POJAM PREDMET I RAZVOJ RADNOG PRAVA TEME 1

POJAM, PREDMET I RAZVOJ RADNOG PRAVA

TEME: 1. 2. 3. 4. Predmet i pojam Radnog prava; Odnosi rada u pojedinim društveno-ekonomskim sistemima; Značaj Radnog prava; Istorijski razvoj Radnog prava (do I-vog svjetskog rata, između dva svjetska rata i poslije II-og svjetskog rata); 5. Odnos Radnog prava sa drugim granama prava (ustavnim, građanskim, upravnim, krivičnim, sudskim, privrednim).

2. PREDMET RADNOG PRAVA: ODNOSI RADA KOJI SU REGULISANI PRAVOM Definicija: Radno pravo je grana pravnog sistema, teorijsko-naučna i nastavna disciplina koja obuhvata i izučava medjunarodne, državne i autonomne norme o radnim odnosimai drugim formama rada, same radne odnose, kao i posebne oblike (institute) socijalnog osiguranja zaposlenih i drugih osiguranika i osiguranih lica.

1. ODNOSI RADA U POJEDINIM DRUŠTVENOEKONOMSKIM SISTEMIMA Prvobitna zajednica – egzistencijalna nužnost rada Robovlasničko društvo – obavljanje zavisnog i potčinjenog rada Feudalni sistem – kmet je dijelio pravnu sudbinu posjeda - esnafski sistem - buržoarska revolucija (XVIII vijek)

RADNI ODNOSI KAO PRAVNI OBLIK VRŠENJA RADA U KAPITALIZMU I SOCIJALIZMU Kapitalizam: Sloboda rada Egzistencijalna nužnost rada Zahtjevi oplodnje akumulacije i kapitala Tržište radne snage i kapitala Socijalizam: Sloboda rada Egzistencijalna nužnost rada

3. ZNAČAJ RADNOG PRAVA Pravni Socijalni Privredno-ekonomski Politički Nazivi za radno pravo: fabričko zakonodavstvo, industrijsko zakonodavstvo, radničko zakonodavstvo, socijalno pravo, samoupravno pravo i td.

4. ISTORIJSKI RAZVOJ RADNOG PRAVA I faza: stvaranje i razvoj RP do I-vog svjetskog rata: - - pojava radnih odnosa i njihovo ugovorno regulisanje pojava radničkih pokreta i radničke klase (pobuna lionskih tkača 1831. godine; čartististički pokret 1837 -1848; revolucija 1848. ) pojava radničkog zakonodavstva (I i II Internacionala) II faza: RP između dva svjetska rata: - - značajne promjene u društveno-ekonomskoj i političkoj strukturi rad je dužnost svih građana Osnovni zadatak: uništenje svake eksploatacije čovjeka od strane čovjeka III faza: RP poslije drugog svjetskog rata: - nagli razvoj RP u svim zemljama, bez obzira na njihovo društveno-ekonomsko i političko uređenje IV faza: zakonodavstvo Evropske unije - - -

RAZVOJ RP NA PROSTORIMA BIVŠE JUGOSLAVIJE RP prije I-vog svjetskog rata: - Opšti imovinski zakonik za Knjaževinu Crnu Goru (1888. ) - - RP poslije II svjetskog rata (Zakon o nevažnosti pravnih propisa donijetih prije 6. aprila 19 41. godine i za vrijeme neprijateljeske okupacije): Razvoj RP do uvođenja samoupravljanja (1950 -53)-administrativna faza Razvoj RP poslije uvođenja samoupravljanja (Ustavni zakon 1953. ; Zakon o radnim odnosima i Zakon o javnim službenicima 1957. ; Ustav 1963. ; Osnovni zakon o radnim odnosima 1965. ; Ustavni amandmani 1971. godine; Zakon o međusobnim odnosima radnika u udruženom radu 1973. ; ZUR 1976. ) Zako. RP u uslovima društveno-ekonomske reforme: n o osnovnim pravima iz radnog odnosa (1989. ) Zakon o osnovama radnih odnosa (1996. ) Ustavna povelja (2001. ) Zakon o radu Republike Crne Gore (2003. ) Zakon o radu Crne Gore (2008. )

5. ODNOS RADNOG PRAVA SA DRUGIM GRANAMA PRAVA RP i ustavno pravo (ustavna načela) RP i gradjansko pravo/obligaciono pravo (ugovor o radu; institut materijalne odgovornosti) RP i upravno pravo (r. o. državnih službenika; upravni postupak i upravni spor; inspekcijski nadzor) RP i krivično pravo (krivična djela protiv r. o. ; krivična odgovornost; uticaj krivične sankcije na sudbinu r. o. ) RP i sudsko pravo (parnice iz r. o. ; disciplinski postupak) RP i kompanijsko/trgovačko pravo (spoljašnji i unutrašnji odnosi povodom rada) RP i međunarodno/evropsko pravo