Pomoc publiczna a polityka wacicielska Test prywatnego inwestora

Pomoc publiczna a polityka właścicielska Test prywatnego inwestora / wierzyciela

Test prywatnego inwestora Artykuł 295 TWE – zasada neutralności wobec systemu własności przyjętego w poszczególnych państwach członkowskich Z zasady tej wynika założenie jednakowego traktowania przedsiębiorstw, niezależnie czy należą one do sektora prywatnego, czy publicznego. 2

Test prywatnego inwestora / wierzyciela polega na zadaniu pytania, czy prywatny inwestor / wierzyciel zrobiłby to, co robi państwo, mając udziały w przedsiębiorstwach lub spółkach – czyli na pytaniu, jakie są warunki rynkowe realizacji danej inwestycji. 3

Test prywatnego inwestora Komunikat Komisji WE w sprawie zastosowania art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych (Bulletin EC 9 -1984) www. europa. eu. int/comm/competition/state_aid/legislation/ec 91984_en. html 4

Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Udziały publiczne – bezpośrednie udziały organów centralnych, regionalnych lub lokalnych, a także bezpośrednie udziały instytucji finansowych lub innych agencji państwowych, regionalnych lub przemysłowych, które są finansowane ze środków publicznych lub na które organy centralne, regionalne lub lokalne mają dominujący wpływ 5

Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Głównym wyróżnikiem występowania pomocy publicznej jest fakt przysporzenia korzyści dla beneficjenta, której nie otrzymałby w normalnych warunkach rynkowych. 6

Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Nie będzie stanowić pomocy publicznej: wniesienie kapitału z przeznaczeniem na nowe inwestycje (przy dobrej sytuacji spółki i braku nadwyżki zdolności produkcyjnych na rynku), podwyższenie kapitału zakładowego, proporcjonalne do posiadanych udziałów, przy jednoczesnym wniesieniem kapitału przez prywatnego inwestora 7

Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Pomoc publiczna nie będzie występować również, gdy tworzy się nową spółkę, przy założeniu, że podmiot publiczny stosuje te same kryteria, co dostawca kapitału w normalnych warunkach rynkowych. 8

Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Nie będzie spełniony test w sytuacji, gdy: sytuacja finansowa spółki powoduje, że dokapitalizowanie zwróci się w odpowiednim czasie, z powodu niewystarczająch przepływów, spółka nie uzyskałaby środków niezbędnych do realizacji inwestycji, celem utworzenia nowej firmy jest przejęcie lub kontynuacja nierentownej działalności. 9

Test prywatnego inwestora Zastosowanie art. 92 i 93 (obecnie art. 87 i 88) TWE w odniesieniu do udziałów organów publicznych Nie będzie spełniony test prywatnego inwestora również w sytuacji, gdy względy społeczne, względy polityki regionalnej, czy względy sektorowe, którymi mogłoby się kierować państwo przy podejmowaniu decyzji, nie mają znaczenia dla inwestora prywatnego i dlatego nie są brane pod uwagę. 10

Test prywatnego inwestora Orzeczenie ETS w sprawie Alfa Romeo Trybunał stwierdził, iż oceniając, czy przysporzenie korzyści finansowej ze środków państwowych stanowi pomoc publiczną, należy odnieść się do sytuacji prywatnego inwestora, którego wielkość odpowiada wielkości podmiotów administrujących sektorem publicznym. Tak więc, w wielu przypadkach odnosić się będziemy do postępowania prywatnej spółki lub grupy kapitałowej, składającej się z wielu przedsiębiorstw. 11

Test prywatnego inwestora Orzeczenie ETS w sprawie Alfa Romeo Istotna jest długookresowa perspektywa w osiąganiu zysku (W efekcie, pomimo tego, iż większość potencjalnych prywatnych inwestorów nie zdecydowałaby się na dokonanie danej inwestycji, działanie inwestora publicznego może zostać uznane za nieobjęte zakazem wynikającym z art. 87 ust. 1 Traktatu WE. ). 12

Test prywatnego inwestora Orzeczenie ETS Stardust Marine C-482/99 Należy ocenić, jak w podobnych okolicznościach zachowałby się rozważny, racjonalnie działający inwestor (podkreślone zostało, aby ocena ekonomicznej racjonalności danego przysporzenia odbywała się z uwzględnieniem przesłanek, które miały miejsce w momencie dokonywania przysporzenia). 13

Test prywatnego inwestora Orzeczenie ETS Stardust Marine C-482/99 Pomoc musi dać się przypisać państwu (np. niemożność działania bez uwzględnienia wymogów władz, konieczność uwzględnienia wytycznych wydawanych przez władze publicznej, integracja przedsiębiorstwa ze strukturami administracji publicznej, istota działalności, status prawny, intensywność nadzoru nad zarządzeniem). 14

Test prywatnego inwestora Orzeczenie ETS w sprawie ENI-Lanerossi Wsparcie kapitałowe niezbędne do przetrwania przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji ekonomicznej, pod warunkiem, iż jego problemy mają charakter przejściowy i jest ono stanie odzyskać rentowność (w normalnych warunkach rynkowych spółka dominująca w grupie kapitałowej mogłaby zgodzić się na sytuację, w której spółka zależna przynosiłaby straty, jedynie przez ograniczony okres, niezbędny do zakończenia prowadzenia przez tę spółkę działalności na możliwie najlepszych warunkach). 15

Test prywatnego inwestora PODSUMOWANIE: 1. Punkt odniesienia – duże przedsiębiorstwo prywatne 2. Okres zwrotu – długookresowa perspektywa w osiąganiu zysku 3. Względy społeczne, polityki regionalnej – nie brane pod uwagę 4. Stopa procentowa – rynkowa (referencyjna) 5. Moment dokonywania przysporzenia 6. Sytuację finansową przedsiębiorstwa -charakter trudności – przejściowy -sytuacja w sektorze - nadwyżka zdolności produkcyjnych -wiarygodny plan restrukturyzacyjny 7. Strukturę własności 16

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie ETS w sprawie C-342/96 Kingdom of Spain v Commission (Tubacex) ([1999] ECR-2459) Spółka otrzymała rozłożenie na raty oraz odroczenie terminów płatności zobowiązań publicznoprawnych, których obowiązek płatności wynikał z prawa hiszpańskiego. Tubacex był w trudniej sytuacji ekonomicznej i została ogłoszona wobec niego tymczasowa niewypłacalność. 17

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie ETS w sprawie C-342/96 Kingdom of Spain v Commission (Tubacex) ([1999] ECR-2459) Rozłożone na raty oraz odroczone zobowiązania były oprocentowane poniżej średniej stopy rynkowej określonej dla pożyczek. Komisja uznała, iż instytucje publiczne, pożyczając pieniądze, nie liczą na osiągnięcie zysku. Niemniej jednak, w omawianej sprawie należy rozważyć, co by się stało, gdyby publiczne podmioty odmówiły zastosowania ułatwień w zakresie spłaty ich należności. W takiej sytuacji przedsiębiorca próbowałby uzyskać niezbędne środki na rynku, gdzie zaoferowane zostałyby mu mniej korzystne 18 warunki.

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie ETS w sprawie C-342/96 Kingdom of Spain v Commission (Tubacex) ([1999] ECR-2459) Podsumowując Komisja uznała, że należy brać pod uwagę ekwiwalent pożyczki. ETS z kolei stwierdził, iż nie można porównywać omawianej sytuacji do zachowania prywatnego inwestora, który angażując swój kapitał liczył na osiągnięcie zysku. 19

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie ETS w sprawie C-342/96 Kingdom of Spain v Commission (Tubacex) ([1999] ECR-2459) ETS stwierdził więc, że działanie wierzycieli publicznych w tym przypadku należy odnieść do działania prywatnego kredytodawcy, który dążąc do odzyskania należności, podejmuje decyzję o rozłożeniu na raty lub zastosowaniu innych ułatwień w zakresie ich spłaty. 20

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie ETS w sprawie C-342/96 Kingdom of Spain v Commission (Tubacex) ([1999] ECR-2459) Ponadto, należy przyjąć, iż rynkowa stopa oprocentowania niespłaconej części należności, stosowana przez prywatnego wierzyciela, może być niższa niż rynkowa stopa oprocentowania pożyczek. Oprocentowanie będącej przedmiotem porozumienia wierzytelności ma bowiem jedynie na celu zapobieżenie ponoszenia przez wierzyciela strat wynikających z opóźnienia w realizacji zobowiązań. 21

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie ETS w sprawie C-342/96 Kingdom of Spain v Commission (Tubacex) ([1999] ECR-2459) Test prywatnego wierzyciela opiera się na założeniu, iż wierzyciel publiczny podjąłby w odniesieniu do danego dłużnika jednakową decyzję w zakresie spłaty należności jak wierzyciel prywatny. Zasada prywatnego wierzyciela odnosi się nie tylko do decyzji wierzycieli publicznych w zakresie ułatwienia spłaty przez przedsiębiorców zaległych zobowiązań (odroczenie, rozłożenie na raty), ale również do pomniejszenia świadczeń należnych na rzecz sektora publicznego (umorzenia). 22

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji w sprawie T 152/99 HAMSA ([2002] ECR II-139). Nie spełnia testu prywatnego wierzyciela metoda, stosowana jednakowo dla wierzycieli publicznych i prywatnych (niezależnie np. od kolejności zaspokajania roszczeń w przypadku upadłości oraz wielkości zabezpieczeń). 23

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji w sprawie T 152/99 HAMSA ([2002] ECR II-139). Nieprawidłowa jest również metoda porównania łącznej wielkości wierzytelności publicznych oraz łącznej wielkości wierzytelności prywatnych, a także średniego odsetka długów umorzonych przez wierzycieli publicznych w stosunku do wierzycieli prywatnych. 24

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji w sprawie T 152/99 HAMSA ([2002] ECR II-139). Konieczność wykonania odrębnej analizy dla każdego publicznego wierzyciela. (Każdy wierzyciel powinien dokonać wyboru pomiędzy sumą oferowaną mu w ramach układu, a sumą, którą mógłby odzyskać w wyniku ewentualnej likwidacji (upadłości) firmy. 25

Test prywatnego wierzyciela Orzeczenie Sądu Pierwszej Instancji w sprawie T 152/99 HAMSA ([2002] ECR II-139). Wpływ na decyzję wierzyciela ma szereg czynników, w szczególności do jakiej kategorii zaliczone zostaną jego wierzytelności w przypadku upadłości, rodzaj i wielkość posiadanych zabezpieczeń oraz własna ocena szans poprawy sytuacji dłużnika oraz korzyści, jakie mógłby odnieść w przypadku jego likwidacji. 26