Polska walory kulturowe Zabytki UNESCO Wawel w Krakowie

Polska – walory kulturowe !!!

Zabytki UNESCO

Wawel w Krakowie Od samego początku istnienia Zamek na Wawelu miał dla ludności zamieszkującej obszar Rzeczypospolitej, a potem dla Polski i Polaków wielkie znaczenie. Najpierw jako miejsce, z którego władcy rządzili swym królestwem, następnie po przeniesieniu stolicy do Warszawy, pozostał miejscem koronacji i pochówków królów, a po utracie niepodległości stał się dla Polaków zamieszkujących w trzech podzielonych kawałkach kraju symbolem Polskości, przypominającym o minionej potędze królestwa i miejscem w którym tradycja polskości nigdy nie zaginęła.

Zamek w Malborku Budowla była siedzibą mistrzów Zakonu Krzyżackiego oraz stolicą Państwa Krzyżackiego w latach 1309 -1457. Budowla do dzisiejszego dnia doskonale została zachowana i stanowi ogromną atrakcję tej części Europy.

Kalwaria Zebrzydowska jest ośrodkiem ruchu pielgrzymkowego do sanktuarium pasyjno-maryjnego oo. bernardynów, które w 1999 r. zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako jedyna kalwaria na świecie i Europie

Kopalnia soli Wieliczka To prawdziwe podziemne miasto położone na 9 poziomach, z których najgłębszy leży aż 327 metrów pod powierzchnią ziemi. Istniejące tu złoża solne powstały ok. 15 milionów lat temu w wyniku zaniku morza o wysokim zasoleniu. Początki eksploatacji złoża soli w Wieliczce przypadają na XIII wiek, kiedy to zbudowano tu pierwszy szyb górniczy. Powstałe wkrótce potem przedsiębiorstwo „żupy krakowskie” aż do I rozbioru Polski było własnością panującego władcy Rzeczpospolitej, a dochody z handlu cennym kruszcem zasilały (i to znacznie) skarb państwa.

Kazimierz w Krakowie Jego północno-wschodnią część stanowiła historyczna dzielnica żydowska. Przez wiele wieków Kazimierz był miejscem współistnienia i przenikania się kultury żydowskiej i chrześcijańskiej. Obecnie stanowi jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych Krakowa, jest też ważnym centrum życia kulturalnego miasta.

Puszcza Białowieska Kompleks leśny położony na terenie Polski i Białorusi, odznaczający się dużymi walorami przyrodniczymi i historycznymi. W Puszczy Białowieskiej zachowały się ostatnie fragmenty lasu o charakterze pierwotnym. Tutaj mieszka największa populacja wolnego żubra na świecie.

Starówka w Warszawie Najstarszy ośrodek miejski Warszawy będący zwartym zespołem architektury zabytkowej, przeważnie z XVII i XVI i II wieku o średniowiecznym układzie zabudowy, otoczone pierścieniem murów obronnych z XIV–XVI wieku. Jego obszar jest stosunkowo niewielki. Ma rynek rozmieszczony na planie prostokąta.

Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze Są największymi drewnianymi budowlami o funkcjach religijnych w Europie.

Stare miasto w Krakowie Najstarszy obszar Krakowa, otoczony Plantami. Jego centrum stanowi Rynek Głównymi zabytkami krakowskiego Starego Miasta są znajdujące się na Rynku Głównym: kościół Mariacki, Sukiennice i wieża ratuszowa, oraz pozostałości murów obronnych – Brama Floriańska i Barbakan

Auschwitz Birkenau Zespół niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych, w tym obozu zagłady na terenie Oświęcimia i pobliskich miejscowości istniejący w latach 1940 -1945, symbol Holocaustu[ Jedyny obóz koncentracyjny znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, figuruje tam pod oficjalną nazwą Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940 -1945)

Folklor, tradycje, obrzędy

Folklor góralski – tradycje i zwyczaje góralskie . Polskie góry to miejsce, które na tle innych regionów etnograficznych, wyróżnia się stałym kultywowaniem folkloru. Nie jest to folklor wyuczony i sztucznie podtrzymywany, lecz w naturalny sposób przekazywane kolejnym pokoleniom. Co więcej folklor góralski jest kultywowany na co dzień, nie tak jak w przypadku innych regionów, gdzie folklor jest jedynie „odkurzany” na święta i uroczystości. W Polsce Górali dzieli się na kilka grup, różnice pomiędzy tymi grupami możemy dostrzec w strojach ludowych oraz w gwarze. Największym centrum folkloru góralskiego jest Zakopane. Odwiedzając to miasto, na każdym kroku możemy spotkać takie elementy folkloru jak: stroje, gwara i kuchnia.

Stroje góralskie – stroje spiskie, orawskie, podhalańskie Każda grupa górali może poszczycić się własnym strojem ludowym. Obecnie najbardziej znanym strojem góralskim jest strój podhalański. Wśród licznie zachowanych strojów mamy również strój Górali Żywieckich czy strój Górali Beskidu Śląskiego. Mniej znane są stroje spiskie czy strój orawski. To właśnie mnogość strojów góralskich, najlepiej odzwierciedla bogactwo folkloru góralskiego.

Gwara góralska – używany na język góralski co dzień Jest bardzo specyficzna, wyróżnia się połączeniem dialektu polskiego i naleciałości słowackich i bałkańskich. Gwara ta charakteryzuje się akcentowaniem pierwszej sylaby oraz wymawianiem głosek cz, sz. , ż, c jako c, s , z, k. Zachowanie archaizmów staropolskich w gwarze góralskiej ora w mowie potocznej, może doprowadzić do ciekawej sytuacji. Rozmówca nieznający tego języka i słuchający rdzennego górala, może odnieść wrażenie, że rozmawia z obcokrajowcem.

Kuchnia góralska – oscypek, kwaśnica, golonka Tradycyjna kuchnia góralska to przede wszystkim niepowtarzalny smak, który nie zmienia się od wieków. W kuchni góralskiej bazuje się głownie na ziemniakach, kwaszonej kapuście, bundzu i oczywiście oscypku. Istotną tradycją, która przetrwała w regionie Zakopanego jest kiszenie kapusty, którą układa się w beczkach, wyłożonych liśćmi a następnie ugniata się ją boso.

Folklor Kujawski - tradycja w sercu Polski Taniec Kujawski – harmonia i płynność w ruchu Najważniejszym tańcem na Kujawach, jest oczywiście kujawiak. Taniec ten wykonywany był po linii koła, we wcześniej ustalonym porządku. Stroje Kujawskie – szlacheckie cechy w strojach ludowych Strój kujawski był szyty z dobrego gatunkowo sukna i jedwabiu, który nierzadko sprowadzany był zza granicy. Z tego powodu, stroje kujawskie były bardzo kosztownym ubiorem i jednym z droższych w Polsce.

Folklor Wielkopolski - tradycje najstarszego regionu Polski Taniec Wielkopolski - dostojność i powaga w tańcu Tańce wielkopolskie w przeciwieństwie do żywiołowych tańców z innych regionów, cechują się dostojnością i powagą. Nie mniej są to tańce różnorodne, które przybierały inne formy w zależności od mikroregionu. Do typowych tańców wielkopolskich należy zaliczyć, wiwaty, przodki, chodzone. Stroje wielkopolskie - niezliczone rodzaje wielkopolskich strojów Charakterystyczna dla wszystkich rodzajów strojów Wielkopolskich jest kolorystyka. W większości są to odcienie czerwieni i granatu wraz z czarnymi elementami. Ważny był również materiał, z którego szyto strój, a także precyzja kroju i szycia. Zdecydowanie mniejszą wagę przykładano do elementów ozdobnych.

Tradycje w Polsce Naród nasz to naród pod pewnym względem niesamowity. Jesteśmy przywiązani do obyczajowości, lubimy ucztować i bawić się. Umiemy podtrzymywać dawne tradycje. Najbardziej jest to widoczne w sposób jaki obchodzimy wszelakiego rodzaju święta, zwłaszcza te kościelne – Boże Ciało, Wielkanoc czy Boże Narodzenie (w przeszłości zwane także Godnymi Świętami) a także dzień Wszystkich Świętych.

Marzanna Pierwsza z nich to topienie Marzanny. Zwyczaj, który powoli zanika lub staje się po prostu mniej popularny na tle innych. Marzanna jest odwzorowaniem zimy, śniegu, chorób i zła wszelkiego. Toteż zwyczaj jej palenia i topienia powodował radość i rodził nadzieje na szybkie przyjście wiosny. W czasach obecnych zwyczaj ten jest praktykowany już zwykle tylko przez dzieci.

Andrzejki W Polsce obchodzone są jeszcze innego rodzaju święta – być może mniej popularne, lecz z pewnością skupiające uwagę wielkiej publiczności. Mowa o takich świętach jak Andrzejki - jest to czas ostatniej zabawy przed okresem Adwentu, połączony z wróżbami wszelakiego rodzaju, mówiącymi o tym co nas czeka w roku przyszłym. Tego właśnie dnia leje się i wróży z wosku.

Lany Poniedziałek Kolejną tradycją, o której pragnę wspomnieć to Dyngus zwany też Poniedziałkiem lanym. Zwyczaj słowiański, w pierwotnej wersji polegał na biciu rózgami i oblewaniu co miało symbolizować wiosenne oczyszczenie się.

Wigilia Przede wszystkim należy wspomnieć o wigilijnym wieczorze, który jest obchodzony prawie w każdym gospodarstwie domowym. O zwyczaju dzielenia się opłatkiem. Jest to najważniejszy wieczór w roku, gdzie do wieczerzy zasiadają wszyscy domownicy w wierze, że właśnie tego wieczoru narodził się Jezus Chrystus – Zbawiciel. Jest to więc okres radości ale też i zadumy. Z państwowych świąt, które obchodzimy warto wspomnieć chociażby o takich jak np. Odzyskanie Niepodległości w 1918 r. obchodzone 11 listopada czy też święto Konstytucji 3 Maja uchwalonej 1791 roku. Są to dni ustawowo wolne od pracy.

Obrzędy Wystawa poświęcona została tradycyjnym, głównie ludowym, zwyczajom i obrzędom, towarzyszącym najważniejszym świętom, obchodzonym w cyklu rocznym. W układzie ekspozycji zastosowano więc podział odpowiadający czterem porom roku: Jesień, Zima, Wiosna, Lato. Pory roku bowiem, od najdawniejszych czasów, wyznaczały rytm ludzkiego życia, w przeszłości związany z naturą i zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie, podporządkowany niepisanemu solarno - wegetacyjnemu, gospodarskiemu kalendarzowi. Według tego zwyczajowego kalendarza, obchodzone były najdawniejsze, archaiczne, prasłowiańskie święta: kultowe, agrarne, zaduszne, święta miłości i płodności; święta i rytuały, będące rodowodem polskich obrzędów dorocznych. Wraz z przyjęciem chrześcijaństwa na ziemiach polskich, dawne obrzędy i ceremonie, w większości, powiązane zostały z tradycją chrześcijańską, i (z wyjątkiem dożynek i zapustów), z terminami najważniejszych świąt religijnych. Na wystawie, polskie obrzędy doroczne zaprezentowane zostały zgodnie z tymi dwoma przenikającymi się kalendarzami: tradycyjnym i kościelnym.

JESIEŃ - (21 września - 23 grudnia). W przyrodzie to czas stagnacji; jest to także pora zawieszenia, lub spowolnienia wielu prac gospodarskich. Pora poważnych obrzędów adwentowych i świąt pamięci zmarłych. Wyjątek stanowią poprzedzające adwent spotkania i zabawy andrzejkowe oraz obchody Św. Mikołaja (6 grudnia).

ZIMA - (24 grudnia - 20 marca). Czas dużej aktywności obrzędowej, związanej z zimowym przesileniem słońca, początkiem roku solarnego, wegetacyjnego i tradycyjnego, ludowego roku obrzędowego i przede wszystkim z obchodami kościelnymi i domowymi Bożego Narodzenia i całego cyklu świątecznego.

LATO - (24 czerwca - 20 września). Pora biokosmicznej pełni, rozkwitu - wytężonych prac gospodarskich i zbierania plonów, w ekspozycji zilustrowana przez eksponaty związane z praktykami hodowlanymi, odbywającymi się na Kurpiach, w dniu św. Rocha: są to wota woskowe - świece i figurki zwierząt, ale przede wszystkim przez eksponaty towarzyszące najważniejszym w ciągu całego roku zwyczajom i obrzędom gospodarskim, żniwnym. Są to bukiety - tzw. równianki i ograbki święcone na Matkę Boską Zielną oraz wiązanki i różne w formie wieńce dożynkowe

WIOSNA - (21 marca - 23 czerwca). Pora największej w ciągu całego roku aktywności obrzędowej, związanej przede wszystkim z cyklem świątecznym Wielkanocy, największego i najstarszego święta chrześcijańskiego, z zachowanymi licznymi elementami odwiecznych, ludowych świąt wegetacyjnych, wiosennych.

Wybitni Polacy Jan Paweł II (właśc. Karol Józef Wojtyła (1920 -2005 ) – błogosławiony Kościoła katolickiego, polski biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski a następnie arcybiskup metropolita krakowski, kardynał, 264. papież i 6. suwerenny władca Państwa Watykańskiego, kawaler Orderu Orła Białego. Poeta i poliglota, a także aktor, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego.

Wybitni Polacy Mikołaj Rej (1505 -1569), polski poeta, prozaik, tłumacz, nazwany "ojcem piśmiennictwa polskiego". Uważany za jednego z czołowych przedstawicieli polskiego odrodzenia. Juliusz Słowacki ( 1809 -1849 ) - jeden najwybitniejszych poetów polskich doby romantyzmu, dramaturg i epistolograf.

Wybitni Polacy Henryk Sienkiewicz ( 1846 - 1916 )-polski nowelista , powieściopisarz i publicysta pochodzenia tatarskiego. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 za całokształt twórczości jeden z najpopularniejszych pisarzy polskich przełomu XIX i XX wieku. Krasicki Ignacy (1735 -1801), polski poeta, prozaik, dramatopisarz, publicysta. Uważa się go za najwybitniejszego pisarza polskiego oświecenia.

Wybitni Polacy Fryderyk Franciszek Chopin 1810 -1849 ) – polski kompozytor i pianista. Chopin jest uważany za jednego z najważniejszych kompozytorów romantycznych, a także za jednego z najważniejszych polskich kompozytorów w historii. Był jednym z najsłynniejszych pianistów swoich czasów, często nazywany poetą fortepianu. Maria Salomea Skłodowska-Curie (1867 - 1934 ) – pochodząca z Polski (z Królestwa Polskiego części Imperium Rosyjskiego) uczona polsko-francuska, fizyczka, chemiczka, dwukrotna noblistka.

Wybitni Polacy Józef Piłsudski (1867 -1935 ) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, polityk, Naczelnik Państwa w latach 1918 – 1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, pierwszy marszałek Polski od 19 marca 1920; dwukrotny premier Polski (1926– 1928 i 1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 po przewrocie majowym, współzałożyciel PPS i szef Wydziału Bojowego PPS (OB PPS). Józef Rufin Wybicki (1747 -1822) – polski pisarz i polityk, autor słów polskiego hymnu narodowego – Mazurka Dąbrowskiego.

Wybitni Polacy Wisława Szymborska Stefan Wyszyński (1923 -2012 ) – polska poetka, eseistka, krytyk literacki, tłumaczka, felietonistka; członkini założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, członkini Polskiej Akademii Umiejętności , laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, odznaczona Orderem Orła Białego. (1901 -1981 )– polski biskup rzymskokatolicki, biskup diecezjalny lubelski w latach 1946 – 1948, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski oraz prymas Polski w latach 1948– 1981, kardynał prezbiter od 1953. Zwany Prymasem Tysiąclecia, Sługa Boży Kościoła katolickiego.

Wybitni Polacy Roman Polański (urodzony jako Raymond Thierry Liebling, 18 sierpnia 1933 w Paryżu[1]) – polski reżyser, scenarzysta, aktor oraz producent filmowy, który w 1975 przyjął obywatelstwo francuskie. Otrzymał łącznie pięć nominacji do Oscara, a także wiele innych nagród w tym Złotą Palmę w Cannes za film Pianista (2002). Lech Wałęsa (ur. 29 września 1943 w Popowie) – polski polityk i działacz związkowy, z zawodu elektryk. Współzałożyciel i pierwszy przewodniczący „Solidarności”, opozycjonista w okresie PRL. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Bibliografia http: //pl. wikipedia. org/wiki/Stefan_Wyszy%C 5%84 ski http: //pl. wikipedia. org/wiki/J%C 3%B 3 zef_Pi%C 5%82 sudski http: //pl. wikipedia. org/wiki/Ignacy_Krasicki http: //pl. wikipedia. org/wiki/J%C 3%B 3 zef_Wybicki http: //pl. wikipedia. org/wiki/Maria_Sk%C 5%82 odowska-Curie http: //pl. wikipedia. org/wiki/Fryderyk_Chopin http: //pl. wikipedia. org/wiki/Henryk_Sienkiewicz http: //pl. wikipedia. org/wiki/Lech_Wa%C 5%82%C 4%99 sa https: //encrypted-tbn 1. gstatic. com/images? q=tbn: ANd 9 Gc. Qn. WLZJ_s. A 859 q. Iek 6 av 7 Gpdac 8 hs. Qex. Jp 2 T 9 LJ 0 H 7 Rvptp. Ic. Al. Q http: //www. krakow 4 u. pl/wawel. html http: //pl. wikipedia. org/wiki/Kalwaria_Zebrzydowska http: //www. zamek-malbork. pl/ http: //www. polskiekrajobrazy. pl/Galerie/604: Malopolska/16741: Kalwaria_Zebrzydowska. _Klasz tor_i_kosciol_oo. _Bernardynow. html http: //www. polska. travel/pl/unesco/kalwaria-zebrzydowska-bazylika/ http: //polska. pl/polska/1, 125334, 11440984, Polskie_UNESCO__Kopalnia_soli_w_Wielic zce. html http: //www. pozacentrum-pop. pl/kopalnia-soli-w-wieliczce-. html

http: //pl. wikipedia. org/wiki/Kazimierz_%28 Krak%C 3%B 3 w%29 http: //pl. wikipedia. org/wiki/Puszcza_Bia% C 5%82 owieska http: //pl. wikipedia. org/wiki/Stare_Miasto_ w_Warszawie http: //www. mapapolski. biz/lista-unesco/koscioly-pokoju-w-jaworze-iswidnicy. html http: //pl. wikipedia. org/wiki/Stare_Miasto_w_Krakowie http: //pl. wikipedia. org/wiki/Auschwitz. Birkenau

Prezentacje przygotowała Joanna Rosińska kl. 2 p

Dziękuję Za poświęcenie czasu i uwagi !