POLITIKA RAZVOJA TURIZMA I ORGANIZACIONI OBLICI DELOVANJA DRAVE

POLITIKA RAZVOJA TURIZMA I ORGANIZACIONI OBLICI DELOVANJA DRŽAVE U RAZVOJU TURIZMA

Turistička politika predstavlja skup regulative, pravila, uputstava, direktiva i razvojno – promotivnih zadataka i strategija kao okvira za kolektivne i individualne odluke koje direktno utiču na razvoj turizma i dnevne aktivnosti aktera. Politika razvoja turizma je deo opšte državne politike i politike društvenog razvoja u celini. Podrazumeva ukupnost mera ili instrumenata svesnog uticaja države u području razvoja sektora turizma. Turistička politika je usmerena na postavljanje ciljeva i utvrđivanje sredstava kojima će se aktivirati sve društvene i ekonomske funkcije turizma

Opšta i posebna turistička politika • Opštom turističkom politikom se usmeravaju interesi i aktivnosti svih učesnika koji su uključeni u turizam neke zemlje radi formiranja optimalne a time i efikasne turističke ponude, takve da omogućava prihvat i pružanje gostoprimstva domaćim i inostranim turistima čime se zadovoljavaju poslovni, državni i zajednički interesi kako pojedinačnih subjekata turističke ponude, tako i zemlje u celini. • Posebna državna politika treba da doprinese unapređivanju i usklađivanju delovanja mnogobrojnih i pojedinačnih subjekata turizma kada je reč o unapređenju prostora, određenim vremenskim razdobljima, strukovnim interesima i sl, ali uvek uz obavezu da sve aktivnosti posebne državne politike budu usmerene i usaglašene sa opštom turističkom politikom. Od inteziteta usklađenosti opšte i posebne turističke politike često u dobroj meri zavisi i ukupni razvoj turizma.

Ciljevi opšte ekonomske politike • • • poboljšanje platnog bilansa diversifikacija državne baze regionalni razvoj povećanje dohodka rast državnog budzeta otvaranje novih radnih mesta,

Turistička politika treba da obezbedi: • pravila igre i uslova koje operatori u sektoru turizma moraju ispunjavati (zakoni i uredbe) • kontrolu prihvatljivog ponašanja u realizaciji aktivnosti (inspekcije) • zajedničke smernice i/ili uputstva (pravilnici, norme i sl. ) za sve ili većinu aktera u turizmu, • upravljanje procesima uspostavljanja konsenzusa oko posebnih vizija, strategija i ciljeva razvoja za pojedine klastere/destinacije/proizvode, • okvir za javno-privatno rasprave o ulozi turizma u nacionalnoj ekonomiji i društvu, • efikasan „interface“ sa svim drugim sektorima ekonomije i društva, • dnevni uticaj na nacionalne marketing aktivnosti, organizaciju velikih događaja, upravljanje ključnim atrakcijama i programima prijema gostiju i sl.

Struktura državne politike • ciljevi razvoja, tj. ciljne funkcije (željena stanja u koja se želi dospeti), • mere ili instrumenti (koji se izražavaju različitim parametrima) i • akteri, tj. nosioci (država i državne institucije i organizacije) turističke politike, i izvršioci turističke politike (privredni subjekti i njihove asocijacije).

Ciljevi razvoja turizma • funkcije koje izražavaju promenu rasta ekonomskih kategorija koje se postavljaju kao ciljevi razvoja (dohodak i potrošnja, zaposlenost, multiplikativni uticaj i sl. ); • funkcije koje izražavaju utrošak resursa (inputa) da bi se postigao rast koji se prati u prethodnoj grupi funkcija

Ciljne funkcije Makro nivo: • kvalitet života stanovništva • doprinos rastu nacionalnog dohodka • zaštita i valorizacija prirodnih resursa. Mikro nivo: • turistički promet • prihod ili bruto proizvod koji se ostvaruje prodajom turističkih usluga • prihodi koji se ostvaruju na inostranim tržištima • dohodak, plate i drugi indikatori poslovanja privrednog subjekta koji se prikazuje u njegovom finansijskom izveštaju i sl.

Globalni cilj: Osigurati optimalno zadovoljenje potreba turista i pojedinaca iz svih slojeva društva u efikasno grupisanim objektima uz održavanje zdrave okoline. Pojedinačni ciljevi: Socijalni cilj. Ekonomski cilj Cilj-zaštita okoline

English Touris Board - ciljevi • Podsticanje opštih, dugoročnih ekonomskih efekata engleske turističke industrije; • Podsticanje javnog razumevanja socijalnih, ekonomskih i kulturnih vrednosti turizma; • Uspostavljanje ravnoteže između razvoja turizma i kapaciteta i vrsta turističkih objekata; • Produžiti turističku sezonu i proširiti ekonomske koristi od turizma u celoj zemlji; • Podići standrad informacija, smeštaja, ugostiteljstva i ostalih usluga za turiste.

Instrumenti turističke politike • • • fiskalna politika monetarno-kreditna politika cena spoljno-trgovinska i devizna politika dohodka i potrošnje kontrolni instrumenti na različitim područjima

S obzirom na resurse putem kojih se deluje na ponašanje ekonomskih subjekata instrumenti turističke politike su: • instrumenti koji deluju na korišćenje prirodnih resursa ili definišu cenu tih resursa; • instrumenti koji regulišu korišćenje radnih resursa u proizvodnom procesu, tj. cenu rad, nadnice, socijalna i radna prava, tržište rada i sl. • Instrumenti koji deluju na korišćenje kapitala i kapitalnih resursa, tj. cenu kapitala, ulaz stranog kapitala, vlasničke uslove, uslove alokacije kapitala i sl. • Instrumenti koji oblikuju društveno okruženje kao što su brojne pogodnosti ili ograničenja u ponašanju privrednih subjekata.

Sa aspekta percepcije države instrumenti turističke politike se mogu podeliti na: • • • zakonodavstvo, tj. pravne norme koje se odnose na različita područja (prirodni resursi, radni resursi, kapital i sl. ) instrumenti makroekonomske politike kao skup različitih mera fiskalne, monetarne, zemljišne i dr. politike. Ovi instrumenti se dalje mogu odnositi na određena područja (npr. različite regione, zemlje, posebne vidove turizma, izvoz, uvoz i sl. ) i na pojedine grane, prihodne i socijalne grupe i sl. Instrumenti pomoću kojih država deluje na razvoj distribuciju javnih usluga koje realizuju javna preduzeća i institucije – energetika, telekomunikacije, školstvo, zdravstvo i sl. i to posebno kroz način organizacije, kontrolu cena, njihovu dostupnost za pojedina područja i kategorije korisnika i sl. Instrumenti koje koristi lokalna uprava i samouprava u cilju da u okviru svojih nadležnosti sprovede ciljeve ukupne turističke politike Instrumenti politike zaštite okoline (koji se odnose na npr. zaštitu atmosfere, regulišu pojedini izvori) i kojima se ostvaruje politika održivog razvoja, npr. ekološke takse, subvencije, dozvole, osiguranja i sl.

Akteri turističke politike – nosioci i izvršioci • Na nivou zemlje u celini nosioci turističke politike su centralni državni organi, • na nivou užih regiona i privrednih regija to su izvršni organi državne uprave nadležni za razvoj turizma na nivou užih regionalnih zajednica ili turističkih mesta.

Nacionalna turistička administracija (NTA- National Tourism Administration) • Neposredni organi državne uprave za razvoj turizma su kolektivni organi (komiteti, saveti i sl. ) ili posebni državni organi (ministarstva, uprave i sl. ). • Posredni državni organi za razvoj turizma su izvan izvršnih organa državne uprave i egzistiraju kao specijalizovane organizacije na koje državna uprava prenosi nadležnosti iz domena razvoja turizma na nacionalnom nivou.

Aktivnosti NTA • • • izrada strategija i planova razvoja turizma zemlje u okviru ukupnog društvenog i privrednog razvoja, koji objedinjuju sve relevantne elemente kao što su: prostor i njegova zaštita, uključujući i zaštitu ljudske okoline, razvoj saobraćajnih i ostalih infrastruktura, kao i razvoj užeg sektora turističke ponude; koordinacija razvoja turizma izmedju različitih resora centralne državne uprave nadležnih za oblast turizma; zakonski i kontrolni mehanizam zaštite potrošačkih prava stranih i domaćih turista; briga o zaštiti životne sredine u poznatim turističkim regionima i mestima; sistem obrazovanja za potrebe turizma i organizovanje različitih formi stalnog usavršavanja zaposlenih u važnim oblastima koje su bitne za uspešan razvoj turizma; istraživanje tržišta i obezbeđivanje adekvatne statistike za potrebe turizma; međunarodna saradnja u različitiom oblastima; briga o usavršavanju saobraćajne infrastrukture i transporta u celini i saradnja sa resorom sobraćaja; kulturne akktivnosti vezane za potrebe razvoja turizma, uključujući i brigu o zaštiti vrednijih spomenika kulture u saradnji sa nadležnim resorom državne uprave; organizovanje savremenih informacionih sistema za potrebe turizma koji omogućuju povezivanje svih nosilaca turističke politike na svim nivoima, uz istovremeno povezivanje sa važnijim preduzećima turističke privrede; organizovanje promotivnih aktivnosti u inostarnstvu, bilo kroz neposredne sopstvene organe ili specijalizovane institucije (posredni organi), uz korišćenje budžetskih sredstava centralne države, provincija, regiona i turističkih mesta, kao i zainteresovanih kompanija i dr.

Svetska turistička organizacija – WTO (World Travel Organization) • • Međunarodni kongres zvaničnih turističkih asocija (International Congres of Official Tourist Trafic Associations), 1952. god. , Hag - rpeimenovanje prethodne organizacije IUOTO (International Congres of Official Travel Organisations) čije je sedište nakon II Svetskog rata premešteno u Ženevu. Rezolucijom Generalne Skupštine UN, decembra 1969. godine postavljeni su temelji suštinske i konačne transformacije IUOTO. Na osnovu te Rezolucije 1979. god. ratifikovan je od strane zvaničnih turističkih organizacija zemalja koje su bile članice IUOTO i Statut UN WTO. Od tada IUOTO i definitivno postaje UN WTO

Struktura WTO • • • Generalna Skupština Izvršni Savet Regionalne komisije Komiteti i Sekretarijat

Regionalne i nevladine međunarodne organizacije • OECD – Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj • EU – Evropska Unija • Organizacija afričkih zemalja • Organizacija zemalja Jugoistočne Azije • Finansijske institucije kao što su: Evropska investiciona banka, Azijska banka za razvoj i dr.

• WATA (World Association of Travel Agencies) - Svetska asocija turističkih agencija sa sedištem u Ženevi, • ICTA – Međunarodni savet turističkih agencija sa sedištem u Londonu, • UIC - Međunarodna železnička unija u Parizu • AACC – Međunarodni savet asocijacije aerodroma u Ženevi • CHA – Asocija hotela karipskog područja • AIEST – (Assosiation Internationale d, experts scientifiques du tourisme) Međunarodno udruženje naučnih turističkih eksperata • VIAA – Međunarodna unija nalpinističkih asocija • UICH – Međunarodna unija za zaštitu prirode i njenih resursa • IHEI – Međunarodna hotelska inicijativa za očuvanje životne sredine sa sedištem u Londonu • Green Hotels Association – Udruženje zelenih hotela u SAD

Međunarodna udruženja turističkih agencija i hotelijerstva • Svetska federacija udruženja turističkih agencija (Universal Federation of Travel Agents Associations – UFTAA) • Udruženje putničkih i turističkih agencija Južne Amerike – COTAL (Confederacion de Organizaciones Turistica de la Amerika Latina) • Međunarodno udruženje putničkih agencija pacifičkih zemalja – PATA )Pacific Association Travel Agencies) • Balkanska Federacija Asocija turističkih agencija – BAFTAA • IH &RA (International Hotel & Restaurant Association) – Međunarodna asocija hotelijera i restoratera

Nacionalna udruženja turističkih agencija • ASTA (American Society of Travel Agents) u SAD • DRV (Deutche Reisebure Verband) u Nemačkoj • ABTA (Association of British Travel Agents) u Velikoj Britaniji • SNAV (Syndicat Nation des Agences de Voyage) u Francuskoj • FIAVET (Federacione Italiana Associazione Imprese Viaggi e Turismo) u Italiji