POLSKA MOJA OJCZYZNA Polska ley w Europie Polska

POLSKA MOJA OJCZYZNA

Polska leży w Europie.

Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo położone w Europie Środkowej nad Morzem Bałtyckim. Graniczy z Niemcami (na zachodzie), Czechami, Słowacją (na południu), Ukrainą, Białorusią, Litwą (na wschodzie) i Rosją (obwodem kaliningradzkim, na północy), a poprzez granicę morską (granicę wyłącznej strefy ekonomicznej) również z Danią oraz Szwecją.

TO GODŁO NASZEJ OJCZYZNY.

TO FLAGA POLSKI.

KRAINY GEOGRAFICZNE POLSKI

Krainą geograficzną nazywamy obszar kraju o charakterystycznych elementach krajobrazu. O podziale na poszczególne regiony decydują: ukształtowanie powierzchni, rodzaj podłoża, warunki atmosferyczne, wody oraz roślinność i zwierzęta. W Polsce występują wszystkie formy ukształtowania powierzchni: niziny, wyżyny i góry. Największą powierzchnię zajmują niziny. Krainy geograficzne w naszym kraju mają charakter pasowy. Patrząc na mapę widzimy, że od północy

pobrzeża pojezierza niziny środkowej Polski wyżyny kotliny podkarpackie góry

POBRZEŻA Najbardziej na północ położoną krainą geograficzną Polski są pobrzeża. Jest to wąski pas nizin ciągnący się wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego.

Krajobraz pobrzeży charakteryzuje: • płaska lub falista rzeźba terenu, • brzegi niskie z piaszczystymi plażami, wydmami oraz mierzejami, • wysokie brzegi z klifami, • płytkie jeziora przybrzeżne.

• Kształt polskiego wybrzeża • • zmieniał się przez kilka tysięcy lat. Obecnie prawie na całej długości jest ono wyrównane. Niszczenie wysokiego brzegu morskiego prowadzi do powstawania urwistych zboczy nazywanych klifami. Osadzanie piasku na brzegach niskich sprawia, że powstają szerokie plaże.

• Dla wybrzeża niskiego charakterystyczne są także mierzeje, czyli piaszczyste wały usypywane przez wiatr. Mierzeje powoli wydłużały się i odcinały od morza niewielkie zatoki. W ten sposób powstały jeziora przybrzeżne.

• Na mierzei oddzielającej od morza jezioro Łebsko są ogromne wydmy. Pod naporem wiatrów piasek przesuwa się i stopniowo zasypuje wszystko co napotka na swojej drodze (lasy, nawet całe miejscowości). Przesuwające się wydmy nazywamy ruchomymi.

POJEZIERZA Na południe od pobrzeży leży kraina geograficzna nazywana pojezierzem. Nazwa krainy pochodzi od licznych jezior, które można spotkać na tym terenie.

Dla krajobrazu pojezierzy charakterystyczne są: • liczne jeziora i rzeki, • pagórkowaty lub równinny teren, • wysokie wzgórza, • głazy narzutowe.

• Dziesięć tysięcy lat temu teren naszego kraju pokrywał ogromny lodowiec. Pod wpływem ocieplającego się klimatu lodowiec zaczął się topić. Wody z topniejącego lodu utworzyły w zagłębieniach terenu jeziora nazywane polodowcowymi.

Jeziora mają różne kształty. Niektóre są duże i mają postrzępioną linię brzegową z licznymi zatokami i zatoczkami. Inne są wąskie i długie, podobne do rzek. Takie jeziora nazywa się rynnowymi. Najwięcej jest niewielkich jezior o regularnych kształtach, które określa się nazwą "oczek".

• Topniejący lodowiec utworzył • też charakterystyczne wysokie wzgórza nazywane moreną czołową. Wysokość niektórych z nich sięga 100 -150 metrów. Na pojezierzu można również zobaczyć głazy narzutowe, czyli ogromne bloki skał przyniesione przez lodowiec aż ze Skandynawii.

NIZINY Na południe od pojezierzy leży kraina nazywana Nizinami Środkowej Polski. Terenem nizinnym jest także Kotlina Sandomierska położona za pasmem wyżyn.

Cechami charakterystycznymi dla nizin są: • płaska lub lekko falista rzeźba terenu, • szerokie, płaskie doliny rzeczne, • niewielka liczba naturalnych jezior.

• Na nizinach od ponad tysiąca lat osiedlali się ludzie i dlatego na tym terenie przeważają krajobrazy rolnicze i silnie przekształcone przez człowieka.

• Ukształtowanie terenu pozwala na stosowanie różnych maszyn rolniczych i łatwe nawożenie gleby. Na nizinach uprawia się zboża, warzywa, ziemniaki, buraki cukrowe oraz drzewa owocowe. W dużych miastach rozwinął się przemysł odzieżowy, spożywczy włókienniczy i skórzany.

• Na Nizinie Mazowieckiej, nad Wisłą leży Warszawa. Miasto powstało w miejscu krzyżowania się lądowych i wodnych szlaków handlowych. W 1596 roku król Zygmunt III Waza przeniósł swoją siedzibę z Krakowa do Warszawy. Od tego czasu Warszawa jest stolicą państwa, czyli głównym miastem w kraju. Tu mieszczą się najważniejsze urzędy państwowe, Sejm i Senat.

WYŻYNY Wyżyny to obszar leżący na wysokości od 300 do 500 m n. p. m. Takie tereny znajdują się w południowowschodniej części Polski.

Krajobrazy wyżynne charakteryzuje: • pofałdowana rzeźba terenu, • doliny rzeczne o różnej głębokości i nachyleniu zboczy, • wąwozy.

• Wyżyny polskie różnią się • budową podłoża i dlatego można tam spotkać zróżnicowane krajobrazy. Na przykład na Wyżynę Lubelską w dużym stopniu pokrywa less, który jest łatwo rozmywany przez wodę. Dlatego można tam spotkać wymyte przez deszcz głębokie wąwozy o stromych zboczach.

Wyżyna Krakowsko. Częstochowska zbudowana jest ze skał wapiennych, które rozpuszczają się pod wpływem dwutlenku węgla zawartego w wodzie. Taki proces rozpuszczania skał nazywa się krasowieniem. Na tej wyżynie można zobaczyć głębokie doliny o stromych zboczach, wysokie i postrzępione skały wapienne oraz samotne skały przypominające ogromne igły.

Poprzez Wyżynę Krakowsko. Częstochowską (od Wawelu w Krakowie do Jasnej Góry w Częstochowie) ciągnie się "Szlak Orlich Gniazd" Nazwa pochodzi od licznych zamków położonych na niedostępnych skałach. Ten szlak jest wielką atrakcją turystyczną Polski.

GÓRY Góry są położone wzdłuż południowej granicy Polski oraz niewielkie pasmo Gór Świętokrzyskich jest na Wyżynie Kieleckiej.

Krajobrazy górskie są bardzo urozmaicone. Jest to spowodowane różnicą wysokości gór. Można tam spotkać: • zaokrąglone lub ostre szczyty, • głębokie doliny, • bystre potoki i rzeki, • wodospady i górskie jeziora.

• W zależności od wysokości góry • dzieli się na: niskie, średnie i wysokie. W Polsce do gór niskich zalicza się Góry Świętokrzyskie z najwyższym szczytem Łysicą (621 m n. p. m. ). Na niektórych stokach Gór Świętokrzyskich występują rumowiska skalne nazywane gołoborzami. Powstały one ze skał rozsadzonych przez zamarzającą wodę. Drobne skały nie mogły zsunąć się łagodnych zboczy i tak powstały rumowiska. Na podłożu skalnym rosną tylko mchy, grzyby i porosty, a nie ma lasu. Stąd nazwa na przykład Łysicy czy Łysej Góry.

• Do gór średnich zalicza się w Polsce na przykład Sudety z najwyższym szczytem Śnieżką (1602 m n. p. m. ) i Pieniny z Trzema Koronami (982 m n. p. m. ). W Pieninach żyje 1500 gatunków motyli i rosną gatunki roślin nie spotykane nigdzie indziej na świecie. Inną atrakcję przyrodniczą stanowi przełom Dunajca czyli odcinek krętej doliny rzecznej o wąskim dnie i stromych zboczach.

W Polsce jedynymi górami wysokimi są Tatry, które dzielą się na Tatry Zachodnie i Tatry Wysokie. Tatry zachodnie zbudowane są ze stosunkowo miękkich skał wapiennych, w których górskie potoki wyżłobiły głębokie doliny i jaskinie. Niektóre jaskinie są udostępnione do zwiedzania jak na przykład piękna Jaskinia Mroźna w Dolinie Kościeliskiej. Tatry Wysokie są zbudowane z granitowych skał. Ich cechą charakterystyczną są turnie czyli góry o stromych zboczach i ostrych wierzchołkach. Wyjątkowym zjawiskiem (rzadko spotykanym w innych górach) są bardzo liczne jeziora. Występują w wyższych partiach gór przeważnie po kilka razem położone nie obok siebie lecz piętrowo. W Tatrach Wysokich znajduje się najwyższy szczyt w Polsce - Rysy (2499 m n. p. m. ).