Pojam i nastanak banke JS Sadraj Nauka o

Pojam i nastanak banke JS

Sadržaj � Nauka o bankarstvu � Nastanak i razvoj banaka � Pojam banke

Nauka o bankarstvu � Naučna disciplina koja objašnjava poseban aspekt monetarnih faktora i monetarnih transakcija. � Bankarstvo se bavi istraživanjem uloge i poslovanja banaka, kao posebnih institucija finansijskog i ekonomskog sistema zemlje. � Zadatak: da ispituje i prati opšta ekonomska kretanja koja se ispoljavaju funkcionisanjem banaka u bankarskom sistemu. � Proučava funkcije i uloge bankarskog sistema, bankarsko poslovanje, a naročito odnose, procese i poslovne transakcije koji se javljaju po osnovu stvaranja i korišćenja novca preko banaka.

2 aspekta posmatranja: Mikroekonomski pristup • posmatra banku Makroekonomski pristup • posmatra bankarski sistem

Nastanak i razvoj banaka I FAZA • Počinje pojavom kovanog novca (oko 5. vek p. n. e) do kraja 14. veka. II FAZA • od 14. do 18. veka. III FAZA • od 19. veka • Bankarstvo kao naučna disciplina razvilo se drugom polovinom 19. veka

I faza – oko 5 vek p. n. e do 14 veka � � Prva faza počinje pojavom kovanog novca, tj. robovlasničkog perioda. Karakteristični poslovi su menjački, založni i dr. Vavilon - javljaju se prve privatne kuće - tezauri, tj. skladišta, gde je držana roba na čuvanju, uz mogućnost davanja pozajmica drugima. Pozajmice su odobravane najčešće u naturalnom obliku uz priznanice. Antička Grčka - postoji veliki broj gradova državica koje su kovale svoj sopstveni novac. Tako su se razvili poslovi menjača -sarafski poslovi, a ljudi koji su vršili zamenu novca – trapezari (od trapeza – sto za kojim je zamena vršena). Oni se istovremeno javljaju i kao zajmodavci. Stari Rim - bankar se nazivao argentarius-lice koje se bavi primanjem depozita i uloga, davanjem zajmova i posredovanjem u novčanom prometu. Njegove knjige su služile kao javne isprave pred sudom, u toku dokaznog postupka.

I faza � Razvoj trgovine dovodi do pojave prvih bankarskih poslova � Vavilon: � prve privatne kuće – tezauri Antička Grčka: trapezari � Stari Rim: rimski bankari argentariusi

II faza � � � Za prvu banku u istoriji bankarstva smatra se Casa di san Giorgio, osnovana 1407. godine u Đenovi. Bank of England je osnovana 1694. godine po ideji Williama Petersona. Po odobrenju kralja, osnivači su upisali novac potreban kralju za ratne pohode, uz sticanje privilegije da daju zajmove i drugim ljudima u obliku bankovnih nota (novčanica), kojima je garancija bilo kraljevo obećanje da će obveznice na zahtev biti isplaćene u metalu. Slično kao Bank of England, poslovala je i Banque Royale. Ova banka je osnovana 1716. godine po ideji Johna Lawa. Uslov je bio da novoosnovana banka preuzme dugove Krune, tako što su njeni poverioci isplaćivani bančinim obveznicama, tj. obećanjima da će svakom imaocu obveznice, na njegov zahtev, biti isplaćena minimalna vrednost u zlatu ili srebru.

II faza – od 14. do 18. veka � Prve specijalizovane novčane ustanove � Prve banke nastaju u Italiji: q Casa di san Giorgio q Banca di Genova � Prve emisione banke: q Bank of England (1694. godine) i q Banque Royale q Sverigen Riksbank

Treća faza – od početka 19. veka Treća faza nastaje početkom 19. veka, najpre u Engleskoj a zatim i u drugim zemljama (industrijalizacija). � Banke se osnivaju kao akcionarska društva ili komanditna društva, sa velikim sopstvenim kapitalom. � Banke sve više napuštaju finansiranje države i posvećuju se posredovanju kreditnog i platnog prometa. � Zahvaljujući razvijenim mrežama filijala, uspevaju da koncentrišu ogromna tuđa sredstva i stave ih na raspolaganje trgovini i industriji. � Značajan privredni faktor. �

Pojam i uloga banaka � Latinska �U reč BANCO – klupa ili tezga početku se obavljala samo razmena novca � Kasnije, � Nema razvojem kapitalizma, razvija se kreditiranje jedinstvene definicije banke

Banka je: � samostalni privredni i tržišni subjekt, � posrednička institucija u prenosu sredstava između finansijski suficitarnih i deficitarnih transaktora, � institucija koja obavlja sve novčane, depozitne i kreditne transakcije svojih komitenata.