Poetika humanizma i renesanse ime karakteristike vreme mesto

Poetika humanizma i renesanse • • ime karakteristike vreme mesto kulturno-istorijski uslovi književnost ostale umetnosti

Ime Humanizam: kulturno- istorijska pojava, dobila ime po srednjevekovnoj praksi da se profane, naučne discipline nazivaju ljudskim, humanim (lat. Humanus), nasuprot božanskim (teologija). Renesansa: ime potiče od francuske reči renaissance, što znači ponovno rađanje; ako humanizam označimo kao bazu, naučno - duhovni sadržaj, onda je renesansa celokupna kultura.

Karakteristike: • raskid sa srednjim vekom, • obnova klasične starine i čoveka.

Vreme • Preteče se javljaju još u XIII veku. Pod humanizmom se podrazumeva period koji traje od XIV i u XV veku, dok se renesansom nazivaju duhovne i umetničke pojave XVI veka.

Mesto • Italija • Najznačajniji centri okupljanja bile su akademije. Zamenile su sr. univerzitete koji su bili pod kontrolom crkve. Nastajale su u velikim kulturnim središtima: Rim, Firenca, Napulj.

FIRENCA

RIM

Kulturno - istorijski uslovi : • razbijanje zatvorenog feudalnog ekonomskog sistema; • procvat trgovine; • slabljenje autoriteta crkve; • odbacivanje do tada neprikosnovenog sholastičkog poimanja sveta; • traženje neposrednog dodira između čoveka i Boga; . • rađanje prvih pojmova o naciji.

Književnost • Antička književnost postaje uzor; • latinski jezik potiskuje narodni (italijanski); paradoks: zatvaranje knj. u okviru elite; • oživljavanje Platonove ideje o lepom. • Humanistički i renesansni knj. oblici: • traktat, • epistola, • rasprava, • satira, • epigram, • sonet, • novela.

Predstavnici • Humanistički predstavnici: Dante Aligijeri, Frančesko Petrarka, Đovani Bokačo. • Renesansni predstavnici: Italija - Lodoviko Ariosto I Torkvato Taso; Španija - Miguel de Servantes Savedra Engleska - Viljem Šekspir Francuska - Fransoa Rable, Mišel Montenj

SLIKARSTVO VAJARSTVO • interesovanje za prirodu • rad po živim modelima • portret • otkrivanje perspektive i trodimenzionalnog prostora • proučavanje anatomije lj. tela; proporcija • rad u bronzi • spomenici po trgovima • naga figura • briga o anatomiji tela

TEME I PREDSTAVNICI • U slikarstvu su osim crkvenih slika prisutni: • istorijske, mitološke kompozicije i portreti; • tehnika: platno i uljane boje; • događaji i ljudi savremenog života; • priroda. XV: Botičeli, Leonardo da Vinči XVI: Rafael, Mikelanđelo, Ticijan

Leonardo: Mona Liza

Sikstinska kapela

Ticijan

Boticeli : Venera

Rafaelo: Papa Lav X

MUZIKA • Pojava renesanse u muzici vezuje se za XVI vek; • višeglasje; razvoj m. teorije; • najznačajniji oblik sv. m. madrigal, pisan na stihove Petrarke, Ariosta, Tasa; • duhovna muzika: misa, motet, himna; • instrumentalna m. dobija samostalnost; usavršava se tehnička strana instrumenta; lauta, orgulje, klavičembalo, viola.

PREDSTAVNICI • U Italiji su poznati kompozitori tzv. rimske i venecijanske škole. • U prvoj se stvaraju dela pretežno duhovnog, u drugoj svetovnog karaktera. • ĐOVANI PJERLUIĐI DA PALESTRINA- r. • Flamanski kompozitori (Belgija, Holandija, Luksembur): ŽOKSE N DE PREU, ORLANDO DI LASO.

Sineopticka tabela

Sineopticka tabela- II

Sineopticka tabela- III

• “Ljudi renesanse nalazili su se tada u položaju legendarnog đavoljeg učenika koji je rešio da se takmiči sa dostignućima svog učitelja pa je u toku toga oslobodio mnogo veće sile nego što je nameravao. Ali, kako je njihov učitelj bio mrtav, a ne samo odsutan, oni su morali da se uhvate u koštac s tim nepoznatim silama kako su znali i umeli, dok nisu sami postali učitelji. Taj proces prisilnog napretka bio je pun kriza i napetosti. Živeti u doba renesanse moralo je biti neudobno, mada krajnje uzbudljivo. Međutim, upravo te napetosti - bar tako se čini gledajući unatrag izazvale su bujicu stvaralačke energije kakvu svet dotada nije doživeo. ”