PODSTAWA PRAWNA REALIZACJI ZAJ WYCHOWANIE DO YCIA W

PODSTAWA PRAWNA REALIZACJI ZAJĘĆ „WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE” Na podstawie aktualnie obowiązujących aktów prawnych opracowała: mgr Hanna Waszkiewicz - konsultant ds. opieki i wychowania Kurs kwalifikacyjny KK-6/2010 „Wychowanie do życia w rodzinie Przedmiot: Metodyka i dydaktyka przedmiotu Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Łomży, marzec 2010 r. 1

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole „Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. ” „System oświaty zapewnia w szczególności wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny” [Preambuła oraz Art. 1. ust. 1 pkt. 2 Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ] 2

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole Polska – jak wskazują rankingi i badania – to kraj, gdzie wartość rodziny nadal jest wysoko ceniona, a dla młodzieży udane życie małżeńskie jest jednym z warunków osiągania szczęścia. Przedmiot ten wzbudzał i nadal wzbudza wiele kontrowersji i obaw, [ niektóre środowiska żądają edukacji seksualnej w ujęciu permisywnym ], ale obecna wersja przedmiotu może wydatnie wesprzeć rodzinę w jej działaniach wychowawczych. Źródło; Król T. Wędrując ku dorosłości Program nauczania dla klas I-III gimnazjum, Kraków Rubikon 2009 r. 3

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole Chodzi o to, aby sposób, w jaki obie strony – rodzina i szkoła – siebie postrzegają, a także ich oczekiwania były zbieżne i oparte na systemach wartości, polskich tradycjach i przyjętych zasadach postępowania. Cel jest wspólny: • dopomóc młodemu człowiekowi w jego rozwoju psycho -ficzycznym, społecznym, moralnym i duchowym. Źródło; Król T. Wędrując ku dorosłości Program nauczania dla klas I-III gimnazjum, Kraków Rubikon 2009 r. 4

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole Art. 48. ust. 1 „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz przekonania”. Art. 53. ust. 3 „Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami”. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ] 5

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole Art. 95. […] „ Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny ”. Art. 96. „Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień”. [Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy ] 6

Ustawa z dn. 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności ciąży [ Dz. U. Nr 17, poz. 78, z późn. zm. ] Art. 4 ust. 1 Do programów nauczania szkolnego wprowadza się wiedzę o życiu seksualnym człowieka, zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji. 7

Ustawa z dn. 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności ciąży [ Dz. U. Nr 17, poz. 78, z późn. zm. ] Art. 4 ust. 3 Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania ustali w drodze rozporządzenia, sposób nauczania szkolnego i zakres treści, o których mowa w ust. 1, zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz wprowadzi do systemu dokształcania i doskonalenia nauczycieli tematykę określoną w ust. 1. 8

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole Nowa podstawa programowa W podstawie programowej z dnia 23 grudnia 2008 r. dotyczącej przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie rozszerzono tylko niektóre zagadnienia ( np. rodzina niepełna, prostytucja nieletnich) oraz doprecyzowano cele kształcenia i zadania szkoły. Opracowane w 1999 r. hasła programowe pozostały prawie niezmienione, nadal są dostosowane do możliwości percepcyjnych uczniów oraz wrażliwości odpowiadającej danemu etapowi ich rozwoju. Źródło: Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 9

Wychowanie do życia w rodzinie w polskiej szkole Nowa podstawa programowa Informacje o treści biologicznej są zintegrowane z wiedzą psychologiczną i obudowane aksjologią. Można przypuszczać, że rodzice zaakceptują cele i treści nauczania zajęć WDŻ oraz zadania szkoły w tej dziedzinie. MEN nadal uwzględnia prawa rodziców jako pierwszych wychowawców, pozostawiając im szansę odmowy uczestnictwa ich dziecka w zajęciach WDŻ. Źródło: Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół 10

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] § 1 ust. 1 Treści dotyczące wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, są realizowane w ramach zajęć edukacyjnych „Wychowanie do życia w rodzinie”. 11

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 1 ust. 2 Zajęcia realizowane są: • w klasach V- VI szkół podstawowych • w gimnazjach • w zasadniczych szkołach zawodowych • w liceach ogólnokształcących • w liceach profilowanych • w klasach I –III techników, w tym specjalnych, dla dzieci i młodzieży, publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych 12

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 2 W roku szkolnym: • 2009/2010 uczniowie klas II i III gimnazjum • 2010/2011 uczniowie klas III gimnazjum realizują zajęcia edukacyjne „Wychowanie do życia w rodzinie” w ramach zajęć edukacyjnych „Wiedza o społeczeństwie. 13

Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 67, poz. 756, z dn. 17 sierpnia 1999 r. ] § 2 Realizacja treści programowych zajęć powinna stanowić spójną całość z pozostałymi działaniami wychowawczymi i profilaktycznymi szkoły, a w szczególności: 1) wspierać wychowawczą rolę rodziny, 2) promować integralne ujęcie ludzkiej seksualności, 3) kształtować postawy prorodzinne, prozdrowotne i prospołeczne. 14

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 3 Na realizację zajęć w szkołach publicznych przeznacza się w szkolnym planie nauczania w każdym roku szkolnym – w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły, o których mowa w § 2 ust. 5 Rozporządzenia MEN i S z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych [ Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późniejszymi zm. ] W każdej klasie po 14 godzin, w tym po 5 godzin z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. • Dla ucznia 14 godz. w roku szkolnym, dla nauczyciela 19 godz. 15

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 3 Na realizację zajęć w szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych przeznacza się liczbę godzin nie mniejszą niż liczba godzin przewidziana w § 3 dla szkoły publicznej. W każdej klasie po 14 godzin, w tym po 5 godzin z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. 16

Dlaczego podział na grupy dziewcząt i chłopców? Wychowanie prorodzinne jest procesem i nie może ograniczać się tylko do informacji biologiczno- medycznych. Integralne ujęcie ludzkiej seksualności wymaga, aby wiele problemów nie tylko omówić, ale też dać czas na przemyślenie, dyskusję i przeżycie emocjonalne. W planowaniu zajęć należy również uwzględnić różne tempo rozwoju psychoseksualnego dziewcząt i chłopców, co wymaga prowadzenia zajęć z podziałem na grupy według płci. Źródło; Król T. Wędrując ku dorosłości Program nauczania dla klas I-III gimnazjum, Kraków Rubikon 2009 r. 17

Dlaczego podział na grupy dziewcząt i chłopców? Podział ten jest umotywowany nie tylko częściowo „krępującymi” tematami, które dotyczą stosunkowo niewielkiej liczny zajęć, lecz także tym, że w okresie dojrzewania świat wewnętrzny dziewcząt i chłopców, ich zainteresowania, potrzeby psychiczne tak bardzo się różnią, że w grupach jednopłciowych praca wychowawcza może być spokojniejsza i bardziej twórcza. Źródło; Król T. Wędrując ku dorosłości Program nauczania dla klas I-III gimnazjum, Kraków Rubikon 2009 r. 18

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 4. ust. 1 § 4. ust 1. Uczeń niepełnoletni nie bierze udziału w zajęciach, jeśli jego rodzice ( prawni opiekunowie) zgłoszą dyrektorowi szkoły w formie pisemnej rezygnację z udziału ucznia w zajęciach. 19

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 4. ust. 2 § 4. ust 2. Uczeń pełnoletni nie bierze udziału w zajęciach, jeśli zgłosi dyrektorowi szkoły w formie pisemnej rezygnację ze swojego udziału w zajęciach. 20

Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 67, poz. 756, z dn. 17 sierpnia 1999 r. ] § 5. ust 1. W każdym roku szkolnym przed przystąpieniem do realizacji zajęć nauczyciel przedmiotu prowadzący zajęcia wraz z wychowawcą klasy przeprowadza co najmniej jedno spotkanie informacyjne z rodzicami uczniów niepełnoletnich oraz z uczniami pełnoletnimi. 21

Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 67, poz. 756, z dn. 17 sierpnia 1999 r. ] § 5. ust 1. […]nauczyciel jest zobowiązany: • przedstawić pełną informację o celach i treściach realizowanego programu nauczania • podręcznikach szkolnych oraz środkach dydaktycznych § 5. ust 2. Za przeprowadzenie spotkań odpowiedzialny jest dyrektor szkoły. 22

Rozporządzenie MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego [ Dz. U. Nr 131, poz. 1079, z 2009 r. ] - § 4. ust. 3 § 4. ust 3. Zajęcia nie podlegają ocenie i nie mają wpływu na promocję ucznia do klasy programowo wyższej ani na ukończenie szkoły przez ucznia. 23

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Art. 22 a ust 1. Nauczyciel ma prawo do wyboru podręcznika spośród podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego. Art. 22 a ust 2. Nauczyciel przedstawia dyrektorowi szkoły program wychowania przedszkolnego lub program nauczania. Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, dopuszcza do użytku w danej szkole zaproponowany przez nauczyciela program wychowania przedszkolnego lub program nauczania. 24

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Art. 22 ust. 2 e – Dyrektor szkoły podaje do publicznej wiadomości, do dnia 15 czerwca zestaw podręczników, które będą obowiązywać od początku następnego roku szkolnego. Art. 22 ust. 4 – Podręcznik może być dopuszczony do użytku szkolnego, jeśli uzyskał opinie rzeczoznawców wskazanych odpowiednio przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania lub ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego spośród rzeczoznawców wpisanych na listy rzeczoznawców prowadzone przez tych ministrów. Wykaz podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego znajduje się na stronie internetowej MEN. 25

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły § 2. ust 2. Program nauczania dla zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego […], dopuszcza do użytku w danej szkole dyrektor szkoły, na wniosek nauczyciela. § 2. ust 3. Nauczyciel może zaproponować program nauczania […] opracowany samodzielnie lub we współpracy z innymi nauczycielami. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 26

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły § 2. ust 3. Nauczyciel może zaproponować program opracowany przez innego autora ( autorów) lub program opracowany przez innego autora ( autorów) wraz z dokonanymi zmianami. § 2. ust 4. Zaproponowany przez nauczyciela program powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 27

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Struktura programu § 4. ust 1. pkt. 1 Program nauczania ogólnego obejmuje co najmniej jeden etap edukacyjny i dotyczy edukacji wczesnoszkolnej ( kształcenia zintegrowanego), przedmiotu, ścieżki edukacyjnej, bloku przedmiotowego lub ich części i może być dopuszczony do użytku w danej szkole jeśli stanowi opis sposobu realizacji celów kształcenia i zadań edukacyjnych ustalonych w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego, określonej w § 3 ust 1, pkt. 1 albo w dotychczasowej podstawie programowej kształcenia ogólnego. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 28

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Struktura programu § 4. ust 1. pkt. 2 Program nauczania zawiera: a) szczegółowe cele kształcenia i wychowania, b) treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnego, c) sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy w zależności od potrzeb i możliwości uczniów oraz warunków, w jakich program będzie realizowany, Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 29

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Struktura programu § 4. ust 1. pkt. 2 Program nauczania zawiera: d) opis założonych osiągnięć ucznia, a w przypadku programu nauczania ogólnego uwzględniającego dotychczasową podstawę programową kształcenia ogólnego – opis założonych osiągnięć ucznia z uwzględnieniem standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów, określonych w przepisach w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 30

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Struktura programu § 4. ust 1. pkt. 2 Program nauczania zawiera: e) Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia, § 4. ust 1. pkt. 3 Program nauczania jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 31

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku programów […] określa zatem: • definicję programu, która wyraźnie pokazuje różnicę pomiędzy programem a podstawą programową, • strukturę programu, - niezbędne elementy, które muszą być zawarte w programie [ cele, treści, sposoby osiągania celów, opis osiągnięć, kryteria i formy oceny], • podstawowe kryterium jakości programu [ zgodność z podstawą, poprawność merytoryczna i dydaktyczna. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 32

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Co to znaczy opracować program? • Nauczyciel uszczegóławia cele zawarte w podstawie programowej i wskazuje odpowiadające im osiągnięcia ucznia, • Planuje jednocześnie, kiedy oczekuje się od ucznia, że będzie dysponował opisaną wiedzą, umiejętnościami i przyjmował dane postawy, • Porządkuje zgodnie z własną koncepcją treści kształcenia, układające je w najodpowiedniejszej jego zdaniem kolejności, 9 jak w rozkładzie materiału), Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 33

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Co to znaczy opracować program? • Nauczyciel wybiera i proponuje formy i metody pracy z uczniami stosownie do treści, kształconych umiejętności, potrzeb i preferencji uczniów, z którymi pracuje i wreszcie własnych predyspozycji oraz warunków szkoły, • Planuje sposób i kryteria oceniania postępów uczniów ( jak w dobrze opracowanym przedmiotowym systemie oceniania). Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 34

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Jak oceniać program? Najważniejszą kwestią , którą należy sprawdzić przed dopuszczeniem programu nauczania do użytku w danej szkole, jest zgodność z podstawą programową. Program może zawierać dodatkowe treści nauczania wykraczające poza zakres ustalony w podstawie programowej, jeśli są dobrze uzasadnione i możliwe do wprowadzenia w danych warunkach, musi prowadzić do efektywnego nauczania. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 35

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Jak oceniać program? § 4. ust 2. pkt. 1 Przed dopuszczeniem programu nauczania do użytku w danej szkole, dyrektor może zasięgnąć opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje wymagane do prowadzenia zajęć edukacyjnych, dla których program jest przeznaczony, § 4. ust 2. pkt. 2 Konsultanta lub doradcy metodycznego, Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 36

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Jak oceniać program? § 4. ust 2. pkt. 3 Zespołu nauczycielskiego , zespołu przedmiotowego lub innego zespołu problemowo – zadaniowego, o którym mowa w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 37

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Jak oceniać program? § 4. ust 3 Opinia powinna zawierać w szczególności ocenę zgodności programu nauczania ogólnego z podstawą programową kształcenia ogólnego i dostosowania programu do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony. Trzeba ocenić, czy proponowane przez nauczyciela pomysły na realizację są dobre, czy pomogą uczniom w uzyskaniu opisanych w podstawie umiejętności i wiedzy, czy rzeczywiście służą kształceniu pożądanych postaw i realizacji założonych celów. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 38

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły „Zespół zadaniowy” do spraw opiniowania programów nauczania Dobrym rozwiązaniem jest powołanie w szkole zespołu nauczycielskiego, zespołu przedmiotowego lub innego zespołu problemowo – zadaniowego, o których mowa w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, którego zadaniem będzie opiniowanie proponowanych przez nauczycieli programów nauczania. Zespoły te mogą też analizować i oceniać, na ile wybrane programy sprawdzają się w praktyce. Rozporządzenie MEN z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół [ Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2001 r. z późn. zm. ] 39

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły „Zespół zadaniowy” do spraw opiniowania programów nauczania § 14. ust 1 Nauczyciele prowadzący zajęcia w danym oddziale tworzą zespół, którego zadaniem jest w szczególności ustalenie zestawu programów nauczania dla danego oddziału oraz jego modyfikowanie w miarę potrzeb. [zał. nr 2 ] § 14. ust 2 Dyrektor szkoły może tworzyć zespoły wychowawcze, zespoły przedmiotowe lub inne zespoły problemowo- zadaniowe. Pracą zespołu kieruje przewodniczący powołany przez dyrektora szkoły, na wniosek zespołu. [zał. nr 2 ] Załącznik nr 2 Rozporządzenie MEN z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół [ Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2001 r. z późn. zm. ] 40

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły „Zespół zadaniowy” do spraw opiniowania programów nauczania Dyrektor szkoły może również tworzyć grupy doradcze składające się ze specjalistów z zewnątrz. Zespół wspierający dyrektora w podejmowaniu decyzji, powinien sprawdzić, czy program nie zawiera błędów rzeczowych i treści w nim zapisane( zwłaszcza te, które nie występują w podstawie programowej) są poprawne merytorycznie i zgodne z aktualną wiedzą w danej dziedzinie. Rozporządzenie MEN z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół [ Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2001 r. z późn. zm. ] 41

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły „Zespół zadaniowy” do spraw opiniowania programów nauczania Dyrektorzy szkół, opracowując plan doskonalenia zawodowego nauczycieli, powinni brać pod uwagę potrzeby szkoły związane z doskonaleniem nauczycieli w zakresie wyboru, akceptacji i opracowywania programów nauczania. Rozporządzenie MEN z dnia 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół [ Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2001 r. z późn. zm. ] 42

Warunki i tryb dopuszczania do użytku w danej szkole programów nauczania przez dyrektora szkoły Szkolny zestaw programów nauczania Wszystkie programy dopuszczone do użytku i używane w danej szkole stanowią odpowiednio szkolny zestaw programów nauczania. Wykazy programów nauczania dopuszczonych na poszczególnych etapach kształcenia do użytku szkolnego przez MEN na podstawie dotychczasowych przepisów będą zamieszczone na stronie internetowej MEN do czasu pełnego wdrożenia nowej podstawy programowej – one wymagają dopuszczenia do użytku w danej szkole przez dyrektora szkoły. Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników [ Dz. U. Nr 89, poz. 730, z 2009 r. ] 43

Kwalifikacje nauczyciela WDŻ § 2. ust 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela […] w liceach ogólnokształcących, liceach profilowanych, technikach, uzupełniających liceach ogólnokształcących, technikach uzupełniających […] posiada osoba, która ukończyła: 1) studia magisterskie na kierunku / specjalności zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, 3) studia magisterskie na kierunku specjalności innym niż wymieniony w pkt 1 i 2 i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli [ Dz. U. Nr 50, poz. 400, z 2009 r. ] 44

Kwalifikacje nauczyciela WDŻ § 3. ust 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w gimnazjach i zasadniczych szkołach zawodowych […] posiada osoba, która ukończyła: a) studia pierwszego stopnia na kierunku / specjalności zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, c) studia wyższe na kierunki / specjalności innym niż wymienione w lit. a i b, a ponadto studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne. Rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli [ Dz. U. Nr 50, poz. 400, z 2009 r. ] 45

Kwalifikacje nauczyciela WDŻ § 4. ust 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach podstawowych […] posiada osoba, która ukończyła: 2) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiadającej nauczanemu przedmiotowi lub prowadzonym zajęciom, 3) zakład kształcenia nauczycieli w specjalności innej niż wymieniona w pkt. 2 , a ponadto ukończyła kurs kwalifikacyjny w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć. Rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli [ Dz. U. Nr 50, poz. 400, z 2009 r. ] 46

[…]„W tych dziedzinach, gdzie rodzina nie może skutecznie działać sama, zasada pomocniczości wspiera miłość rodzicielską, odpowiada dobru rodziny. Pomocniczość dopełnia w ten sposób miłość rodzicielską, rodzicielską a równocześnie potwierdza jej fundamentalny charakter. Wszyscy inni uczestnicy procesu wychowawczego działają poniekąd w imieniu rodziców, rodziców w oparciu o ich zgodę, zgodę a w pewnej mierze nawet ich zlecenie…” zlecenie… Jan Paweł II List do Rodzin[ Rok Rodziny 1994] 47

Dziękuję za uwagę! 48