych przedsiębiorstw nastawionych na rozwój produktów i metod wytwarzania w technologicznie zaawansowanych branżach, optymalizacji warunków transferu technologii i komercjalizacji rezultatów badań z instytucji naukowych do praktyki gospodarczej. 124

Klaster • Geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (na przykład uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych i stowarzyszeń branżowych) w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale także współpracujących. • Klastry, osiągające masę krytyczną i odnoszące niezwykłe sukcesy konkurencyjne w określonych dziedzinach działalności, są uderzającą cechą niemal każdej gospodarki narodowej, regionalnej, stanowej, a nawet wielkomiejskiej, zwłaszcza w krajach gospodarczo rozwiniętych. 125

Transfer technologii • Def. w wąskim zakresie– celowe, ukierunkowane przekazywanie wiedzy i umiejętności do procesu produkcyjnego, celem udanego urynkowienia danego produktu. • Def. w szerokim zakresie– obejmuje przepływ wiedzy techniczne o różnej postaci między podmiotami rynkowymi (np. zamówienia na realizację B+R, zlecane głównie przez duże przedsiębiorstwa, agencje i programy rządowe; inwestycje bezpośrednie, współpraca i fuzje firm, jointventures; rynek technologii obejmujący obrót patentami, licencjami, know-how, itd. 126

Dwie ścieżki realizacji projektu Wnioskodawca nie jest beneficjentem pomocy publicznej: 1 (+) (–) wyższy poziom dofinansowania, mniejsza elastyczność w trakcie realizacji projektu oraz po jego zakończeniu. Wnioskodawca 2 Wnioskodawca jest beneficjentem pomocy publicznej: (+) (–) niższy poziom dofinansowania, większa elastyczność w trakcie realizacji projektu oraz po jego zakończeniu.

Założenia RPO WD 2007 -2013 – brak pomocy publicznej Podmiot zarządzający CP + 0, 1÷ 0, 15 marży Reinwestycja marży P P Pozostała działalność gospodarcza Brak dofinansowania z RPO WD IOB P Dofinansowanie z RPO WD do 75% kk. P - beneficjenci pomocy de minimis (przedsiębiorcy); IOB – Beneficjent w ramach RPO oraz podmiot udzielający pomocy;

Ścieżka 1 – brak pomocy publicznej dodatkowe warunki • Powołanie odrębnej, wydzielonej komórki w strukturze organizacyjnej Podmiotu Zarządzającego lub powołanie odrębnego podmiotu, którego celem będzie prowadzenie IOB. • Prowadzenie przez Podmiot Zarządzające lub IOB odrębnej ewidencji księgowej dla projektu objętego wsparciem i działań realizowanych w ramach projektu, do czasu zakończenia projektu oraz przez 10 kolejnych lat. • Prawidłowe przypisywanie przychodów i kosztów funkcjonowania IOB, na podstawie konsekwentnie stosowanych metod i jasnego określania w dokumentacji rachunkowej zasad prowadzenia odrębnej ewidencji oraz metod przypisywania kosztów i przychodów, przez okres 10 lat od dnia zakończenia realizacji projektu.

Ścieżka 1 – brak pomocy publicznej dodatkowe warunki • Umożliwienie równego, niedyskryminacyjnego dostępu dla wszystkich podmiotów (firm-klientów) zainteresowanych wynajmem powierzchni. • Prowadzenie działalności związanej z funkcjonowaniem IOB na omawianych zasadach przez okres co najmniej 10 lat od dnia zakończenia realizacji projektu. • Wynajem powierzchni firmom-klientom po cenie przekraczającej kosztów ponoszonych przez IOB z tytułu jej utrzymania lub udostępniania. • Możliwość naliczenia do 0, 15 marży od ceny wynajmu powierzchni, ze wskazaniem obowiązku przeznaczenia tej kwoty na reinwestycję w IOB (np. rozbudowa/modernizacja IOB, organizacja darmowych szkoleń, świadczenie nieodpłatnych usług doradczych, zakup i darmowy transfer nowych technologii lub/i patentów dla firm-klientów).

Ścieżka 1 – brak pomocy publicznej dodatkowe warunki • Brak wypłaty dywidendy z tytułu prowadzenia IOB udziałowcom lub akcjonariuszom (w przypadku, gdy IOB działa w formie spółki prawa handlowego). • Ustalenie ceny rynkowej wynajmu powierzchni wraz metodologią jej określenia (akceptowalną metodologią ustalania ceny rynkowej może być np. porównanie 3 ofert komercyjnych pośredników, zajmujących się wynajmem powierzchni z terenu miasta, w którym zlokalizowany będzie IOB). • Obowiązek rokrocznego aktualizowania ceny rynkowej wynajmu powierzchni.

Ścieżka 1 – brak pomocy publicznej dodatkowe warunki • Powyższe warunki zostały wprowadzone, aby wykazać, że Wnioskodawca nie będzie miał korzyści ekonomicznej z tytułu realizacji projektu.

Ścieżka 2 – projekt z pomocą publiczną • Komponent inwestycyjny: wsparcie udzielane na podstawie rozporządzenia Komisji 800/2008. • Komponent doradczo-szkoleniowy: wsparcie udzielone na podstawie rozporządzenia Komisji 1998/2006.

Obowiązki Wnioskodawcy • Niezależnie od wyboru ścieżki realizacji projektu, Beneficjent jest zobowiązany do przestrzegania warunków związanych z prawidłowym udzielaniem pomocy publicznej: • obowiązek badania, czy firma-klient może otrzymać pomoc de minimis (np. rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, trudna sytuacja gospodarcza), • obowiązek wystawiana zaświadczeń o udzielonej pomocy de minimis, • obowiązek sprawozdawczy z udzielonej pomocy de minimis.

Pomoc publiczna w RPO WD na lata 2007 -2013 Pomoc dla funduszy pożyczkowych i poręczeniowych

Trzy poziomy wsparcia funduszy I Fundusz powierniczy /Beneficjent Mechanizm Jeremie - opcjonalnie II Fundusz pośrednik /Beneficjent F. pożyczkowy lub poręczeniowy III Przedsiębiorcy

Brak pomocy publicznej na poziomie I • Fundusz powierniczy jest wehikułem do finansowania funduszy pośredników (funduszy pożyczkowych i poręczeniowych) • Fundusz powierniczy musi mieć strategię wyjścia z inwestycji w fundusze pośredników • Instytucja Wdrażająca musi mieć strategię wyjścia z funduszu powierniczego • Fundusz powierniczy ma prawo do wynagrodzenia (Rozp. 1828/2006)

Brak pomocy publicznej na poziomie II • Musi istnieć strategia wyjścia z inwestycji w fundusze pożyczkowe czy poręczeniowe • Fundusz pożyczkowy czy poręczeniowy otrzymuje wsparcie na zasadach rynkowych, lub • Fundusz pośrednik przekazuje całość wsparcia na rzecz MŚP, „utrzymuje się” z odsetek od MŚP (Rozp. 1828/2006) • Alternatywnie istnieje możliwość finansowania kosztów zarządzania z części dofinansowania, jeśli będzie partycypacja w kosztach ryzyka inwestycji w MŚP

Brak pomocy publicznej na poziomie II Ograniczenie średniorocznych pułapów w zakresie kosztów zarządzania określonych w art. 43(4) Rozporządzenia 1828/2006 do: • 2% w przypadku funduszy gwarancyjnych • 3% w przypadku pozostałych funduszy pożyczkowych • 4% w przypadku funduszy udzielających pożyczek wyłącznie mikroprzedsiębiorstwom

Brak pomocy publicznej na poziomie III • Jeśli pożyczki są udzielane z zastosowaniem warunków rynkowych (stopa oprocentowania i poziom zabezpieczenia transakcji) • Jeśli poręczenia są udzielane z zastosowaniem warunków z Obwieszczenia KE.

Brak pomocy publicznej na poziomie III • Stopa referencyjna KE to stopa oprocentowania wykorzystywana do obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w takich formach jak: pożyczka, odroczenie terminu płatności, rozłożenie płatności na raty, jak również do dyskontowania pomocy. • Od 1. 06. 2009 r. – stopa bazowa 4, 53% + marża

Brak pomocy publicznej na poziomie III • Tabela marż Marża kredytów w punktach bazowych Poziom zabezpieczeń Kategoria ratingu Wysoki Standardowy Niski Wysoki (AAA-A) 60 75 100 Dobry (BBB) 75 100 220 Zadowalający (BB) 100 220 400 Niski (B) 220 400 650 Zły/Trudności finansowe (CCC i poniżej) 400 650 1000

Brak pomocy publicznej na poziomie III • Warunki z Obwieszczenia KE dotyczącego gwarancji i poręczeń: a) Kredytobiorca nie ma problemów finansowych. b) Zakres gwarancji można odpowiednio zmierzyć w momencie jej udzielenia. Oznacza to, że gwarancja musi być powiązana z określoną transakcją finansową, dotyczącą ustalonej kwoty maksymalnej i ograniczoną w czasie. c) Gwarancja nie obejmuje więcej niż 80 % niespłaconego kredytu lub innego zobowiązania finansowego; to ograniczenie ma zastosowania w przypadku gwarancji dotyczących dłużnych papierów wartościowych d) Za gwarancje płaci się cenę odpowiadającą cenie rynkowej.

Dziękuję za uwagę 144